alevitisme

Het Alevitisme
Het Alevitisme is een stroming afkomstig uit de Islam. De Islam kent veel stromingen, de twee belangrijkste stromingen zijn:
- De soennieten
- De Sjiieten

Mohammed was voor een lange tijd de profeet van de moslims, medio de 7de eeuw.
Toen Mohammed stierf, moest er een optreder komen. De meerderheid (driekwart) van de moslims (de soennieten), kozen Aboe Bakr een man uit dezelfde geloofskring. Maar de overige kwart moslims (de sjiieten) erkenden deze gekozen opvolger niet.
Want volgens de sjiieten was Imam Ali – tevens de neef en schoonzoon van profeet Mohammed, de enige die Mohammed kon en mocht opvolgen.

(De naam sjiieten komt van de Arabische zin: ‘sji’at Imam Ali’ dat ‘partij van Imam Ali’ betekent) Ondanks de verhalen dat Mohammed voor zijn dood, op verschillende manieren men ervan probeerde te overtuigen dat Imam Ali, de enige was die zijn taken mocht overnemen, erkende de soennieten Ali niet als zijn opvolger.
Imam Ali is een korte tijd de opvolger (kalief) van de profeet geweest, maar hij werd pas officieel de profeet, nadat drie andere kaliefen voor hem waren gegaan.
De drie kaliefen waren: Mohammed, Omar, Othman en de vierde dus Ali.
Ik ben het eens met het feit dat Imam Ali, de kalief moest worden. Want hij is immers familie van Mohammed, en wat niet veel mensen weten is dat Ali, dus de zoon van de broer van Mohammed is, maar dat Mohammed hem had geadopteerd en heeft opgegroeid / verzorgd.
Imam Ali heeft dus veel van Mohammed geleerd, en Mohammed heeft voor z´n dood duidelijk gemaakt dat hij wou dat Imam Ali hem zou opvolgen. Dus ik snap niet waarom de meerderheid Aboe Bakr prefereerden, en Imam Ali niet als opvolger erkende.

Toen Imam Ali na de dood van Imam Osman in 656 de vierde kalief werd van het Islamitische rijk, kwamen de soennieten in opstand. Imam Ali werd na 5 jaar als kalief zijn in de Kufeh (een naam) Moskee in Irak vermoord door de soennieten, met een zwaard.
Daardoor gaan de Alevieten uit protest niet naar de moskee.
Sindsdien werd de kloof tussen de soennieten en de sjiieten steeds groter. Tevens is het zwaard is het symbool van het Alevitisme geworden, het heet een ‘zulfikar’ het wordt vaak als een hangertje aan een ketting gedragen.
Ik vind het zwak van de soennieten, dat ze Imam Ali hebben vermoord. Hoezo respecteerde ze Imam Mohammed wel, en zijn kalief Imam Ali niet…? Ook vind ik het zwak dat ze hem in de moskee - tijdens het bidden nog wel, hebben vermoord. De soennieten zien de moskee toch als de belangrijkste gebedsplaats, en daar zou je niet in kunnen moeten moorden, maar in de koran staat ook dat je niet mag moorden, dus ze gaan sowieso tegen de moslim – regels in. Ook vind ik het zwak dat ze Imam Ali tijdens het bidden hebben vermoord, het was een verrassings aanval, Ali zag dit niet aankomen, en kon zich nauwelijks verdedigen.
En persoonlijk vind ik de zulfikar een mooie symbool, ik heb er ook een ketting – hangertje van!!




