Voetbalvandalisme

Inhoudsopgave Inleiding
Hoofdtekst: Deelvraag 1 - Hoe is het voetbalvandalisme in Nederland ontstaan? 1.1 Wat verstaan we onder hooligans? 1.2 Wat verstaan we onder voetbalvandalisme? 1.3 Een stukje geschiedenis
1.4 Hoe ontstond voetbalvandalisme in Nederland? Deelvraag 2 - Wat zijn de individuele en de maatschappelijke oorzaken van voetbalvandalisme? 2.1 Individuele oorzaken
2.2 Maatschappelijke oorzaken
Deelvraag 3 - Hoe is de situatie nu? 3.1 Groepen

3.2 Situaties
Deelvraag 4 - Wat zijn de bekendste voorvallen van voetbalvandalisme? 4.1 Seizoen 2001/2002
4.2 Seizoen 2002/2003
4.3 Seizoen 2003/2004
4.4 Beverwijk
Deelvraag 5 - Wat voor groepsverbanden zijn er, en wat zijn hun belangen? 5.1 De groepsverbanden
5.2 Wat zijn hun belangen? Deelvraag 6 - Hoe grijpt de overheid in? 6.1 Gelijk ingrijpen? 6.2 De straffen
Deelvraag 7 - Wat voor gevolgen heeft voetbalvandalisme voor de maatschappij, en wat doen supportersverenigingen eraan? 7.1 De maatschappij
7.2 De enquête
7.3 Wat doen supportersverenigingen eraan? Deelvraag 8 - Hoe stellen de clubs zich op tegenover voetbalvandalisme, en wat doen zij eraan? 8.1 De eerste verantwoordelijkheid
8.2 Verdere maatregelen
8.3 Maatregelen tegen de club Deelvraag 1: Hoe is het voetbalvandalisme in Nederland ontstaan? 1.1 Wat verstaan we onder hooligans? Hooligans zijn personen die vechten vanwege voetbal, of bij en in stadions. Je kan onderscheid maken tussen de harde kern en de meelopers. De harde kern is het tuig en de leiders. Zij denken de confrontaties uit en organiseren deze. De meelopers doen mee vanwege: - Actie en sensatie ( kick ) - Groepsgevoel - Veilig voelen - Anoniem
1.2 Wat verstaan we onder voetbalvandalisme? Voetbalvandalisme betekent het misdragen van spelers of supporters in en om het veld. Voetbalvandalisme komt veel voor, en het is een groot probleem. Er zijn altijd veel knokpartijen. We zijn er zo aan gewend, dat het wel gewoon normaal lijkt,en we vergeten dat het en strafbaar feit is,zowel verbaal als non-verbaal. Hooligans zijn vaak bekenden van de politie,en plegen ook andere criminele feiten. Het gaat voor hen niet meer om het voetbal. (www.civ-voetbal.com/voetbalvandalisme.htm) 1.3 Een stukje geschiedenis In 1899 moest er al een wedstrijd worden gestaakt door ‘ongepast gedrag’ van het publiek. Voetbal was in 1880 komen overwaaien vanuit Engeland. Begin jaren ’60 begon het in Engeland,en toen daarna ook in Nederland. Het waren lichte rellen, maar in 1974 tijdens de UEFA-cup finale toen in Nederland begon het erger te worden, supporters zaten in dezelfde vakken. Het gevolg waren grote rellen met wapens: knuppels, fietskettingen en messen. Sindsdien werd het steeds erger: meer en gewelddadiger en georganiseerd. Het werden meer gewapende eenheden dan sportfans. Door aanpassingen in de stadions werd het minder. Nu is het in de stadions heel moeilijk om iets te doen. Ze worden overal in de gaten gehouden, er is ook beveiliging en er zijn gescheiden vakken. Na 1987 verschoven dan ook de problemen van het stadion naar buiten de stadions. Nu komen de rellen het meest voor op de straat, in cafés en onderweg naar de wedstrijden en soms binnen het eigen vak.