Tropisch regenwoud

1 Voorwoord De reden dat ik voor het tropisch regenwoud heb gekozen, is dat het toch wel het onderwerp was wat mij het meeste aansprak. Want andere dingen waaruit we konden kiezen vond ik toch iets te scheikundig voor het niveau dat ik bezit. Natuurlijk zitten er in het tropische regenwoud veel scheikundige processen, maar die zijn voor mij nog volgbaar en ik vind ze interessant voor zover ik nu kan zien. Ik wilde namelijk een werkstuk maken over iets dat ik uit mezelf interessant vind zonder dat het als een verplichting voelt om het te maken. Omdat ik dit echt een leuk onderwerp vind, heb ik nu niet het idee om een werkstuk te maken dat verplicht moet en vind ik het eigenlijk wel interessant om dit te onderzoeken, omdat het voortbestaan van het tropisch regenwoud van groot belang is voor onze wereld waarin wij leven. Ik denk dus dat dit het perfecte onderwerp is om mijn niet zo’n grote natuurwetenschappelijke kennis te vergroten met iets wat ik vanuit mijn eigen interesses leuk vindt! 2. Inleiding In dit werkstuk ga ik het tropisch regenwoud behandelen. In hoofdstuk 3 behandel ik het regenwoud in het algemeen. Ik heb het hier dan ook onderverdeeld in paragraaf en die antwoord geven op de vragen: wat een tropisch regenwoud is, hoe tropische regenwouden ontstaan, waar de tropische regenwouden liggen en wat het belang is van het behoud van het tropische regenwoud. In dit hoofdstuk wil ik de lezer dus een goed beeld geven van het tropisch regenwoud zodat hij dat als basis heeft en in de rest van mijn werkstuk wil ik de verdwijning van het tropisch regenwoud uitgebreid behandelen. De verdwijning van het tropisch regenwoud behandel ik in hoofdstuk 4. Wat zijn nou de oorzaken van de verdwijning van het tropisch regenwoud. Er zijn verschillende oorzaken dat het tropisch regenwoud in rap tempo aan het verdwijnen is van onze aardbodem. De hoofdoorzaken behandel ik in de paragraaf en die bij dit hoofdstuk horen, dit zijn; oorzaken van ontbossing, houtwinning, kleine landbouw en veeteelt, wegenaanleg, industrie en mijnbouw en brandstofwinning. In hoofdstuk 5 laat ik de gevolgen van de verdwijning van het tropisch regenwoud zien. Wat zijn de gevolgen op het gebied van erosie en overstromingen, klimaatsverandering en uitsterving van plant en dier. In hoofdstuk 6 laat ik de oplossingen zien die er zijn om de verdwijning van het tropisch regenwoud tegen te gaan. Wat zijn de mogelijkheden ter oplossing van dit probleem, welke problemen kom je hierbij tegen, en wat wordt er mondiaal aan gedaan om het tropisch regenwoud te behouden? Door middel van deze hoofdstukken wil ik bereiken dat ik een uitgebreid totaal beeld heb van hoe het met de tropische regenwouden is en wat er in de toekomst gebeurd en hoe wij als mens daar verandering in kunnen krijgen en hoe de toekomst eruit ziet zonder regenwoud. In de nabeschouwing geef ik mijn visie over het tropische regenwoud die ik had en heb ontwikkeld tijdens het maken van het werkstuk. Veel leesplezier!
3. Tropische Regenwouden 3.1 Wat is een tropisch regenwoud? (1, 3, 11, 12, 15) Een tropisch regenwoud kenmerkt zich door veel en vaak grote bomen (80 m), meer dan twee meter regen per jaar, vrij gelijkmatig over het jaar verdeeld, hoge relatieve luchtvochtigheid, een vrij constante temperatuur van 27 graden, dag en nacht, het gehele jaar door. Er heerst dus een hoge vochtigheid. Er valt gemiddeld tweeduizend mm. Neerslag per jaar, dit is bijna drie keer zoveel regenwater als er in Nederland valt. In sommige regenwouden regent het zelfs 10.000mm. per jaar. De natste regenouden liggen in Colombia en op Nieuw Guinea. Daar valt meer dan 10.000mm, dat is 10 meter per jaar! In de fig. 2 van Neerslag, kun je het verschil zien tussen de neerslag van een tropisch regenwoud klimaat en een gematigd klimaat. Er leven in de tropische regenwouden duizenden verschillende soorten planten en dieren , die samen een weelderige levensgemeenschap vormen. Zo zijn er op een hectare tropisch regenwoud vaak zo’n 100 soorten grote bomen, terwijl er in Nederland hooguit 30 verschillende boomsoorten voorkomen. Je hebt verschillende soorten tropische regenwouden, ze zijn namelijk afhankelijk van de plek en de hoogte (in de bergen) waar ze voorkomen. Niet alleen verschilt het regenwoud per continent, maar ook verschilt het regenwoud als je van de kust naar de bergen gaat. Een apart soort tropisch woud zijn de mangroves, dit zijn bomen die met hun wortels in brak en zout water staan en daardoor minder afhankelijk zijn van water. Zie figuur 1. Fig. 3. Dwarsdoorsnede zee, land, bergen met
Daarop de 4 belangrijke soorten regenwouden (inclusief het mangrovebos). Er zijn vier verschillende soorten tropische regenwouden, namelijk: Tropisch laagland regenwoud
De vindplaats is in laagland tot 1200 meter. De gemiddelde temperatuur is 30 graden Celsius. De gemiddelde neerslag is 2000 tot 4000 mm. Het bos bevat hoge bomen van 50 meter en minder dichte ondergroei en vele plantsoorten. De bodems zijn meestal onvruchtbaar (lateriet). Fig. 4 Tropisch laagland regenwoud
Tropisch bergregenwoud
De vindplaats is bij een hoogte tussen 1200 en 2500 meter. De gemiddelde temperatuur is 15-25 graden Celsius, dit is vrij koel voor een tropisch regenwoud. De gemiddelde neerslag is 2000 tot 4000 mm, dit is heel vochtig. Het bos bestaat uit minder!!! hoge bomen tussen de 30 en 40 meter hoog en er is dichtere ondergroei. De bodems zijn meestal onvruchtbaar en rotsachtig. Fig.5 Tropisch bergregenwoud
Tropisch nevelwoud, of mistwouden
Je vindt deze soort in gebieden tussen de 2300 en de 4000 meter. De gemiddelde temperatuur is koud, namelijk 0 tot 15 graden Celsius. De gemiddelde neerslag is 1500 tot 3000 mm. Dit komt voornamelijk door de nevel en de mist. Het bos bevat lage bomen, die tussen de 2 en 10 meter zijn, er is een zeer dichte ondoordringbare ondergroei met veel mossen en varens. De bodems zijn meestal vruchtbaar. Fig. 6 tropisch nevelwoud. Mangrove bos
Het mangrove bos vindt je aan de kusten op zeeniveau. De gemiddelde temperatuur is tussen de 30 tot 33 graden Celsius. De gemiddelde neerslag is 200 tot 4000 mm, dit is dus van droog tot vochtig. De bomen die er zijn, zijn tussen de 2 en de 15 meter. Er is geen ondergroei en er zijn weinig epifieten. De bodems zijn van klei (wad), koraal en zand. Een mangrove bos is eigenlijk geen echt tropisch regenwoud. Omdat de bomen altijd met de wortels in het brakke water staan, kunnen ze ook groeien in tropische gebieden met weinig neerslag. Zie Fig. 7 het mangrove bos. De vruchtbaarheid van tropische regenwouden