Na Imam Ali, traden diverse andere kaliefen op. De precieze datum van het ontstaan van het Alevitisme is niet bekend, maar wat wel bekend is, is dat in de 9de en 10de eeuw tijdens de volksverhuizing van Turkse stammen vanuit Centraal Azië naar Anatolië (Midden-Turkije), het Alevitisme meer naamsbekendheid kreeg onder de volkeren. Niet alleen in Turkije zoals veel mensen denken, maar ook in de Arabische landen zoals: Iran, Irak, Syrië, Bahrein. Maar ook bestaan er Alevieten bij de koerden. In Nederland zijn er ruim 100.000 Alevieten. Van de Turkse bevolking is 20 procent Alevi, dat zijn dus ruim 15 miljoen mensen in Turkije. In het oosten van Turkije, ligt een stadje genaamd ‘Tunceli’ en daar wonen alleen maar Alevieten, het komt zelden voor dat er in een stad alleen Alevieten wonen, want zij zijn immers in de minderheid, en de soennieten zijn vaak ‘anti-alevi’… later meer over dit onderwerp.
Mijn vader is in Tunceli geboren, en ik ben er al diverse keren geweest, want een deel van mijn familie woont er nog. Het is een ongelofelijk mooi stadje en ligt midden in de bergen.
(Als je er wilt komen, moet je eerst 3.5 uur met het vliegtuig, en vervolgens 24 uur met de bus)

Het aantal Alevieten in de Arabische landen is niet bekend, want de Alevieten daar leven meer op de wijze van de sjiieten, in verband met angst voor geloofsuiting. Het Alevitisme werd in Centraal Turkije verspreid door de geestelijke Haci Bektaþ en diverse dichters.
Van de ene kant vind ik het zwak van veel Alevieten in de Arabische landen, want je moet juist trots zijn op je geloof en dat ook durven te uiten. Maar van de andere kant snap ik die mensen ook wel, want daar is het vaak zo dat er veel mensen tegen je geloof zijn, en dat gaat vaak samen met straffen, en moorden op de Alevieten…

In het Alevitisme staat de mens centraal (ipv. Allah). Het is dan ook een democratische en humanistische filosofie. De belangrijkste principe van de Alevieten is: ‘Elk mens accepteren zoals hij / zij is, zonder onderscheid te maken in sekse, kleur, afkomst, geloof etc.’
Of zoals Haci Bektaþ ooit heeft gezegd: ‘De mens zelf is degene die uiting en richting geeft aan het geloof, de mens is verantwoordelijk voor zichzelf’.
Een ander zeer belangrijk principe van de Alevieten is: 'Beheers je handen, tong en lendenen'. Dat betekent dat de mens zich van het slechte moet weerhouden zoals: liegen, kwaadsprekerij, stelen en overspel.
Daar ben ik het helemaal mee eens, ik zie de mens ook als iets dat door God is geschapen, en ik zie alle mensen gelijk, ongeacht het feit dat de 1 christen is en de anders moslim, of de 1 zwart is en de ander blank etc. Een mens is een mens. En de mens maakt z´n eigen leven, je moet God niet steeds straffen voor het feit dat er veel slechte dingen zijn op de aarde, de mens doet het zelf niet God, de mens staat in het Alevitisme centraal, dus de mens is echt verantwoordelijk voor zichzelf. Ook vind ik het principe beheers je handen, tong en lendenen erg belangrijk. Het is dus een ‘geloofs-regel’, om je goed te gedragen.

Een zeer opvallend kenmerk van het Alevitisme is de gelijke positie van de vrouw en de man. Voor de Alevieten zijn man en vrouw gelijkwaardig, zij vormen samen immers de mensheid. Beide hebben verantwoordelijkheden is het privé en het openbare leven. Vrouwen nemen dus net zoals mannen deel aan bijv. discussies over het geloof en politiek. Ook mogen volgens het Alevitisme mannen en vrouwen in dezelfde ruimte aanwezig zijn, en hoeven vrouwen geen hoofddoek te dragen en hun lichaam niet geheel te bedekken. Alhoewel 10 procent van de vrouwen nog wel een hoofddoek draagt, maar dat zijn voornamelijk oudere vrouwen die het uit gewoonte doen. Haci Bektaþ zei ooit: ‘Een volk dat geen kansen geeft aan de ontwikkelingen van vrouwen, is een volk dat niet bestaat‘.

