Nieuwe kiesstelsel Nederland

Het nieuwe kiesstelsel van Nederland Inhoud van het voorstel Om de democratie te versterken wil het kabinet voor de Tweede-Kamerverkiezingen van 2007 een nieuw kiesstelsel invoeren. De bedoeling is dat kiezers twee stemmen kunnen uitbrengen. Eén op een landelijke kandidaat, en één op een regionale. Dit is de kern van een wetsontwerp voor een nieuw kiesstelsel waarmee de ministerraad op voorstel van minister de Graaf heeft ingestemd. Het doel hiervan, volgens minister de Graaf is: "bevorderen dat meer Kamerleden een eigen kiezersmandaat verwerven, waarbij het stelsel zo moet zijn ingericht dat dit leidt tot een versterking van de band tussen kiezers en gekozenen, een sterker parlement, een grotere betrokkenheid van de kiezers bij de landelijke politiek en een revitalisering van politieke partijen". Alle kiezers kunnen vanaf de eerstvolgende Tweede-Kamerverkiezingen in mei 2007 twee stemmen uitbrengen
Stem 1 is een landelijke stem, dat wil zeggen een stem die uitgebracht wordt op een kandidaat die op de lijst staat van een landelijke politieke partij

Stem 2 is een stem op een districtenkandidaat. Hiermee bepaalt de kiezer wie er namens zijn district in de Tweede Kamer komt. De districtskandidaten horen, net als landelijke kandidaten, bij de landelijke politieke partijen. Nederland wordt verdeeld in twintig districten. Per district worden, afhankelijk van het aantal inwoners, twee tot vijf kandidaten gekozen. Over alle 20 districten samen zijn er 75 zetels te verdelen. Het totale aantal zetels blijft 150. Om verkozen te worden in de Tweede Kamer moet zowel de districtkandidaat als de landelijke kandidaat een bepaald aantal stemmen binnenhalen. Dit is de ‘Kiesdrempel.’ Deze is ingesteld om te voorkomen dat nummers vier of vijf met heel weinig stemmen in hun district toch in de Tweede Kamer komen. Het kan dus zo zijn dat niet alle districtszetels bezet zullen worden. Stem 1 bepaalt hoeveel van de in totaal 150 zetels een partij in de Tweede Kamer krijgt, dus de zetelverdeling over de partijen. Deze stem bepaalt niet wie er op die zetels komen. De gekozen districtskandidaten vullen als eerste het aantal zetels op die hun partij via stem 1 heeft gewonnen. De overgebleven zetels worden ingevuld door de landelijke kandidaten, totdat die partij zoveel Kamerleden heeft als waarop de partij volgens de evenredige vertegenwoordiging recht heeft. Even een klein voorbeeldje: Stel een partij heeft via de landelijke stemmen recht op 35 zetels. In de districten zijn 16 kandidaten van deze partij gekozen. Deze 16 kandidaten komen dan in de Kamer, aangevuld met 19 kandidaten van de landelijke lijst. Voordelen Band kiezer en gekozene: Met zijn plan wil De Graaf de invloed van de kiezer op de zetelverdeling in de Kamer vergroten, en de band tussen de kiezer en de gekozen Tweede-Kamerleden versterken. Tegenwoordig is het zo, dat de lijsttrekkers verreweg het grootste aantal stemmen krijgen. Er zijn maar weinig kamerleden met een eigen kiezersmandaat. Bij het nieuwe kiesstelsel zal de kandidaat zijn kiezers zelf moeten verdienen, er wordt dan ook een kiesdrempel ingevoerd. De gedachte is, dat regionale kandidaten een sterke band hebben met hun achterban. Dit versterkt hun positie, en daarmee de positie van het gehele parlement. Partijen zullen niet volstaan met de landelijke campagne. Tegenwoordig is het zo dat de meeste campagne in de Randstad gevoerd wordt, daar vallen immers de meeste stemmen te winnen. Nu zullen partijen ook in de districten campagne moeten voeren, waardoor de lokale en regionale media er ook meer aandacht aan zal besteden. Ook kan de kiezer de kandidaten aanspreken op de politieke keuzen die zij maken en met hen praten over hun eigen vragen en ideeën. Zo wordt de burger meer betrokken bij de politiek. En doordat er veel en rechtstreeks contact is met de burgers in het district, kan een kamerlid beter op de hoogte blijven van wat er onder de burgers leeft en waar de problemen liggen. Alles bij elkaar zal dit de bekendheid van de kandidaten verbeteren. Een sterker parlement: Een ander voordeel is de versterking van de positie van het parlement. Door invoerring van het nieuwe kiesstelsel zou het dualisme tussen de regering en het parlement nog verder versterkt worden. Kamerleden die gesteund worden door kiezers in hun eigen district zijn minder afhankelijk van hun partijleiding en kunnen daardoor zelfstandiger optreden. Dat is een goed uitgangspunt voor meer dualisme tussen de regering en het parlement. Dit hoeft niet te leiden tot het vaker afwijzen van voorstellen van de regering, maar het zal wel leiden tot betere discussies over zo’n voorstel. Sterke politieke partijen: Voor een gezonde democratie zijn vitale politieke partijen noodzakelijk. Bij de invoering van het nieuwe kiesstelsel zal het kiezen van personen belangrijker worden. Dus de politieke partijen moeten goed nadenken over de kandidaten die ze voor de Tweede Kamer beschikbaar stellen. Dit kan leiden tot nieuw enthousiasme en nieuwe discussies binnen de politieke partijen. Een meer aansprekend parlement zal kiezers meer betrekken bij het politieke debat en bij de politieke partijen. Nadelen Gemengd kiesstelsel: districst- en evenredige vertegenwoordiging: Een nadeel is dat het kiesstelsel ingewikkelder is dan het huidige stelsel. Er zullen veel voorlichtingcampagnes gevoerd moeten worden. En de vraag is of de burgers wel zitten te wachten op een wijziging van het kiesstelsel. Ook denken tegenstanders van het nieuwe kiesstelsel dat de landelijk gekozen Kamerleden gezien zullen worden als tweede keus, omdat de districtafgevaardigden voorrang krijgen bij de zetelverdeling. Ook zou je je kunnen afvragen of een gemengd stelsel niet 'the best of both worlds' maar 'the worst of both worlds' bij elkaar brengt. De nadelen van evenredige vertegenwoordiging (een uiteengevallen partijstelsel en halve afspraken als gevolg van coalitievorming) worden gecombineerd met de nadelen van districtsvertegenwoordiging. Een nadeel van districtsvertegenwoordiging kan bijvoorbeeld zijn dat districtsafgevaardigden hun achterban in hun kiesdistrict tevreden moeten stellen en tevreden moeten houden. Dit vergroot de kans op vriendjespolitiek en de kans bestaat dat het belang van de regio boven het algemene belang komt te staan. Dit alles word weggewuifd door het kabinet, zij heeft geen angst voor vriendjespolitiek en regionalisering en heeft er niets op tegen als in het parlement ook aandacht wordt gevraagd voor regionale problemen. Meervoudige districten: Een nadeel van meervoudige districten kan zijn dan de kiezers zich niet thuisvoelen in hun district en het district niet beschouwen als ‘hun’ district. Men kan ook niet met zekerheid zeggen dat in het nieuwe stelsel de meerderheid van de Kamerleden een eigen kiezersmandaat hebben. De helft komt immers in het parlement als aanvulling via de landelijke lijst. En daarnaast is er maar één winnaar per district dus het is ook niet zeker of de rest van de districtvertegenwoordigers een eigen kiezersmandaat zal hebben. Maar hier heeft het kabinet ook wat op bedacht: ze voeren een kiesdrempel in, zodat kandidaten minimaal een bepaald aantal stemmen in hun district moeten halen. Landelijke- én districtskandidatuur: Het kan gebeuren dat kandidaten toch in de Tweede Kamer terecht komen, ondanks ze geen zetel hebben behaald in hun district. Doordat ze ook op de landelijke lijst mogen staan, kunnen zo alsnog in het Parlement komen. Een ander nadeel is dat kandidaten zich maar in één district verkiesbaar kunnen stellen. Een populaire, landelijk bekende politicus die dat doet, kan door de rest van het land niet gekozen worden.