De meeste tropische bodems zijn van nature tamelijk onvruchtbaar. Dat blijkt als je
de bodems van tropische regenwouden gebruikt voor landbouw. Na enkele jaren levert de grond nauwelijks meer iets op. Dat komt omdat onder die warme en natte omstandigheden de aanwezige voedingsstoffen snel vergaan en wegspoelen. Hoe kan daar dan zo’n gevarieerd tropisch regenwoud ontstaan. Eigenlijk kun je zeggen dat een regenwoud zichzelf in stand houdt. Voortdurend vallen er bladeren en takjes, deze worden door insecten, bacteriën en schimmels razend snel weer omgezet in voedingsstoffen. Via hun wortels nemen de planten die weer op. Als het bos verdwijnt houdt de aanvoer van voedingsstoffen op. De aanwezige voedingsstoffen verdwijnen snel. Na enkele jaren groeit er niks meer op die plek. Een tropisch regenwoud houdt zichzelf in stand, dit komt namelijk door de binding van stikstof: de bomen in het regenwoud hebben dertien verschillende minerale voedingsstoffen voor hun groei nodig.Vaak is er een tekort aan mineralen, vooral aan fosfor, kalium en magnesium. De regen spoelt niet alleen voedingsstoffen uit de bodem, maar ook kostbare mineralen, met name kalium, dit is namelijk een voedingsstof voor de bladeren. Stikstof, dat in veel milieus schaars is, is in de meeste regenwouden volop beschikbaar omdat het er zo dikwijls onweert. De elektrische energie die tijdens een bliksemflits bijkomt, zet een reactie in gang tussen stikstofgas en zuurstof, die beide in de atmosfeer voorkomen. De stikstofoxide die hieruit ontstaat wordt met de regen in de bodem gespoeld, waarna deze door bacteriën kan worden opgenomen en vervolgens door de planten. De stikstof in de lucht is namelijk voor de meeste planten onbruikbaar omdat deze in ongeoxideerde toestand verkeert. Er zijn echter bacteriën die stikstof rechtstreeks uit de lucht kunnen opnemen en omzetten in bruikbare stikstofverbindingen die de plant kan opnemen. Deze bacteriële prestatie wordt stikstofbinding genoemd, een term die ook wordt gebruikt voor het hiervoor beschreven effect van de bliksem op stikstof. Bepaalde planten herbergen deze waardevolle bacteriën in hun wortels, waardoor ze maximaal profiteren van hun stikstofbindend vermogen. In Maleisië komen zelfs regenwoudbomen voor die stikstofbindende bacteriën in hun bladeren hebben. 3.2 Het ontstaan van het tropisch regenwoud (1,12,15) De meeste tropische bossen zoals we ze nu kennen zijn maar een tiental miljoen jaar oud doordat ze staan op gronden die vroeger onder water stonden of niet in de tropen lagen. Een ijstijd bij ons betekende een lage zeespiegel en droogte rond de evenaar. Het bos in Suriname bijvoorbeeld zat toen niet vast aan dat van het Amazonebekken, zoals nu, maar stond alleen op de bergrug op de grens met Brazilië. Het Amazonebekken was een steppe met eilandjes bos. Een verhoging van de temperatuur en vochtigheid veroorzaakte het uitroeien van boseilandjes, tot bos met steppe eilandjes. Dit heeft zich zo een paar maal herhaald. De isolatie van de eilandjes duurde lang genoeg voor het ontstaan van nieuwe soorten. Bij het versmelten van de eilandjes, bleven deze soorten met hun lokale verspreiding grotendeels behouden. Dit proces is er mede oorzaak van dat geen twee lappen grond dezelfde soort bewoners hebben. De bedektzadigen (angiospermen), de bomen die nu het hoofdbestanddeel van het bos vormen, zijn in het Jura (150 Ma geleden) ontstaan, vermoedelijk in het gebied waar nu Brazilië en Kameroen liggen. De angiospermen is een typische plantengroep. De zaadplanten worden traditioneel opgedeeld in de naaktzadigen en de bedektzadigden. Tot de Gymnospermen horen o.a. de coniferen, dit zijn kegeldragende bomen met naaldvormige bladeren. Tot de angiospermen behoren alle planten die bloemen vormen. De angiospermen vormen sinds 65 Ma de hoofdcomponent van de vegetatie. Een sleutel tot hun succes is dat ze gebruik maken van dieren voor de verspreiding en de verstuiving van hun zaad. Vooral doordat bloemen slecht fossileren is het nog steeds niet duidelijk is uit welke groepen de angiospermen zich ontwikkeld hebben. De natuurlijke veranderingen in bestaande samenlevingen gaan zo langzaam dat veel verspreidingspatronen van planten en dieren nog duidelijk laten zien waar de groepen ontstaan zijn. Soms zijn de patronen verbrokkeld, en moet geconcludeerd worden dat ze in het tussengelegen gebied uitgestorven zijn. Het kan zover gaan dat ze nog maar op een plaats voorkomen, terwijl ze vroeger een brede verspreiding hadden. Dit hoeft dan natuurlijk niet te betekenen dat ze ook daar ontstaan zijn. Soms ook vertoont een gebied een grote verscheidenheid aan soorten die geleidelijk naar de randen toe kleiner wordt. Bij reconstructies is het van belang te weten wanneer de differentiatie heeft plaatsgevonden, hoe de verschillende gebieden ten opzichte van elkaar gelegen hebben en wat voor klimaat daar indertijd heerste in de verschillende biotopen. 3.3 Waar zijn tropische regenwouden te vinden?(3, 12) Tropische regenwouden liggen in de tropen rondom de evenaar. In Zuid- en Midden- Amerika, Afrika, Azië en Noord-Australië. De tropen is het gebied tussen de noordelijke keerkring (kreeftskeerkring) en de zuidelijke keerkring (steenbokskeerkring). In de tropen liggen voornamelijk landen die worden aangeduid als ontwikkelingslanden. De grootste regenwouden vind je in Brazilië, Colombia, Peru (Zuid Amerika), Kongo, Kongo/Brazzaville, Gabon (Afrika), Laos, Maleisië en Indonesië (Zuidoost-Azië). Het grootste regenwoud op aarde is het Amazoneregenwoud in Zuid Amerika. Dat regenwoud ligt in 10 verschillende landen (het grootste deel in Brazilië) en het is twee keer de oppervlakte van Europa, namelijk meer dan 5 miljoen km2. Het tropisch regenwoud is zo verdeeld over de wereld: 33% ligt in Brazilië, Indonesië heeft 10% van het tropisch regenwoud wat er op aarde is, Zaire bezit ook 10%, De rest van Afrika bezit 9%, de rest van Latijns-Amerika bezit 25% en de overige 13% van de oerwouden is te vinden in Azië en de oceaan. Waar de tropische regenwouden te vinden zijn tussen alle andere grote biotopen, is te zien in Fig. 9. fig.10 De rode vlakken zijn bestaand tropisch regenwoud 3.4 Het belang van tropische regenwouden (2, 3, 6, 7, 16) In tropische regenwouden zijn vele planten- en diersoorten, het is een zeer complexe natuurlijke levensgemeenschap. Die wij mensen nog niet geheel in kaart hebben kunnen brengen. Het ecosysteem van een tropisch regenwoud functioneert voornamelijk in een gesloten kringloop. In het tropisch regenwoud is een enorme biomassa opgeslagen. Tropische regenwouden bezitten naast een hoge natuurwaarde vele immateriële en materiele functies. Bij functies, die het gebruik door de mens aanduiden, wordt gedoeld op een wijze van gebruik, die past binnen het oorspronkelijke, natuurlijke ecosysteem, dit intact laat en niet leidt tot de teruggang van het aantal soorten. Aangetaste bossen hebben ingeboet aan natuurwaarden, maar kunnen bij een gericht beheer van groot belang zijn voor de CO2-huishouding, de bescherming van het milieu ter plaatse, voor de lokale bevolking, voor de grondstoffenvoorziening en als mogelijke inkomstenbron. Het belang van het tropisch regenwoud heeft betrekking op de volgende onderwerpen: De natuurwaarde
Dit spreekt natuurlijk voor zich. Men schat dat 50 tot 90% van alle op aarde levende soorten in het tropisch regenwoud voorkomen. Deze soorten vormen een levensgemeenschap van zeer functionele en vaak zeer verfijnde relaties. De ecosystemen evolueren namelijk nog steeds. Regulatiefunctie

Tropische regenwouden reguleren het microklimaat, het plaatselijk klimaat, spelen een rol in mondiale circulaties, voorkomen erosie, houden water vast en zorgen voor voortdurende beschikbaarheid van zoet water. Het tropisch regenwoud is een beschermer tegen extreme weersinvloeden. Het werkt als een spons. De regen komt terecht op het bladerdek van het woud. Een deel blijft hangen in de begroeiing, de rest komt op de grond terecht. Het grootste deel van het water dat in het bladerdek terecht komt, verdamp weer snel. Het water dat op de grond terecht komt wordt snel opgezogen door de boomwortels en wordt via de bladeren verdampt. Deze waterdamp komt dan weer in de vorm van een regenbui naar beneden. De rest van de regen wordt snel opgenomen in de grond en kan vervolgens langzaam wegsijpelen richting rivier en zee. Op die manier is de waterafvoer uit het woud heel gelijkmatig. Rivieren die uit een regenbos komen hebben altijd water. Het regenwoud werkt dus als een spons: het neemt veel water op en geeft dit geleidelijk af aan de lucht en via de bodem aan de rivieren. Wanneer dit niet zou gebeuren, zou het water snel wegstromen en overstromingen veroorzaken. Aangezien de bomen het water niet meer gedeeltelijk zullen verdampen, zal de hoeveelheid regen afnemen. Een woestijn zal ontstaan en deze klimaatverandering kan tot in onze streken merkbaar worden in het weer. Fig. 11 is een voorbeeld van de bovenstaande tekst. Toerisme
Het tropisch regenwoud biedt attracties voor het toerisme, dit is ook een bron van inkomsten voor bewoners van het desbetreffende gebied en zorgen voor het voortbestaan van de tropische regenwouden. Bewoners hoeven geen kostbare bomen te kappen om in leven te blijven en kunnen geld verdienen met toerisme dat mede daardoor zorgt voor het behoud van de tropische regenwouden. Alleen duurzaam toerisme is niet schadelijk voor het tropisch regenwoud. CO2
Het tropisch regenwoud bindt grote hoeveelheden atmosferische CO2 . Aantasting van het tropisch regenwoud verstoort de atmosferische CO2 evenwichtssituatie. Bomen en planten zetten namelijk stikstof om in zuurstof. Voorgaande klopt zeker niet; zonder regenwouden te weinig CO2 uit de lucht, te weinig zuurstof in de lucht. Zonder zuurstof kunnen wij mensen, dieren en planten niet leven. Toch is de rol van het tropisch regenwoud als producent van zuurstof niet zo groot als altijd wel is voorgesteld: de ‘groene longen van de aarde’. ’s Nachts neemt het regenwoud namelijk ook weer een deel van de aangemaakte zuurstof op. Het grootste deel van de zuurstof die wij gebruiken, wordt geproduceerd door algen. Al is verdwijning van het tropisch regenwoud niet de hoofdoorzaak van het broeikaseffect (opwarming van de aarde), het bedraagt toch 25%, terwijl de andere 75% door de verbranding van fossiele brandstoffen komt. Woongebied
Inheemse volken zijn afhankelijk van het complexe ecosysteem. Het gaat om tientallen miljoenen mensen. Mensen maken namelijk al duizenden jaren deel uit van deze unieke samenleving die het tropisch regenwoud in zijn oorspronkelijke vorm is. Zo leven bijvoorbeeld op Kalimantan de Dayaks, in Zaïre leven de Pygmeeën en in de oerwouden langs de Amazone wonen enkele tientallen Indianenstammen. Het aantal oerbewoners neemt echter snel af. Dit is erg jammer, omdat deze mensen een leefwijze hebben, die is aangepast aan het oerwoud. Zij verzamelen vruchten, jagen en verbouwen voedsel op kleine akkers in het woud. De bewoners die van ouds her in het tropisch regenwoud wonen trekken veel rond; als hun akkers na een jaar of twee zijn uitgeput, trekken ze verder, kappen en branden het oeroud af en beginnen opnieuw. Op de oude plek herstelt zich dan het oerwoud na lange tijd. Maar deze stammen houden hun aantallen klein. In het Amazonegebied zijn er soms niet meer dan twee mensen per vierkante kilometer. In Zuid-Oost-Azië ligt dit meestal tussen de tien en twintig. Het oerwoud kan zich daardoor herstellen. Daarom zorgen deze oerbewoners niet voor een bedreiging van het tropisch regenwoud. Fig. 12 Moeder met kind uit een inheemse stam. Productiefunctie
Het tropisch regenwoud levert veel bosproducten zoals hout, latex, rotan, bamboe, harsen, oliën en specerijen, deze worden gewonnen door inheemse volken, ook worden ze commercieel geëxploiteerd. Maar die commerciële exploitatie zorgt voor aantasting van het tropisch regenwoud. Duurzame houtproductie en beheersystemen zijn nog nauwelijks in praktijk gebracht. Geneesmiddelen
In het tropisch regenwoud kun je ook bestanddelen vinden die als medicijn kunnen dienen. Kinine, het antimalariamiddel, is een van de oudste en bekendste. Reserpine, dat wordt gebruikt bij bestrijding van hoge bloeddruk en de Ipecacuanha-wortel, die nog steeds een effectieve behandeling van dysenterie is, dit is een ernstige darmontsteking. Alle stammen uit de medicijnkast van het tropisch regenwoud. Curare, een stof die door de Indianen wordt gebruikt om er een dodelijke gifpijl van te maken, wordt door onze chirurgen gebruikt bij operaties, dan wel in kleine dosis. En zeventig procent van 3000 planten, die het Nationaal Kanker Instituut van de Verenigde Staten selecteerde op kankerbestrijdende eigenschappen, zijn uit het tropisch regenwoud afkomstig.Want wetenschappers hebben al meer dan 2000 planten uit tropische bossen met kankerbestrijdende eigenschappen kunnen identificeren. Een voorbeeld van een onderneming die zonder schade toe te brengen aan het oerwoud medicijnen maakt is Fytotheek Pakosie in Utrecht, opgericht in 1991. Het is gespecialiseerd in de klassieke kruiden natuurgeneeskunde en in de spiritualiteit van de Ndyaka Marrons, een natuurvolk in het tropisch regenwoud van Suriname. De producten die gemaakt worden zijn gezondheidsproducten die op een natuurlijke wijze het lichaam ondersteunen, en producten voor spiritualiteit, die de spirituele groei bevorderen. Ze zijn samengesteld uit extracten van verschillende zorgvuldig geselecteerde tropische planten. Daardoor zijn ze vrij van dierlijke grondstoffen en chemische toevoegingen. Dit is dus een voorbeeld van medicijnen die natuurlijk zijn en uit het tropisch regenwoud komen zonder dat ze het schade toebrengen. Fig. 13 Geneesmiddelen van de Fytotheek. 4 Verdwijning tropisch regenwoud 4.1 De oorzaken van ontbossing (1, 2, 3, 4, 7, 17) Zoals in het vorige hoofdstuk al wel duidelijk is geworden, is het tropisch regenwoud van groot belang voor ons om in leven te blijven, als we ons nou bewust zijn van het belang van dit belangrijke gebied op aarde, waarom verdwijnt het dan door de jaren heen? De oorzaken van de verdwijning van de bossen zal ik in dit hoofdstuk behandelen. De toekomst van het regenwoud ziet er niet goed uit. De regenwouden worden in een hoog tempo gekapt. Dit gaat zo snel dat er elke minuut een gebied van ongeveer 50 voetbalvelden aan een tropisch regenwoud verloren gaat. Daardoor is er van al het regenwoud dat aan het begin van deze eeuw aanwezig was, nog maar de helft over. Als deze verdwijning van het tropisch regenwoud in dit tempo doorgaat maken de volgende generaties nog mee dat er geen tropisch regenwoud meer is op aarde. De verdwijning van het tropisch regenwoud komt door onder andere door het kappen van de bomen. Zoals je in de volgende tabel kunt zien wordt er nog steeds veel hout gekapt en ook ingevoerd: In de jaren negentig is de invoer van tropisch hout aanzienlijk gedaald. Sinds 1999 wordt er weer meer tropisch hout ingevoerd. 1988 1990 1994 1995 1999 2000 2001
1 000 m3 r.e. zonder schors

Totaal 1 160 1 251 858 812 1 045 1 142 1 001
Rondhout 125 92 110 109 86 91 75
Gezaagd hout 611 728 522 468 543 664 547
Fineer 13 6 4 7 10 6 7
Multiplex 411 425 222 228 406 381 371
Bron: Stichting Bos en Hout.r.e. = rondhoutequivalent. Fig. 14.Schema van de netto invoer van tropisch hout in de periode van 1988-2001
De oorzaken voor de ontbossing van het tropisch regenwoud zijn te wijten aan de volgende , namelijk: door houtwinning, de veeteelt en de kleine landbouw, wegen,!!!!!!! industrie en mijnbouw en brandstofwinning. Fig.15 gekapt hout, klaar voor transport. 4.2 Houtwinning (3) Veel landen in de wereld gebruiken tropisch hardhout als timmerhout en als grondstof voor papier. Vooral houtsoorten als meranti, mahoni, teak en azobe zijn veel gevraagd. De grootste afnemers van dit hout zijn Japan en West-Europa. In Europa is Nederland de grootste afnemer. Het tropisch hardhout wordt gebruikt omdat het niet snel rot. Ook vinden veel mensen het erg mooi hout. Bij de houtwinning wordt gebruik gemaakt van bulldozers en kettingzagen. Het regenwoud wordt zo onherstelbaar beschadigd. Niet alleen de bomen die men om zaagt gaan dood, maar ook alle andere bomen in de buurt. Want een grote boom zit met lianen vast aan vele andere grote en kleine bomen. Valt de grote boom om, dan sleept hij de andere bomen mee in zijn val. Bovendien maken de wielen van de bulldozers de grond kapot, zodat de planten die erop leven ook dood gaan. Fig. 16 Gekapt tropisch hardhout op weg naar de leverancier. Zo zijn bijvoorbeeld de Dayaks totaal niet blij met de komst van de houtkapbedrijven: Als in 1970 de eerste bomen worden omgezaagd, denken de Dayaks dat het allemaal wel mee zal vallen. Maar dat is een foute conclusie. De houtkappers trekken steeds dieper en verder het oerwoud in om bomen te kappen. Net zo lang totdat het oerwoud steeds verder wordt verwoest. En bij het tropisch regenwoud van de Dayaks blijft het niet, overal ter wereld worden tropische regenwouden verwoest om aan hardhout te komen. 4.3 Veeteelt en kleine landbouw (3) Veeteelt

Vooral in Midden Amerika en in het Amazonewoud wordt het regenwoud gekapt om weilanden aan te leggen voor rundvee. Dit heeft te maken met de eetgewoonten van mensen in de Verenigde Staten van Amerika, maar ook in West Europa (o.a. in Nederland). Daar eet men namelijk steeds meer vlees zoals hamburgers en hotdogs, waarin veel rundvlees is verwerkt. Ook wordt er veel vlees verwerkt in het voer voor onze huisdieren. Omdat het rundvlees in onze landen steeds duurder wordt, kopen wij steeds meer rundvlees uit landen van Zuid- en Midden- Amerika, want dat is namelijk veel goedkoper. Om weilanden aan te leggen moet het regenwoud worden gekapt. Helaas kunnen de runderen op deze weilanden maar een paar jaar grazen. Dit komt omdat de bodem van een regenwoud niet zo vruchtbaar is als je zult denken bij het zien van al dat groen. Bovendien spoelt de vruchtbare grond door de vele regens snel weg. Op de kale ondergrond, die dan overblijft kan dan niets groeien. De runderen kunnen dan geen gras meer vinden. Er moet voor hen een nieuw stuk regenwoud worden gekapt. En zo gaat dit maar door en kan er niets nieuws meer groeien op de uitgeputte grond en gaat het tropisch regenwoud steeds meer verloren. Kleine landbouw
Een andere oorzaak van de vernietiging van het regenwoud is de behoefte van kleine boeren aan de grond. Zij kappen het regenwoud uit pure noodzaak om te overleven. Zij hebben de grond nodig om voedsel op te verbouwen. Anders hebben ze niks om te eten. Ook wordt er hout gekapt om eten op te koken. Er zijn geen andere brandstoffen, zoals gas en olie, om op te koken. Veel mensen uit het Westen zeggen dat het de schuld is van de overbevolking. Hoe meer mensen er zijn, hoe meer tropisch regenwoud er wordt gekapt wordt voor landbouw en voor brandstof. Dat is maar voor een deel waar. Geld en macht zijn overal ter wereld vaak oneerlijk verdeeld. De rijke mensen in Brazilië bijvoorbeeld bezitten vrijwel alle landbouwgrond (90%). Het grootste deel van de bevolking bezit dus helemaal geen grond en is arm. Deze arme mensen krijgen geen eigen grond van de regering. De rijken, die de grond bezitten, willen hun grond niet afstaan. De regering wil iedereen te vriend houden en stuurt de arme mensen daarom maar het oerwoud in. Zij mogen daar hun hutje bouwen en een stukje bos afbranden. De eerste oogst van zo’n veldje is erg goed, maar de tweede oogst is al minder goed. Na vijf jaar is de grond uitgeput en levert het niks meer op. Het gezin moet weer verder trekken en een nieuw stukje bos in bezit nemen. Deze mensen zijn zo’n trekkend bestaan als de indianen niet gewend. Ze wachten dan ook zo lang mogelijk met weggaan, waardoor de grond helemaal uitgeput raakt. De grond kan zich daardoor nooit meer herstellen. Op de oude akker kan alleen nog maar een soort hard gras en ruwe struiken, en daar heeft niemand natuurlijk iets meer aan. 4.4 Mijnbouw en Wegen industrie (3) Overal ter wereld zijn mensen op zoek naar goedkope energie. Goedkope energie is nodig om de industrie aantrekkelijk te laten blijven. Dat geldt natuurlijk ook voor landen waar veel regenwoud voorkomt, en in de landen waar de tropische regenwouden zich bevinden is het volk arm en zijn ze afhankelijk van een aantrekkelijke industrie. Deze landen hopen dat ze geld kunnen verdienen als er nieuwe industrieën komen. En deze lokken zij door goedkope energie aan te bieden. Om goedkoop elektriciteit te maken bouwen zij stuwdammen in de grote rivieren in de regenwouden. Achter zo’n dam ontstaat dan een groot mee. Een oerwoud dat ook is aangetast door deze stuwdammen is de rivier de Xingu in het Amazonegebied, hier is namelijk de Altamira-dam gevestigd. De Indianen, die hier al eeuwen wonen, moeten nu ergens anders heen. Of ze willen of niet. Hun leefomgeving komt namelijk onder water te staan. Om industrie aan te trekken worden er ook veel wegen door het regenwoud aangelegd. De Trans-Amazonicaweg is zo’n weg in Brazilië, deze weg loopt van de oostkust van Brazilië helemaal tot in Peru. Overal langs deze wegen vestigen zich boeren, die een stukje bos ontginnen. De vernietiging van de tropische regenwouden wordt zo dus steeds groter door al deze op de industrie gerichte maatregelen in de tropische regenwouden, die helemaal niet de bedoeling zijn daar. Daarnaast bevat het regenwoud in bepaalde gebieden ook veel natuurlijke rijkdommen als goud, mangaan, koper, nikkel en ijzererts. Spoorwegen en smelterijen bewerken de ertsen met behulp van houtskool en energie van stuwmeren uit het regenwoud. Zo verdwijnt het tropisch regenwoud stukje bij beetje. 5. Gevolgen van de verdwijning(4, 12) Gevolgen van de verdwijning van het tropische regenwoud ~ Inleiding
Doordat de mens zo onzorgvuldig met de tropische regenwouden omgaat is de helft van de tropische regenwouden al verdwenen. Voorheen bestond de aarde voor 14% uit tropische regenwouden, nu is dat slechts 7%. De gevolgen alleen al door de houtkap in de Amazone zijn afschrikwekkend, hier enkele feiten en cijfers: - In de afgelopen 30 jaar is een gebied van 589.000 km2, groter dan Frankrijk, van de aardbodem weggevaagd. - Volgens het Braziliaanse Nationaal Instituut voor ruimteonderzoek, dat de ontbossing via satelliet registreert, was de totale omvang van de ontbossing, gemeten tussen augustus 1999 en augustus 2000, gelijk aan 19826 km2. Dit is net zo groot als vier miljoen voetbalvelden. - De houtkapindustrie in het Amazonegebied is zeer verkwistend. Zeventig procent van al het gekapte timmerhout gaat als onbruikbaar houtafval of zaagsel verloren. - Volgens de Braziliaanse regering is ongeveer 100 miljoen hectare land, ofwel 20 procent van het hele Amazone gebied, illegaal grondbezit. Dit is natuurlijk ook een factor voor de snelle verdwijning en vernietiging van het tropisch regenwoud. - De Samauma-boom staat in het Amazonegebied bekend als ‘De Koningin van het Regenwoud’ vanwege haar enorme hoogt, ze kan namelijk de hoogte van 50 meter halen. Deze bomen worden nu gekapt voor de vervaardiging van goedkoop triplex voor de export. - Tussen januari 2000 en april 2001 werd er vanuit de Braziliaanse haven Santarem alleen al naar Nederland in totaal 22.681 kubieke meter hout en houtproducten geëxporteerd. 5.1 Erosie en overstromingen (3, 9) Het gevolg van de ontbossing is erosie, dit is het wegspoelen van de aarde. Omdat het de tropische regenwouden hard regent wordt op plaatsen waar hout is gekapt de grond weggespoeld. Normaal zouden namelijk de verschillende lagen waaruit het oerwoud ontstaat ervoor zorgen dat het vele regenwater niet direct op de grond terecht komt. Maar als de bomen weg zijn kunnen de planten alleen de grond en het vele water niet meer vasthouden. Zo spoelt met een grote regenbui veel aarde weg. Het gevolg is dat er dan nog minder kan groeien dan dat het voorheen al kon door het kappen van alle bomen en wordt de bodem nog slechter beschermd. Grote gebieden in de tropen zijn al ongeschikt voor de landbouw. Door de erosie neemt ook de kans op overstromingen toe. Omdat de regen niet wordt afgeremd, komt het water samen met de losgespoelde aarde versneld in de rivieren terecht. Daarom ziet het rivierwater er in de tropen op veel plekken bruin en blubberig uit. In de rivieren ontstaan door alle mee gespoelde aarde klei- en zandbanken. Zie Fig. 17 voor een zandbank in de Rio Negro. Er komt natuurlijk een moment dat de rivieren het niet meer aankunnen. Zo veroorzaakt bijvoorbeeld de ontbossing in Nepal de overstromingen in Bangladesh. Het probleem wordt dus alleen maar groter en het blijft niet alleen meer bij het tropisch regenwoud, maar kan ook andere omringende gebieden bereiken. Het is moeilijk om de illegale houtkap te voorkomen omdat ze worden gesteund door financieel sterke personen en worden beschermd door politie, Indonesische bewapende troepen en andere regeringsdepartementen. Ik vond een artikel op de site van Planet, dit was een recent voorbeeld van de overstromingen door de houtkap. De overstroming vond plaats op het Indonesische Sumatra. Door deze overstromingen is opnieuw de aandacht gevestigd op de snelle vernietiging van de Indonesische bossen. Elk jaar zijn er weer overstromingen, maar volgens milieudeskundigen heeft de illegale houtkap de vegetatie weggehaald, zoals ik al eerder vertelde in dit werkstuk. Fig. 18 Bewoners van Sumatra lopen door het getroffen gebied. 5.2 Klimaatsverandering (3, 6) Van regenwoud naar woestijn

Als het tropisch regenwoud verdwijnt zorgt dat voor een klimaatverandering. Het regenwoud is nu namelijk nog een beschermer van het klimaat. Regen wordt gedeeltelijk door het woud opgenomen en daarnaast verdampt het. Zo wordt de regenval door het woud gelijkmatig verspreid en blijft het vochtige, warme klimaat in stand. Wanneer de bomen gekapt worden, wordt het proces van de regelmatige spreiding van de neerslag onderbroken. Er zijn nu uitsluitend korte perioden met hevige regenval. Daarnaast bereikt het zonlicht nu veel meer direct de bodem, terwijl voorheen de bomen de grond tegen de zonnestralen beschermden. Nu wordt de grond steeds warmer en is er van het vroegere, vochtige regenwoud alleen nog een droge kale vlakte over. Het regenwoud dat er eerst was kan dan niet meer terugkomen en verandert in een woestijn. Het broeikaseffect
Als het tropisch regenwoud verdwijnt zal dit voor 25% meedragen aan het broeikaseffect. De verbranding van fossiele stoffen heeft daar het grootste aandeel in, namelijk 75%. Door de grote hoeveelheid fossiele brandstoffen die de mens verbrand, komt er een grote hoeveelheid koolstofdioxide vrij. Die vormt in de atmosfeer een laag om de aarde die vergelijkbaar is met het glas van een serre. Ze laat de warmtestralen van de zon wel door, maar de teruggekaatste warmte van de aarde niet. Zo veroorzaakt het broeikaseffect voor een geleidelijke opwarming van de aarde. Dit zorgt voor onder andere: het stijgen van de zeespiegel, overstromingen, meer windhozen en stromen, mislukte oogsten en ga zo maar verder. Koolstofdioxide is het belangrijkste broeikasgas, het zou verantwoordelijk zijn voor 55 tot 60% van het broeikaseffect. Natuurlijk is het broeikaseffect niet alleen maar negatief, want als het niet zou bestaan zouden wij niet kunnen leven, het zou dan altijd onder het vriespunt zijn, en hier kunnen wij mensen en dieren niet in en mee leven. Maar een feit blijft dat het broeikaseffect niet te ver moet gaan want dat kan dus voor onze ondergang zorgen. Maar een probleem hierbij is dat de wetenschap nog niet zover is hoe ver en hoe erg het zal worden en hoe lang dat het nog duurt voordat we een negatief broeikaseffect hebben. De regenwouden moeten dus gespaard blijven om te zorgen dat het broeikaseffect niet negatief voor de aarde wordt. 5.3 Uitsterving van plant en dier (1, 3) Dat de ontbossing voor een bedreiging zorgt is al wel bekend, maar niemand lijkt zich bewust te zijn van het belang dat er is bij de tropische regenwouden is bij de zoveel verschillende planten en dieren, die je nergens ter wereld in zo’n grote verscheidenheid hebt. Veel planten zijn belangrijker dan je denkt. Veel producten als peper, paprika’s, mango’s, vanille, nootmuskaat, rubber, bananen en ananas gaan verloren door de verdwijning van het tropisch regenwoud met als gevolg dat de producten alleen maar schaarser worden en uiteindelijk helemaal niet meer te verkrijgen zijn op deze aardbodem. Dus nu moeten we de economie draaiende houden met deze kostbare producten en omdat men als een gek de regenwouden kapt gaan ze allemaal verloren en is het alleen maar slechter voor het de economie. Want veelgebruikte producten als kauwgum en parfum zijn gemaakt van planten die in het oerwoud voorkomen. De meeste planten en dieren in het oerwoud leven hoog boven de grond, in de boomtoppen vlak onder het kronendak. En daar is nog weinig onderzoek naar gedaan. Daardoor zijn heel veel planten en dieren nog onbekend. Wie weet welke plantaardige medicijnen er zijn voor zorgen dat de ziekte kanker bijvoorbeeld makkelijker te genezen is. Door de ontbossing van het tropisch regenwoud verdwijnt een belangrijke natuurlijke rijkdom. Ontbossing vormt een bedreiging voor de ons bekende en de ons onbekende flora en fauna. De dieren en planten sterven in een snel tempo uit door het verdwijnen van de tropische regenwouden. Want van de naar schatting 107 soorten komt 80% alleen in het tropisch regenwoud voor, dat staat op 1.120.106ha. Dit is 0.007 soort per ha. Er verdwijnt 75.106 ha per jaar, dus ruim 50.000 soorten sterven per jaar voor het merendeel ongezien uit. Uit fossiele vondsten wordt geschat dat soorten gemiddeld miljard jaar bestaan, wat neerkomt op een natuurlijke uitsterfsnelheid van 107/2.106=20 soorten per jaar. Wij mensen versnellen de uitsterfsnelheid nu dus 2500 maal. 6. Oplossingen voor de verdwijning van het tropische regenwoud 6.1 De mogelijkheden ter oplossing van dit probleem (2, 3, 8) De verschillende oplossingen & problemen die hierbij komen kijken
Eigenlijk is de grootste oplossing om de verdwijning van het regenwoud tegen te gaan om globaal te stoppen met de houtkap in tropische regenwouden. Want een oplossing moet niet lang meer op zich laten wachten, aangezien het kappen van het tropisch regenwoud zo snel gaat. Er moeten oplossingen komen die de plaatselijke bevolking een leefbaar bestaan opleveren zodat de bewoners het oerwoud in tact kunnen laten. Hout kan ook op een zodanige wijze gekapt worden dat de bomen niet dood gaan. Verder kan het gebruik van betere fornuizen ertoe leiden dat er minder hout nodig is bij het koken. Want 2 miljard mensen op deze planeet zijn totaal van de energie uit de biomassa afhankelijk. Voor 80% van de bevolking in de ontwikkelingslanden, waar de tropische regenwouden zich meestal bevinden, is hout de belangrijkste energiebron. De open vuren die de bewoners van de ontwikkelingslanden namelijk gebruiken om op te koken vertonen een verbrandingsrendement van slechts 6 a 8%, hierbij gaat er natuurlijk veel energie verloren en het verbrandingsrendement kan makkelijk worden verhoogd door bijvoorbeeld goede fornuizen. Deze fornuizen zijn echter behoorlijk prijzig en daarom is financiële steun nodig. Het aanplanten van snelgroeiende soorten rond de dorpen voor gebruik als brand- en timmerhout kan ook een mogelijkheid zijn. Het aanleggen van zogenaamde erftuinen en dergelijke. Erftuinen zijn al, met succes, in tropische regenwouden in gebruik sedert mensenheugenis. Op een erftuin groeien namelijk meerdere soorten nuttige bomen. Bomen die vruchten leveren, of waaruit geneesmiddelen kunnen worden gewonnen, die hout leveren voor de keuken en bladeren voor het vee. Onder de bomen kunnen kruiden en andere voedzame gewassen groeien. Herbebossing van inmiddels weer verlaten landbouwgronden kan ook bijdragen aan een verbetering van het bestaan. Of het aanleggen van een productiebos, dit zijn snelgroeiende bomen ten behoeve van de houtproductie of het aanleggen van plantages die voldoende opleveren, zodat het nog bestaande oerwoud gespaard kan blijven. Met de opbrengst van de erftuinen of in het werk aan de productiebossen kan de plaatselijke bevolking een bestaan vinden en het resterende oerwoud hoeft niet te worden gekapt. Maar voordat dit ideaal is verwezenlijkt zal nog veel werk en veel onderzoek verricht moet worden, waarbij de inbreng van de mensen ter plekke voorop zal moeten staan: zonder hun medewerking is iedere oplossing bij voorbaat mislukt. Bovendien is hun bestaan, hun land en oerwoud in het geding en blijven buitenlanders buitenstaanders. Hierbij moet zeker niet vergeten worden dat veel bewoners uit het tropisch regenwoud op dit momnet ook zelf actie voeren. Zoals nu de Amazone-Indianen die tegen de aanleg van stuwdammen in hun leefgebied vechten. Maar de landen waar de regenwouden voorkomen zijn niet rijk. Ze hebben bijna allemaal grote schulden. Dat komt omdat ze veel geld hebben geleend van de banken in de rijke landen of van de Wereldbank. Dat geld is onder andere gebruikt om het land te ontwikkelen, om wapens van te kopen en voor de import van voedsel en van luxe goederen. Die schulden moeten worden terugbetaald en elk jaar moet er rente worden betaald. De schuldeisers zijn meestal rijke landen. Om aan geld te komen worden de regenwouden verkocht aan houthandelaren en aan veehouders. Veel geld levert dat niet op, maar het is meer dan niets. De houthandelaren en de veehouders verdienen veel geld door het regenwoud te kopen. Zij willen er dus graag mee doorgaan. De Wereldbank, die aan arme landen geld leent voor hun ontwikkeling, geeft graag geld voor grote projecten. Een stuwdam om elektriciteit op te wekken of een weg dwars door het regenwoud om het gebied te ‘ontsluiten’. Gelukkig wordt men hier de laatste tijd voorzichtiger mee, met name onder invloed van vele protesten. Maar niet alleen de bewoners in en rond het tropisch regenwoud kunnen zorgen dat dit probleem kan worden opgelost, maar ook wij in de Westerse landen kunnen dingen ondernemen. We kunnen bijvoorbeeld zorgen dat we geen illegaal hout meer wordt ingevoerd in Nederland. De Nederlandse regering kan ook indirect helpen bij het vinden van een oplossing voor de staatsschulden van de arme landen. Een deel van de schulden kan worden kwijtgescholden, want de schulden zoals die er zijn in de ontwikkelingslanden zijn eigenlijk de oorzaak van het verdwijnen van de het tropische regenwoud. Nederland kan ook helpen bij het verbeteren van de veeteelt-methoden. Nu is het zo dat een stuk regenwoud wordt veranderd in een weiland, waar men vervolgens niets meer aan doet. Na vijf jaar is de grond dan uitgeput en groeit er bijna geen gras meer. De veeboer moet een nieuw stuk regenwoud afbranden voor een nieuw weiland. Soms kan een goede bemesting uitkomst bieden, zodat het land langer bruikbaar is. Helaas zijn er ook veel gebieden waar bemesting geen uitkomst biedt. Nederland kan een zorgvuldiger houtwinning bevorderen. Dus een houtwinning, die het woud zoveel mogelijk ontziet en laat herstellen na het kappen. Onderzoekers in Nederland die erin geslaagd zijn om bomen die hardhout leveren te kweken op een plantage in Indonesië. Deze bomen hoeven dan niet meer uit het regenwoud te worden gehaald. Daarnaast kan Nederland ook geld geven om het hout op een betere manier te winnen; zeker wanneer men in Nederland wel in staat is hoge prijzen voor tropisch hardhout te betalen. Nederland kan ook geld geven voor herbebossing (indien mogelijk) en voor het aanleggen van grote natuurreservaten in gebieden met regenwoud. Verder kan Nederland eisen stellen aan Nederlandse houthandelaren die hout kopen in arme landen. Hout kopen uit gebieden waar niet zorgvuldig met het regenwoud wordt omgegaan kan verboden worden. Tenslotte kan Nederland druk uitoefenen op de Wereldbank. De Nederlandse regering geeft namelijk ook geld aan de Wereldbank. Ons land kan eisen dat de Wereldbank ophoudt projecten te steunen die de regenwouden kapot maken. Ik heb het nu alleen maar over Nederland, maar alle rijkere landen kunnen deze maatregelen nemen en samen bereik je meer. Het is dus verantwoordelijkheid nemen, en niet doen alsof je neus bloed. Iedereen moet dus individueel zijn verantwoordelijkheid nemen om te zorgen dat het tropisch regenwoud niet verdwijnt. 6.2 Wat wordt er mondiaal gedaan om het tropisch regenwoud te behouden? (2, 5) Er zijn veel organisaties die zorgen voor behoud van het tropisch regenwoud. Binnen het kader van ontwikkelingssamenwerking richt het bosbouwbeleid zich in hoofdzaak op tegengaan van ontbossing en landdegradatie; bevorderen van rationeel en duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen; op ecologisch verantwoorde wijze voorzien in de behoeften aan bos- en boom- producten van de plaatselijke bevolking, inclusief de armen in de steden; en behoud van biologische diversiteit. Het tropenbosprogramma moet een impuls geven aan het tropisch bos onderzoek. Nederland doet hier ook aan mee en is lid van vele internationale organisaties en heeft meerdere verdragen ondertekend die invloed (kunnen) hebben op het behoud van de bossen in de tropen. Fig. 20a Het Wereld Natuur Fonds. Particuliere organisaties

Deze kunnen ook een rol spelen bij het behoud van het regenwoud. Schulden kunnen soms worden omgezet. Het Wereld Natuur Fonds koopt bijvoorbeeld een heleboel schuldbekentenissen van een land op bij banken. Met die schuldbekentenissen gaan ze naar de regering van dat land. Ze maken dan een afspraak: het land met de schulden zal een groot stuk regenwoud beheren als natuurgebied; het Wereld Natuur Fonds zal de schuld dan betalen. Organisaties zoals NOVIB en het Nederlands Centrum Inheemse Volken, helpen de mensen in het regenwoud. Ze oefenen druk uit op de overheid daar. Ze doen onderzoek voor de mensen. Ze zorgen voor goede advocaten. En ze vertellen in Europa over wat er in andere landen gebeurt. Het fijne van deze organisaties is dat jij zelf als individu ook deze organisaties kan steunen door geld te doneren. Er zijn verschillende organisaties die zorgen voor behoud van het tropisch regenwoud. De belangrijkste op een rijtje; -Het Tropical Forestry Action Plan, is een organisatie die wordt beschouwd als het operationele raamwerk voor wereldwijde actie op het gebied van tropische bossen en bosbouw. Het plan is tot stand gekomen op initiatief van FAO, UNDP, World Resource Institute en de Wereldbank. -De World Conservation Strategy, deze organisatie is in 1980 ontwikkeld. Wat betreft het tropische regenwoud wordt de nadruk gelegd op een duurzaam gebruik in ecologische zin. -De Internationale Tropisch Hout Overeenkomst, deze biedt de mogelijkheid om in gezamenlijk overleg tussen producenten- en consumentenlanden te komen tot richtlijnen voor een duurzame houtproductie. -Het Man and Biosphere programma van UNESCO, deze richt zich op de instandhouding van natuurlijke hulpbronnen. -De World Heritage Convention, deze is aangenomen door de algemene ledenvergadering van UNESCO, deze organisatie beoogt het cultureel en natuurlijk erfgoed van de wereld veilig te stellen. -De Convention on International Trade of Endangered Species, deze biedt de mogelijkheid om boomsoorten uit het tropisch regenwoud onder dit verdrag te rangschikken en daarmee de handel erin tegen te gaan. De Wereldbank en de Regionale Ontwikkelingsbanken spelen een zeer belangrijke rol bij de financiering van projecten in en om tropische regenwouden. -Het Special Program for Developing Countries van de International Union for Forest Research Organisations dient als een coördinerend mechanisme voor onderzoek in de tropen. -Ook heb je het Wereld Natuur Fonds, deze organisatie zet zich in om het uitsterven van de dieren tegen te gaan en het behouden van onze natuur. - Het FSC Keurmerk is een organisatie die als enige certificeringinitiatief wordt gesteund door milieubewegingen en sociale organisaties. Het FSC-label verzekert de consument dat het hout dat hij koopt afkomstig is uit ecologische verantwoord, sociaal aanvaardbaar en economisch haalbaar bosbeheer. Fig. 20b Het logo van het FSC keurmerk. Goede politieke en economische relaties tussen industrielanden en ontwikkelingslanden vormen de basis om via dialoog en materiele bijstand oplossingen te bewerkstelligen. Een meer kritische houding ten aanzien van de gevolgen van de huidige handelsrelaties en ten aanzien van financieel steun voor projecten, die invloed hebben op het tropisch regenwoud, is daarbij echter gewenst. Wereldwijd zal de kennis van de volle betekenis van het tropisch regenwoud verder moeten worden ontwikkeld. Uitbreiding van de kennis van de ecosystemen, de soortenrijkdom, de hydrologische kringlopen en de klimatologische invloed van de tropischee regenwouden zal kunnen bijdragen aan een versterking van de wereldwijde bewustwording van de noodzaak om tropische regenwouden in stand te houden en daarop gerichte maatregelen te treffen. Maatregelen waar men zich aan moet houden voor het voortbestaan van de tropische regenwouden: -De nog gave tropische regenwouden moeten actief worden beschermd. -Men moet geen medewerking verlenen aan projecten en ontwikkelingen die het regenwoud (kunnen) aantasten. -Wat betreft de handel in tropisch hout moet men het kappen beheersen en dit moet door het stimuleren van de opstelling en uitvoering van langtermijn houtproductieplannen. -Nationaal en mondiaal stimuleren van (her)bebossingprojecten. -Versterken instituties en wetgeving en participatie van de lokale bevolking. -versterken politiek en maatschappelijk draagvlak in de tropen. -Verbeteren economische verhoudingen en verlichting van de schuldenlast. -Het vergroten van de mogelijkheden om internationaal beleid gericht op het tropisch regenwoud te voeren, door versterking van onderzoek en instituties. Het is de bedoeling dat men zich aan deze regels houdt, maar als men zich aan alle regels zou houden zou het tropisch regenwoud nog niet zo snel verdwijnen, veel regeringen lappen namelijk toch nog de regels aan hun laars. Er zal dus nog veel meer moeten gebeuren wil het tropische regenwoud gered worden, want het is nog mogelijk volgens het krantenartikel uit de Trouw, zie figuur 21. 7. Nabeschouwing Door het maken van dit werkstuk ben ik bewuster geworden van het belang van het tropisch regenwoud. Het was namelijk niet een onderwerp waar ik veel aan dacht en als ik er dan aan dacht wist ik niet dat het er al zo erg mee gesteld was. Ik ben erachter gekomen dat jijzelf als persoon eigenlijk ook mede verantwoordelijk bent. Koop ik echt altijd wel hout met het FSC-keurmerk, of kijk ik alleen naar de prijs? Vaak zijn mensen toch egoïstisch en willen niet meer betalen voor iets wat beter is voor het milieu zoals het kopen van biologische producten. Beter voor de landbouw, mens en dier, maar toch zijn er nog maar weinig mensen die het kopen, en waarom, omdat het teveel gedoe is, het kost veel meer geld en ze moeten er meer moeite voor doen. Maar ik ben wel tot inzicht gekomen dat die laksheid van onze Westerse landen ons het milieu gaat kosten. Al hebben wij er NU nog geen last van later zullen de gevolgen meer dan zichtbaar zijn en dan zijn onze kleinkinderen de dupe van de wereld die wij creëren omdat wij er zo onzorgvuldig mee omgaan. Ik denk dat je als persoon dus bewuster moet gaan leven wil dit probleem echt opgelost worden. Ik vond het leuk om het werkstuk te maken en ik vond het interessant dat er eigenlijk zoveel van het tropische regenwoud afhangt en ermee in verbinding staat. Ik vond het selecteren van de informatie het moeilijkste, want bijna alles wat ik tegen kwam was interessant en dat wilde ik het liefste in mijn werkstuk hebben. Helaas werd ik een paar dagen voor het einde van de periode ziek en dit zorgde ervoor dat ik niet meer in Pieter en Mark hun boek kon kijken over de brandstofwinning van alcohol, ik heb die paragraaf dus maar weg moeten laten, want de informatie die ik erover had was erg ingewikkeld. Ik ben tevreden met het eindresultaat en ik ben nog steeds blij met de keuze van mijn werkstuk! Bonvermelding Tropisch Regenwoud 1. De website: www.bio.vu.nl/thb/bee/Kooy91a.pdf
2. De website: www.tropischebossen.nl/studiedag/rtc-samenvatting.pdf
3. Werkstuk Tropisch Regenwoud, opgevraagd bij Centrum voor mondiaal onderwijs. Het werkstuk is een informatiepakket voor een werkstuk of spreekbeurt. 4. De website: www.billy-globe.org/nl_2001/biodiversiteit/focus.htm
5. De website: www.11.be/standpunten/duurzame_ontwikkeling/does/Platformtekstillegalehoutkap.doc
6. De website: www.dutry.com/lezen/broeikaseffect-n.shtml
7. De websites:
www.wnf.nl en http://www.wwf.be/nl/forets
8. De website: www.dutry.com/lezen/toekomst-bos.shtml
9. De website: www.planet.nl/planet/show/id=67777/contentid=415963/sc=f95fa6
10. Krantenartikel uit de Trouw van 8 januari ’04 genaamd: “opwarming van aarde bedreigt het leven” 11. De website: www.nciucn.nl/educatie/02encyclopedie/02data/atlas_index.htm
12. De website: http://baal.wet.kuleuven.ac.be/plantkes/vragen0102/hdst402.pht
13. Boek: Het Regenwoud, auteur: Uwe George, ISBN: 90 73035 08 2, uitgeverij: Natuur & Techniek, Maastricht/Brussel. Gebruikt de pagina’s: 144/145 en 254/255. 14. Boek: Het tropisch regenwoud, auteur: Dominique Plouvier, ISBN: 90 303 1709 4, uitgeverij: Casterman. Gebruikt de pagina’s: 20/21 en 22/23. 15. Boek: Raadsels van het regenwoud, auteur: Linda Gamlin, ISBN: 90 6407 472 0, uitgeverij: The Reader’s Digest NV, Amsterdam. Gebruikt de pagina’s: 19, 74, 88, 136.