Gentherapie

Wat is Gentherapie? Genen zijn kleine deeltjes in een cel van een organisme met daarin informatie over het fenotype en het genotype, als er dus een gen mist of kapot is komt dat tot uiting iun het genotype enof het fenotype van dat organisme. De mens bijvoorbeeld heeft 22 paren genen, bij bijvoorbeeld iemand met het Syndroom van Down heeft diegene een trisomie van het 21 paar; hijzij heeft dus een gen teveel, een oneven aantal. Ook met kanker is er iets mis in de genen en dit kan verholpen worden met gentherapie. Wat is gentherapie nou eigenlijk? Bij gentherapie zorgt men ervoor dat de eiwitten die het lichaam van het organisme niet maakte, door verandering enof vervanging van een of meer genen, nu wel maakt. Je hebt 2 manieren van Gentherapie: Somatische gentherapie en Kiembaantherapie. Bij Somatische gentherapie worden de genen in een normale lichaamscel verandert. Dit is de meest voorkomende vorm van gentherapie omdat mogelijke fouten niet verder en ongecontroleerd kunnen uitbreiden. Bij Kiembaantherapie worden veranderingen aangebracht in een cel die ook later erfelijk overgebracht kunnen worden via spermacellen of eicellen. Nu worden de cellen behandelt in het lichaam zelf (of zoveel mogelijk getracht), omdat dit goedkoper is en veel patient vriendelijker. Vroeger haalden ze eerst de cellen uit het lichaam, behandelde ze en plaatste ze weer terug in het lichaam. (= indirecte benadering) Welke toepassingen zijn er bij gentherapie? Lang niet alle ziektes kunnen met gentherapie verholpen worden, in het algemeen wordt gentherapie toegepast bij ressesieve erfelijke ziektes met 1 defecte gen. (=monogene ressesieve ziektes) Deze zijn het makkelijks omdat de ziekte pas tot uiting komt bij 2 ressesieve genen en dan hoef je dus ook niet te kiezen welke gen het is. In het begin sprak ik al over de directe en de indirecte methede, bij de directe methode is er sprake van Genetische manipulatie. Dit kan bij kankern op 3 manieren; het blokkeren van de actieve oncogeen (Grieks: onkos=massa actieve gen die de tumor veroorzaakt) of door het vervangen van de tumor-onderdrukkende genen. Bij manier 3 wordt er een gen in de kanker cel geplaatst, er treedt dan een enzym in werking die erg giftig is voor de delende cellen zoals het ongecontrollerd delen van de kanker cel. De cel waar deze is ingebracht zal dan sterven, met een leuk bijverschijnsel. (=bystander effect) Hierdoor gaan ook de omliggende cellen dood. Bij de indirecte methode van gentherapie bij kanker. Bij 3 ervan zijn gericht op het immuun systeem waardoor uitzaaiing wordt tegengegaan. En daarna kan de tumor verwijderd worden. De ziekte van Parkison ontstaat doordat een deel van de hersenen langzamerhand steeds minder actief wordt. De motoriek van de persoon gaat dan achteruit en bijvoorbeeld het blijven trillen van de hand van de patient. (ontstaat door een tekort aan Dopamine) Omdat er bij de ziekte van Parkison Dopamine tekort is, is het dus logisch dat dat tekort aangevuld moet worden. Dopamine is zelf geen eiwit, maar de enzymen die deze neurotransmitter vormen wel, kan er een verhoging van de aanmaak van het belangrijkste eiwit al een flinke stap vooruit gemaakt worden. (Neurotransmitter = (Neuron (Grieks)= zenuwcel) zenuwcel-verstuurder) Een vrij nieuwe methode, die alleen nog op ratten is getest, is het plaatsen van foetale zenuwcellen (= zenuwcellen van een foetus (ongeboren jong van ±3 maand)) in de hersenen van de Parkison-rat. Dit heeft een zeer positief effect op de rat. Er zij natuurlijk nog veel meer ziektes die kunnen worden behandeld door middel van gentherapie maar dit waren slechts 2 voorbeelden van veel voorkomende ziektes die te behandelen zijn met gentherapie. Op dit moment zij er ± 2000 monogene ressesieve ziektes bekend.
Wat zijn de risico’s? •risico’s bij het onderzoek Ten eerste vraag ik me af welke risico’s er zijn bij het onderzoek? Als er met Virussen gewerkt wordt, zoals bijvoorbeeld het AIDS-virus is er een kans dat het virus buiten het labaratorium terecht komt, indien er geen strenge maatregelen worden genomen. Ook kunnen er nieuwe virussen ontstaan (zelfs nieuwe dodelijke virussen) als het virus dat onderzocht wordt in aanraking komt met andere virussen.. •Risico’s bij de de behandeling Ten tweede vraag ik mij af wat de risico’s zijn bij de behandeling? We hebben het dan over individuele risico’s en maatschappelijke risico’s. Ook bij de behandeling kan het des betreffende virus in aanraking komen met andere virussen, waardoor er (misschien dodelijke) nieuwe virussen kunnen ontstaan. Dit omtrent de patient en de maatschappij. (als besmettelijk is) Omdat gentherapie nog niet zolang echt veilig toepasbaar is kleven er natuurlijk ook de risico’s aan dat het mis gaat, maar dat is slechts een zeer kleine kans wat allen betrekking heeft op de patient zelf. •Risico’s na de behandeling Ten derde vraag ik me af wat de risico’s na de behandeling zijn? Je zou natuurlijk denken dat als de behandeling achter de rug is dat het natuurlijk allemaal over is. In de meeste gevallen is dit dan ook zo. Dat risico, dat er nog iets optreed, is zo klein, maar helaas nog niet verwaarloosbaar. Na de behandeling kan er bijvoorbeeld kankercellen ontstaan als gevolg van de behandeling, dit gebeurt zo weinig dat het een aanvaardbaar risico is. Ook is het nog steeds niet bekend wat de risico’s op de lange termijn zijn. Hoe ontwikkeld zich iets wat in wezen veranderd is. Zijn er ook Maatschappelijkeethische aspecten van Gentherapie? •maatschappelijke aspecten Ten eerste treedt bij het onderzoek al een negatief maatschappelijk aspect op. Het onderzoek wordt gedaan bij proefdieren en dat ligt toch gevoelig bij mensen. Ook is er vaak de vraag ’Mogen we voor God spelen?’, want eigenlijk veranderen we gods schepping volgens de gelovigen. Deze vraag zal ook optreden bij de recente kwestie dat men erin is geslaagd leven te creëren uit syntetische materialen. Het ging hier dan om een primietieve vorm van leven (bacterie) maar het toch een stap in de richting. Ook zit er een positief maatschappelijk aspect aan gentherapie. We kunnen namelijk mensen ermee genezen. •Ethische aspecten Natuurlijk is de mensheid geholpen met de positieve en genezende mogelijkheden van genetische manipulatie. Iedereen vindt het oke dat deze nieuwe technieken toegepast worden voor het verbeteren van het leven. Maar er is ook een keerzijde van de medaille. Iedereen kent wel de science fiction films waarin een superras gecreeerd is. Of films waarin met menselijke delen wordt geknoeid. Het dilemma is dat bij verschillende mensen of bevolkingsgroepen een verschillende perceptie is wat betreft de normen en waarden en in hoeverre hierin geknoeid mag gaan worden. Deze ethische bezwaren zijn dus niet een concreet gegeven. Waar in de medische wereld stopt het menselijk aspect en waar begint het onverantwoorde gemanipuleer met dna materiaal.