Als Vero 27 jaar is (1977) maakt ze in mei een reis naar Israel: ze is van plan een week te blijven. Alon haalt haar af: hij is intussen 20 jaar en hij heeft een eigen appartement. Vero is gelukkig met hem en ze ontmoet zijn vrienden die een veel serieuzere indruk maken dan haar eigen vrienden: ze discussiëren over de politiek e.d. Dat is een schril contrast met de discussies in Nederland over modern toneel en seksuele vrijheid.
Alons vriendin Leah heeft veel geleden (haar broer is immers gedood in de Jom Kippoeroorlog van 1973 ) Dat is inmiddels vijf jaar geleden. Daarna was ze depressief geworden, maar ze heeft veel contact met Alon. Vero blijkt wel wat jaloers te zijn. Ze bezoekt met Alon belangrijke plaatsen in het land o.a. een kibboets en ze ziet hoe hard de mensen daar werken. Ze ontmoet ook zijn ouders en grootouders, die haar wel graag zien. Ze is verliefd en ze hebben elke dag seks. Op de eerste dag heeft ze een wond opgelopen (aan de knalpijp van de scooter) en die is lelijk gaan ontsteken. Nadat ze net op tijd is gered door een dokter, besluit ze in Israel te blijven. Ze schrijft haar ouders,(begrip) de toneelgroep (kritiek) en Brak (geen reactie) om te vertellen dat ze voorlopig in Israel blijft. Maar ze moet wennen aan de gewoonten in het land dat zich moet verdedigen tegen de Arabieren.
Ze gaat ook met een andere (buur)vrouw zonnen, topless nog wel en loopt maar net een aanranding mis. Alon is daarover boos. Hij is af en toe ook jaloers: Vero begint te werken (geeft ontspanningslessen). Ze ontmoet daarbij een andere Nederlandse vrouw die met een jood is getrouwd en ze hoort van haar dat het heel moeilijk is om niet door de joodse gemeenschap buitengesloten te worden. Intussen durft Alon maar niet te beslissen wat hij met zijn leven aanmoet. Zijn moeder noemt hem daarom een lafaard: hij durft nog geen definitieve relatie met Vero aan te gaan en eventueel voor kinderen te kiezen. Dat wil Vero waarschijnlijk wel, al vindt ze Alon nog wel jong. Hij wil er nog niet over praten: de buurvrouw zet Vero aan tot daden. Hij moet maar eens kleur bekennen, anders moet ze haar leven in eigen hand nemen. Bij een van hun uitstapjes vraagt Vero naar de oorzaak van Alons migraineaanvallen. Hij vertelt dat het een overblijfsel is uit de periode dat hij een straf onderging in het leger. Vero heeft intussen de beslissing genomen om naar huis terug te keren. Ze wil de auto meenemen en kan dus niet met het vliegtuig. Ze geeft een feestje waarop Alons vrienden en ouders komen. Die zijn allen bedroefd dat ze teruggaat.
Het verhaal van het heden
Vero scheept zich op een vrachtboot, waar o.a. wat ongure types rondlopen. Ze kan haar kamer niet op slot doen en haalt zich steeds bizarre dingen in het hoofd. Het gaat bovendien stormen en veel mensen aan boord worden zeeziek. Mannen zoeken wel contact met haar. Zo speelt ze eerst een aantal spelletjes dammen met een Griekse tweeling met wie ze later de nacht doorbrengt( tussen hen in, maar geen seks). Wanneer ze in Piraeus aankomt, heeft haar auto een lekke band, maar mannen repareren die voor haar. Het is bijna kerst en men adviseert haar sneeuwkettingen te kopen voorde reis naar Nederland. Ze besluit via Athene naar de kust te reizen en vandaar weer een boot te nemen naar Italië. Ze arriveert enkele dagen later en moet nogal wat moeilijkheden overwinnen om geld te kunnen verzilveren voor benzine en overnachtingen. Via Italië en Oostenrijk rijdt ze in de richting van haar huis. Onderweg fantaseert ze steeds over dingen die ze zou kunnen doen (terug naar ouders, op bezoek bij Regina, terug naar Brak) maar zover gaat het verhaal niet. In Duitsland heeft ze in een dorpje haar laatste overnachting. Het sneeuwt hard. Er is dus sprake van een open einde.
