Kindsoldaten

Wat zijn kindsoldaten? Elk kind die vecht onder de 18 is een kindsoldaat. Ook kinderen die in vredestijd gerekruteerd worden in een regeringsleger of rebellentroepen worden als kindsoldaten beschouwd. Vrijwillig of gedwongen? Kinderen zullen nooit vrijwillig in het leger gaan, tenzij de omstandigheden hen daartoe dwingen. Kinderen in ontwikkelingslanden bevinden zich vaak in een uitzichtloze situatie waarin het leger soms de enige uitweg biedt. In een oorlogsgebied of in vluchtelingenkampen zijn de sociale banden (familie en vrienden) vaak ver zoek. Kinderen hebben in deze situatie geen houvast meer. Voor veel arme kinderen betekent inlijving in het leger dan ook niet alleen een manier om te overleven maar ook een opstap in het leven. Ze krijgen een uniform, hun eerste paar schoenen en een wapen: allemaal symbolen van macht en status. Velen kunnen voor het eerst rekenen op regelmatige maaltijden (al is dit zeker niet vanzelfsprekend!), soms zelfs op medische verzorging. Het lijkt erop dat sommige kinderen op deze manier opnieuw hun plaats in de maatschappij vinden. Voor anderen is het echter gewoon een ‘job’ zoals schoenpoetser of straatverkoper. Het leger probeert in dorpen of in scholen de kinderen ‘warm te maken’ om deel te nemen aan de strijd: oorlog wordt voorgesteld als een groot avontuur waarin kinderen helden kunnen zijn en er wordt een mooi salaris beloofd (al wordt dit in de praktijk zelden uitbetaald). Vaak is ‘wraak’ een belangrijke motivatie om naar het leger te gaan. Sommige kinderen hebben regeringstroepen hun familie en vrienden zien mishandelen of vermoorden en sluiten zich aan bij verzetstroepen om wraak te nemen. Veel straatkinderen die bijvoorbeeld het politiegeweld beu zijn, laten zich vrijwillig inlijven in het verzetsleger om op die manier iets te veranderen of hun ongenoegen te uiten. In de meeste gevallen worden kinderen echter verplicht om naar het leger te gaan. Ze worden gewoon ontvoerd en meegenomen naar de basis waar ze al dan niet een opleiding krijgen. Ouders laten deze ontvoeringen soms gewoon toe omdat ze schrik hebben om gestraft of vermoord te worden. Soms wordt een dorp overvallen door een leger, volwassenen worden vermoord en kinderen worden ingelijfd in het leger. Vaak worden kinderen gedwongen om zelf hun familie te vermoorden zodat ze later nooit meer kunnen terugkeren naar hun eigen dorp. Ze hebben immers zelf meegedaan aan het geweld... Ook worden kinderen dikwijls gedwongen tot het nemen van drugs zodat ze niet meer weten wat ze doen en gemakkelijker opdrachten uitvoeren en geweld gebruiken. Hoe gaat het leven verder na de oorlog? Voor veel ex-kindsoldaten is oorlog en geweld het enige dat ze kennen en dus vanzelfsprekend. Voor deze kinderen is de terugkeer naar het dorp vaak verwarrend, en soms onmogelijk. Ze moeten een nieuwe levenswijze aanleren en andere mensen (familie, buren, vrienden) terug leren vertrouwen. Dit proces heet reïntegratie. Veel ex-kindsoldaten zijn niet in staat om deze overgang te maken en komen al snel terecht in een nieuwe situatie vol geweld, drugs en criminaliteit. De steun en de hulp van familie en vrienden hebben een belangrijke invloed op de verwerking van zo’n oorlogstrauma. In realiteit is er echter vaak niemand om de kinderen op te vangen als ze terugkomen uit het leger: de familie is omgekomen in het oorlogsgeweld, ontvoerd of gevlucht. Soms wordt het kind gewoon niet meer opgenomen in de gemeenschap omdat het in het leger gevochten heeft ... Gelukkig zijn er nog heel wat organisaties die zich inzetten voor kindsoldaten: Amnesty International, Pax Christi, War Child, Save the Children, Unicef, Terre des Hommes, Defence for Children International, ... Naast het voeren van een strijd tegen het gebruik van kindsoldaten, zetten sommige organisaties projecten op om ervoor te zorgen dat kinderen weer een normaal leven kunnen hebben. Sport, spel en muziek zijn goede en veel gebruikte middelen om oorlogskinderen met andere kinderen in contact te laten komen zodat ze weer ‘op een vreedzame wijze’ leren omgaan met andere mensen. Andere vormen van hulpverlening richten zich vooral op de psychische begeleiding bij het verwerken van het trauma.
Wat zijn de gevolgen? De gevolgen van het leven als kindsoldaat zijn afschuwelijk. De overlevingskansen van een kindsoldaat zijn niet groot. Het aantal gesneuvelde kindsoldaten in de laatste tien jaar wordt geschat op 2 miljoen! Als de kinderen de oorlog al overleven, zijn de lichamelijke gevolgen vaak zeer groot. Door de zware lasten die kinderen moeten dragen, kunnen vervormingen optreden aan rug en schouders. Andere lichamelijke aandoeningen zoals infecties van de luchtwegen en de huid, ondervoeding, en seksueel overdraagbare ziektes zoals AIDS komen veel voor. Ook oor- of oogbeschadigingen en lichamelijke verminkingen door kogels en mijnen zijn schering en inslag. Veel kinderen hebben tijdens hun dienstperiode amper voedsel gekregen, zodat ze zwaar ondervoed zijn. En dan hebben we nog niet gesproken over de psychische gevolgen. Hulpverleners vrezen dat duizenden van deze kindsoldaten nooit meer een normaal leven zullen kunnen leiden. Oorlogstrauma’s gaan immers gepaard met een hele reeks symptomen. Zo hebben veel kinderen te kampen met concentratieproblemen, depressies, nachtmerries, bedplassen, cognitieve ontwikkelingsstoornissen, gebrek aan een toekomstperspectief, sommigen worden zelfs hyperactief of agressief, ... Uiteraard kan het verplichte gebruik van drugs in het leger vaak voor verslavingen zorgen. Ik zou ze eerst heel rustig benaderen en gewoon een paar voetballen meenemen en zo een potje voetballen. En als ze dat super leuk zouden vinden en daardoor een beetje afgeleid zijn dan zou ik ze rustig over hun levensverhaal vragen. En dan weer lekker gaan voetballen en als dat zou helpen zou ik zorgen dat er veel meer voetbalveldjes aangelegd zullen worden en dan gewoon telkens een paar ballen opsturen dat hun dan ook een bal hebben zo hun een beetje wat te kalmeren! Sudaani is 13 jaar! Hoelang is er al een oorlog bij jullie? Ik denk ongeveer 3 jaar! Hoe is die oorlog ontstaan? Ik zou het niet weten! Ben je vanaf toen ook al kindsoldaat? Ja, ik vind het wel stoer om kindsoldaat te zijn en om mensen te kunnen doodschieten. Heb je al wel is iemand doodgeschoten? Ja, ik heb al 5 mensen doodgeschoten voor zover ik weet. Waarom heb je die mensen doodgeschoten? Nou, omdat hun mijn vader hadden doodgeschoten, vond ik het zo stom dat ik wou dat hun dood waren! En nog een paar andere omdat ik zelf in leven wou blijven. Wat is je grootste wens? Nou ik zou heel graag naar school willen gaan! Rimoedu is 15 jaar! Hoelang is er al en oorlog bij jullie? 2 en een half jaar. Hoe is die oorlog ontstaan? Het is ontstaan door die stomme Charles Taylor! Ben je vanaf toen kindsoldaat? Ja, snik snik ik vind het heel stom dat er een burgeroorlog is gekomen, ik wil heel graag arts worden! Heb je al wel is iemand doodgeschoten? Ja, 1 ik heb er zo veel spijt van ik hoop dat ik dat nooit weer hoef te doen! Waarom had je haar/hem doodgeschoten? Omdat ik zelf niet dood wou! Wat is je grootste wens? Nou ik had dan graag naar school geweest, maar dat kon niet. En dan zo doorwerken voor arts ik wou graag andere mensen dan gaan helpen dat die weer beter werden!