Eindexamens 2024

Wij helpen je er doorheen ›

Boekvergelijking Doodshoofdvlinder / Kort Amerikaans Wolkers Jan

Beoordeling 5
Foto van een scholier
  • Gedichtbespreking door een scholier
  • 6e klas vwo | 2402 woorden
  • 15 oktober 2007
  • 8 keer beoordeeld
Cijfer 5
8 keer beoordeeld

ADVERTENTIE
Nieuw seizoen Studententijd de podcast!

Studenten Joes, Tess en Annemoon zijn terug en bespreken alles wat jij wilt weten over het studentenleven. Ze hebben het onder andere over lentekriebels, studeren, backpacken, porno kijken, datediners, overthinken, break-ups en nog veel meer. Vanaf nu te luisteren via Spotify en andere podcast-apps! 

Luister nu
Boekvergelijking

Waarom heb je deze boeken gekozen?
Ik heb deze boeken gekozen omdat ik voor de vorige opdracht ook al een boek van Jan Wolkers had gelezen, Turks fruit om precies te zijn.
Dat boek heeft een beetje mijn aandacht getrokken, dus dacht ik, dan lees ik nog maar 2 boeken van Jan Wolkers.

Vraagstellingen:
- Is de schrijver van schrijfstijl verandert?
- Is de schrijver verandert van literaire stroming?

Samenvatting de Doodshoofdvlinder.
Paul wordt op een ochtend wakker, zijn zus belt op en vertelt hem dat zijn vader op sterven ligt. Hij moet daarom een barbecueavond met zijn klas(hij is leraar Engels)afzeggen. Hij gaat naar buiten om zijn auto te starten, maar hij doet het niet. Hij belt de accuwacht. Als Paul dan toch op weg is, krijgt hij een aanrijding met een meisje op rotonde voor de RAI in Amsterdam. Als hij uit zijn auto stapt(hij heeft niets), gaat hij in de andere auto kijken. Daar zit een meisje dat met haar neus tegen de voorruit is geslagen. Ze zegt dat ze op weg naar het ziekenhuis zijn, omdat haar vriendin zich in haar vagina heeft gesneden, en dat haar schoenen vol met bloed staan. Ze wordt naar het ziekenhuis afgevoerd in een ambulance en Paul belt op naar het huis waar zijn vader op sterven ligt. Zijn vader blijkt intussen al overleden te zijn. Hij gaat terug naar het autootje van het meisje, Carla. Hij neemt een pakje sigaretten van het merk Tigra mee uit het dashboardkastje. Hij rijdt uiteindelijk in zijn auto naar het huis waar de familie op hem wacht. Zijn vader ligt opgebaard in een kamer. Hij kust zijn vader op het voorhoofd, en vanaf die handeling heeft hij steeds meer pijn in zijn nek en voelt dat zijn vader ijskoud is. Ze zijn bezig met het opstellen van een rouwadvertentie. Er is onenigheid tussen de kinderen over welke spreuk erboven de rouw-advertentie moet komen te staan. Ook wordt er een kist uitgezocht. Als hij weggaat uit het huis van zijn moeder, gaat hij naar Carla, in het ziekenhuis. Carla vindt het raar dat hij haar komt opzoeken met bloemen, terwijl zij fout was bij de aanrijding. Paul vraagt haar wat er was met die vriendin, maar zij antwoordt niet en zegt dat hij maar weg moet gaan vanwege de hoofdpijn. Hij gaat voor haar naar haar kamer om wat foto's te halen voor de chirurg. Hij snuffelt wat in haar kamer rond en vindt wat foto's. Dan gaat hij via het ziekenhuis weer naar huis. Als hij weer thuis is denkt hij aan Carla, maar in zijn gedachten ziet hij een vaart, waarin zijn vader komt aandrijven. Het vaartuig doet hem denken aan een doodshoofdvlinder die hij eens, op een vakantie gevonden had. Hij vroeg zich toen af hoe een vlinder ooit met de menselijke dood op zou rug kon rondvliegen. Hij pakt dan een boek en gaat slapen. Als hij wakker wordt, herinnert hij zich de droom over zijn vader, die in de zuurkool begraven wordt. Hij stapt uit bed, doet zoals gewoonlijk zijn judojas en zijn tennisschoenen aan en ruimt de rommel in zijn kamer op. Hij gaat naar de reformwinkel om iets vegetarisch te halen. Daarna rijdt hij naar het kerkhof, want daar zouden de resten van zijn overleden broer in een beenderkistje worden gelegd, zodat zijn moeder te zijner tijd naast haar man komt te liggen. Als ze thuis gegeten hebben gaat hij naar Carla in het ziekenhuis. Hij neemt een bakje aardbeien mee, en ondanks dat ze geen eten mag, eet ze het hele bakje leeg. Op haar kamer ligt nog een oude vrouw, die constant op haar loopt te letten. De volgende dag gaat hij weer nar het huis van zijn vader. Hij laat daar een broer van hem ontzettend schrikken. Hij praat met zijn familie over zijn eerder overleden broer, en zegt dat zijn vader er nog goed bij ligt, omdat zijn cellen nog verzadigd zijn. Darna gaat hij weer naar Carla. Daar vraagt hij wat er met die vriendin was. De vriendin van Carla heeft zich inderdaad gesneden, omdat ze er niet tegen kon dat Carla soms vriendjes had, terwijl ze lesbisch was en Carla haar vriendin was. Daarna gaat hij weer naar huis. De volgende morgen gaat hij Liz, een prostituee die wel eens met hem omgaat, ophalen. Hij gaat met haar naar bed maar het lukt niet zo. Hij praat ook met haar over zijn vader. Hij zet haar weer af en gaat 's avonds slapen. Hij denkt zich in wat hij met acht kippen moet doen die hij voor de barbecue gekocht heeft. Hij gaat naar Carla's kamer, en vindt daar naaktfoto's. Hij neemt er een mee en gaat weer naar zijn vader. Zijn zusje Jenny die in Amerika zat is er ook. De volgende ochtend wordt zijn vader begraven. Zij mag op het orgel spelen, ze is namelijk naar Amerika vertrokken en speelt nu in een nachtclub. Paul gaat met zijn zusje Jenny naar een seksshop, ze kijken naar wat filmpjes. Hij zet Jenny af bij haar vroegere muziekleraar en gaat naar huis. De dag daarna wordt zijn vader begraven. Hij gaat weer naar het ouderlijk huis, en daar begint de rouwdienst. Als de dienst afgelopen is gaat hij naar Carla in het ziekenhuis, die inmiddels weer naar huis mag. Paul brengt haar naar die vriendin, waar Carla en die vriendin elkaar in de armen vliegen.


