Schrijven opdracht 3
A: Brabants: verschillen in uitspraak: -De ‘h’ wordt vaak niet uitgesproken aan het begin van een woord. -Brabanders spreken met een rollende ‘r’. -Brabanders spreken met een zachte ‘g’. verschillen in woordbetekenissen: -Een ‘ket’ is een vork. -‘Medeem’ betekent: zo meteen. -Een ‘koer’ is een speelplaats. -‘hullie’ staat ongeveer gelijk aan: hen. -Een ‘kot’ is een schuurtje. -‘Haudoe’ betekent: doei of dag. -‘In den hof’ betekent ‘tuin’ Verschillen in uitdrukkingen: -Ga je mee op de koffie = Ga de mee om un komske koffie. -Naar een begrafenis gaan = te lijk gaan Verschillen in zinsbouw: Brabanders voegen vaak het werkwoord ‘doen’ in de zin toe. Verschillen in woordvorming: -Bij verkleinwoorden zeggen de brabanders geen ‘je’ maar ‘ske’ vb. schuurtje = schuurtske bakje = bakske -Sommige werkwoordsvormen zijn anders. vb. ik doe = ik deu jij doet = gij deugt hij doet = hij duget
interview (met mensen die een groot deel van hun leven in Brabant hebben gewoond en daar zijn geboren): Waarom mensen dialect gebruiken: -Ze hebben het gewoon van hun ouders geleerd. -Ze hebben het overgenomen van de mensen in hun streek. -Ze voelen zich op hun gemak als ze het spreken Wat zijn de voordelen: -Je hebt het gevoel dat je bij mensen hoort. -Ze weten, wanneer ze iemand tegenkomen met hetzelfde dialect, dat het vertrouwd is. (Ze komme amaal uut goeie huise.) -Als je niet wilt dat iedereen je verstaat, ga je gewoon in dialect praten. Wat zijn de nadelen: -Als je in een andere streek bent, is het moeilijk om je verstaanbaar te maken en begrepen te worden.. -Sommige mensen in andere streken vinden het vervelend wanneer je in gezelschap, in dialect spreekt. -Je maakt misschien eerder spellingfouten.
D:
Hoe het onderzoek is verlopen:
werktijd Wat gedaan problemen meevallers
Woe 5 februari 20 minuten Een dialect bedacht Geen problemen Ik heb een goed dialect kunnen vinden
Za 8 februari 45 minuten Mevr. E. Renne geïnterviewd en naar de bibliotheek in Zeewolde. Geen problemen Ik heb ze goed kunnen uitwerken. Ma 10 februari 10 minuten Mevr. K. Rademakers geïnterviewd Toen ik er kwam was ze eerst niet thuis. Geen meevallers. Di 11 februari 40 minuten In het studiehuis naar informatie gezocht. Er was moeilijk informatie te vinden. Ik heb goede informatie kunnen vinden. Za 15 februari 20 minuten. Mevr. N. v. Dongen geïnterviewd. Geen problemen. Geen meevallers. Zo 16 februari 60 minuten Alles uit getypt. Geen problemen. Geen meevallers. Woe 19 februari -------------------- Dit inleveren. -------------------- -------------------- Bronnen: Het boekje ‘Dialecten in Nederland.’ (Bibliotheek Zeewolde) Internet: W. van Woerkom, taal in Nederland - Brabants. De mensen die ik heb geïnterviewd. Resultaten: Ik weet de antwoorden op de onderzoeksvragen. E: Schrijfplan: Onderwerp: het Brabantse dialect
Doel: informeren Hoofdgedachte: Steeds meer Brabanders (en ook andere dialectsprekers) moeten ook ABN Kunnen spreken. Publiek: Algemeen publiek. Opbouw: Alinea 1: inleiding
Alinea 2: Over de spreektaal
Alinea 3: Verschillen met ABN. Alinea 4: Waarom wordt het gesproken. Alinea 5: afsluiting
Verstade ge me un bietske? Als je in deze tijd nog een dialect spreekt, zitten daar behoorlijk wat nadelen aan. Waarom spreekt men het dan nog? Zijn er ook voordelen? Waarvan verschilt het Brabants met het ABN (algemeen beschaafd Nederlands)? Over de spreektaal. Het Brabants is geen minderheidstaal (ook wel groepstaal genoemd) maar een Nederlands dialect. Het heeft veel invloed gehad op de standaard Nederlandse taal, omdat met de tachtigjarige oorlog ca.150.000 Brabanders naar het noorden zijn gevlucht. Nu echter, moeten de mensen die het spreken, veel moeite doen om zich verstaanbaar te maken in andere streken. Zo zegt N. v. Dongen in een interview. Toen zij in de Flevopolder is komen wonen, samen met nog vele andere mensen die ieder ook weer een ander dialect hadden, moest ze heel netjes praten om zichzelf verstaanbaar te maken. “Ik ben veel netter gaan praten, maareh als ik weer iemand tege kom uut Braband, ga ik weer elemaal op in dialect.” De verschillen met het ABN. Veel mensen denken dat een dialect alleen wat andere uitspraken heeft. Maar er zijn ook heel wat woorden die heel wat anders betekenen. De zin: ‘Hullie gaan medeem un kom koffie halen in de kot.’ betekend ‘Zij gaan zo meteen een kop koffie halen in de schuur.’ Als u dit zo leest is het nog best te begrijpen, maar als een Brabander dit uitspreekt…… Ook sommige werkwoorden zijn anders. En omdat in het Brabantse dialect vaak de ‘h’ wegvalt wordt het ‘gaget’ in plaats van ‘gaat het’ en ‘jij hebt het’ wordt daar uitgesproken als ‘gij eget’. Mevr. K. Rademakers zegt dat je vroeger niet genoodzaakt was om ook ABN te kunnen spreken naast je dialect. Maar tegenwoordig, vindt zij, wordt er van je verwacht dat je ook een beetje het ABN kunt spreken. “Het is veur gij zelf zo lastig als ge niet begrepen wordt. Sebiet is het heel belangrijk. Dan hedde ge wel een probleem.” Waarom het wordt gesproken. “Waarom, waarom..” zegt Mevr E. Renne in haar interview, “Ik heb het gewoon zo geleerd van m’n ouders.” Ze is het wel minder gaan spreken nu ze in Flevoland woont, en kan het ABN goed spreken en schrijven. “Op m’n werk spreek ik gewoon ABN. En ook thuis spreek ik vrijwel niet in dialect. Als ik m’n moeder aan de telefoon heb, merkt iedereen dat thuis gelijk. Ik praat dan ineens wel Brabants. Het is dan net of ik na een lange dag werken eindelijk m’n nette kleren uit mag doen en heerlijk een makkelijke broek en trui aan kan doen. Ik voel me dan op m’n gemak.” Ook in het boekje ‘dialecten in Nederland’ stond dat mensen vooral hun dialect spreken omdat ze zich hierbij thuis voelen. Hoe verder? Zullen de dialecten die nu nog stand hebben, er nog lang zijn? Er zullen in ieder geval steeds meer dialect sprekers het ABN erbij leren en alleen in hun makkelijke kleren zullen ze hun dialect nog preken.
A: Brabants: verschillen in uitspraak: -De ‘h’ wordt vaak niet uitgesproken aan het begin van een woord. -Brabanders spreken met een rollende ‘r’. -Brabanders spreken met een zachte ‘g’. verschillen in woordbetekenissen: -Een ‘ket’ is een vork. -‘Medeem’ betekent: zo meteen. -Een ‘koer’ is een speelplaats. -‘hullie’ staat ongeveer gelijk aan: hen. -Een ‘kot’ is een schuurtje. -‘Haudoe’ betekent: doei of dag. -‘In den hof’ betekent ‘tuin’ Verschillen in uitdrukkingen: -Ga je mee op de koffie = Ga de mee om un komske koffie. -Naar een begrafenis gaan = te lijk gaan Verschillen in zinsbouw: Brabanders voegen vaak het werkwoord ‘doen’ in de zin toe. Verschillen in woordvorming: -Bij verkleinwoorden zeggen de brabanders geen ‘je’ maar ‘ske’ vb. schuurtje = schuurtske bakje = bakske -Sommige werkwoordsvormen zijn anders. vb. ik doe = ik deu jij doet = gij deugt hij doet = hij duget
interview (met mensen die een groot deel van hun leven in Brabant hebben gewoond en daar zijn geboren): Waarom mensen dialect gebruiken: -Ze hebben het gewoon van hun ouders geleerd. -Ze hebben het overgenomen van de mensen in hun streek. -Ze voelen zich op hun gemak als ze het spreken Wat zijn de voordelen: -Je hebt het gevoel dat je bij mensen hoort. -Ze weten, wanneer ze iemand tegenkomen met hetzelfde dialect, dat het vertrouwd is. (Ze komme amaal uut goeie huise.) -Als je niet wilt dat iedereen je verstaat, ga je gewoon in dialect praten. Wat zijn de nadelen: -Als je in een andere streek bent, is het moeilijk om je verstaanbaar te maken en begrepen te worden.. -Sommige mensen in andere streken vinden het vervelend wanneer je in gezelschap, in dialect spreekt. -Je maakt misschien eerder spellingfouten.