Ik zie de vrouw en de man ook als gelijke. Ze zijn beide mensen, alleen heeft de vrouw een ander lichaam dan de man, maar ze denkt ook en wil dat ook uiten net zoals de man. Ook vind ik dat de vrouw zich niet geheel hoeft te bedekken, en ook geen hoofddoek hoeft te dragen. In mijn familie dragen ook alleen mijn twee oma´s hoofddoeken. De man hoeft zich immers ook niet te bedekken, hoezo de vrouw wel. Als ze zich goed gedraagt, en niet met haar lichaam te koop loopt, vind ik dat de vrouw zich best mag laten zien, net zoals de man immers doet. En het feit dat vrouwen en mannen zich niet in 1 ruimte mogen bevinden (volgens de strengere soennieten), vind ik gewoonweg ‘bullshit’. Het zijn beide mensen, waarom mogen ze zich niet in dezelfde ruimte bevinden..? Als de man en de vrouw zich goed gedragen mogen ze naar mijn mening, heus wel in dezelfde ruimte aanwezig zijn!
Ik vind het een ouderwetse gedachte dat de mannen en vrouwen gescheiden moeten zijn, en nu in de moderne samenleving kan zoiets gewoon Niet.

De Cem is een religieuze bijeenkomst waar mannen, vrouwen en kinderen gezamenlijk aan deelnemen. De Cem is overigs niet verplicht. Tijdens de Cem kunnen de mensen over diverse onderwerpen te discussiëren, Alevietische liederen (nefes) zingen begeleidt met een Saz (een snaar instrument) en samen een speciale rituelen dans genaamd de semah, dansen.
(In het Alevitisme is muziek heel belangrijk, ook buiten de Cem wordt er veel gezongen en gedanst’). Maar de Cem heeft ook een sociale betekenis, tijdens de Cem worden onderlinge geschillen besproken en opgelost. Ook wordt er over de Alevietische leer gesproken.
De Cem wordt geleid door een man die de ‘Dede’ wordt genoemd, dat Vader in het Turks betekent, de Dede vertegenwoordigt Hz. Ali en Haci Bektaþ.
Ik vind het goed, dat de Alevieten elkaar opzoeken en samen over het Alevitisme praten, en plezier maken tijdens zulke bijeenkomsten. Ik persoonlijk ga niet naar de Cem. Maar een tijdje terug heb ik zoiets dergelijks meegemaakt, ik ben namelijk naar een concert in Westerfoort geweest, waar allerlei beroemde artiesten en saz bespelers optraden, om geld in te zamelen voor een weeshuis in Tunceli (een Alevietische stad in Turkije) Daar waren ook alleen maar Alevieten, dus eigenlijk was dat ook een soort bijeenkomst.
En de Saz is een heel mooi instrument, mijn vader heeft er ook 1, hij kan er heel mooi op spelen, en er hele mooie liederen bij zingen.

Zoals je al hebt kunnen merken, behoren het Soennisme en het Alevitisme beide tot de islam, maar de verschillen tussen beide stromingen zijn behoorlijk groot.
Voor Soennieten is bijvoorbeeld de moskee de belangrijkste gebedsplaats, en zijn de rituele ‘namaz’ (vijf keer per dag bidden) en de ‘hac’ (bedevaart naar Mekka) heel belangrijk.
Voor de Alevieten is de bedevaart naar Mekka veel minder belangrijk, en doen dat vaak ook niet. De Alevieten kunnen altijd en overal bidden, er is geen speciale vorm aan verbonden. ‘Bidden’ is voor de Alevieten ook ‘goed leven’, dat wil zeggen respect hebben voor de mede mens en rustig en beheerst in het leven staan. De koran heeft dan ook een hele andere betekenis voor de Alevieten dan in de dominante islamitische stromingen. In plaats van een boek dat letterlijk moet worden nageleefd, bevat de Koran richtlijnen om goed te leven. Die richtlijnen worden afgestemd op ´de praktijk, op de samenleving waarin men leeft, en op inzichten die de wetenschap heeft ontdekt´. Ook houden de Alevieten zich niet aan de ´ramadan´. Maar vasten ze 12 dagen per jaar in Maart (net zoals de Christenen).
Ik vind dat de Soennieten teveel regels hebben. De bedevaart vind ik niet noodzakelijk, en als een moslim geen pelgrimtocht maakt, maakt dat hem haar geen slechte moslim. Dat staat naar mijn mening geheel los van het geloven in het geloof. Het 5 keer per dag bidden op bepaalde tijdstippen, via de gebruikelijke handelingen (zoals richting Mekka buigen etc.) vind ik ook niet belangrijk. Je hoeft niet perse 5 keer per dag te bidden. Al bid je 10 keer of bid je nooit. En de vaste tijdstippen en de bijbehorende handelingen vind ik helemaal te gek worden. Men bid dus vaak omdat het moet, en niet omdat ze willen. Want ik geloof niet dat een mens elke dag 5 keer wil bidden, en ik weet zeker dat ze er (soms) gewoon geen zin in hebben, maar het toch doen omdat het volgens hen nou eenmaal moet, want anders ben je een slechte moslim. Ik zie het dus meer als een verplichting, en dat heeft niet veel met het geloven te maken. De moskee vind ik tevens ook niet belangrijk. Het gaat er niet om waar en wanneer je bid, ik vind dat echter een bijzaak. Al bid je op het toilet.. Het gaat om het idee.

Tevens zie ik de moskee (en kerk, en synagoge etc)., niet als een heilig gebouw. Er zijn duizenden moskee’s verspreid over de hele wereld, ik geloof niet dat ze Allemaal heilig zijn, en dat het, het huis van God / Allah is. Ik zie de moskee (en kerk, en synagoge etc.), meer als een ontmoetingsplek, van mensen met hetzelfde geloof. (Net zoals de Cem een ontmoetingsplek voor de Alevieten is, alleen is de Cem niet verplicht, en de moskee wel)
De koran vind ik ook geen heilige boek, ik denk dat het een boek is, dat door diverse mensen (dichters etc.) is geschreven, en niet door Allah of wat dan ook…Dus het is meer een verhalenboek, bedacht door de mensen medio 680 (Na Christus). Enkele richtlijnen dat ik de koran staan, vind ik wel belangrijk. (zoals niet stelen, goed leven, je medemens niet bewust pijn doen etc.) Maar dat vindt het Alevitisme ook, dus eigenlijk denk ik precies volgens het Alevitisme. De Ramadan, vind ik ook een bijzaak. Als je niet elk jaar, tijdens een bepaalde periode 30 dagen vasten maakt dat je geen slechte moslim. Ik vind dat je je tijdens je leven, goed moet gedragen. Niet egoïstisch zijn, kunnen delen met de medemens, niet moorden / stelen etc. Dat maakt naar mijn zegen, iemand een goed mens (en een goede moslim). Je moet met je hart geloven, en dat ook uiten in je daden tijdens je leven op aarde. Het gaat om het principe, en al die andere dingen zijn bijzaken. En dat heeft geen inspraak op het feit dat je een goede / slechte moslim en mens bent.
Bij mij thuis, gaan we niet naar de moskee, houden we geen bedevaart naar Mekka, en bidden we waar en wanneer we willen.
Ook vasten we niet, maar we leven wel zoals een mens moet leven in vrede en respect voor de medemens, en geloven we met ons hart. Dat is volgens ons het belangrijkste.