Samenvatting Kort Amerikaans.
De hoofdpersoon is Erik van Poelgeest, hij is 18 jaar oud en zit in leiden ondergedoken op een zolderkamertje om aan de arbeidsdienst te ontkomen. Zijn vriend, Peter, wordt bij een razzia in 1944 door de Duitsers meegenomen. Erik wordt niet meegenomen, doordat hij juist het postkantoor binnen was gegaan. Als hij naar zijn kamer teruggaat, komt hij langs de teken- en schilderacademie 'Ars Aemula Naturae', waar hij zich opgeeft als leerling. Van Grouw, de leider van de academie, en Kees(de Spin) zijn allebei NSB-ers. De Spin wordt een soort vaderfiguur voor Erik. Hij is 45 jaar en woont bij zijn doofstomme moeder, ook heeft hij zijn hond gedood omdat hij niet wilde praten. De Spin pleegt zelfmoord.
Erik beschildert in de ochtend lampkappen in het atelier van Paul d'Ailleurs, waar hij Elly, een Joods 20-jarig meisje, leert kennen. Zij zit bij D'Ailleurs ondergedoken en hij komt 's nachts bij haar als zijn vrouw slaapt. Elly vrijt ook nog eens met Erik. In de bergruimte van de tekenacademie vindt Erik een gipsen tors van een Griekse Venus, waarmee hij zichzelf bevredigt. Erik heeft een vriendin, de 17-jarige Ans. Zij verbreekt echter de relatie met hem, op aandringen van de priester bij wie ze gebiecht heeft.
Eriks moeder komt elke dag met uit Oergeest om hem een pannetje met eten te brengen. Op een dag komt ze droeviger dan anders aan en vertelt ze Erik dat zijn broer, Frans, difterie heeft. Frans duikt namelijk na medeplichtig te zijn aan een overval onder in een gezin waar difterie is uitgebroken. Erik bezoekt zijn broer op in het ziekenhuis en ziet hoe hij sterft.
Op Dolle Dinsdag vlucht Van Grouw en Erik wordt de nieuwe academiebewaarder. Hij vraagt Elly om bij hem in te trekken, maar ze weigert. Als d'Ailleurs is opgepakt komt ze toch wel, maar Erik weigert met haar te vrijen. Hij is gewend geraakt aan de gipsen tors en als hij er in de nacht weer naar toegaat om zich te bvredigen, betrapt Elly hem. In haar frustratie gooit ze de tors aan stukken. In een moment van waanzin vermoordt Erik haar.
Op de dag van de bevrijding richt Erik een antiek geweer op drie soldaten in blauwe overalls, die de academie willen bezetten. Hij wordt neergeschoten.

