Feitelijke gegevens

• 2011
• 150 pagina's
• Uitgeverij: Random House UK

Flaptekst

Eerste zin

“Ik herinner mij, in willekeurige volgorde:”

Samenvatting

DEEL EEN

Tony Webster gaat in het begin van het boek terug naar de middelbare schooltijd. Hij had toen twee vrienden, Colin en Alex. Daar kwam op een gegeven moment Andrian bij, een jongen die eigenlijk er niet echt bij paste qua gedrag en denken, maar er toch bij kwam. Samen filosofeerden ze veel, bij geschiedenis was Adrian altijd bijdehand. Na het schoolleven schrijven de drie vrienden elkaar, ook af en toe met Adrian. Toch gaat ieder zijn eigen weg. Tony krijgt een vriendin, namelijk Veronica. Hij gaat zelfs een weekend logeren bij haar familie, waar het sociaal niet echt hoogstaand is. Van seks was tijdens de relatie geen sprake, dit gebeurde pas nadat het uit was gegaan. Daarna loopt het uit op ruzie en vlak daarna ontvangt hij een brief van Adrian, want Veronica heeft zijn vrienden ontmoet tijdens hun relatie, met de vraag of hij met Veronica mag. Of eigenlijk om het gewoon mede te delen. Kort daarop besluit Tony op reis te gaan zonder bereikbaar te zijn, of in ieder geval amper. Ook voor zijn ouders. Als hij dan weer thuiskomt, blijkt hij een brief te hebben ontvangen waarin staat dat Adrian dood is. Hij heeft zelfmoord gepleegd. Hij heeft een ontmoeting met Alex, zijn vroegere schoolvriend, om het erover te hebben. Tony schiet er niets mee op, hij kan er niet bij waarom Adrian het gedaan heeft. Op de sterfdag van Adrian stellen zijn vrienden een reünie voor. Dit houden ze echter niet elk jaar vol. Dan ontmoet Tony Margaret, met wie hij trouwde en een dochter krijgt: Susie. Twaalf jaar later gaat zijn vrouw vreemd en hebben ze een omgangsregeling wat betreft Susie. Intussen is zijn dochter getrouwd, is hij gestopt met werken en heeft nog een redelijk sociaal leven.

DEEL TWEE

Tony krijgt een brief van een notaris waarin staat dat de moeder van Veronica hem €500 en twee documenten heeft nagelaten. Waarom is hem een raadsel, maar hij komt er wel snel achter dat één document door Veronica wordt achtergehouden: het dagboek van Adrian. Hierdoor gaat Tony opnieuw het verleden in en nadenken over Adrians beweegredenen. Na een hele omweg komt hij achter het mailadres van Veronica en hebben ze mailcontact. Ze geeft niet snel toe, stuurt hem een enkele pagina met op het einde ‘Als Tony bijvoorbeeld’ staat en daarna de brief die hij heeft verstuurd na het ontvangen van Adrians brief met daarin de mededeling dat hij en Veronica samen zijn. Van de laatste heeft hij spijt en stuurt haar een mail, maar hierop antwoordt ze dat hij het gewoonweg niet snapt. Alle gebeurtenissen bespreekt hij echter wel met zijn ex-vrouw met wie hij nog een prima band heeft. Margaret luistert naar hem en geeft hem advies, hoewel ze het na een telefoontje ook wel heeft gehad: hij is nu op zichzelf aangewezen. Ook heeft hij het wel eens over zijn dochter die intussen zelf kinderen heeft, met wie hij redelijke maar niet een hele hechte band heeft. Hij raakt weer in contact met Veronica en voelt een nieuwe genegenheid voor haar (terwijl hij weer herinneringen oprakelt over zijn tijd met haar vroeger), terwijl hij zich schuldig voelt tegenover zijn ex-vrouw. Als hij na een laatste ontmoeting met Veronica steeds terugkeert naar de plaats waar elkaar zij ontmoetten, wordt hem veel duidelijk. Hij dacht de zoon van Veronica en Adrian gezien te hebben, de reden waarom Adrian zelfmoord pleegde. Uiteindelijk blijkt dat Veronica de zus van de ‘zoon’ van Adrian was. Tony’s vroegere vriend was met de moeder van Veronica naar bed geweest en pleegde daarom zelfmoord. Tony beseft ineens waarom hij de brief van Veronica moest lezen en snapt dat hij niets meer goed kan maken.

Personages

Tony

In het eerste deel blikt hij terug op zijn jeugd, zijn schooljaren. Hier noemt hij misschien ietwat nonchalant enkele (dramatische) gebeurtenissen op die later in het boek, in het tweede deel, nogal pijnlijk blijken te zijn. Hij heeft zeker niet slecht gepresteerd in zijn leven, maar het leven zelf snapt hij niet. Als hij een brief van de notaris in handen krijgt, moet hij hiervoor terug naar het verleden. Alleen dan blijkt dat het geheugen misschien wel niet zo betrouwbaar is zoals het lijkt. Iets waar Adrian een prachtige uitspraak over deed in de geschiedenisles die Tony altijd is bijgebleven. Hij begint enkel meer te beseffen hoe gebrekkig zijn herinnering is en de documentatie van het verleden krijgt hij nooit compleet.

Adrian

Een jongen die zich bij het groepje van Tony voegt, zichzelf er eigenlijk in past zonder dit te vragen. Hij komt ietwat mysterieus over, het gaat eigenlijk nooit echt over hem, hoewel hij wel gepaste en indrukwekkende uitspraken doet. Zo ook over zelfmoord, wat hij enkele jaren zelf pleegt – nadat hij Veronica van Tony ‘inpikt’, hoewel zij toen al een tijdje uit elkaar waren. De (mogelijke) gedachten, het handelen en de uitspraken van Adrian blijven Tony zijn hele leven bij, ook wanneer de dramatische gebeurtenissen weer worden opgerakeld.

Victoria

Een dame waarmee hij tijdens de laatste jaren van zijn schoolleven een relatie mee krijgt. Hij is hierdoor beschadigd geraakt, zoals hij het zelf noemt. Ze is een mysterieuze vrouw en hij wist niet hoe hij haar moest doorgronden. Het familieweekend bij haar is dan ook geen daverend succes. Als ze dan met Adrian krijgt, zijn de rapen helemaal gaar. Tony doet alsof het hem niet raakt, maar in werkelijkheid wenst hij hen niet veel goeds toe. Dan blijkt ook nog eens dat ze het dagboek van Adrian achterhoudt wanneer dit eigenlijk voor Tony is bedoeld. Hij komt weer in contact met haar, zij is nog altijd nukkig en neerbuigend tegenover hem.

Quotes

"“Geschiedenis is de zekerheid die ontstaat op het punt waar de gebreken van de herinnering en de onvolkomenheden van de documentatie samenkomen.” – Adrian" Bladzijde 23

"‘En dat is toch een leven, niet?’ eindigt hij lauw. ‘Wat verdiensten en wat teleurstellingen.’ – Tony" Bladzijde 63

"‘Je begrijpt het gewoon niet, hè? Je hebt het nooit begrepen en je zult het nooit begrijpen.’ – Veronica" Bladzijde 134

Thematiek

Heden en verleden

Het thema is het verleden en hoe betrouwbaar het geheugen eigenlijk is. Tony blikt namelijk terug op zijn schooljaren en wordt daar als man van middelbare leeftijd opnieuw mee geconfronteerd. Hierbij stuit hij echter op feiten waardoor hij zich afvraagt hoe betrouwbaar de geschiedenis eigenlijk is. Ook schenkt de hoofdpersoon aandacht aan het waarheidsgehalte van de literatuur. De vraag of het denken het leven vormgeeft of slechts een wapen is om het leven goed te praten komt ook in het boek voor.

Opdracht

"Voor Pat."

Trivia

Het is boek is de winnaar van de Europese Literatuurprijs

Het boek is bekroond met de ‘Man Booker Prize 2011’

Titelverklaring

‘Alsof het voorbij is’ staat ervoor dat het verleden doordringt in Tony’s heden. Hierbij gaat het vooral om Veronica, die hem groot nieuws over zijn verleden vertelt. De Engelse titel ‘The Sense of the Ending’ kan verklaard worden door de zelfmoord van Adrian: hij gaf hier namelijk een filosofische verklaring voor.

Structuur & perspectief

In het eerste deel wordt er teruggeblikt op het verleden, eigenlijk is dit één grote flashback in het verhaal: Tony vertelt dit immers als middelbare man. Het hele verhaal is geschreven in de verleden tijd, omdat Tony het al heeft meegemaakt. Dit geldt uiteraard ook voor het tweede deel, aangezien het verhaal wel in één stijl wordt gehouden. De schrijver schrijft vanuit Tony zijn perspectief, dus de ik-persoon. In het tweede deel komen ook vaak flashbacks voor, maar draait het vooral om het heden.

Decor

In het eerste deel van het verhaal vertelt Tony in zestig pagina’s zijn levensverhaal. Dit begint ongeveer op de middelbare school en eindigt waar hij nu staat, als middelbare man. Hoe oud hij precies was en is, wordt niet genoemd. In het tweede deel gaat hij door met zijn huidige verhaal als middelbare man waarin hij tot bepaalde ontdekkingen komt. Het verhaal speelt zich in Engeland af.

Stijl

Ik zou het zelf benoemen als ‘typisch literatuur’. Veel dure en moeilijke woorden, maar dat niet alleen: ook de zinnen hebben een bepaalde opbouw waaruit je kunt aflezen dat het geen eenvoudige roman is. Er zit een gedachte achter. Er worden geen daverende lange zinnen geschreven, maar vaak juist korte. Er worden vooral veel vragen geponeerd, die voortkomen uit de gedachten van de hoofdpersoon.

Slotzin

“Er is accumulatie. Er is verantwoordelijkheid. En daarenboven is er onrust. Is er grote onrust.”

Beoordeling

Hoewel er onderwerpen in voor komen waar Tony over nadenkt die ik eigenlijk totaal niet begrijp omdat ik er gewoonweg geen kennis van heb, kwam het verhaal toch wel duidelijk naar voren. En daarbij de achterliggende gedacht – kijk maar naar het thema en de motieven – ook. Het geheugen kan ons nog wel eens voor de gek houden en niets is minder waar. Het is niet een boek dat ik er voor mijn plezier bij pak om te gaan lezen, maar ik was zeker wel benieuwd hoe het af zou lopen. De schrijver houdt de spanning er in, niet alle gedachten van Tony worden bij wijze van spreken op de eerste bladzijde al gedeeld, een drijfveer om verder te lezen dus.

Recensies

"Uiteindelijk is alles onbetrouwbaar: de tijd, het geheugen, de geschiedenis en bovenal jezelf, als punt waarin deze abstracte begrippen concreet tot uiting komen." http://www.8weekly.nl/art...-weet.html

"Een fijnzinnige en aangrijpende roman over een niet-romanesk personage." http://www.groene.nl/2012...t-het-niet