( www.iselinge.nl/scholenplein/pabolessen/99002cvoetbal/hooligans.htm) 1.4 Hoe ontstond voetbalvandalisme in Nederland? Hoe het in Nederland is overgevlogen vanuit Engeland is dus al duidelijk, maar hoe kwam het in Nederland zelf op gang? In Nederland ontstonden als eerste de F-side bij Ajax en de S.C.F. bij Feyenoord, het waren de oud-Nederlandse clubs die de meeste aanhangers hadden en dus ook als eerste begonnen met uitdagen, want zij wilde allemaal laten zien dat ze de sterkste waren. Hierbij kan je ook Sparta, Utrecht, Ado Den Haag rekenen. Voetbalvandalisme kreeg in Nederland vrij spel want alles was nog niet goed georganiseerd en men verwachtte niet dat er rellen zouden zijn. Er waren veel aanhangers en weinig politie en beveiliging. Zo kon men zijn gang gaan. Deelvraag 2: Wat zijn de individuele en de maatschappelijke oorzaken van voetbalvandalisme? 2.1 Individuele oorzaken Individuele oorzaken zijn oorzaken die voor elke hooligan afzonderlijk kan gelden, en dus bij iedereen verschillend is. Hiervan zijn er een paar te noemen: - Sociale klasse of opleiding: hoe je er in de maatschappij voor staat, of je een baan hebt en in welke klasse je je bevindt en hoe je status is. - Alcohol en drugs: onder invloed doet men rare dingen en is men agressiever en uitbundiger. - Motieven: redenen waarom ze het doen; kick,spanning, sensatie. Of hoe ze zichzelf voelen. Ieder doet het om een andere reden.
2.2 Maatschappelijke oorzaken Maatschappelijke oorzaken zijn oorzaken die uit de maatschappij afkomstig zijn en ook voor iedereen in die groep geld, en dus hetzelfde kan zijn bij iedereen. We noemen er een paar: - Media: men vindt het stoer om in het nieuws te komen en om als hooligan te worden beschouwd, en de media fokt ook veel op door oude beelden te tonen en de rivaliteit ernstig ter sprake te brengen en zo blaast de media alles op. En de media word gebruikt om elkaar uit te dagen. Publiciteit speelt voor voetbalvandalen een hele grote rol. - Gedragsregels: er zijn bepaalde regels zoals niet weglopen,elkaar steunen,enz. Maar sommige van deze regels worden regelmatig geschonden. Dus als je erbij wil horen moet je wel meedoen. - Verveling en geen controle: jongeren hebben niks te doen en er is weinig werk, dus gaan ze andere dingen zoeken zoals voetbalvandalisme. Ze worden ook niet gecontroleerd door hun ouders. Ze willen zich ook vaak bewijzen door een andere identiteit aan te nemen. Je dwingt respect af door een hooligan te zijn. Deelvraag 3: Hoe is de situatie nu? 3.1 Groepen Tegenwoordig bestaan er 3 groepen voetbalvandalisten: • Hooligans; de eigenlijke aanstichters van het geweld. • Uitvoerders; deze ‘supporters’ voeren het geweld uit. • Meelopers; zij vinden het interessant om er bij te horen, maar als het op fysiek geweld aankomt, rennen zij het hardste weg. En dan heeft er zich nog een 4e groep ontwikkeld de afgelopen jaren en deze groep wordt de sensatiezoekers genoemd. Deze voetbalvandalisten komen alleen naar wedstrijden voor het geweld en de ongeregeldheden, niet voor het voetbal. Verder is het gebruik van drugs en alcohol toegenomen en laten de hooligans elkaar nooit in de steek, anders hoor je er niet meer bij. 3.2 Situaties In de meeste gevallen vindt voetbalvandalisme in en rond het stadion plaats, voorafgaand, tijdens en na de wedstrijd. Nu is er sprake van een toenemend aantal vooruit reizende supporters naar uitwedstrijden, waardoor er ruim voor de wedstrijd begint al ongeregeldheden in het centrum van de betreffende stad kunnen ontstaan. De afgelopen jaren lijkt het geweld zich dan ook te hebben verplaatst naar buiten het stadion. Ook bestaan er tactieken voor het plannen van ongeregeldheden tijdens wedstrijden. Dit blijkt uit de contacten tussen supporters onderling en met rivaliserende supporters, voorafgaand uitvoeren van verkenningen en het gezamenlijk vooruit reizen op de wedstrijddag. Het geweld is vooral gericht op de supporters van de tegenpartij, waarbij de politie het liefst vermeden wordt. Bij confrontaties met de politie gaan de hooligans het gevecht gewoon aan en als het moet gebruiken ze ook nog eens wapens. Bron: http://www.el-mundo.es/deportes/euro2000/albumfotos/hooligans.jpg
De contacten tussen de supporters onderling en met rivaliserende supporters verloopt meestal via mobiele telefoons en internet. De laatste jaren ontstaan er steeds meer samenwerkingsverbanden tussen verschillende supportersverenigingen. Zo hebben de supporters van ADO Den Haag een samenwerkingsverband met de supporters van Club Brugge. Dit kwam duidelijk naar voren voorafgaand aan de wedstrijd AFC Ajax-Club Brugge, waarbij ADO-supporters samen met de Club Brugge-supporters stenen liepen te gooien naar de Ajax-fans. Al is het de laatste tijd een beetje stil rond de grote gevechten bij voetbalwedstrijden, er vinden nog wel kleine gevechten plaats. En over de grote gevechten in de volgende deelvraag meer. Al deze info komt van: (www.ministerievanjustitie.nl/b_organ/wods/omis/index/voetbalvandalisme/kenmerken/daders.htm)
Deelvraag 4: Wat zijn de bekendste voorvallen van voetbalvandalisme? 4.1 Seizoen 2001/2002 - In dit seizoen kwam er een film uit over Ajax en het uitzenden van deze film in bioscopen werd door vele supporters van andere clubs onmogelijk gemaakt doordat zij dreigden en intimideerden. - Ook teksten waarin kritische woorden worden verteld over Ajax worden verstoord. - Supporters gingen zich bemoeien met de trainers en spelers en hun resultaten. Ook werden er enkele stewards (iemand die de orde moet bewaren in een stadion) bedreigd. - Wel zijn er nog incidenten tussen supporters geweest, maar deze waren niet heel ernstig. 4.2 Seizoen 2002/2003 - FC Utrecht-supporters blokkeerden het spoor richting Amsterdam om extra treinen af te dwingen voor de uitwedstrijd tegen Ajax. - Er werden vernielingen in een restaurant aangericht omdat een serveerster een Davidster droeg. - Ook waren de bussen dit seizoen weer de dupe, zij werden aangevallen en gesloopt. - Een 62 jarige supporter van Willem II raakte tijdens een wedstrijd zwaar gewond. - En er waren weer ongeregeldheden tussen supporters en zelfs met de sponsors. Deze sponsors mochten wel alcohol drinken terwijl de supporters waren drooggelegd. 4.3 Seizoen 2003/2004 - Dit seizoen viel op dat Nederlandse en Belgische supporters elkaar gingen helpen bij verschillende wedstrijden, kijk maar naar de wedstrijd AFC Ajax-Club Brugge, waarbij ADO Den Haag-supporters de supporters van Club Brugge hielpen met stenen gooien naar de Ajacieden. - Ook konden de Ajax-supporters hun handen niet thuishouden, bij een wedstrijd van Jong Ajax tegen Jong Feyenoord, bestormden na afloop ondanks de winst de Ajax-supporters het veld. Hierbij raakten Robin van Persie en Jorge Acuna (beide Feyenoord) gewond. (Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme
Rapport civ 2002-2003 op de site www.civ-voetbal.com/documentatie.htm) 4.4 Beverwijk Op 23 maart 1997 vindt er een afgesproken confrontatie plaats tussen Feyenoord- en Ajax-supporters in Beverwijk. In een weiland buiten Beverwijk begon het 3 minuten durende gevecht. Uiteindelijk waren er enkele gewonden supporters en 1 dode: Carlo Picornie (35). Carlo was een van de oudste Ajax-hooligans en was dan ook een soort aanvoerder. De oorzaak van de dood was dat hij met een hamer op zijn hoofd was geslagen door een nog steeds onbekende Feyenoorder. Doordat de dader onbekend was, kon er geen terechte dader aangewezen worden, wel zijn er een aantal aanhoudingen geweest. (http://www.nrc.nl/W2/Nieuws/1997/03/24/Vp/01.html) Het zoontje van Ronald Wilson: Mike Wilson. En u ziet het, het is ook al een echte hooligan.
Deelvraag 5: Wat voor groepsverbanden zijn er, en wat zijn hun belangen? 5.1 De groepsverbanden Bij voetbalvandalisme komen er eigenlijk 3 groepen kijken: de hooligans, de overheid/politie en daar tussenin heb je dan de voetbalclubs. Hierbij spelen de clubs zeg maar als bemiddelaar, zij moeten als het ware bemiddelen tussen de hooligans en de overheid, hierbij is het voordeel dat de hooligans vaak goed naar hun club luisteren. Bij de overheid zorgt de KNVB voor het opstellen van zowel de voorwaarden, richtlijnen en aanbevelingen op het gebied van het veiligheidsbeleid en de KNVB regelt dan ook vaak de straffen voor gearresteerde hooligans, alleen als het een heel ernstig misdrijf is van een hooligan, dan regelt de overheid de straf. 5.2 Wat zijn hun belangen? De hooligans: deze ‘supporters’ houden van voetbal, maar naast voetbal houden ze ook wel van ruzie zoeken met supporters van andere clubs. Ze hebben niet echt een belang, het is voor hun meer voor hun plezier, maar toch hebben ze dus een doel: het is voor hun vertier en ze willen zo hun ‘tegenstander’ intimideren, wat natuurlijk niet nodig is. Zoals Ronald Wilson ook al in het interview zei: ‘Voetbal is als sport leuk, maar af en toe een relletje is ook wel leuk’. De overheid: de overheid is ervoor om het voetbalvandalisme terug te dringen en dit is dan dus ook hun belang. De overheid wil de orde en veiligheid rond het voetballen handhaven en dit gaat dan ten koste van de hooligans, maar dat doet er natuurlijk niet toe. Dit allemaal kost de overheid veel geld, zoals Dhr. Van Riesen al in het interview vermelde, daarom zijn er tijdens risico-wedstrijden vaak te weinig ME-ers op de been en lopen de rellen uit de hand. De voetbalclubs: hun belang is natuurlijk ook de veiligheid rond het voetballen te handhaven, dit is dan ook hun taak. Maar deze clubs willen natuurlijk hun supporters niet afvallen en dus willen zij nog wel eens mild zijn voor de hooligans, daarom regelt de KNVB dan ook de straffen. De clubs staan dus tussen de overheid en de hooligans in en hun belang is dan ook om deze beide groepen tevreden te stellen. (www.ministerievanjustitie.nl/b_organ/wods/omis/index/voetbalvandalisme/kenmerken/daders.htm) Deelvraag 6: Hoe grijpt de overheid in? 6.1 Gelijk ingrijpen? Hoewel misschien te verwachten mag de politie van de overheid niet altijd gelijk ingrijpen bij voetbalvandalisme. Hooligans worden niet direct aangehouden, want als je één supporter isoleert uit een hele groep is de kans groot dat de rest van de groep er vervolgens nog een schepje bovenop doet om de orde te verstoren. 6.2 De straffen Word er wel iemand aangehouden, dan kan deze een proces-verbaal krijgen en dan moet hij of zij voor de rechter komen. Ook kan men de verdachte verbieden om nog de wedstrijden van zijn club te bezoeken. Om dit goed te kunnen controleren, word de verdachte verplicht om zich in de rust bij de politie te melden. Omdat relschoppers erg gehecht zijn aan hun club blijkt dit een zeer effectieve straf te zijn. Een andere strafmaatregel is de civiele uitsluiting. Indien de officier van justitie dat nodig vindt, kan hij informatie over aangehouden personen doorgeven aan de KNVB. Dit geeft de KNVB de mogelijkheid om iemand de toegang te verbieden tot alle stadions in ons land. Een civiele uitsluiting duurt minstens drie maanden en kan oplopen tot meer dan een jaar. In ieder arrondissement (rechtsgebied van een rechtbank) in Nederland, is er een officier van justitie aanwezig. Wordt er iemand aangehouden, dan kan de officier ter plekke een geldboete opleggen. Hij kan ook een dagvaarding geven. Daarop staat de datum dat de verdachte voor de rechter moet verschijnen. Omdat die dag meestal heel snel volgt na de dag van de wedstrijd, heet deze strafmaatregel het ‘lik-op-stuk-beleid’. Tenslotte bestaan er nog alternatieve straffen de zogenaamde HALT-projecten. Voorbeelden van dergelijke projecten zijn het wassen van bussen, het schoonmaken van tribunes of het herstellen van aangerichte schade. (
www.ministerievanjustitie.nl/b_organ/wods/omis/index/voetbalvandalisme.htm Deelvraag 7: Wat voor gevolgen heeft voetbalvandalisme voor de maatschappij en wat doen supportersverenigingen eraan? 7.1 De maatschappij Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden hebben wij een enquête gehouden. De maatschappij bestaat ten slotte toch gewoon uit de burgers. Door de enquête en verdere informatie op internet (civ) konden wij redelijk goed zien wat de visie van burgers, dus van de maatschappij, is op het voetbalvandalisme en wat voor invloed voetbalvandalisme heeft. 7.2 De enquête De enquête hebben we gehouden rond en in een voetbalstadion. Het blijkt dat er nog steeds veel meer mannen naar de voetbal gaan dan vrouwen, want de meerderheid van de ondervraagden is man. Vanzelfsprekend is hiervan ook een zeer groot gedeelte geïnteresseerd in voetbal. Veel mensen vinden toch dat voetbalvandalisme het voetbal verpest. “Vroeger was voetbal één en al plezier, geen gelegenheid om rotzooi te schoppen. Nu is dat wel anders, het voetbal wordt er niet leuker op”, zegt een wat oudere man. Van de ondervraagden is 41% wel eens getuige geweest van voetbalvandalisme, hieronder waren zelfs kinderen. Sommige vaders gaven dan ook aan, dat ze bij een aantal wedstrijden hun kinderen liever thuis laten. Vooral bij risicowedstrijden zoals Ajax-Feyenoord. Toch zijn er niet veel mensen echt bang voor voetbalvandalisten, het grootste deel is een beetje bang. Het grootste deel vindt dat de vandalisten gewoon een gevangenisstraf moet krijgen. Hoge boetes hebben volgens de meerderheid geen zin. De ME mag gewoon hard ingrijpen, als ze maar geen letsel veroorzaken. Een groot gedeelte is wel afgeschrikt door het voetbalvandalisme, maar gaat nog wel af en toe. Het voetbalvandalisme heeft dus een redelijk grote en negatieve invloed op de maatschappij. 7.3 Wat doen supportersverenigingen eraan? Ook supportersverenigingen willen dat het voetbalvandalisme afneemt. “Deze mensen zijn geen supporters”, zeggen de verenigingen. De voetbalvandalisten worden dan ook niet toegelaten tot de verenigingen, en als mensen toch vandalisten te zijn, worden ze eruit geschopt. Zo proberen zij hun aandeel te leveren in de strijd tegen voetbalvandalisme. Maar toch bestaan er ook supportersverenigingen gericht op het intimideren van tegenstanders, dit wordt dan de harde kern genoemd. (www.civ-voetbal.com/voetbalvandalisme.ht m+ enquête)
Deelvraag 8: Hoe stellen de clubs zich op tegenover voetbalvandalisme, en wat doen ze eraan? 8.1 De eerste verantwoordelijkheid Je zou misschien denken dat de politie de eerste verantwoordelijke is bij de handhaving van de orde in en rondom het stadion, maar dat is niet zo. De verantwoordelijkheid ligt bij de organiserende club. Alle betaald-voetbalverenigingen zijn verplicht om een supporterbeleidsplan te hebben, dat de KNVB moet goedkeuren, omdat de club anders geen licentie krijgt om betaald-voetbalwedstrijden af te werken. 8.2 Verdere maatregelen Naast de bovengenoemde maatregel, nemen de clubs nog andere maatregelen. Een van deze maatregelen is dat er camera’s in de stadions geplaatst worden, zodat relschoppers herkend kunnen worden. Deze beelden worden dan gelijk doorgespeeld naar de politie zodat zij de relschoppers op kunnen pakken. De club helpt hier dan verder bij, door de gegevens van de supporters, die meestal in de supportersbestanden staan, aan de politie door te geven. Verder houden de clubs ook avonden waar supporters met de spelers en trainer van de club kunnen praten. Op deze avonden wil de club de supporters ervan overtuigen dat het beter is dat ze zichzelf rustig houden en geen rellen gaan schoppen. Daarnaast bestaan er ook geautomatiseerde toegangskaarten, waarop gezien kan worden wie er het stadion binnenkomt. Staat deze persoon bekend als een relschopper, wordt deze de toegang geweigerd. Zo probeert de club ook zijn steentje bij te dragen in het verminderen van het voetbalvandalisme. 8.3 Maatregelen tegen de club De clubs nemen de maatregelen natuurlijk voornamelijk, omdat ook zij het voetbalvandalisme terug willen dringen. Maar ook omdat er maatregelen tegen de club komen, als er in hun stadion of daar om heen weer eens rellen zijn ontstaan. Een maatregel die vaak voorkomt is een hoge geldboete, dit hebben de clubs liever niet, omdat zij het geld hard nodig hebben. Andere maatregelen kunnen zelfs puntaftrek en een verbod om de thuiswedstrijden in het eigen stadion te voetballen zijn. (www.civ-voetbal.com/voetbalvandalisme.htm) Samenvatting Het voetbalvandalisme is in Nederland ontstaan omdat er te weinig maatregelen waren tegen hooligans en er geen rekening mee hield dat er rellen zouden komen. De supporters wilden laten zien wie het sterkst was. De individuele oorzaken om hiermee te beginnen waren de sociale klasse en opleiding, alcohol en drugs en de eigen motieven en redenen. De maatschappelijke oorzaken zijn de media, de gedragsregels en verveling en geen controle...deze oorzaken bevatten de hele groep. De situatie nu is dat er in de loop van de jaren 3 groepen zijn ontstaan: hooligans,uitvoerders en meelopers. De laatste tijd komen er ook steeds meer mensen alleen voor de rellen. Tegenwoordig is een knokpartij met de politie ook een van de leuke dingen volgens hooligans. De grote gevechten worden de laatste jaren ook steeds minder. Het bekendste voorval in Nederland was Beverwijk. Men wilde deze slag dan ook snel vergeten maar de rivaliteit tussen Ajax en Feyenoord laaide weer op door de rel bij Jong Ajax. Maar elk jaar gebeurt er wel iets. De groepsverbanden die te maken hebben met voetbalvandalisme zijn de hooligans, de overheid en de clubs. Hun belangen zijn heel simpel: de hooligans willen rellen en uitdagen en laten zien wie het sterkste is. De politie daarentegen moet juist de hooligans tegenhouden en wil dus orde en veiligheid bij een voetbalwedstrijd. De clubs bemiddelen juist bij de strijd tussen overheid en hooligans, ook dat zij niet te zwaar worden gestraft, want de clubs willen de supporters niet kwijt. De overheid grijpt niet altijd gelijk in, anders worden de rellen erger, want dan is de politie doelwit. De overheid neemt verschillende maatregelen (straffen): meldplicht, geldboetes, cel en andere projecten om ze goede dingen te laten doen. De gevolgen van voetbalvandalisme gelden voor de hele maatschappij, de belastingbetaler moet meer betalen omdat de hooligans veel overheidskosten maken. Mensen zijn vaak bang om naar een risicowedstrijd te gaan en men is voorzichtiger. Ook houd men er rekening mee. De supportersverenigingen nemen afstand van de relschoppers en helpen de clubs en overheid met het vinden van deze mensen en te verbannen uit het stadion. De clubs willen geen hooligans, dat is logisch, maar toch willen ze ze niet kwijtraken want het zijn wel de echte supporters. De clubs hebben ook maatregelen tegen hooligans: ze beveiligen streng, ze houden praatavonden en met de clubcard worden hooligans geweerd.