Examenbundel Kennis Land en Volk

Kennis van land en volk – Proefwerkweek 1 - Engels Politiek Britain heeft geen geschreven grondwet. Het parlement heeft politieke macht en bestaat uit: A) House of commens
B) House of lords
Samen heet dit "The Sovereign". Aantal kenmerken van House of commens: - 640 gekozen leden - ieder parlementslid representeert een kiesdistrict - maakt wetten
Aantal kenmerken van House of lords: - leden worden niet gekozen - volgens eeuwenoude traditie mag de houder met een aristocratische titel een plaats in de House of Lords. Deze plaats mag overgedragen worden aan de oudste zoon, mocht de vader overlijden. - 2 aartsbisschoppen + 24 bisschoppen van de churge of England + 20 senior judges. (ook wel law lords genoemd) - moeten wetsontwerpen goedkeuren - kunnen wetsvoorstellen uitstellen tot 6 maanden (enige mag die House of Lords heeft) Groot-Brittannië is net als Nederland een constitutionele monarchie. Net als Beatrix heeft Elizabeth  ook een prinsjesdag warbij ze ook de plannen van haar regering voor het komende jaar bekend maakt. De koningin heeft geen politieke macht. Benamingen: - Britse regering -> Her Majesty’s Government - Britse ministers -> Servants of the Crown - Britse volk -> Subject of her Majesty the Queen - Britse troonopvolger -> Prince of Wales
Verkiezingen

Om de 5 jaar zijn er verkiezingen, maar de regerende partij kan kiezen voor eerdere verkiezingen. Elke politieke partij kiest 1 kandidaat. Degene met de meeste stemmen binnen de partij wordt een MP (Member of Parlement). De MP vertegenwoordigt de partij in de House of commens. De partij die uiteindelijk de meeste zetels wint vormt de regering met de leider als PM (Prime Minister). De PM woont op 10. Downingstreet in Londen. Op 11. Downingstreet woont de minister van financiën. De MP (de verliezers) worden ook wel ‘’her Majesty’s Opposition’’ genoemd. Ze vormen samen een schaduwkabinet. In Nederland heet dit een oppositie. Front Benchers: Hoofdfiguren uit de regering van iedere partij. (zitten op de eerste bank) Back Benchers: Mensen die geen hoofdfunctie hebben. 3 belangrijkste partijen in Engeland: 1) Labour Party (lijkt op Nederlandse PvdA) - Leider is Tony Blair - Komt op voor de werkende klasse
Kenmerken: - Is links - Gedomineerd door vakbondsverenigingen - Komen op voor zwakkere in de samenleving - Willen meer bemoeienis van de regering in de economie
2) Conservative Party (lijkt op Nederlandse VVD) - Ook wel Torries genoemd - Thatcer, vroeger ook Iron Lady genoemd
Kenmerken: - Is voor minimale bemoeienis van de regering - Komen op voor zakelijke belangen - Voorstander van privatisering bedrijven
3) Liberal Democrats (LibDems) (lijkt op Nederlandse D’66) - Zijn voor herziening van het kiessysteem - Willen meer macht voor lokale regeringen - Willen meer aandacht voor de natuur Belangrijke jaartallen in de geschiedenis van Groot Brittanië 600 B.C. Kelts van het continent komen om in Groot Brittanië te leven
55 B.C. - 400 Romeinse bezetting in Engeland en Wales
400 - 700 Invasie Germaanse troepen
1066 “Norman Conquest” Willem van Normandië verslaat koning Harrold van Engeland in de battle of Hastings en verovert Engeland tot aan de Schotse grens. Franse taal doet zijn intreden. 1564 -1616 William Shakespeare
1783 Engeland verliest al haar Amerikaanse kolonies
1921 Ierland wordt The Republic of Eire
1952 - now Queen Elizabeth
Engeland: het land en zijn kolonies Groot Brittanië -> Engeland, Schotland, Wales
The United Kingdom -> Engeland, Schotland, Wales, Noord Ierland
The Brittisch Isles -> Engeland, Schotland, Wales, Noord Ierland, Ierland, Channel Islands, Orkneys, Shetlands
Ierland -> Ierland, Noord-Ierland
Noord-Ierland is vaak in het nieuws geweest i.v.m. plunderingen en terroristische aanslagen. Het gaat er vaak heftig aan toe maar de eindeloze ruzie tussen de katholieken en de protestanten blijft maar aanhouden. De ’twist’ tussen deze 2 groepen, ook wel ’the troubles’ genoemd, gaat terug naar de 16e en de 17e eeuw toen Engelse en Schotse protestanten naar Ierland werden gestuurd als kolonisten. Bij de Battle of Boyne in 1690 versloeg Willem van Oranje, een protestant én koning van Engeland, de katholieken. Ieder jaar vieren de Orangemen, dit zijn loyalisten aan het protestante geloof, deze overwinning door door katholieke wijken te marcheren. De Orangemen zijn altijd tegen de eenheid geweest van Ierland. Zo is het huidige Ierland ontstaan, bestaande uit 26 provincies die samen Ierland vormen en 6 provincies (voornamelijk protestants) die samen Noord-Ierland opmaken. De IRA (Irish Republican Army) is ontstaan in de late jaren 60 door de opkomst van een (katholieke) Civiele beweging (volksbeweging) waarop de protestanten met geweld hebben gereageerd. Sindsdien zijn er terroristische aanslagen geweest door de IRA en verschillende protestante groeperingen. The Commonwealth bestaat uit 51 staten. Maar de meeste kolonies zijn nu onafhankelijk en zelfstandig. Er zijn echter nog een paar oud-kolonies die Elizabeth nog steeds als staatshoofd beschouwen. De oud-kolonies staan beter bekend onder de naam Dominions. Enkele Dominions zijn: - Australië: In de 18e eeuw kwamen Britse gevangenen hier naartoe als kolonisten. De Aboriginals moesten grote delen van hun land en hun vrijheid afstaan. Exportproducten: zuivelproducten, vlees, wol - Nieuw Zeeland: Genaamd naar Zeeland (NL). De oorspronkelijke bewoners zijn de Maories. Exportproducten: zuivel, lamsvlees - Gibraltar: Het meest zuidelijke punt van Spanje - Hongkong: Werd 99 jaar lang gehuurd van China. Het huurcontract liep in 1997 af. Nu is Hongkong een speciale zone in China. (een eigen staat) Religie Engeland heeft een staatskerk: Church of England (ook wel Anglicam Church) Enkele kenmerken hiervan zijn: - Engelse staatshoofd is het hoofd van de kerk - Protestants - Heeft priesters en bisschoppen
Schotland heeft ook z’n eigen kerk: Church of Schotland. (ook wel Presbyterian Church) Enkele kenmerken hiervan zijn: - Gebaseerd op calvinistische doctrine (droevig en saai dus) - Geen priesters en bisschoppen maar predikanten (die mogen wél trouwen & kinderen krijgen) USA USA zijn federale staten. Iedere staat heeft: - Een eigen gouverneur - Onafhankelijk rechtssysteem - Mag eigen wetten opstellen

Federale regering heeft 3 takken: - Het congress - zorgt voor wetsontwerp - bestaat uit senaat - huis van afgevaardigden - Executive (president) - Rechterlijke macht (The Supreme Court) Iedere tak wordt gecontroleerd door de andere. Dit noemt men ook Checks and Balances
In de senaat heb je: - 100 senatoren (2 uit elke staat) - 1/3 wordt om de 2 jaar gekozen voor een 6-jarig ambtstermijn. In het huis van afgevaardigden heb je 435 leden die om de 2 jaar gekozen worden voor een ambtstermijn van 2 jaar. Dit is echter afhankelijk van het aantal inwoners in iedere staat. De kandidaat met de meeste stemmen vertegenwoordigd zijn/haar district in het huis van afgevaardigden. De president wordt gekozen door het volk. In juli/augustus wordt er officieel een kandidaat gekozen voor het presidentschap. De president blijft 4 jaar aan de macht met een verlenging van nog 4 jaar. 2 voornaamste partijen in Amerika: - Democraten (lijkt op Nederlandse PvdA) - links - noemen zichzelf liberaal - willen bemoeienis van de regering bij publieke en sociale evenementen - Republikeinen (lijkt op Nederlandse VVD) - rechts - worden geassocieerd met zeken en privé-ondernemingen
Enkele verschillen tussen Nederland en the USA op politiek gebied: USA Nederland - republiek - constitutionele monarchie - federale staat - president - minister-president - huis van afgevaardigden - 1ste en 2e kamer - senaat
Belangrijke jaartallen in de USA-geschiedenis: 1776 onafhankelijkheidsverklaring
1791 Bill of rights
1861 – 1865 Burgeroorlog Noord/Zuid
1865 president Lincolm vermoord (Lincolm had de slavernij afgeschaft) 1929 Keldering v/d economie in de USA
1950 Protestmarsen van de zwarte Amerikanen voor gelijke rechten
1963 President Kennedy vermoord
1965 – 1973 Viëtnamoorlog
1968 Martin Luther King vermoord (kwam op voor de belangen v/d zwarte Amerikanen) 1969 Maanlanding van de eerste Amerikaan (Neil Armstrong) Florida is een trekpleister voor oude Amerikanen om daar hun laatste dagen te slijten. California: - Fruit, wijn, silicon valley - Silicon valley -> alles wat met techniek te maken heeft speelt zich daar af - Cotton belt -> wordt katoen en suikerriet verbouwd - Zuidelijke staten: Allabama, Georgia, Louisana, Mississippi Scholen in Engeland en de V.S. Fulltime scholing is gedwongen tussen 5 en 16 in Engeland, Schotland, Wales (tussen 4 en 16 in Noord-Ierland, net als in Nederland). De meeste kinderen krijgen gratis opleidingen op staatsscholen, 7% gaat naar privé-scholen (“independent schools”, onafhankelijke scholen), waar ouders enorm hoog schoolgeld voor betalen. 1988 was het jaar van een grote verandering in opleiding: De vestiging van een National Curriculum (leerplan), dat precies voorschrijft welke onderwerpen moeten worden geleerd, en welke onderwerpen moeten worden getoetst op de leeftijden van 7, 11 en 14. Schotland heeft altijd al een lichtelijk afwijkend school- en examensysteem gehad.
Examens Engeland en Wales: Pupillen van 7,11 en 14 jaar moeten nationale tests (SATs -> Standard Assessment Tasks) maken over de basis van Engels, Wiskunde en Wetenschappen (ook nog Welsch in Wales). 14-jarigen maken ook tests in andere onderwerpen. Op hun 16e maken leerlingen de GCSE (General Certificate of Secondary Education) in maximaal 10 onderwerpen die afhankelijk zijn van hun academische capaciteiten. Aan het eind van de 6e klas worden A-Levels (advanced levels) gemaakt. Drie A-Levels zijn nodig om naar de universiteit te kunnen. 6e Klas leerlingen die een wijder pakket aan onderwerpen willen leren kunnen die op AS-level (Advanced Supplementary) nemen voor 1 jaar. NVQ’s (National Vocabulary Qualifications) worden afgenomen aan jonge mensen die middelbare beroepsopleidingen doen. Schotland: GCSE heet daar de SCE(Scottisch Certificate of Education) A-Levels worden daar de Highers (Higher Grade Scottisch Certificate of Education) genoemd. In de V.S. moeten High-School studenten die een universiteit willen doen de SAT(Scholastic Aptitude Test) maken in hun laatste of één na laatste jaar, óf ze moeten het ACT(American College Testing program) maken. Beiden zijn nationale, standaardtests, maar niet door de overheid bepaalt. Cijfers Op Britse scholen worden cijfers vaak gegeven in de vorm van de letters A t/m G (A is het hoogst). Advanced levels krijgen de 5 letters van A t/m E, en de GCSE krijgen hun cijfers van 10 tot 4. USA: hier wordt gewerkt met de letters A,B,C en D. A is het hoogst, D is onze 5. Als een leerling de test niet heeft gehaald, of het werk niet op niveau is krijgt hij een F ( = Fail) Wat meer informatie over scholen Public Schools zijn in het geheel niet publiek, maar dure privé scholen in Brittanië. Beroemd is Eton, die werd gebouwd in de Middeleeuwen (´Public’ betekende dat het gratis opleiding bood aan jonge mensen voor jongens uit het normale volk, niet van nobele afkomst). Op deze scholen wordt vaak hoge discipline geëist, een stricte hiërarchy onder de leerlingen, en er zijn een hele hoop tradities en rituelen. Sinds de 19e eeuw zijn er ook ‘Public schools’ voor meisjes gekomen. Kinderen worden vaak ingeschreven voor een plaats bij hun geboorte en op de leeftijd van 8 worden ze naar prep (= preparatory, voorbereidende) schools gestuurd, die hen voorbereiden op het ‘public school’ entree-examen. Veel prominente politici hebben vaak een opleiding genoten op een ‘public school’. In Schotland en de V.S. is een “Public School” een staatsschool, die onderwijs biedt, zoals een Nederlandse openbare school. Boarding schools , oftewel scholen waar kinderen wonen in semesters, komen in Engeland veel meer voor dan in ons land. Alle “Public schools” zijn boarding schools. (maar niet alle boarding schools zijn public schools!) Schooluniformen worden gedragen in de meeste basisscholen en middelbare scholen in Brittanië, maar niet door 6th form leerlingen. De meeste leerlingen nemen geen boterhammen mee naar school(zoals leerlingen in Nederland), maar krijgen een warme maaltijd op school. Scholen zijn verantwoordelijk voor het verstrekken van schoolmaaltijden, die gratis zijn voor families met een uitkering. Leerlingen in Brittanië en de V.S. komen vaak veel later thuis dan hun Nederlandse “collega’s”, omdat scholen buitenschoolse activiteiten aanbieden, zoals sport, muzieklessen en toneellessen, die in ons land privé worden georganiseerd, buiten school. Hogere Opleidingen Er zijn ongeveer 90 universiteiten en hogere beroepsopleidingen, hogescholen, in Engeland. Een paar beroemde universiteiten zijn Oxford en Cambridge, wiens historie teruggaat tot de 13e eeuw, en St. Andrew’s in Schotland, wiens geschiedenis teruggaat tot de 14e eeuw. Op universiteiten gesticht in de 60-er jaren, zoals East Anglia en Warwick, wonen de meeste studenten op de campus (zoals onze TU Twente). Universiteitstoelatingen in Engeland zijn niet zo makkelijk als in ons land, omdat het heel selectief is. 6th Form leerlingen schrijven zich in voor meerdere universiteiten en worden gekozen op basis van hun resultaten op de A-Levels en een gesprek. Degene met de hogere cijfers hebben meer kans op toegelaten te worden. Studenten die studeren in hun 1e jaar worden undergraduates genoemd. Het duurt gewoonlijk ongeveer 3 jaar voordat je een Bachelor’s Degree hebt en nog eens 1 of 2 jaar voor studenten om hun Master’s Degree(= doctoraal) te halen. Waarvoor meer academisch onderzoek benodigd is.