Jodendom

H1&2 3e klas
Tora = Onderwijzing
Tora: soort verkeersregels voor het dagelijkse leven. In de Tora staan 613 voorschriften. De Talmoed is de mondelinge Tora met veel regels en wetten die uitgegroeit is tot een dik boekwerk. Voor Joodse kinderen is het leren van de Tora heel belangrijk. Vanaf hun 4e jaar leren ze al Hebreeuws. Belangrijk is de Tsedeka(gelijkheid/rechtvaardigheid) Regels en voorschriften zijn hulpmiddelen om de tsedeka in praktijk te brengen. Het gaat bij het Joodse geloof vooral om wat je doet. Voorschriften en rituelen: - 3x per dag bidden - Verplichte kleding (keppeltje en gebedskleding, mantel) (keppeltje alleen voor mannen) - Mezoeza aan de deurpost - Opvoeding van de kinderen - Samenkomsten - Rituele wassingen
Tenach = Joodse Bijbel

Diaspora: Verspreiding van de Joden over de hele wereld. 5 Wereldsgodsdiensten: - Hindoeisme - Boeddhisme - Islam - Christendom - Jodendom Orthodoxe Joden houden zich streng aan de regels van de Tora. Liberale of progressieve Joden houden zich daar munder aan en passen deze aan aan de moderne tijd. Menora: Zevenhandige kandelaar
Mezoeza: Kokertje aan de deur met een stukje uit de Tora. Synagoge betekent: plaats van samenkomst. (kerk van de Joden) Synagoge: ook wel ‘sjoel’, vanwege de les. De vrouwengallerij is een speciale ruimte in de synagoge voor de vrouwen. In de synagoge wordt: - gebeden - feesten gevierd - de Tora bestudeert
Heilige Ark: kast waarin de Torarollen in worden bewaart. Bima: de lessenaar waar vanaf wordt voorgelezen. Jad: speciaal aanwijsstokje (handje) waarmee de tekst wordt aangewezen. Chazan: de voorzanger
Rabbijn: houdt toespraken naar aanleiding van het gelezen stuk
Minjan: 10
Keppeltje: hoofddeksel om aan et duiden dat er iets ‘hogers’ boven de mens is. Sabbat: Laatste dag van de week voor de Joden. Dag van verplichte rust, samenkomst in de synagoge. Wanneer is het Sabbat en vieren de Joden de Sabbat? De Sabbat begint vrijdags bij zonsondergang en duurt tot zonsondergang op zaterdag. Anderhalf uur voordat de Sabbat begint houdt men op met werken om zich et wassen en et kleden voor de Sabbat. De challes: Sabbatbroden
De kiddoesj:lofzegging
Er worden liederen gezongen en enkele gebeden worden uitgesproken. Wat is het verschil tussen de Joodse en de Nederlandse jaartelling? Nieuwjaarsfeest is in de Joodse jaartelling op 1 Tisri (september/oktober) De Joodse jaren zijn korter. De Joodse jaartelling begon met de schepping van de wereld. AM: Anno Mundi (In het jaar van de wereld) Joden wonen overal in de wereld. 6 periodes: 1. Abraham
2. Tempel

3. Romeinse tijd
4. Joodse middeleeuwen tot 1800
5. Na 1800
6. Nu
Tempelmuur, klaagmuur: wordt gebeden
Het verschil in jaartelling = 3760
Kosjer = geoorloofd
Bijvoorbeeld bij het eten/drinken. 1. Er mogen alleen reine dieren gegeten worden. 2. Men mag niets eten waar bloed in zit. 3. Vlees en zuivelproducten mogen niet samen gegeten/bereid worden. Waarom besneden? Dat is hygienisch, en als verbond dat god met Abraham heeft gesloten. Bar Mitswa, zoon van het gebod of der wet. (13 jarige leeftijd) Nu is de jongen zelf verantwoordelijk voor het naleven van de geboden. Choepa: Het Baldakijn waar het bruidspaar onder staat met de huwelijksinzegening. Mazzeltof: Veel Geluk
Belangrijke Feest- en gedenkdagen

Pelgrimfeesten: - Pesach (Joodse Paasfeest) , ook wel ‘ongezuurde broden feest’ (matzes) Ze eten matzes, wijn, de haggada, kommetje zout water. Op sederschotel: gebraden botje, ei, sla, charoset, selderij, maror. Allemaal ter herinnering aan de slavernij in Egypte. - Wekenfeest: oogstfeest, tarweoogst. - Loofhuttenfeest: Dankbaarheid voor goede oogst. Er wordt, als het mogelijk is, een loofhut op het balkon of in de tuin gemaakt. - Rosj Hasjana : Het joodse nieuwjaarsfeest. Herdenking van het afgelopen jaar en de schepping van de wereld. Er wordt op de Sjofar geblazen. Dat was oorspronkelijk een ramshoorn. (nu niet meer) - Jom Kippoer: De grote verzoendag, tiende na nieuwjaarsfeest. Het is een dag waarop de mensen tegenover god en zichzelf uitspreken wat ze verkeerd hebben gedaan. Men houdt zich strikt aan de regels.