Lijst met belangrijkste personages/karakters
Vero
Brak
Alon
Analyse van de personages/karakters
Vero is een jonge vrouw die aan het begin van haar leven staat. Ze moet haar plaats weten te vinden in haar leven. Ze is burgerlijk en katholiek opgevoed en moet wennen aan de vrije opvattingen van Brak. Ze blijft zoals elk normaal meisje afkerig van zijn seksuele uitspattingen. Ze is niet echt verliefd op hem. Van de Amerikaanse Ruby leert ze veel voor haar toneelloopbaan en ze wordt daardoor zelfstandiger. Bij de première van het toneelstuk ontmoet ze Alon op wie ze meteen verliefd wordt, hoewel hij veel jonger is. Ze gaat voor hem naar Israel en beseft na een tijdje dat het heel moeilijk is om in een ander land volledig te worden geaccepteerd. Dan wil ze ook van Alon daden zien, maar die houdt zich op de vlakte. Dan neemt ze opnieuw een belangrijke beslissing en vertrekt naar Nederland, een koffer vol ervaringen bij zich. We weten als lezer niet hoe het met haar afloopt.
Brak komt op mij als lezer niet erg sympathiek over. Hij is een vrije jongen en verzet zich tegen van alles en nog wat (o.a. zijn afkomst) maar profiteert er intussen wel van. Ook geeft hij zich gemakkelijk over aan zijn drank- , drugs -en sekszucht onder het adagium van “vrijheid.” Hij laat Vero naar Israel vertrekken en doet weinig om haar weer terug te krijgen. Het lijkt me een egoïstische man.
Alon is een knappe en jonge Israëliër. Hij weet Vero vanaf het eerste moment te bekoren, maar verbaast zich over de moraal van de vrije liefde die ze er in Nederland op nahouden. Hij kan dan niet begrijpen en hij zou dat zelf nooit toestaan. Hij is erg blij dat ze naar Israel komt en laat haar trots zijn land en zijn roots (familie) zien. Hij vindt het fijn dat ze bij hem blijft, maar hij is geen durfal. (Zijn moeder noemt hem zelfs een lafaard). Hij wil geen beslissing nemen over zijn latere leven met Vero. Hij vindt eigenlijk dat ze niet volledig kan assimileren. Daarom is hij niet heel erg ondersteboven als ze vertrekt, al is hij wel wat bezorgd. Ik heb het idee als lezer dat hij een betere partner voor Vero zou zijn geweest, als hij wat ouder zou zijn geweest en wat rijper in zijn beslissingen.
Titelverklaring
“Het voetlicht” is een toneelterm. In deze roman speelt de wereld van het toneel (in de zeventiger jaren) een grote rol. Voor het voetlicht halen, betekent extra aandacht besteden aan. Dat gebeurt in deze roman over de wereld van het experimentele toneel en de verhouding tussen werkelijkheid en fictie.
