Rome

Inhoudsopgave 1. De keizers van het Romeinse rijk 2. De opvoeding 3. Het gezinsleven 4. De Romeinse villa 5. Het Colosseum 6. Het Forum Romanum en de Catacomben 7. Het Sint- Pietersplein en de Engelenburcht 8. De boog van Constantijn en het Pantheon 9. De Romeinse thermen 10. De stad Rome 1.De keizers van het Romeinse Rijk De Romeinse keizers heersten over één van de grootste rijken die de wereld ooit had gekend en waarvan de invloed tot op heden merkbaar is.Het einde kwam in 476 , met de afzetting van keizer Romulus Augustus, die slechts één jaar aan de macht was geweest. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste keizers. Augustus (31 v.C.-14) was

de eerste keizer van Rome. Hij had een ongekende stabiliteit, zekerheid en welvaart gecreerd
die meer dan 200 jaar duurde. Tiberius (14-37) was de despotische stiefzoon van Augustus. Caligula (37-41) was vooral bekend om zijn seksuele uitspattingen. Vermoedelijk was hij krankzinnig. Claudius (41-54) was de neef van Tiberius en een door chronische ziektesgeplaagde wetenschapper. Hij hervormde het bestuur en voegde diverse provincies aan het Rijk toe. Nero (54-68) wordt verantwoordelijk gesteld voor de grote brand
van Rome(64).Hij pleegde zelfmoord nadat de senaat hem
ter dood had veroordeeld. Vespasianus (69-79) had een slechte gezondheid, een vulgair gevoel voor humor en was bekend om zijn hardvochtige belastingenheffing. “Brood en spelen” was zijn adagium. Titus (79-81) is de zoon van Vespasianus.Zijn thermen zouden model staan voor die van
Trajanus, Caracalla en Diocletianus. Domitianus (81-96) was de broer van Titus, een woeste man, die echter als één van de beste regeerders wordt beschouwd.Hij organiseerde befaamde volksfeesten en bouwde op grote schaal
Trajanus(98-117) vergrootte met zijn grote
militaire campagnes het Rijk tot voorbij de Donau. Hadrianus (117-138) reisde door het Romeinse Rijk als een ware culturele ambassadeur.Beïnvloed door de Grieken,liet hij een grote villa bouwen en herbouwde het Pantheon. Antonius Pius (138-180) bouwde nieuwe havens, bruggen,thermen en amphitheaters.Tijdens zijn regering werd Rome het stralende middelpunt van de wereld. Marcus Aurelius (161-180) was de keizer-filosoof die het grootse deel van zijn tijd oorlog voerde. Commodus (180-192) was de bloeddorstige zoon van Marcus Aurelius.Hij was goed gebouwd en droeg volgens de overlevering een leeuwehuid over zijn schouders als een ware Hercules. Septimus Severus (193-211) was een uitzonderlijke bouwmeester. Caracalla (211-217) was de wrede oudste zoon van Septimus Severus.Hij zag zichzelf als de reïncarnatie van de Zonnegod.Onder zijn regering verkregen vrijwel alle ingezetenen van het Rijk de Romeinse burgerrechten. Aurelianus (270-275) wist het Rijk voor de dreigende choas te bewaren en bouwde muren om de stad te beschermen tegen aanvallen
Diocletianus (284-305) verdeelde het rijk in een westelijk en oostelijk deel. Maxentius (306) was de grondlegger van de basiliek van Maxentius op het Forum Romanum.Hij verdronk in de beruchte zeeslag bij Mylvia. Constantinus de Grote (306-337) was de eerste christelijke Romeinse keizer en een talentvol strijdheer.Hij verplaatste de hoofdstad naar Constantinopel en baseerde zijn maatschappij op het christendom.Deze waren van beslissende invloed op de christelijke Kerk en de westerse maatschappij. Theodosius de Grote maakte van het christendom een officiële staatsgodsdienst. Na zijn dood viel het rijk uiteen, en viel het ten prooi aan barbaren. 2.De opvoeding Alleen voor enkele gelukkige Romeinse kinderen bestond het opgroeien alleen uit spelen en school.De Romeinse vaders onderwezen hun kinderen zelf, tot de keizertijd, toen zij die het konden betalen, huisonderwijzers huurden. Velen stuurden de kinderen vanaf zeven jaar naar school om basiskennis op te doen, met acabus en wastafeltje.De school was van dageraad tot de middag.Hier leerden de kinderen lezen, rekenen en schrijven.Er moest veel uit het hoofd geleerd worden en voor fouten kreeg je een pak rammel.Deze lessen werden gegeven in lokalen waar enkel tafels of banken stonden, of zelfs in de open lucht. Vanaf hun twaalfde gingen de kinderen voor het onderwijs bij de grammaticus waar ze grammatica, redekunst, dichtkunst en wijsbegeerte leren. Hier was het klasgebouw versierd met beelden van beroemde schrijvers, beeldhouwers, kaarten enz. Als een gewone Romeinse jongen wou doorstuderen werd hij een leerling van de rhetor, die zich speciaal bezig houdt met het onderwijs in mondeling en schriftelijk taalgebruik, in letterkunde en geschiedenis. Meisjes leerden zelden, meestal volstond wat basiskennis,daarna moesten zij de huishoudelijke taken van hun moeder leren. Zonen van edellieden studeerden verder voor een carrière in het recht of de regering. De school was dus voor een paar bevoorrechten want de meeste kinderen kwamen uit arme gezinnen.Sommige ouders moesten zelfs baby’s te vondeling leggen.De meeste arme kinderen moesten al vroeg gaan werken.
3.Het gezinslevenen het huwelijk Het begrip familie was voor de Romeinen erg belangrijk,maar ze hadden een ander idee over de familie dan wij tegenwoordig. De vader en het gezinshoofd was van oudsher almachtig over wat in zijn huis was, inclusief alle mensen die er woonden, van vrouw tot slaaf. Hij kon, in theorie, over leven en dood van zijn kinderen beschikken. In feite had zijn vrouw ook macht, omdat zij de gang van zaken in het huis en de financiën beheerde, en toezicht hield op de opvoeding van de kinderen totdat zij oud genoeg waren voor het onderwijs. Grotere huishoudens omvatten ook een aantal slaven. Sommigen werden ruw behandeld, maar anderen werden behandeld als leden van het gezin. In de Romeinse tijd werden huwelijken vaak gesloten om financiële of politieke redenen. Op de huwelijksdag arriveerde de bruidengom met zijn familie en vrienden bij het huis van de bruid, en het huwelijk werd gesloten in het atrium of dichtbijzijnde tempel.Er werd een offer gebracht, en de voortekens werden gelezen om er zeker van te zijn dat de goden het goedkeurden.De bruid en bruidengom wisselden geloften uit, gaven elkaar de hand en waren getrouwd 4.De Romeinse villa Als je een rijke Romein was, kon je je zowel een huis in de stad als een villa op het platteland veroorloven. De huizen van rijke Romeinen hadden meestal hetzelfde grondplan.Door de voordeur kwam je in een atrium of hal, die boven open was en een vijvertje in het midden had.Dit is het impluvium waarin het regenwater terecht kwam. Via een overloop ging het water naar een ondergrondse tank,waarin een kruik kon neergelaten worden, zo bleef het water fris. Achter het bassin lag het tablinium, de ontvangstkamer. Een peristilium of tuin met zuilen aan de achterkant, zorgde voor frisheid. In het triclinium of eetkamer, gaven de eetbanken plaats aan 3 personen. De vertrekken waren ruim en elegant, met hoge plafonds en brede deuren maar weinig ramen.Wel waren de muren vrolijk geschilderd en waren vaak rijk gedecoreerd met mozaïken, maar er was verrassend weinig meubilair: geldkisten,bedden,banken vooral voor de maaltijd, kleine tafels en misschien een paar mooie houten kasten. Alleen een paar geluksvogels konden zich de weelde van zo’n mooi huis permitteren. De meeste mensen leefden op het platteland in armoede, of in grote en overbevolkte huurkazenes met vier of meer mensen per kamertje.De appartementen hadden geen sanitair,dus was er veel gevaar voor besmettelijke ziektes, ongedierte en stank.Deze woningen waren zeer brandgevaarlijk 5.Het Colosseum Het Colosseum is het grootste van de vele amfitheaters van het Rijk.Het werd in 80 door keizer Titus ingewijd, kon ongeveer 50 000 mensen bevatten en was zo goed ontworpen dat iedereen binnen een paar minuten het gebouw uit kon zijn.Het geheim lag in het bekwame gebruik van booggewelven, gangen en trappen die naar de zitplaatsen leidden.De booggewelven op de benedenverdieping vormden 80 toegangen voor de menigte, elk aangegeven door een nummer om de bezoekers naar hun zitplaatsen te leidden. Een kolossaal zeil werd dikwijls over de bovenkant getrokken om schaduw te geven, en bij nachtelijke voorstellingen werd een massieve ijzeren kandelaar boven de arena gehangen. Dit buitengewone gebouw was echter gebouwd met een verschrikkelijk doel: de mensen konden er doden en bloedvergieten bij wijze van amusement zien. Gladiatoren bevochten elkaar tot de dood, en andere mannen vochten tegen dieren die uit alle hoeken van de Romeinse wereld kwamen. Deze zogenaamde spelen waren openbare shows, betaald door de keizers en andere belangrijke Romeinen om populair te worden. 6.Het Forum Romanum en de Catacomben Het Forum Romanum(Romeinse markt)was een antieke marktplaats, waarvan de naam verwijst naar de locatie.Dit werd het centrum van de politieke, commerciële en rechtskundig leven in Rome en door de eeuwen heen werd de plek door keizers verfraaid met tempels en basilieken.Naarmate de stad groeide en het oorspronkelijke forum te klein werd, bouwden Julius Caesar en zijn opvolgers van Augustus tot Trajanus nieuwe fora.Sommige van deze zogenaamde “keizerlijke forums”zijn gedeeltelijk overwoekerd door Mussolini’s Via dei Fori Imperiali en moeten nog worden opgegraven en herontdekt. Ironisch genoeg is er meer overgebleven van het oorspronkelijke Forum dan van de latere fora. De catacomben, waarvan er 67 in Rome bekend zijn, zijn ondergrondse christelijke begraafplaatsen uit de
eerste vier eeuwen van onze jaartelling. Later werden er heiligdommen gebouwd rond

de crypte van de martelaren. Ondanks de minachting van de Romeinse autoriteiten voor de eerste christenen, was hun respect voor de doden zo groot dat zij geen vernielingen van de catacomben toestonden, en vele zijn dan ook bewaard gebleven. 7.Het Sint-Pietersplein en De Engelenburcht Het Sint-Pietersplein werd tussen 1656 en 1667 aangelegd door Bernini, de grootmeester van de barok architectuur. De twee halfronde colonnades aan weerzijden van de basiliek verlenen het plein een indrukwekkende en sobere aanblik. In het midden staat een obelisk uit de eerste eeuw v. Chr., die in 37 op bevel van Caligula van Heliopolis (Egypte) naar Rome werd gebracht.Op verzoek van Sixtus V werd hij op het Sint-Pietersplein in 1585 door Domenico Fontana opgericht. Op de punt ervan staat een kruis dat een reliek van het Heilige Kruis bevat.Tussen de fonteinen en de obelisk zijn in het plaveisel twee ronde stenen aangebracht, die de beide brandpunten van de ellips aangeven. Rondom dit plein staan o.a.: - De bekende Sint-Pieterskerk die gebouwd werd door Constantijn in 324, boven het graf van apostel Petrus die in het circus van Nero aan de kruisdood gestorven was. -De vaticaanse musea die zich bevinden in een deel van de paleizen die vanaf de 13de eeuw door de pausen gebouwd werden en die sindsdien vele malen zijn verbouwd en verfraaid. Zij omvatten verscheidene zeer rijke verzamelingen. De Engelenburcht (Kasteel van Sint Angelo) is gebouwd in 135.Ooorspronkelijk was deze bestemd als mausoleum voor keizer Hadrianus en zijn familie.Tijdens de pest in 590 zag Gregorius de Grote in een visioen hoe de engel des doods zijn zwaard in de schede stak ten teken dat de epidemie voorbij was. Uit dankbaarheid liet de paus toen boven op het mausoleum een kapel bouwen.In de 15de eeuw voorzag Nicolaas V het gebouw van een bakstenen verdieping en donjons. De achthoekige bastions werden aangebracht op last van Alexander VI (1492-1503).Tijdens de plundering van Rome in 1527 zocht Clemens VII zijn toevlucht in een aantal vertrekken, die later door Paulus III werden verfraaid. Het pauselijk appartement op de bovenste verdieping getuigt van de verfijnde levensstijl van de toemalige pausen. Een lange, ondergrondse gang verbindt de vesting met het Vaticaan.Men betreedt het kasteel langs een mooie, spiraalvormige opgang uit de oudheid. Het bovenste terras biedt een schitterend uitzicht over de hele stad. De Engelenburcht is verbonden met de Tiber door de Sant’Angelo-brug, die versierd is met barokke beelden van engelen van de hand van Bernini en beelden van Petrus en Paulus (16de eeuw). De boog van Constantijn (Arco di Trionfo Constantino) , is gelegen is vlak naast het colosseum. Sommige reliëfs zijn afkomstig uit monumenten uit de tweede eeuw. Hij is gebouwd om de zege van Constantijn op Maximianus te herdenken. Het Pantheon is een tempel die in 27v.Chr. werd opgericht door Agrippa en later tussen 117 en 125 door Hadrianus verbouwd.In de 7de eeuw werd de tempel als kerk in gebruik genomen. De pronoas of voorhal wordt geschraagd door zestien monolithische zuilen, die op drie na uit de oudheid zijn overgebleven.ook de deur zou gedeeltelijk uit de Romeinse tijd zijn.Het interieur wordt overdekt door een reusachtige koepel uit de oudheid, waarvan de middellijn gelijk is aan de hoogte. In de nissen, voorzien van afwisselend ronde en driehoekige frontons, bevinden zich graven van de Italiaanse koningen en van Rafaël. 8. De Romeinse thermen Weinig Romeinse huizen hadden hun eigen bad dus gingen de meeste mensen naar grote openbare badgelegenheden. Dit waren geen plaatsen om alleen maar schoon te worden. De mannen gingen na hun werk naar het badhuis om te trainen, te spelen, vrienden te ontmoeten, te babbelen en zich te ontspannen. De vrouwen hadden hun eigen afzonderlijke badhuizen of gingen ‘s morgens. Naast een oefenterrein of oefenzaal waren er de ingewikkelde badgebouwen zelf.Kleedkamers leidden naar een reeks van steeds warmere ruimten. De warmte kon droog zijn of stomend. Zeep was een buitenlande curiositeit, in plaats daarvan gebruikten ze olijfolie. Daarna waren er de koude diepe baden of zwembaden om de poriën te sluiten. Dit kon gevolgd worden door een ontspannende massage voordat ze voor het dinner naar huis gingen. Rome is een betoverende en een verbazingwekkende stad, die werd gesticht door Romelus en Remulus, en die van de Etruskische koningen tot Mussolini 3000 jaar van brandstichtingen, belegeringen, innames, plunderingen en een bezetting wist Nu weergalmen in diezelfde straten de voetstappen van toeristen, die afkomen op de monumenten van wreedheid en corruptie, de heldendaden en heilgschennende verdorvenheid en de ultieme kunstwerken in musea en op straten en pleinen. Op de niet- ingewijde kan Rome, met zijn overdaad aan kunst en architectuur, aan opgravingen, mythen en legenden, een overweldigend effect hebben. Een eindeloos lijkende rondgang langs ruïnes, beeldhouwwerken, schilderijen zuilgalerijen en musea.