Woe 5 februari 20 minuten Een dialect bedacht Geen problemen Ik heb een goed dialect kunnen vinden
Za 8 februari 45 minuten Mevr. E. Renne geïnterviewd en naar de bibliotheek in Zeewolde. Geen problemen Ik heb ze goed kunnen uitwerken. Ma 10 februari 10 minuten Mevr. K. Rademakers geïnterviewd Toen ik er kwam was ze eerst niet thuis. Geen meevallers. Di 11 februari 40 minuten In het studiehuis naar informatie gezocht. Er was moeilijk informatie te vinden. Ik heb goede informatie kunnen vinden. Za 15 februari 20 minuten. Mevr. N. v. Dongen geïnterviewd. Geen problemen. Geen meevallers. Zo 16 februari 60 minuten Alles uit getypt. Geen problemen. Geen meevallers. Woe 19 februari -------------------- Dit inleveren. -------------------- -------------------- Bronnen: Het boekje ‘Dialecten in Nederland.’ (Bibliotheek Zeewolde) Internet: W. van Woerkom, taal in Nederland - Brabants. De mensen die ik heb geïnterviewd. Resultaten: Ik weet de antwoorden op de onderzoeksvragen. E: Schrijfplan: Onderwerp: het Brabantse dialect
Doel: informeren Hoofdgedachte: Steeds meer Brabanders (en ook andere dialectsprekers) moeten ook ABN Kunnen spreken. Publiek: Algemeen publiek. Opbouw: Alinea 1: inleiding
Alinea 2: Over de spreektaal
Alinea 3: Verschillen met ABN. Alinea 4: Waarom wordt het gesproken. Alinea 5: afsluiting
Verstade ge me un bietske? Als je in deze tijd nog een dialect spreekt, zitten daar behoorlijk wat nadelen aan. Waarom spreekt men het dan nog? Zijn er ook voordelen? Waarvan verschilt het Brabants met het ABN (algemeen beschaafd Nederlands)? Over de spreektaal. Het Brabants is geen minderheidstaal (ook wel groepstaal genoemd) maar een Nederlands dialect. Het heeft veel invloed gehad op de standaard Nederlandse taal, omdat met de tachtigjarige oorlog ca.150.000 Brabanders naar het noorden zijn gevlucht. Nu echter, moeten de mensen die het spreken, veel moeite doen om zich verstaanbaar te maken in andere streken. Zo zegt N. v. Dongen in een interview. Toen zij in de Flevopolder is komen wonen, samen met nog vele andere mensen die ieder ook weer een ander dialect hadden, moest ze heel netjes praten om zichzelf verstaanbaar te maken. “Ik ben veel netter gaan praten, maareh als ik weer iemand tege kom uut Braband, ga ik weer elemaal op in dialect.” De verschillen met het ABN. Veel mensen denken dat een dialect alleen wat andere uitspraken heeft. Maar er zijn ook heel wat woorden die heel wat anders betekenen. De zin: ‘Hullie gaan medeem un kom koffie halen in de kot.’ betekend ‘Zij gaan zo meteen een kop koffie halen in de schuur.’ Als u dit zo leest is het nog best te begrijpen, maar als een Brabander dit uitspreekt…… Ook sommige werkwoorden zijn anders. En omdat in het Brabantse dialect vaak de ‘h’ wegvalt wordt het ‘gaget’ in plaats van ‘gaat het’ en ‘jij hebt het’ wordt daar uitgesproken als ‘gij eget’. Mevr. K. Rademakers zegt dat je vroeger niet genoodzaakt was om ook ABN te kunnen spreken naast je dialect. Maar tegenwoordig, vindt zij, wordt er van je verwacht dat je ook een beetje het ABN kunt spreken. “Het is veur gij zelf zo lastig als ge niet begrepen wordt. Sebiet is het heel belangrijk. Dan hedde ge wel een probleem.” Waarom het wordt gesproken. “Waarom, waarom..” zegt Mevr E. Renne in haar interview, “Ik heb het gewoon zo geleerd van m’n ouders.” Ze is het wel minder gaan spreken nu ze in Flevoland woont, en kan het ABN goed spreken en schrijven. “Op m’n werk spreek ik gewoon ABN. En ook thuis spreek ik vrijwel niet in dialect. Als ik m’n moeder aan de telefoon heb, merkt iedereen dat thuis gelijk. Ik praat dan ineens wel Brabants. Het is dan net of ik na een lange dag werken eindelijk m’n nette kleren uit mag doen en heerlijk een makkelijke broek en trui aan kan doen. Ik voel me dan op m’n gemak.” Ook in het boekje ‘dialecten in Nederland’ stond dat mensen vooral hun dialect spreken omdat ze zich hierbij thuis voelen. Hoe verder? Zullen de dialecten die nu nog stand hebben, er nog lang zijn? Er zullen in ieder geval steeds meer dialect sprekers het ABN erbij leren en alleen in hun makkelijke kleren zullen ze hun dialect nog preken.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden