Module 9; Tweede Wereldoorlog en Koude Oorlog

Module 9, hoofdstuk 1: Voor de tweede keer wereldoorlog: Hoe verliep de Tweede Wereldoorlog en welke gevolgen had deze voor de internationale verhoudingen.??? 1.1:Oorlog in Europa De Tweede wereldoorlog begon op 1 september 1939 toen Duitsland Polen binnenviel. Duitsland had eerst een niet-aanvalsverdrag met de Sovjet-Unie gesloten. Duitsland voerde een zogenaamde BLITZKRIEG, eerst werd een land aangevallen met vliegtuigen en bommenwerpers, en daarna raasde de tanks snel het land binnen. Al snel was Polen veroverd. Groot-Brittanië en Frankrijk waren hier erg boos over en verklaarden de oorlog aan Duitsland. Tussen augustus 1939 en mei 1940 gebeurde er vrijwel niets in het westen, er heerste een zogenaamde spook-oorlog. In het voorjaar van 1940 nam Hitler het initiatief en binnen 3 maanden waren Denemarken, Noorwegen, Nederland, België, Luxemburg en Frankrijk verslagen. Ondanks dat Nederland neutraal was wou Hitler toch de Rotterdamse havens in zijn bezit hebben. Koningin Wilhelmina vluchtte naar Engeland waar zij de Nederlandse Kolonieën en het verzet in Nederland bestuurde. Hitler wou ook Engeland veroveren en viel Engeland aan. Deze BATTLE OF BRITAIN was het eerste grote verlies voor Hitler. Want de Engelsen gaven zich niet gewonnen. Hitler ging zich nu op het oosten concentreren (DRANG NACH OSTEN) Hitler verbrak het niet-aanvalsverdrag met de Sovjet-Unie en op 22 juni 1941 kwam er een enorme verrassingsaanval op Rusland, ook wel OPERATIE BARBAROSSA genoemd. Hitler hoopte voor de strenge Russische winter Leningrad, Moskou en Stalingrad in handen te hebben. Maar door eerst hevige regenval en een vroeg intredende winter lukte dit niet. Ondanks dat Stalin’s schrikbewind niet erg geliefd was in de Sovjet-Unie, wist hij toch alle Russen bij elkaar te krijgen om zich te verzetten tegen Duitsland. Duitsland had weinig succes in 1942 in de SU en aan het einde van dat jaar was er weer een strenge winter en in februari werd Duitsland verslagen bij de Slag Om Stalingrad. Vanaf toen werden de Duitsers steeds verder teruggedrongen tot aan Berlijn toe. Begrippen: Blitzkrieg: “Bliksemoorlog”. Snelle bewegingsoorlog met een combinatie van tanks en vliegtuigen in de voorhoede. Battle Of Britain: luchtslag om Engeland in 1940. Met veel pijn en moeite wist de Royal Air Force de aanvallen van de Luftwaffe af te slaan. Drang nach osten: volgens Hitler hoorde Duitsland wegens zijn geschiedenis richting Oost-Europa te koloniseren. 1.2: de Grote Alliantie: Rusland en Engeland hadden veel tegenstellingen. Rusland was communistisch, Engeland was Kapitalistisch. Rusland had een totalitaire dictatuur en Engeland Democratie. Maar in de Tweede Wereldoorlog hadden beide landen dezelfde vijand: Duitsland. Dus werden al deze tegenstellingen even vergeten en werden ze bondgenoten. Naarmate de oorlog verzwakte zouden deze tegenstellingen weer boven water komen. Ook de Nederlandse regering die in Engeland zat, sloot zich aan bij deze Alliantie. De VS wou het liefst niet betrokken raken bij de Europese oorlog. De VS leverde alleen maar wapens aan Engeland. Maar uiteindelijk werd duidelijk dat de VS toch mee zou doen in de oorlog. Duitsland had ook een bondgenootschap gesloten met Italië en Japan. En op 7 december 1941 besloot Japan om een verrassingsaanval uit te voeren op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor. Duitsland verklaarde op 11 december de oorlog aan de VS. Door deze 2 gebeurtenissen deed de VS toch mee met de oorlog. Japan veroverde de ene Europese Kolonie na de ander.(Vietnam, Laos, Cambodja, Nederlands-Indië). Maar vanaf 1942 begonnen Duitsland en Japan te verliezen. Duitsland werd in 1942 verslagen in Noord-Afrika bij de slag bij EL-ALAMEIN. En in het oosten werd Duitsland steeds verder teruggedrongen door het Russische leger. Ondanks dat het Russische leger won, had de SU de meeste doden te betreuren. Aan het einde had de oorlog 20 miljoen mensenlevens gekost voor de SU. De Britten en de Amerikanen konden niet zomaar de Noordzee oversteken om Duitsland aan te vallen. Want anders zouden alle boten tot zinken gebracht worden door de Luftwaffe. Daarom moest eerst de Duitse Luftwaffe uitgeschakeld worden. Maar dit duurde erg lang. Daarom had Stalin het gevoel dat het Russische leger het zware werk moest opknappen. Hij eiste daarom een tweede front in het westen van Europa. Dit front kwam uiteindelijk op 6 juni 1944, ook wel D-Day genoemd, op de stranden van Normandië. De Duitsers probeerde nog een tegenaanval tegen dit front, het ARDENNEN-OFFENSIEF. Maar dit mocht niet helpen. Want ook in het Oosten denderden de Russen Duitsland binnen. Op 2 mei 1945 werd Berlijn bezet door de Russen. Maar in Japan werden ze nog fanatieker in het verdedigen. De VS besloot de Japanse Oorlog snel te beëindigen door een atoombom op de Japanse stad Hiroshima te gooien. Hierna wou Japan onderhandelen, maar de VS vond dit niet genoeg en wou volledige overgave. Dus gooiden ze nog een atoombom op de stad Nagasaki. De Oorlog was over. Begrippen: El-Alamein: keerpunt van de Tweede Wereldoorlog in Noord-Afrika. De geallieerden sloegen in deze slag in 1942 de Duitse legers terug. D-Day: op 6 juni 1944 landden de westelijke geallieerden op de stranden van Normandië. Ardennen-Offensief: Laatste zware poging van het Duitse leger om de westelijke geallieerden in hun opmars tegen te houden. Kamikaze-Piloten: Japanse zelfmoordpiloten die zich met explosieven op Amerikaanse schepen te pletter vlogen. Hiroshima:Eerste door een atoombom weggevaagde stad (6 augustus 1945)
1.3: Nederland Bezet Nederland had jarenlang aan een neutraliteitspolitiek gedaan. Dit betekent dat ze nooit partij trokken in een oorlog en zich erbuiten hielden. Toen de Nazi’s binnenvielen was Nederland binnen een paar dagen overwonnen. Koningin Wilhelmina vluchtte naar Engeland om vanaf daar het Nederlandse verzet en de Nederlandse Koloniën te besturen. De Duitsers hielden zich in het begin erg rustig. Van intense jodenvervolgingen en razzia’s was nog geen sprake. Maar nadat de politieke partij de Nederlandse Unie opgericht werd, als protest tegen de NSB en de Duitsers, werd deze verboden. Al snel was de NSB de enige toegestane politieke partij, maar hier waren relatief weinig mensen lid van. Al snel was er censuur op alles en werden veel verenigingen opgeheven. Nederland werd een gelijkgeschakelde dictatuur onder Duitse leiding. Al snel begon de Duitse propaganda zich tegen joden te richten en alle ambtenaren moesten een ARIËRVERKLARING hebben om hun baan te behouden. De joodse Raad werd in 1941 ingesteld om de maatregelen van de Duitsers uit te voeren. De Amsterdamse bevolking kwam hiertegen in opstand, de FEBRUARI-STAKING. Als reactie hierop lieten de Duitsers 425 jonge joodse mannen oppakken en naar het concentratiekamp Mauthausen gevoerd. In de bezette gebieden werden de joden samengedreven in GETTO’S. In de SU werden joden massaal geëxecuteerd door speciale EINSATZGRUPPEN. In 1942 was er een definitief systeem tegen de joden ook wel ENDLÖSUNG DER JUDENFRAGE. Dit betekende dat joden massal naar kampen gingen, slavenarbeid voor de Duitsers moesten doen en uiteindelijk in speciale vernietigingskampen met het gas Zyklon B omgebracht. Kampen zoals Auschwitz, Chelmno, Belzec, Sobibor en Treblinka waren eigenlijk grote moord-fabrieken. Niet alleen joden maar ook zigeuners, homoseksuelen, communisten, jehova’s, asocialen en (verstandelijk) gehandicapten trof hetzelfde lot. Gelukkig konden veel joden onderduiken, zoals Anne Frank en haar familie. Er was ook verzet in Nederland. Er waren illegale kranten, mensen die persoonsbewijzen vervalste en groepen die met geweld tegen de bezetters vochten. Maar de meeste mensen accommodeerden gewoon en probeerde te overleven. Iedereen dacht dat na D-Day Nederland snel bevrijd zou zijn en in september 1944 ging het gerucht dat de geallieerden al voorbij Breda waren. Alle NSBer’s vluchtten. Dit wordt ook wel Dolle Dinsdag genoemd. Maar de geallieerden gingen eerst het Ruhrgebied veroveren en Nederland bleef de hele winter nog bezet (hongerwinter) Uiteindelijk was Nederland op 5 mei 1945 bevrijd. Begrippen: Ariërverklaring: bewijs van raszuiverheid. Dat wil zeggen dat iemand geen joodse voorouders heeft. Februari-staking: de amsterdamse bevolking protesteerde in 1941 tegen de anti-joodse maatregelen van de bezetter. Getto’s: Stadswijk waarin joodse burgers door de Duitse bezetters bijeen werden gedreven en afgezonderd. Einsatzgruppen: Speciale eenheden voor het massaal executeren van (hoofdzakelijk joodse) mensen achter het front in de SU. Endlösung der judenfrage:’Eindoplossing van het jodenprobleem’: met deze woorden bedoelde de nazi-top het uitroeien van alle joden. Accommoderen: het zich aanpassen aan de Duitse bezetting
Dolle Dinsdag: in september 1944 dachten veel Nederlanders na valse geruchten dat Nederland bevrijd werd. Hoofdstuk 2: Van Truman-doctrine tot Cubacrisis: 2.1: Internationale afspraken. Op 14 augustus 1941 sloten Churchill (Engeland) en Roosevelt (Amerika) een verdrag: HET ATLANTISCH HANDVEST. In dit verdrag stond dat alle landen die de VS en Engeland zouden bevrijden een aantal vrijheden kregen: - zelfbeschikkingsrecht - deelname aan wereldhandel - vrije toegang tot zeeën en grondstoffen
Ook besloten ze dat er een internationale organisatie moest komen die de veiligheid en vrede in de wereld moest bewaren. In 1942 sloten 26 landen zich bij dit idee aan. De VS, Engeland en Rusland hielden tijdens en na de Tweede Wereldoorlog 3 conferenties. Met deze conferenties werden hun verhoudingen steeds grilliger. Ze begonnen mekaar te wantrouwen. Van vriend naar vijand in 3 verdragen: Teheran(december 1943): Churchill, Roosevelt en Stalin kwamen bijeen. Bij deze conferentie werd globaal bepaald wie welk gedeelte van de wereld krijgt. Rusland en Engeland wilden hun eigen land zoveel mogelijk versterken, voor het geval Duitsland weer sterk zou worden. De VS wou het liefst vrede stichten, zodat ze nooit meer in Europa in hoefden te grijpen. Jalta (februari 1945): Churchill(ENG) Roosevelt(VS) en Stalin(SU) kwamen bijeen. Ze besloten om Duitsland in vijven te delen. Een stuk kreeg Rusland, een stuk kreeg Polen (dat bij Rusland hoorde) en het westen werd bezet door de VS, Engeland en Frankrijk. Ook Berlijn werd volgens dit principe verdeeld. Potsdam (juni 1945): Laatste conferentie waar Truman, Attlee en Stalin samenkwamen. Stalin was bezig met het bouwen van een ijzerengordijn tussen het oosten en het westen en hij gaf de bevrijdde gebieden geen zelfbeschikkingsrecht. Daardoor was er een enorm wantrouwen tussen de Westerse Landen en de SU. Amerika was tijdens deze conferentie nog in oorlog met Japan en om te voorkomen dat de Su zich ermee ging bemoeien gooiden de Amerikanen 2 atoombommen op Japan, en eisden volledige overgave. Terwijl dit anders helemaal niet nodig was. Hierdoor was Japan meteen verslagen. Alle oorlogsmisdadigers van de Tweede Wereldoorlog werden berecht in Neurenberg (Duitsland) en Tokyo (Japan). Ze werden berecht voor: - misdaden tegen de vrede - oorlogsmisdaden (schending van het oorlogsrecht) - misdaden tegen de menselijkheid
begrippen: het atlantisch handvest: door Churchill en Roosevelt in 1941 opgestelde grondslag voor een nieuwe wereldorde na de oorlog. Basis voor de latere Verenigde Naties. Teheran: plaats waar in 1943 een conferentie van de geallieerden werd gehouden. Jalta: plaats waar in 1945 een conferentie van de geallieerden werd gehouden. Postdam: Plaats in de buurt van Berlijn waar de laatste geallieerde conferentie van de Tweede Wereldoorlog werd gehouden. Neurenberg & Tokyo: In deze plaatsen werd na de Tweede Wereldoorlog een oorlogstribunaal gehouden, waarbij een rechtbank vonnissen uitsprak over oorlogsmisdadigers (van de verliezers). 2.2: Het ijzeren Gordijn. De SU hield zich helemaal niet aan de gemaakte afspraken en bouwde een zogenaamd Cordon Sanitaire. Het gaf de bezette landen (Albanië, Bulgarije, Roemenië, Polen, Tsjechoslowakije, Hongarije) geen zelfbeschikkingsrecht. Hierdoor werd de SU en het communisme enorm uitgebreid. De VS was hier absoluut niet blij mee en er ontstonden enorme spanningen tussen deze landen. President Truman besloot hierdoor om het uitbreiding van het communisme tegen te gaan. De TRUMAN DOCTRINE, ook wel bekend als Truman’s CONTAINMENT politiek betekende dat als Rusland een land communistisch wil maken, dan zal de VS dat voorkomen, bijvoorbeeld Korea en Vietnam. Dit was het begin van de KOUDE OORLOG: deze gaat over de zeer vijandige houding die de VS plus bondgenoten en de Sovjetunie plus bondgenoten tegen mekaar hadden. De VS stond voor democratie, kapitalisme en vrijheid en had de NAVO. De Sovjetunie stond voor dictatuur, communisme en hun bondgenootschap heette
De VS begon weer met het opbouwen van Europa. Deze financiele steun, ook wel het MARSHALL-PLAN genoemd was om verschillende redenen. - als Europa economisch sterk zou staan dan zouden ze minder makkelijk in handen van het communisme vallen. - Als Europa economisch sterker zou worden dan zou de VS meer handel kunnen drijven en dat is goed voor hun economie. In het Oosten van Duitsland lag Berlijn. Berlijn lag in communistisch gebied, maar west-Berlijn was kapitalistisch. Stalin had een enorme hekel aan dit kleine ‘kapitalistische eilandje’ in zijn gebied. Toen West-Duitsland een nieuwe munt kreeg was Stalin hier boos over en sloot hij West-Berlijn van de buitenwereld af. Hierdoor begon de VS met het sturen van vliegtuigen met voedsel naar West-Berlijn. Rusland durfte hier niks tegen te doen want dan zouden ze oorlog met de VS krijgen, en de VS was sterker want zij hadden de atoombom en Rusland nog niet. De VS was bang voor een algehele aanval van Rusland. Daarom sloot zij met een aantal westerse landen de NAVO op. Dit was een militair bondgenootschap. Dit betekende dat als de SU een van deze landen aan zou vallen dat ze mekaar allemaal zouden helpen. Als antwoord hierop richtte de SU het Warschaupact op, een militairbondgenootschap tegen de NAVO. Maar in 1949 bleek dat Rusland ook over een atoombom beschikte. De SU had spionnen in de VS zitten die het ontwerp van de atoombom hadden gestolen. Door deze ontdekking kwam er een staatsgreep in China en werd communistisch. Het communisme won er in een keer een half miljard wereldburgers mee. Dit was een grote klap voor de VS. Op 24 oktober 1945 kwam er een nieuwe volkerenorganisatie die de vrede in de wereld moest bewaren. Deze nieuwe organisatie heette de VERENIGDE NATIES. Deze organisatie was opgedeeld in 2 delen. Een Algemene Vergadering, waar conflicten uitgepraat konden worden. En een Veiligheidsraad. In deze veiligheidsraad kregen alle belangrijke landen een VETORECHT. Hiermee konden deze landen een besluit tegenhouden. De veiligheidsraad bleek in de Koude Oorlog een teleurstelling, omdat de VS, Rusland en China constant mekaars besluiten blokeerden. Maar de Algemene Vergadering was wel een succes, want zo konden conflicten uitgepraat worden en niet uitgevochten. Begrippen: Truman-doctrine: Amerikaanse politiek gericht op het tegenhouden van het communisme in de wereld. Containment: ‘Indammen’ van het communisme in de wereld. Amerikaanse politiek ten tijde van President Truman. NAVO: Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, opgericht in 1949. Militair samenwerkingsverband tegen de dreiging van het communisme. Verenigde Naties: Internationale organisatie, opgericht in 1945, waarin bijna alle landen zijn vertegenwoordigd met als belangrijkste taak het toezien op vrede en veiligheid in de wereld. Algemene Vergadering: Deel van de Verenigde Naties waarin alle lidstaten zijn vertegenwoordigd. Veiligheidsraad: Deel van de Verenigde Naties dat moet waken over vrede en veiligheid in de wereld. Belangrijkste leden zijn de overwinnaars van de Tweede Wereldoorlog. Vetorecht: Recht om beslissingen te blokkeren. Leden van de Veiligheidsraad van de VN hebben dit recht.
2.3: Vijandbeeld in de jaren vijftig: Omdat Rusland een atoombom had dat erg leek op het Amerikaanse model ontstond er een ware heksenjacht op communisten in Amerika. Mensen werden zonder echte bewijzen beschuldigd en veroordeeld. Er was een ware hysterie ontstaan. Korea was in de Tweede Wereldoorlog in het Noorden bevrijd door de Russen, de communisten. In het Zuiden waren ze bevrijd door de Amerikanen, de kapitalisten. Net als in Duitsland kwam er een grens tussen Noord- en Zuid-Korea. Het Noorden werd communistisch en het Zuiden werd kapitalistisch. In juni 1950 vielen de Noord-Koreaanse troepen het zuiden binnen. In een razendsnel tempo werden ze teruggedrongen naar een heel klein gebied. De VS en de VN waren hiertegen en gingen Zuid-Korea helpen. Dit was de eerste keer dat het VN-leger in actie komt. Al snel werden de noorderlingen teruggedrongen, maar het communistische China ging zich ermee bemoeien en hielp de noorderlingen. Uiteindelijk in 1951 liep de oorlog vast en werd er een grens getrokken tussen het Noorden en het Zuiden. In 1953 werd de wapenstilstand van deze KOREAANSE OORLOG getekend. De Nieuwe Amerikaanse president Eisenhouwer vond de ‘contaiment-politiek’ te zwakjes en ging over naar een politiek van “ROLL BACK”. Dit betekende dat ze het communisme in de wereld gingen terugdringen. Begrippen: Koreaanse Oorlog: Vanaf 1950 vochten vele landen, waaronder Nederland, onder de vlag van de Verenigde Naties tegen de communisten. Roll Back: Amerikaans voornemen uit de jaren vijftig om het communisme terug te dringen. 2.4: Vreedzame Coëxistentie? In 1953 overleed Stalin. Hij werd opgevolgd door Nikita Chroesjtsjov, hij wou VREEDZAME COËXISTENTIE met het Westen. Hij wou het liefst dat de twee grootmachten (VS en SU) vreedzaam naast elkaar konden leven zonder conflicten. Chroesjtsjov begon in 1956 met ‘Destalinisatie’. Hij stelde de misdaden van Stalin aan de kaak en liet de aanhangers van Stalin oppakken. Veel Oost-Europese landen die na de Tweede Wereldoorlog bezet en onderdrukt werden door de SU zagen een kans op vrijheid. In Polen kwamen er opstanden en ook in Hongarije kwamen er rellen. In Polen werden er politieke afspraken gemaakt met Moskou, en de Hongaarse leiders gingen ervan uit dat de SU ook in Hongarije zo zou reageren. Maar toen Hongarije aangaf uit het Warschaupact te willen stappen kwam het Rode Leger Hongarije binnen en drukte de opstand hardhandig de kop in. Toen Hongarije hulp vroeg aan de VS, hielp deze niet. Want ze wilden geen kernoorlog riskeren voor conflicten achter het ‘ijzeren gordijn’. Het Suez-kanaal bij Egypte was al eeuwen een belangrijke handelsroute voor Engeland en Frankrijk. Zij hadden dit stuk kanaal gepacht voor 100 jaar, zodat ze er vrije toegang hadden. Maar deze periode was afgelopen en Egypte had het Suez-kanaal weer tot hun grondgebied gemaakt. Engeland en Frankrijk merkten dat de VS en de SU het veel te druk hadden met hun eigen conflicten, zodat ze niet op hun zouden letten. Engeland en Frankrijk vielen samen met Israël Egypte aan. De Amerikaanse president was hier woedend over en de SU vond dit een excuus om in Hongarije in te mogen grijpen. De invasie werd een grote mislukking. Begrippen: Vreedzame coëxistentie: Idee van Chroesjtsjov dat de systemen van Oost en West zonder oorlogsdreiging naast elkaar zouden moeten kunnen bestaan. 3.1: Naar ontspanning: President Eisenhower werd opgevolgd door de jonge President Kennedy. Kennedy hoopte om samen met Chroesjtsjov naar Vreedzame Coëxistentie te streven. Maar dit lukte niet. Ten eerste omdat Chroesjtsjov in 1961 alle straten die Oost- en West-Berlijn met elkaar verbond afsloot. Er kwam een muur tussen Oost- en West-Berlijn. Dit was omdat een heleboel Oost-Berlijners via West-Berlijn naar het westen wisten te vluchten. Vooral de hoogopgeleidde en rijkere mensen deden dit, omdat ze in de communistische wereld geen goede kansen hadden. Iedereen die toch via Oost-Berlijn naar het westen probeerde te vluchten werd zonder pardon afgeschoten. Ten tweede ontstond er een crisis, wat het hoogtepunt van de Koude Oorlog zou worden. Op het eiland Cuba, dat vlak onder de VS ligt, kwam er een staatsgreep. Deze nieuwe regering ging zich steeds meer op het communisme richten. De VS was hier heel erg boos over en probeerde Cuba met militaire acties te dwingen om weer kapitalistisch te worden. Cuba luisterde hier niet naar en vroeg de SU om militaire hulp. De SU gaf deze graag, want Cuba lag heel dicht bij de VS. In ruil voor deze steun mocht de SU raketbasissen op het eiland bouwen. Al snel ontdekte de VS wat er aan de hand was en legde een blokkade om Cuba heen, zodat de Russische boten geen spullen meer naar Cuba konden brengen. De VS dreigde dat als de SU deze blokkade zou doorbreken dat de VS zou gaan aanvallen. De VS dreigde dus met een kernoorlog. Uiteindelijk gaf Chroesjtsjov toe aan de eisen van de VS, want Chroesjtsjov wist dat als er een kernoorlog zou uitbreken dat dan de hele wereld vernietigd zou worden. De VS en de SU hadden afspraken gemaakt. De SU zou de raketbasissen in Cuba weghalen en de VS zou de raketbasissen in Turkije weghalen. Het hoogtepunt van de Koude Oorlog, de CUBACRISIS, was afgelopen. Begrippen: CUBACRISIS: In 1962 was het oprichten van een raketbasis op Cuba door de SU bijna de aanleiding voor een kernoorlog tussen de VS en de SU. 3.2: Onderhandelingen en ontspanning: Na de Cubacrisis zagen de VS en de SU in dat een kernoorlog het einde van de wereld zou betekenen. Daarom gingen ze vanaf 1963 (na de Cubacrisis en na de Vietnamoorlog) afspraken maken over ontwapening. In 1963 besloten de 2 landen om geen bovengrondse kernproeven meer te doen, en 5 jaar later sloten beide landen het NON-PROLIFERATIEVERDRAG. Dit verdrag hield in dat ze de technologie die nodig was om kernwapens te maken geheim zouden houden, zodat andere landen daar geen gebruik van kunnen maken. In 1972 ondertekenden beide landen het SALT-I Verdrag. Bij dit verdrag spraken de landen af om een groot gedeelte van hun wapens te vernietigen. De SU en China kregen ruzie met mekaar hierdoor. Deze landen zagen elk niet graag dat de ander te goede vrienden met de VS zou worden. Omdat de SU en de VS dichter bij mekaar kwamen te staan hoopten de mensen in Duitsland op een mogelijkheid dat hun land weer een geheel kon worden. Want Duitsland was al sinds de Tweede Wereldoorlog verdeeld. De Bondskanselier van West-Duitsland sloot daarom een vredesverdrag met de SU en Polen. Er is nog steeds onverdeeldheid over of dit wel een goede beslissing van hem was. Begrippen: Non-proliferatieverdrag:verdrag dat ondertekenaars verplicht verspreiding van kernwapentechnologie tegen te gaan. SALT: Strategic Arms Limitation Talks. Onderhandelingen tussen de VS en de SU over beperking van (kern)bewapening. Leidde in 1972 tot het Salt-I-Verdrag. 3.4: Oorlog in Vietnam: Tot 1954 was Frankrijk de baas in Vietnam. Maar vanuit het noorden kwam er een ondergrondse beweging tegen de Franse kolonisten. Deze beweging (vietcong) was communistisch gezind en werd ook militair gesteund door de SU. Frankrijk kon deze guerilla niet aan en werd uit Vietnam verdrongen. In 1954 kwam er een grens tussen noord en zuid-vietnam. Het noorden was communistisch. Het zuiden was nog van Frankrijk maar er was zo ontzettend veel binnenlandse en buitenlandse druk op zuid-vietnam dat de VS de rol van Frankrijk overnam en zich ermee ging bemoeien. Want de VS geloofde in de DOMINOTHEORIE. Volgens deze theorie zou, als de VS niet zou ingrijpen, alle landen in Azie een voor een voor het communisme vallen. In het zuiden van Vietnam werd de Vietcong ook actief en ging zich verzetten tegen de VS. Veel burgers waren lid van deze Vietcong. Hierdoor kon de VS gewone burgers en leden van de Vietcong onmogelijk uit elkaar houden. De VS kon deze oorlog onmogelijk winnen. - Vriend en vijand waren niet te herkennen - De Amerikaanse soldaten kenden het gebied niet - De vijand vocht geen open oorlog en was dus onvindbaar - De Amerikanen gebruikten veel geweld en daardoor keerde meer bevolking zich tegen hen. - Het Amerikaanse volk kon de hele oorlog via de televisie volgen en keerde zich tegen al het geweld. De VS koos uiteindelijk voor ‘Vietnamisering’ van het conflict. Dit betekent dat ze de vietnamese bevolking meer lieten doen en dat de VS zich steeds meer terugtrok uit het conflict. Dit betekende uiteindelijk dat zuid-vietnam ook veroverd werd. In 1973 was heel Vietnam communistisch. Maar de VS had niet helemaal gefaald want de rest van Azië bleef wel kapitalistisch. De domino-theorie was tegengehouden. De SU had zo’n zelfde soort conflict in Afghanistan. De Afghaanse bevolking moest niks weten van hun communistische onderdrukkers. De SU begon Afghanistan aan te vallen en in Afghanistan ontstond er een guerilla beweging die “mujaheddin” heette. De Russen konden hier ,net zoals de Amerikanen in Vietnam, niets tegen beginnen en moesten zich overgeven. De VS gaf militaire steun aan deze guerilla beweging in Afghanistan. Begrippen: Dominotheorie: De gedachte dat wanneer één (Aziatisch) land communistisch zou worden het andere in de buurt zou meeslepen.
3.5: Het einde van de Koude Oorlog: De Russische oude leiders kregen vanaf 1980 steeds meer kritiek dat men economisch achterbleef bij het westen en dat er steeds meer onderdrukking kwam. Een nieuwe groep leiders onder leiding van Gorbatsjov kwam aan de macht en voerden GLASNOST ( openheid en democratie) en PERESTROJKA (Kapitalisme) in. Gevolg: Rusland werd vrij en democratisch, maar het Russische machtsblok viel uit elkaar. Oost Europese landen maakten zich los en sommige provincies (Oekraïne, Wit-Rusland) werden onafhankelijk. Begrippen: Glasnost en Perestrojka: Met ‘Openheid en economische hervormingen’ hoopte Gorbatsjov de vastlopende Sovjetunie weer op gang te kunnen krijgen. CRISISPUNTEN IN DE KOUDE OORLOG WAAR DE VS EN DE SU TEGENOVER MEKAAR STONDEN: - Berlijn (1948) - Korea (1953) - Hongarije (1956) - Suez-crisis (1956) - Cuba (1963) - Vietnam (1963 t/m 1973) - Afghanistan (1979 t/m 1988)