De oude egyptische goden

Mijn onderwerp voor mijn werkstuk is “De oude Egyptische Goden”. Waarom heb ik dat gekozen? Ik het dit onderwerp gekozen omdat ik laatst op de televisie een programma over Egypte zag en ik vond Egypte al erg leuk en boeiend. Ik vind het heel erg knap hoe ze al die bouwwerken hebben gemaakt en dat we ze nu niet eens na kunnen maken. Ik vind die bouwkunst ook heel erg mooi om te zien en daarom ging ik eens zoeken wat ze erover hadden. Ik zat een beetje te zoeken en ik kwam iets tegen over de Goden van Egypte. Het leek mij ook wel heel erg leuk om leuk om daar wat over te weten te komen. Dus toen dacht ik dat dit wel een leuk en goed onderwerp was voor mijn werkstuk want het is niet zo’n veel gebruikt onderwerp volgens mij en dan vind ik het ook leuker om te maken. Ik weet er zelf niet zo heel erg veel vanaf en dan kom ik er wel veel over te weten. Daarom heb ik dit onderwerp gekozen. Inleiding In het oude Egypte geloofden de mensen in heel veel verschillende goden. Er waren goden voor goed en kwaad. Zoals de god van de onderwereld of de god van de liefde. Iedere god heeft een eigen betekenis. Ik ga maar een paar belangrijke goden bespreken, omdat het veel te veel goden zijn om ze allemaal te noemen. De volgende vier goden ga ik bespreken: Isis, Osiris, Seth en Horus. Ik heb bij mijn scriptie de volgende hoofdvraag bedacht:
Wat was de betekenis van de godsdienst voor de oude Egyptenaren? Die vraag wil beantwoorden met behulp van de volgende deelvragen: - Wat waren voor de Egyptenaren de belangrijkste goden en wat deden die? - Waarom vereerden de Egyptenaren die goden? - Hoe werden die goden vereerd? - Wat kunnen we van de Egyptische godenverering tegenwoordig nog terug vinden? Als ik al die vragen heb beantwoordt, hoop ik dat de hoofdvraag beantwoord is. Ik ga mijn uitwerking als volgt aanpakken: Eerst ga ik de informatie die ik nodig heb zoeken in mijn bronnen. Dan ga ik de informatie die ik heb verzameld uitwerken in hoofdstukken. De titels van de hoofdstukken worden de deelvragen. Al die hoofdstukken samen geven antwoord op mijn hoofdvraag. Als alles is uitgewerkt in de hoofdstukken, dan kan ik beginnen aan mijn conclusie. In mijn conclusie geef ik nogmaals antwoord op mijn hoofdvraag, alleen dan is het samengevat. Wat waren voor de Egyptenaren de belangrijkste goden en wat deden die? In het oude Egypte waren er heel erg veel verschillende goden. En iedere god had zijn eigen betekenis. Ik ga vier goden bespreken die erg belangrijk waren voor Egypte. De volgende goden wil ik gaan bespreken: Isis, Osiris, Horus en Seth. Deze vier goden waren eigenlijk allemaal familie van elkaar en daarom vond ik het ook leuk om hier naar te gaan kijken. Isis: Isis was de godin die ook wel “Oppermoeder” werd genoemd. Men noemde haar zo om haar scheppende kracht waaruit de aarde en alle levende wezens zijn voortgekomen. Ook heeft ze magische krachten. Isis wordt afgebeeld als een vrouw met een stoel op haar hoofd. Isis is de zuster en de vrouw van Osiris. Als Osiris vermoord is, is ze heel erg treurig. Dan besluit ze om met haar magische krachten het lichaam van Osiris op te sporen en hem weer tot leven te wekken. Isis had bedacht dat als ze een kind zouden krijgen, dat die dan de dood op Osiris zou kunnen wreken. Dus samen met Osiris verwekt ze Horus. Osiris Osiris was de broer en man van Isis. Osiris was de god van alle goden en de god van de onderwereld. Osiris was de eerstgeborene van Geb en Noet. Hij was geboren in Rosetau in de dodenstad in de woestijn ten westen van Memfis. Zijn geboorteplaats is tevens de symbolische ingang van het dodenrijk. Omdat Osiris de oudste zoon was, kreeg hij het recht om te heersen over Egypte, als zijn ouders zouden overlijden. Het ging heel goed met Egypte tijdens de heerschappij van Osiris. Osiris’ onderscheidingstekenen zijn de kromstaf en zijn scepter in de vorm van een dorsvleugel en de ‘atef’ kroon met hoge pluimen die ‘tot in de hemel’ steken. Osiris werd vermoord door zijn broer Seth omdat Seth koning wilde worden. Er zijn heel weinig gegevens en bewijzen terug te vinden over de moord op de koning. (1)
Seth Seth is de broer van Isis, Neftys en Osiris. Hij is de god van chaos en geweld. Seth is de gene die zijn broer Osiris heeft vermoord. Hij wilde dat hij de troonopvolger van zijn vader zou zijn en niet Osiris. Toen hij Osiris had vermoord, nam hij de troon over. Maar doordat Isis heel erg treurde over de dood van Osiris, heeft ze zijn lichaam gezocht en hem tot leven gewekt. Ze kregen samen een zoon. Nadat Osiris Isis had bevrucht, daalde hij af naar de onderwereld. Toen Horus oud genoeg was, werd hij heerser van Egypte, na een langdurig proces, en werd Seth afgezet. Horus Horus, geboren in Chemnis, is de zoon van Isis en Osiris. Om Horus tegen Seth te beschermen, hield ze hem verborgen in de papyrusmoerassen. Als Seth hem zou vinden, dan had hij Horus waarschijnlijk ook gedood, want dan kon hij heerser van Egypte blijven. Maar Seth vond hem niet. Toen Horus oud genoeg was, kon hij de strijd aan gaan tegen Seth om hem te wreken en de troon over te nemen. Er kwam een hele rechtszaak waarin een aantal goden moesten beslissen wie de troon van Osiris zou erven. De goden die moesten beslissen waren Ra, de zonnegod, Thoth, de god van de wijsheid en de luchtgod Sjoe. Thot en Sjoe waren er alle twee voor dat Horus de troon zou erven, maar Ra was er nog niet van overtuigd, zijn voorkeur ging naar Seth. De goden besloten na tachtig jaar een brief te schrijven naar de godin Neith. Hierin vragen ze aan haar haar mening. Haar mening gaat echter ook naar Horus, omdat ze vindt dat alle bewijzen duidelijk in het voordeel van Horus zijn. Na een nog langer proces schrijven Thoth en Ra een brief naar Osiris in de onderwereld, en die beslist dat Horus zijn troon moet opvolgen. Dus uiteindelijk erfde Horus de troon en werd koning van Egypte. Waarom vereerden de Egyptenaren die goden? In Egypte was er ‘Orde’ en ‘Chaos’. Orde was dat het allemaal goed ging en bij de Chaos waren er allemaal overstromingen of hele erge stromen. In Egypte was er eens per jaar een overstroming van de Nijl. Door de overstroming kwam er modder op de akkers van de boeren. Dat was erg vruchtbaar en dan konden de boeren weer verbouwen. Maar de boeren waren erg afhankelijk van de Nijl omdat anders de grond waardeloos was omdat je er dan niets kon verbouwen. Als de Nijl te weinig overstroomde en de akkers niet onder water zette, dan kwam er hongersnood, want geen boer kon dat voedsel verbouwen. Als de Nijl te veel overstroomde, was er ook een probleem want dan kwam het water tot in de dorpjes en dan hadden ze daar weer last van. De goden zorgden voor het weer in Egypte. Ze zorgden voor de overstromingen, de regen en storm. Daarom wilde alle mensen de goden tevreden houden, want anders zouden ze misschien wel boos kunnen worden en dan zou er weer chaos kunnen komen omdat de goden de mensen wilden straffen. De koningen waren mens maar ook god in de ogen van het volk. Alleen een god kon met een god praten. De mensen vereerden daarom de koningen en hun koninginnen omdat die met de goden konden praten als ze boos waren. Dan konden de farao’s proberen om de goden tegen te houden als ze ergens een overstroming of een storm wilde laten beginnen. De mensen wilden graag dat de Nijl precies genoeg overstroomden zodat ze wel konden verbouwen maar geen last hadden in hun huizen. En als ze dan de goden en de koningen tevreden zouden houden, dan zouden die niet boos worden en dan dachten de mensen dat ze daarom geen chaos zouden krijgen. De koningen vereerden de goden ook, want anders zouden de goden misschien wel boos worden op de farao en dan zal het volk er ook onder leiden. De koning liet een tempel bouwen speciaal voor het offeren van dieren, fruit en andere dingen. De mensen brachten hun offers naar de koning en die kon dan hun offers weer in de tempel leggen als offer voor de goden. De mensen vereerden de goden en farao’s ook omdat ze dan dachten dat ze een goed leven hadden en dat dan hun zonden voor een deel zouden vervagen. Als dat zo was, dan zouden ze naar de hemel gaan en dan konden ze in het hiernamaals gezond en gelukkig verder leven. Als een mens dood ging, dan werden ze gemummificeerd als ze geld hadden, want dan kwamen de doden heel in het hiernamaals terecht. Bij een begrafenis werden er allerlei bezweringen en spreuken gesproken om de reis naar het hiernamaals goed te laten verlopen. Als je de goden had vereerd en offers had gebracht, dan had je een grotere kans op een goede verloop van je reis. Koningen waren wel goden, maar ook mensen dus die gingen ook dood. Als een koning dood was, werd hij begraven in een piramide. Een piramide is een hele grote graftombe voor de farao’s als ze dood zijn. Ze worden ook eerst gemummificeerd, dan worden ze in een grote gouden doodskist gelegd, dat heet een sarcofaag, en dan als ze daarin liggen, dan worden ze in een kamer in de piramide gelegd. In de piramide staan ook allemaal spreuken en bezweringen op de muren. Ze zijn er in gebeiteld. Er zijn verschillende spreuken. Een is voor het bevrijden van de zonden als die er waren, want anders kwamen de farao’s de hemel niet in, er was ook een spreuk van het beschermen van de koning tegen slangen en schorpioenen die hij tijdens zijn reis naar het hiernamaals tegen kon komen. Ook moest er een spreuk zijn die de komst moest aankondigen bij de zonnegod Ra. Zo waren er natuurlijk nog veel meer spreuken, want de muren van de piramiden stonden er vol mee. De bezweringen en spreuken staan in hiërogliefen en met sommige bezweringen en spreuken hebben we nog erg veel moeite om ze te ontcijferen en te vertalen. Hoe werden die goden vereerd? De goden werden vereerd door de mensen van het volk, maar ook door de koningen. De koningen lieten speciaal tempels bouwen om daar de offers in te kunnen leggen. Ook het volk kon offers brengen voor de goden. Meestal was dat een dier of fruit. De mensen wilden wel graag offers brengen, want dan zouden de goden niet boos kunnen worden op hun en dan zou er geen ramp gebeuren. Ook brachten de mensen offers naar de farao’s omdat die eigenlijk ook een god waren. Ze waren dus god en mens te gelijk. Alleen een god kon met een god praten en daarom wilden het gewone volk graag offers aan de koningen brengen, want die konden met de goden praten als er een ramp was. De mensen dachten dat de goden de rampen veroorzaakten, dus als ze de koning zouden vereren en offers zouden brengen, dan zou die met de goden kunnen praten en dan zal misschien de ramp wel ophouden. Als een koning dood ging, werden ze begraven in een piramide. De dag van de begrafenis was eigenlijk helemaal geen dag van rouw, maar het was eigenlijk een soort feestdag. Dat kwam omdat de mensen nog steeds de farao vereerden en als laatste offer aan hem, was de dag geen dag van rouw, maar van vreugde omdat de overleden koning het dat beter zou hebben in het hiernamaals. De piramide was een teken voor de laatste overwinning van de koning. De piramide had verschillende kamers met allerlei schatten en gouden beelden. In een van die kamers werd de sarcofaag gezet met de gemummificeerde koning er in. Die sarcofaag was van massief goud en was dus heel erg duur. Alle rijkdommen die in het graf lagen, die zouden mee genomen worden naar het hiernamaals. Met goden was het een ander verhaal. Goden konden immers niet dood gaan. De mensen bouwden wel verschillende tempels en andere bouwwerken voor de goeden. Dat waren dan ook soort offers voor de goden. Eigenlijk geloofden alle mensen wel in de goden. Dat kwam door hun ouders. Kinderen groeiden op bij hun ouders. Hun ouders brachten allerlei verschillende offers voor de goden en de kinderen leerden dat ook van hun ouders. Als ze oud genoeg waren gingen ze mee met hun ouders en als ze dan nog iets ouder waren, mochten ze zelf ook offers gaan brengen voor de goden. Omdat iedereen het offeren en het vereren van de goden van hun ouders hadden geleerd, deden ze dat ook als ze het huis uit waren en op zich zelf woonden. Als ze later zelf kinderen zouden krijgen, dan zouden die het ook weer leren van hun ouders enzovoort. Omdat het vereren van de koningen en goden in de opvoeding hoorde, ging het door van generatie op generatie en bleef het voortbestaan. Sommige mensen waren te arm om de goden te vereren en offers te brengen. Als ze zelf op een boerderij woonden, dan moesten ze van te weinig voedsel leven, omdat de mensen de goden niet te leur wilde stellen. Sommige mensen wilden de goden wel vereren, maar deden dat niet, omdat ze zelf het voedsel veel te hard nodig hadden. Die mensen dachten dat ze bij een begrafenis wel bezweringen en spreuken konden uitspreken o m de overledene van zijn zonden te bevrijden en dat hij dan als nog naar het hiernamaals ging. Maar de meeste mensen probeerden toch een klein beetje te offeren om de goden niet boos te maken. Ook bij die mensen werden wel spreuken en bezweringen uitgesproken als er iemand overleden was omdat het altijd zo kon zijn dat de goden niet tevreden waren over het gene wat hij of zij geofferd had zijn hele leven. Wat kunnen we van de Egyptische godenverering tegenwoordig nog terug vinden? Tegenwoordig kunnen we nog best wel veel dingen terug vinden van godenverering in Egypte. Als je nu naar Egypte zou gaan, dan kom je nog heel erg veel piramides tegen, je komt obelisken tegen, de beroemde sfinx, tempels en nog veel meer van die resterende bouwwerken. Ook in het dagelijks leven komen we nog dingen tegen van godenverering, zoals de scarabee en een aantal symbolen. Ik ga nu iets vertellen over de dingen die we nu nog kunnen terugvinden van de godenverering.
Piramides Een piramide is een soort graf van koningen. Piramides zijn reusachtig groot en ze zijn helemaal met de hand zonder machines gebouwd. De blokken wegen wel vijftien ton. De piramides zijn vaak van kalksteen gebouwd. Zo’n grote, zware piramide moet op zo’n zandgrond als die van de woestijn waar de piramides staan, natuurlijk wel een goede fundering hebben. Er zijn een aantal piramides gebouwd zonder een goede fundering en die zijn ook ingezakt en er zijn gedeeltes ingestort. Later maakte de piramidebouwers een fundering van kalksteen. Door deze funderingen bleven de piramides wel overeind staan. Er zijn verschillende piramides, maar geen piramide is hetzelfde. Ze zijn allemaal verschillend omdat ze met de hand zijn gemaakt. Er zijn een aantal bijzondere piramides en die zijn dan ook erg bekend. Zo heb je bijvoorbeeld de trappenpiramide. Die piramide loopt zeg maar in lagen. Steeds een stukje smaller. Het lijkt dus op een trap. Dat was ook de bedoeling van de ontwerper. Door deze trappiramide te bouwen, kon de koning die er in begraven lag naar boven naar het hiernamaals reizen. Zo heb je ook nog de piramide in Guizeh, vlakbij Caïro, dat is ’s werelds grootste
en duurzaamste piramide. Het is vier duizend jaar het grootste bouwwerk van de wereld geweest. Dat is dus ook erg speciaal. In de piramides kun je allemaal wandschilderingen zien. Het zijn wandschilderingen over de koning. Meestal wordt de koning afgebeeld alsof hij aan het vechten is. Maar de meeste van die schilderingen kloppen totaal niet, want de meeste koningen hadden nog nooit mee gevochten met het leger. Hij bestuurde het leger alleen maar. Maar door de muurschilderingen leek het of de koning veel moediger was en veel beter. Daarom stonden ze er ook. Ook stonden de wanden van de piramides helemaal vol met spreuken en bezweringen waar ik het al eerder over gehad heb. De piramides hebben verschillende kamers, een kamer waar de farao in begraven lag en de rest van de kamers stonden allemaal vol met schatten van de koning. Vandaar dat er ook erg veel rovers geprobeerd hebben om die kamers te vinden. Bij een aantal piramides is dat ook gelukt. De Sfinx Een sfinx is een heel erg groot beeld van een leeuw met een mensenkop (het hoofd van de koning). De beroemde sfinx staat bij de dodenstad Gizeh. De sfinx is gemaakt uit een stuk rots. De rots bestond uit slechte kwaliteit kalksteen en dat kun je ook zien. De sfinx is nog redelijk heel, alleen je kunt op verschillende plaatsen zien dat hij is ingestort. Zoals je kunt zien bij de neus op het gezicht. Obelisken Een obelisk is een soort hoge, vierkante zuil met boven op een scherpe, piramidevormige punt. Een obelisk heeft niet echt een functie, het is eigenlijk gewoon een versiersel van de omgeving. Ze staan vaak bij tempels en begraafplaatsen. Op de zijkanten van de obelisk staan teksten in hiërogliefen geschreven. Wandschilderingen en hiërogliefen Wandschilderingen zijn erg belangrijk voor de Egyptische geschiedenis. In Egypte schilderden de mensen allemaal verschillende wandschilderingen op muren van tempels en piramides. Deze wandschilderingen vormden een verhaal. Die verhalen gingen over gebeurtenissen die plaats hadden gevonden in het koningshuis. Niet alles van deze verhalen is waar, maar de basis van de verhalen klopt wel. De verhalen zijn natuurlijk wat interessanter gemaakt door er wat dingen omheen te verzinnen, want dat maakt ze natuurlijk leuker om te bekijken. Heel erg vaak zie je de farao geschilderd. Meestal zie je dan dat hij heldhaftig aan het vechten is voor zijn land of je ziet hem met zijn kinderen. Maar niet alleen zie je de koningen afgebeeld, je ziet ook zijn vrouw, kinderen en je ziet de rest van zijn familie. Deze wandschilderingen zijn zo belangrijk omdat ze heel erg veel informatie geven over hoe het vroeger was. Hoe de mensen toen hebben geleefd, hoe de mensen eruit zagen en hoe ze zich kleedden. Wij weten natuurlijk na allerlei verschillende onderzoeken nu heel veel te achterhalen van de Egyptenaren, maar we weten niet veel over het begin van Egypte. We weten veel door opgravingen en bouwwerken die nog overeind zijn gebleven, maar grotendeels hebben we de informatie van de wandschilderingen en de daarbij horende hiërogliefenteksten. Er zijn heel veel geleerden die de teksten proberen te ontcijferen en dat is nog een hele klus. Er zijn verschillende tekens en we kunnen het ook niet vergelijken met ons alfabet. Ze kenden daar helemaal geen letters, eigenlijk alleen maar tekeningen. Die tekeningen dienden voor letters, net zo als bij het Chinees. De deskundigen en archeologen hebben nog erg veel moeite gehad om de verhalen te ontcijferen, maar het is wel gelukt. Er zijn nog wel een heleboel teksten die nog niet zijn ontcijferd, maar dat komt allemaal nog wel. Tempels Tempels waren erg belangrijk. Ze speelden een rol in de spirituele- en de gewone wereld. Tempels dienden voor verschillende dingen. Zo was het bijvoorbeeld een symbool van het huis waar goden woonden, maar ook werden er tempels gebouw in opdracht van de koning zodat mensen daar konden offeren. Ook de koning zelf bracht daar offers naar toe, die voor de goden bestemd waren. Maar een gewoon mens kwam nooit in het binnenste van de tempel waar het beeld van de tempelgod stond. Alleen speciale priesters mochten daar binnen komen om het te onderhouden en verzorgen. Er zijn nog tempels terug te vinden van uit het derde millennium van voor Christus. Deze zijn nog te vinden bij Hiërakonpolis en Abydos in Boven-Egypte en in Boeto en Heliopolis in Beneden-Egypte. Bij sommige tempels kun je een begraafplaats vinden. De tempels dienden namelijk ook voor een soort thuis voor de overledene. Op die begraafplaatsen bij de tempels staan ook obelisken en andere bouwwerken om de plaats te versieren. Het indrukwekkendste monument van Egypte na de piramiden van Gizeh is misschien wel de tempel van Karnak. De tempel ligt aan de oostoever bij Thebe.
Bronnenlijst Boeken: Zonnekoning van Egypte door Joann Fletcher
Het geheime Egypte door David P. Silverman
In de schaduw van de piramiden door Jaromir Malek
Egyptische mythen door Geore Hart
Mummies door Francoise Dunand en Roger Lichtenberg Internet: http://home.planetinternet.be/~sintlod/explorian/goden_egypte/goden.htm
http://users.skynet.be/therealjaffe/goden.htm
http://www.histoportal.net/egyptisch/egyptischstart.html
http://members.brabant.chello.nl/~e.huggers/godenrijk/goden.html
http://www.egypt-tehuti.org/dutch/articles/dt-kelig.html