Overeenkomsten tussen Kort Amerikaans en de Doodshoofdvlinder.
Een overeenkomst wat mij gelijk al opviel is dat hij heel pervers schrijft, hij kiest hele rare onderwerpen en rare gebeurtenissen, ik zal hier uit beide boeken een voorbeeld van geven.

Kort Amerikaans: ‘Daarna drukte hij zich tegen het gips aan. De harde billen voelde hij tegen zijn onderlichaam, de schouders tegen zijn borsten. Hij liet zijn kin op het ronde schijfje rusten waar de hals afgesneden was. Met zijn linkerhand streelde hij de puntige borsten’.
Dit is een klein stukje waar de hoofdpersoon Eric gemeenschap heeft met een gipsen tors.


De Doodshoofdvlinder: ‘Mijn vriendin heeft zich in haar kut gesneden’ Hier heeft Paul een ongeluk gehad met een vrouw die naar het ziekenhuis moet, de reden staat in het citaat.

Nog een overeenkomst is dat de hoofdpersonen in beide boeken raar met seks omgaan.

De Doodshoofdvlinder: Het lukt Paul niet de dood te vergeten door middel van seks, dit blijkt het feit dat als hij met Jenny naar seksshops gaat, het hem verveeld en dat hij eigenlijk liever naar huis wil.
‘Ineens boog hij (Dolf) naar binnen en pakte de krant van de achterbank. Paul probeerde hem nog, zich over Jenny buigend, uit zijn handen te grissen.
‘Daar staat alleen maar de rouwadvertentie in, hetzelfde als op de kaarten,’ zei hij snel.
‘Daar ben ik nou juist zo nieuwsgierig naar,’ zei Dolf. Nog voor hij de krant opensloeg zag hij de foto ertussen zitten en trok hem eruit. ‘Als dat een rouwadvertentie is wil ik iedere dag wel doodgaan,’ zei hij. ‘Wat een meid. Jij weet je herfstvakantie aardig te vullen.’
Jenny trok de foto naar zich toe en zei, ‘Isn’t she a lovely piece?! Mieters meisje! Is dat je girlfriend?’
Terwijl hij startte trok Paul de foto uit hun handen, schakelde en reed weg.”

Kort Amerikaans: Hier is weer het vorige citaat van toepassing, ‘Daarna drukte hij zich tegen het gips aan. De harde billen voelde hij tegen zijn onderlichaam, de schouders tegen zijn borsten. Hij liet zijn kin op het ronde schijfje rusten waar de hals afgesneden was. Met zijn linkerhand streelde hij de puntige borsten’.
Dit is een klein stukje waar de hoofdpersoon Eric gemeenschap heeft met een gipsen tors.


Nog een overeenkomst is dat beide boeken chronologisch verteld zijn, de schrijfstijl is hier dus een beetje hetzelfde, het is nogal moeilijk om hier aan de hand van citaten een goed voorbeeld te geven, maar ik ga het proberen.

De Doodshoofdvlinder:
“Hij rook ze door de mist heen. De Airwick van de herfst.”
Een paar bladzijdes verder krijg je dit:
“Op de autoweg leek het soms of de mist zou optrekken. Dan kwam er wat zonlicht door die blauwe armelijke kleur van taptemelk. Maar dan trokken de wolken weer, dicht als van een smeulende takkenbos, in golven over de weg”
En dan weer een paar bladzijdes verder krijg je dit
“Toen ze over een houten bruggetje de botanische tuin inliepen kwam de zon helemaal uit de mist te voorschijn.”

Verschillen tussen Kort Amerikaans en de Doodshoofdvlinder.
De twee boeken hebben qua motieven overeenkomsten en verschillen, 1 beide boeken zijn seks en dood belangrijk, maar in Kort Amerikaans is het motief oorlog ook erg belangrijk, omdat dit boek zich afspeelt ten tijde van de tweede wereldoorlog.

Citaat uit Kort Amerikaans: ‘Weet je dat Peter opgepakt is,’ zei hij. ‘Die blonde jongen die je gister kwam afhalen?’ ‘Nog geen half uur daarna. Gisteravond ben ik bij zijn ouders geweest.
Hij moet loopgraven maken in Katwijk. Ze hebben kleren bij hem thuis opgehaald. Ik ben zelf ternauwernood ontsnapt. Hij stond op me te wachten voor het postkantoor toen er een razzia was.


Hier zie je dus dat oorlog erg belangrijk is in het boek en dat heb je niet in de Doodshoofdvlinder.

Ook een verschil is de structuur, de Doodshoofdvlinder is een groter boek met een stuk meer bladzijdes, maar is opgebouwd uit een stuk minder hoofdstukken, om precies te zijn is de Doodshoofdvlinder 255 bladzijdes lang en bestaat uit 4 hoofdstukken en Kort Amerikaans is 174 bladzijdes lang en bestaat uit 18 hoofdstukken.

En dan nog iets met de structuur, in Kort Amerikaans loopt de tekst bij nieuwe hoofdstukken niet in elkaar over, bij ieder hoofdstuk begint een heel nieuw deel van het boek.
Dit is in de Doodshoofdvlinder niet zo.

Citaat uit Kort Amerikaans: Zou hij het litteken missen, dacht Eric. ‘Een somber pakker,’ zei Van Grouw met een lichte spot in zijn stem. ‘Een beetje wild, maar ik zie wel perspectief.’
En dan begint hoofdstuk 2 met: ‘Paul… Paul!’ Omdat de jonkheer een afstammeling was van franse adel, riep mevrouw zijn naam onder aan de trap alsof er iemand uit Warschau in huis woonde.

Hier zie je dus dat het ene moment meldt Eric zich aan bij de atelier van Paul van Grouw en het andere moment staat Eric al te schilderen als Paul geroepen wordt.

Citaat uit de Doodshoofdvlinder: En dan zag hij het lijk van zijn vader met kaarsen eromheen opgebaard liggen op een katafalk van bloemen en op een zijpaneel zichzelf geknield liggen met gevouwen handen als de schenkers op een middeleeuws drieluik. En zijn gezicht had dezelfde schofterige voldane uitdrukking als van de schenkers van een altaarstuk.
En dan begint hoofdstuk 2: Met een schok alsof hij van hoog af op zijn matras neergekwakt werd schrok Paul wakker. Hij had van zijn vader gedroomd. Gruwelijk en walgingwekkend.

Hier loopt het dus wel in elkaar over.


Maar wat denk het grootste verschil is, is het motief dood in de 2 boeken.
In Kort Amerikaans is het de dood van Eric’s broer, maar in de Doodshoofdvlinder is het de dood van Paul’s vader.

Citaat uit de Doodshoofdvlinder: ‘Je bent te laat,’ zei zijn broer Karel ingehouden bestraffend. ‘Vader is overleden.’

Citaat uit Kort Amerikaans: Het hoofd van zijn broer bewoog, maar het leek wel of zijn nekspieren een kracht meer hadden om het te draaien. Hij draaide zijn oog naar buiten en keek Eric aan.
Hij is aan het doodgaan, sloeg het door Eric heen. God, hij gaat dood, dit is zijn einde.

Wat zijn de belangrijkste overeenkomsten en verschillen?
De belangrijkste overeenkomst is denk de manier waarop ze beide met seks omgaan, omdat dit voor beide een manier is denk om bepaalde dingen te verwerken.
Het belangrijkste verschil is denk ik wel het motief ‘dood’ in de twee boeken, omdat dit directe gevolgen heeft voor de hoofdpersonen, hoe ze er verder mee omgaan en hoe ze alles verwerken.

Welke boek vind ik het beste?
Dit vind ik moeilijk, ik vind ze denk allebei even goed, omdat de schrijfstijl in beide redelijk grof is en ik houd daar wel van en de gebeurtenissen in de boeken zijn allemaal erg ingrijpend.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.