Genre
- psychologische roman
- Coming of ageroman (de cover spreekt over “Bildungsroman”)
Uitgewerkte thematiek en motieven
In deze roman gaat het in de eerste plaats om de groei naar de volwassenheid van een individu. Dat is natuurlijk het best te realiseren in een roman die speelt in een tijd dat de normen en waarden aan het verschuiven zijn. Vero is katholiek opgegroeid en moet wennen aan de vrije moraal van de studentenwereld in Amsterdam. Vooral haar vriendje Brak houdt er een losse moraal op na: vrijheid-blijheid (voor hem dan, want Vero moet er erg aan wennen). Ze accepteert het dan ook niet wanneer hij seks heeft met een meisje op haar feestje. Wanneer hij het goed wil maken op de avond van haar toneelpremière, is hij te laat, want Vero is op de normale manier verliefd geworden op een knappe, maar veel jongere jood. Het is liefde op het eerste gezicht en seks op de eerste avond. Wanneer deze Alon weggaat, besluiten ze contact te houden. Ook Alon moet groeien naar zijn volwassenheid, maar dat zal op een andere manier gebeuren dan Vero of Brak. In Israel wacht het leger om het land te verdedigen: van jongens maken ze daar mannen. Vero besluit hem op te zoeken en dat is de volgende stap in haar groeiproces. Ze ziet in Israel dat de wereld anders in elkaar zit dan ze altijd in haar beschermde wereldje heeft gedacht, want in dat land moet men vechten voor het voortbestaan van het land. De gesprekken die ze voert met Alons vrienden, hebben ook een wezenlijker inhoud dan in Amsterdam. Na een week besluit ze te blijven en zich als Israëlische te gedragen: ze gaat ook werken en les geven in ontspanningsoefeningen. Maar gaandeweg merkt ze dat het toch niet zo gemakkelijk leven in het Beloofde Land is (vgl. de situatie met naakt zonnen en het gevaar dat op de loer ligt) is er één van, een Nederlandse vrouw maakt haar verder wegwijs in de joodse rituelen en Alon blijft een ouderwets ingestelde man. Hij weet bovendien nog niet wat hij met zijn leven aanwil. Hij beseft dat hij veel vraagt van Vero en hij denkt dat ze dat niet aan kan. Vero wil in die fade van haar leven (ze is bijna 30) meerzekerheid en daadkracht en ze besluit terug naar huis te gaan. Eigenwijs geworden neemt ze de auto mee en in plaats van op het vliegtuig te stappen, moet ze nogal wat moeilijkheden overwinnen op de terugreis(boten, storm, lekke banden, geldproblemen en huisvesting. Vlak voor de Nederlandse grens strandt ze in een Duits dorpje, waar het hard sneeuwt. Je weet als lezer niet hoe het haar verder vergaat, maar je hebt wel de volwassenwording van een jonge vrouw in deze roman op de voet kunnen volgen.
Een motief dat met deze “coming of age” nauw verbonden is, is het thema van vrijheid tegenover gebondenheid. In twee verschillende landen en decors moet Vero wennen aan de ideeën over deze twee begrippen. In Nederland moest ze vrij zijn en in Israel wil ze gebonden zijn. Uiteindelijk kiest ze daar toch weer voor de vrijheid van haar eigen bestaan.
Een derde motief is dat van fictie en werkelijkheid. Daarbij komt het motief van de toneelwereld natuurlijk als geroepen. In de zeventiger jaren verandert de functie van het toneel in Nederland na de Aktie Tomaat (protestbetogers gooiden met tomaten naar de uitvoerders van traditioneel gesubsidieerd toneel). Moderne regisseurs kiezen voor het avant-gardistische toneel waarbij de scheidslijn tussen werkelijkheid en fantasie diffuser wordt. Eerst heeft de burgerlijke Vero daar moeite mee, maar aan de hand van de Amerikaanse regisseuse Ruby leert ze snel. Ze blijkt het nieuwe toneel goed te begrijpen en is fanatiek bij haar optredens. Maar de liefde komt tussen haar toneelloopbaan en haar privéleven te staan.
Het vierde motief is dan ook de uitwerking van de liefdesproblemen: de relatie tussen Vero en Brak staat lijnrecht tegenover Vero en Alon. Ze weet in beide relaties niet goed hoe ze zich moet gedragen. Ergens zal er een derde minnaar in haar leven moeten komen die tussen de vrijheid van Brak en de gebondenheid van Alon zal staan.
Door het verhaal heen speelt nog een vijfde motief: de Joodse kwestie. Door Vero naar Israel te laten afreizen kan de schrijfster laten zien dat de Joodse kwestie in de zeventiger jaren een heel belangrijk item is. de lezer krijgt sympathie voor de houding van de joden die hun land moeten verdedigen.
Structuur en perspectief
Het verhaal wordt verteld in 24 genummerde hoofdstukken. Enkele van de hoofdstukken spelen in het heden (de reis van Vero van Israel naar Amsterdam). De meeste hoofdstukken gaan over het verleden: de jaren zeventig in roerig Amsterdam en haar vertrek naar Israel waar ze de jonge Alon gaat opzoeken op wie ze verliefd is.