Zoals je al hebt kunnen lezen, zijn veel soennieten tegen het Alevitisme. Ze worden ze ‘grijze wolven’ genoemd, en leven vooral rond de zwarte zee. In december 1978 vond in de stad Kahramanmaras (Turkije) onder leiding van de grijze wolven, een ‘slachting’ plaats onder de Alevieten. Er zijn heel veel doden gevallen, en de politie keek werkeloos toe ze deden niks uit angst want als je het voor de Alevieten opnam werd je ook vermoord.
Hetzelfde gebeurde in 1993 in de stad Sivas (Turkije), Intellectuelen (oa. veel Alevieten), kunstenaars, schrijvers en journalisten hadden zich voor een congres in een hotel verzameld. Het hotel werd door de extreem rechtse mensen (anti-Alevi), in brand gestoken. Hierbij zijn 37 mensen om het leven gekomen, en ook hier zag men de politie lang de zijlijn staan kijken.
In 1995 vond in Istanbul (Turkije), in de wijk Gazi (daar wonen voornamelijk Alevietische mensen) ook een incident plaats. De grijze wolven schoten hier twee mensen neer. De wijk kwam in opstand, waarvan het resultaat 20 doden was……
Ik ben totaal tegen de extreem rechtse partijen, oftewel de grijze wolven. Niet alleen om het feit, dat ik weet dat ze mij ‘haten’, omdat ik een Alevi ben. Maar ook omdat ik van kinds af aan heb geleerd, dat ik iedereen moet accepteren zoals hij / zij is (mits die persoon een goed persoon is), ook al heeft die persoon een geheel andere denkwijze etc. dan dat ik heb. Ik persoonlijk respecteer ook Soennieten, want zij leven immers zoals zij dat zelf willen. Daarom heb ik totaal geen respect voor de grijze wolven. Zij tolereren blijkbaar geen mensen, met een andere denkwijze dan dat zij hebben. En proberen eerst, de mensen die anders zijn, te veranderen.. ook soenniet worden. En als de Alevieten dat niet willen (dat is te begrijpen), hun proberen ‘uit te moorden’. Dat is gebleken uit de 3 bovenstaande incidenten.
Ik vind dat ze ons ook moeten respecteren, want wij respecteren hen immers ook. Wij zijn ook maar mensen, we zijn allemaal gelijk, allemaal het zelfde. Een Soenniet is niet belangrijker, dan een Alevi, andersom ook niet. We zijn beide moslim, alleen zijn het twee verschillende stromingen, en die verschillen wat van elkaar.

En ook snap ik niet, waarom de grijze wolven moorden. In de koran staat duidelijk: ‘Niet moorden’, en alsnog doen ze het. Als ze logisch nadenken, weten ze al dat ze fout zitten.
De twee verschillende stromingen, zouden elkaar moeten accepteren,en juist trots zijn op het feit, dat er zoveel verschillen (kunnen) zijn binnen een geloof.



Een laatste ding, veel mensen beweren dat het Alevitisme niet bij de islam hoort. Omdat het zoveel verschilt met de dominante islamitische stromingen. De 5 zuilen die centraal staan in de islam, gelden binnen het Alevitisme eigenlijk niet.
- De geloofsbelijdenis.
- Het rituelen gebed.
- De armenbelasting.
- De vastentijd (ramadan).
- De bedevaart.
Alhoewel, de armenbelasting wel geld, want de Alevieten delen met de medemens, dus ook met de armen. De Alevieten streven naar, een volmaakt mens te worden. Om een volmaakt mens te worden, moet je door 4 deuren, en 40 trappen gaan. De 4 deuren zijn:
- Seriat.
- Tarikat.
- Marifet.
- Hakikat.
Elke deur heeft tien treden. Tijdens je leven, klim je steeds hoger, dus vanaf je geboorte tot aan de laatste dag van je leven klim je hoger. Een ‘slecht’ mens, heeft de kans gehad zich te verbeteren, is dat niet gelukt, dan is hij / zij niet volwassen. Zo iemand is in de fase van de Seriat blijven steken. Als men de Marifet heeft bereikt, voelt men zich diepgaand gelukkig, en hebben ze naar hun gevoel de hoogste trap behaald. De Hakikat, is het met in aanraking komen met God. Hieronder staat de precieze formulering van de 4 deuren, en 40 trappen:

De Seriat is de eerste deur. Het gaat hier om de puur- en goedheid. Het gaat niet om de vorm of om de uiterlijkheid van de regels en de wetten, van de Islam, maar om het ‘diepgaande, het leren van puurheid, zuiverheid en goedheid van de mystieke leer’.


De Tien Treden van Seriat zijn:
1. Leren lezen en schrijven, voor de Mursid (wegwijzer/gids ook dede genoemd) beloven dat je aan alle regels zult houden.
2. Je goede verstand gebruiken om via de weg van het "goede" (gönül) zichzelf te kennen en op deze wijze proberen God in je wezen te vinden.
3. Niet vanuit een "vormgedachte" (zahir), maar vanuit een "innerlijke gedachte" (batini) bidden.
4. Je gedachten en hart reinigen van vijandige daden en verboden zaken.
5. Gelofte afleggen (de weg van Alevieten intreden) en je behoeden voor kwade gedachten en daden.
6. Geen schade toebrengen aan levende wezens en de natuur.
7. Kennis hebben van alle normen en waarden van de Weg.
8. Tegen mensen zachtaardig zijn en hen met liefde bejegenen.
9. Zorgdragen voor het schoonhouden van jezelf en je omgeving.
10. Toenadering zoeken tot God.


De Tarikat is de tweede deur. De Tien Treden van Tarikat zijn:
1. Aan een dede (gids/wegwijzer) verbonden zijn, intomen c.q. beheersen van je verlangens.
2. Het onderwijs volgen dat je gedachten en gedrag verder ontwikkelt.
3. Opheffen van het verschil tussen de seksen, beseffen dat man en vrouw gelijk zijn.

4. De weg van "goedheid" bewandelen (bijv. behulp- en zorgzaam zijn), nuttig zijn voor de mensheid.
5. Daden doen die de mensheid dienen, en deze zien als de weg die ook leidt tot God.
6. De mens en natuur die de weerspiegeling van God zijn, behoeden voor zaken die schade kunnen aanrichten.
7. Geloven dat bij de gratie van God (door in je zelf te zoeken) alles goed komt en nooit je vertrouwen hierin verliezen.
8. Zoeken naar kennis/wetenschap, leren van de ervaringen van anderen en van alles lering trekken.
9. God en heilige personen binnen het Alevitisme met liefde bejegenen.
10. Zich innerlijk arm voelen en geen hoge dunk van je zelf hebben.




De Marifet is de derde deur. De Tien Treden van Marifet zijn:
1. Je verlangens beheersen, dus je handen, tong en lendenen beheersen; geen slechte daden verrichten.
2. Afstand houden van egoïsme en geen haat en wrok koesteren.
3. Leefregels aanhouden als het gaat om wereldse zaken die genot geven.
4. Je beheersen bij boosaardige zaken en je volwassen opstellen.
5. Vermijden van ongeschikte handelingen en gedragingen.
6. Het delen van kennis met de gemeenschap zien als gebed.

7. Geloven in de verhevenheid van wetenschap; met het goede verstand het universum omarmen.
8. Nederig zijn om te kunnen luisteren en je te kunnen overgeven aan God.
9. Jezelf kennen: een mens die een klein universum is kennen. Zien dat een groot Universum bestaat. In het verlengde hiervan beseffen dat alle geheimen van God in de mens verborgen zijn.
10. Het niveau van "volle ontwikkeling" bereiken en voelen dat de goddelijke Waarheid in wezen een is met jezelf.

De Hakikat is de vierde en laatste deur. De Tien Treden van Hakikat zijn:
1. De aarde onder ieders voeten worden en de tevredenheid van God verdienen.
2. Zonder onderscheid te maken op het gebied van religie, taal, etniciteit, levensbeschouwing en sekse, alle mensen als gelijke zien.
3. Binnen je vermogen alle diensten verlenen aan de mensheid; een zendende/gevende persoon zijn.
4. Je ogen sluiten voor de schaamte van anderen; "verbergend" zijn.
5. Alle wezens zien als deel van de Eenheid van het Zijn (Vahdet-i Vücut, Varligin Birligi). In het verlengde hiervan liefde tonen aan het levende en niet-levende; het verlenen van diensten zien als gebed.
6. De drie Eenheden van het Zijn: God, Mens en Universum, wat in de geloofsleer van de Werkelijkheid van het Zijn (Vahdet-i Mevcut, Varligin Mevcudu) wordt genoemd als Een, kunnen zien als God.
7. De betekenis kennen, het Geheim leren: De innerlijke kennis (batin bilgisi) gebruiken om de Waarheid (Hakikat) te bereiken. Van je verlangens loskomen om God in je wezen te vinden. Afstand houden van degenen die het Geheim van de Waarheid niet hebben doorgrond. Het Geheim, geheim houden.

8. Met God een worden.
9. De schoonheid van de Waarheid overbrengen aan volgende generaties en aan andere volken.
10. In elk hart -dat gezien wordt als "huis van God"- luisteren naar en overleggen met God; met de Goddelijke geheimen en waarheden het Goddelijke Universum bezichtigen.