De hoofdstukken 1,5,9,13,17, 21, 23 en 24 beschrijven het verhaal- heden, de andere hoofdstukken het verleden. Vanuit het verleden werkt de vertelster naar het verhaalheden.
Daardoor heeft het boeken geen chronologische structuur.
Het perspectief berust bij de ik-vertelster Vero, een 29-jarige toneelspeelster in het turbulente Amsterdam. Ze vertelt in de o.v.t en is dus een achterafvertelster.
De tijd en het decor van de handeling
Het verhaal speelt in de jaren zeventig in Amsterdam. Het is de tijd van kraakpanden en de vernieuwing van het Nederlandse toneel (na de Aktie Tomaat) Wanneer Vero een Israëlische jongen ontmoet wordt ze verliefd, hoewel hij enkele jaren jonger. Wanneer ze in Israel een kibboets met hem bezoekt, vertelt hij over de strijd van Israel tegen de Arabieren in een oorlog die de broer van zijn vriendin het leven heeft genomen. Op dat moment is het 1978. Vero blijft dan nog ongeveer een jaar in het land en waarschijnlijk in 1979 maakt ze dus de terugreis naar Nederland. Het is dan omstreeks kerst.
De tijd en het decor van de handeling
Het verhaal speelt in de jaren zeventig in Amsterdam. Het is de tijd van kraakpanden en de vernieuwing van het Nederlandse toneel (na de Aktie Tomaat) Wanneer Vero een Israëlische jongen ontmoet wordt ze verliefd, hoewel hij enkele jaren jonger. Wanneer ze in Israel een kibboets met hem bezoekt, vertelt hij over de strijd van Israel tegen de Arabieren in een oorlog die de broer van zijn vriendin het leven heeft genomen. Op dat moment is het 1978. Vero blijft dan nog ongeveer een jaar in het land en waarschijnlijk in 1979 maakt ze dus de terugreis naar Nederland. Het is dan omstreeks kerst.
Er zijn twee belangrijke decors: de hoofdstukken in Nederland spelen tijdens de links omwenteling in Amsterdam. Het toneel moet radicaal op zijn kop, het is de tijd van huizen kraken. Midden in de jaren zeventig vertrekt Vero naar Israel waar ze een leuke tijd heeft met haar jongere minnaar. Ze vraagt zich af of ze joods moet worden en of ze kinderen wil met Alon. Vervolgens gaat ze weer terug via Cyprus, Athene, Italië naar Nederland.
De stijl
Van der Pol hanteert een heldere stijl met vlotte dialogen. (Marieke van der Pol is gewend scenario’s te schrijven en dat kun je goed merken.) Haar taalgebruik is minder poëtisch en veel beeldspraak kom je ook niet tegen.
Ze neemt bovendien geen blad voor haar mond om seksueel getinte passages te beschrijven.
Slotzin
“Ik knipte het licht uit en zakte terug in slaap.
Buiten dekte de sneeuw mijn auto toe.”(blz. 349)
Vero heeft de terugreis naar Nederland bijna voltooid en slaapt nog een keer in een hotel
Beoordeling Scholieren.com
"Voetlicht" is een vlot leesbare roman, die wel doet terugdenken aan het debuut van de schrijfster. Ook hier gaat de hoofdpersoon weer op zoek naar de liefde en opnieuw doet ze dat in een ander land. De structuur is helder: het verleden wordt ingepakt in enkele hoofdstukken heden en dat is erg functioneel voor de spanning in de roman.
Vanwege de inhoud vind ik de roman meer geschikt voor meisjes dan voor jongens.
Op zich is het een waardig nummer voor de literatuurlijst van havo en vwo. (twee punten)
Recensies
http://www.volkskrant.nl/wca_item/boeken_detail/453/241173/Voetlicht.html
http://digitaleeditie.nrc.nl/digitaleeditie/NH/2012/5/20120622___/3_12/article3.html
Bronnen
Geen bronnen gebruikt.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden