Anorexia nervosa

Inleiding Mijn werkstuk gaat over anorexia nervosa, anorexia is een verschrikkelijke ziekte waarbij iemand een vreselijke dwang heeft af te vallen. Anorexia Nervosa komt voornamelijk voor bij vrouwen; ongeveer 5% van de patiënten is man. Anorexia duurt gemiddeld 7,5 jaar, maar het kan ook een half jaar tot 30 jaar duren. De periode van genezing duurt vaak lang, en niet eens iedere patiënt geneest volledig, 40% geneest helemaal, 40% herstelt gedeeltelijk en 20% herstelt niet. Ongeveer 10% van de patiënten overlijdt aan de gevolgen van deze ziekte. Dit werkstuk ga ik maken met behulp van de volgende deelvragen: - Wat is anorexia nervosa? - Wat zijn de oorzaken van anorexia nervosa? - Wat zijn de gevolgen van anorexia nervosa? - Hoe is anorexia te behandelen? - Een waar gebeurd verhaal. Wat is anorexia nervosa? Anorexia Nervosa is Latijn voor ‘gebrek aan eetlust door nerveuze oorzaken.’ Mensen die anorexia nervosa hebben, willen niet meer eten. Ze zijn als ware verslaafd aan afvallen. Voortdurend tellen ze de calorieën die in hun voedsel zitten en bepalen ze wat ze wel of niet mogen eten. Voedsel wordt pas als ‘toegestaan’ beschouwd als het weinig calorieën bevat. Als ze dan toch een keer voedsel met naar hun mening teveel calorieën hebben gegeten gebruiken ze laxeermiddelen, of wekken ze een braking op. Om nog meer af te vallen sporten anorexiepatiënten veel, soms wel 3 tot 4 keer op een dag. Mensen met anorexia zijn soms extreem mager, maar vinden zichzelf nog steeds te dik. Hoe minder ze wegen, hoe banger ze zijn om iets aan te komen, elke keer als ze iets hebben gegeten gaan ze weer op de weegschaal staan, en kijken of ze wat zijn aangekomen. Als er een pondje bijkomt wordt dat beschouwd als een grote ramp. Het niet eten is een manier van leven geworden. Toch kun je jezelf helpen. In de eerste plaats door je te realiseren dat je eetgedrag niet (meer) normaal is. Anorexia kan kort omschreven worden: - Het onderdrukken van eetlust en hongergevoel. - Heel erge angst om dik te worden. Die angst neemt niet af tijdens de vermagering. - Tenminste 25 % afname van het oorspronkelijke gewicht. Anorexiepatiënten merken vaak wel dat anderen hen te mager vinden, maar vinden zichzelf nog steeds te dun, ook ontkennen ze vaak dat ze ziek zijn, en als ze het weten ontkennen ze vaak hun ziekte heel lang. Het lijkt op het eerste gezicht heel onschuldig, maar het kan vreselijke gevolgen hebben. Je kunt er zelfs aan doodgaan, je sociale leven gaat eraan kapot. Iedereen kan anorexia krijgen, ja, zelfs het populairste meisje van school. Ook als je denkt van ‘och, dat zal mij nooit overkomen, ik heb genoeg zelfvertrouwen en ik vind mezelf helemaal niet te dik’. Je kunt ervan genezen, maar dan moet jijzelf wel de eerste stap zetten: hulp zoeken.
Wat zijn de oorzaken van anorexia nervosa? Het is niet makkelijk te omschrijven wat de oorzaken zijn van anorexia nervosa, omdat het voor niemand precies dezelfde oorzaak heeft, ook zijn het vaak meerdere oorzaken, er speelt als ware een combinatie van factoren een rol. Globaal kunnen de volgende factoren worden onderscheiden. - cultureel-maatschappelijke factoren - sociale factoren - psychologische factoren - lichamelijke factoren - Een andere verklaring voor de oorzaak van anorexia -Cultureel-maatschappelijke factoren Je zou ook kunnen zeggen dat de toename van eetproblemen van vrouwen stijgt door de veranderende rol van vrouwen in de samenleving de laatste jaren. Aan de ene kant, het beeld van een lieve, verzorgende en zachtaardige moeder en echtgenote. Aan de andere kant worden steeds meer ‘mannelijke’ activiteiten van een vrouw veracht, zoals studie en een baan. Deze verwachtingen kunnen tot verwarring leiden, zonder dat met het zelf werkelijk doorheeft. Veranderingen van eetgedrag zijn manieren om dit te verbergen. Ook speelt het ideaal beeld van de westerse cultuur een steeds belangrijkere rol: slank zijn. Dit beeld lijkt een belangrijke oorzaak te zijn van anorexia, vooral bij jonge meisjes is dit het geval, deze willen zo goed mogelijk met het modebeeld meedoen. Ook het ideale vrouwenfiguur wordt steeds minder vrouwelijk, steeds minder heup en minder billen. In Japan, een land waar de westerse cultuur ook een steeds grotere rol gaat spelen is het aantal anorexiepatiënten de afgelopen jaren sterk gestegen. Onder invloed van deze westerse 'ideaalbeelden' doen veel vrouwen dan ook 'aan de lijn'. Meisjes blijken steeds jonger ontevreden te zijn met hun uiterlijk en proberen de hoeveelheid voedsel dat ze binnenkrijgen te beperken. Juist een dieet houden vormt een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van eetstoornissen, zeker wanneer men geen of maar weinig overgewicht heeft. - Sociale factoren Oorzaken van anorexia komen natuurlijk niet alleen door het ideaalbeeld van tegenwoordig, ook ongezond lijngedrag van bijvoorbeeld een moeder kan leiden tot ongezond lijngedrag van een kind. Telkens maar weer opmerkingen over lichaamsomvang, uiterlijk en gewicht door familieleden, partners, vrienden, klasgenoten, of collega's kunnen aanleiding geven tot onnodig lijngedrag, dat zich weer kan ontwikkelen tot anorexia. Naarmate de persoon die de kritische opmerkingen maakt een belangrijker rol speelt in iemands leven, zal het effect voor de persoon voor wie de opmerkingen bedoeld zijn groter zijn. Maar kritische opmerkingen hoeven niet eens aan een persoon zelf gericht te zijn, bij bijvoorbeeld ballet, of in de modewereld is lichamelijke perfectie van zeer groot belang, en lopen mensen groter risico te ver te gaan in het streven naar het ideaalbeeld. Behalve druk uit de directe omgeving om aan het schoonheidsideaal te voldoen, kan de omgeving ook nog op een andere manier een oorzaak zijn van eetproblemen. Vaak komt het voor dat patiënten binnen het gezin niet voldoende geleerd hebben gevoelens te uiten of conflicten op te lossen. De patiënten kunnen dan niet omgaan met emoties, zoals boosheid, verdriet en soms zelfs vreugde, en brengen deze ten onrechte in verband met eten. Ook ingrijpende ervaringen, zoals incest en lichamelijk of geestelijk geweld, kunnen leiden tot het ontstaan van een eetstoornis. - Psychologische factoren Hoewel cultureel-maatschappelijke en sociale factoren voor het ontstaan van eetproblemen zeker een rol van betekenis spelen, kunnen ook meer persoonsgebonden factoren een oorzaak zijn. Mensen met anorexia zijn over het algemeen kwetsbaar en ze trekken zich meer dan anderen allerlei zaken aan. Ze willen alles erg goed doen, maar slagen hier in hun eigen ogen bijna nooit in. Vanuit deze onzekerheid worden conclusies getrokken die vervolgens het denken gaan bepalen ('Alleen als ik tien kilo afval, zullen mensen mij aardig vinden'), patiënten komen dan in een soort spiraal terecht: al het succes of falen wordt tenslotte in verband gebracht met het lichaamsgewicht. Een vertekend lichaamsbeeld, lage zelfwaardering en alles zo goed mogelijk proberen te doen zijn dan ook kenmerkend voor iemand met anorexia. Eetproblemen ontstaan vaak in de puberteit, dit wijst er ook weer op dat juist de grote lichamelijke en psychologische veranderingen van die periode tot een groter risico leiden. Zeker meisjes hebben vaak een grote daling in zelfvertrouwen. Controle over het lichaam wordt dan synoniem met controle over het eigen leven. Eetstoornissen kunnen natuurlijk ook na de puberteit ontstaan. In dat geval spelen soms bijzondere gebeurtenissen een rol die op een andere manier kennelijk niet goed verwerkt konden of kunnen worden, zoals een verbroken relatie, het overlijden van een geliefd persoon, het huis uit gaan, seksueel misbruik, een zwaar examen moeten doen of het krijgen van een kind. - Lichamelijke factoren Lijnen lijkt een belangrijk risicofactor van anorexia, zeker als het gebeurt zonder dat er sprake is van groot overgewicht. Mensen die zichzelf voedsel ontzeggen dat zij nodig hebben, gaan automatisch aan eten denken, daar zorgt het lichaam voor. Een dieet kan dus het begin vormen van een verstoring van de eetgewoontes. Als mensen eenmaal zo ver zijn, dan kunnen zij doorslaan naar steeds strenger vasten, uit angst om anders de controle over het lichaam te verliezen. Ook kan hongeren tot gevolg hebben dat er eetbuien ontstaan, die meestal uitmonden in een steeds chaotischer eetpatroon. De patiënten komen dan in een cirkel terecht.
-Een andere verklaring voor de oorzaak van anorexia De Canadese Peagy Claude-Pierre heeft echter een andere verklaring voor de oorzaak van anorexia. Zij denkt dat anorexia niets te maken heeft met het modebeeld en gevolgen van diëten, maar denkt dat het een onbewuste vorm van zelfmoord is. Anorexiepatiënten zijn volgens haar heel behulpzaam willen alles voor andere doen, zelfs voordat het ze gevraagd is. Ondertussen vinden ze zichzelf zo slecht dat ze niets goeds verdienen. Het zijn erg gevoelige mensen. De maatschappij verwacht dat ze perfect zijn, niet alleen qua uiterlijk maar ook in werk en privé-leven. Zo heeft Peagy Claude-Pierre een eigen behandeling die werkelijk blijkt te werken. Door met behulp van kleine stappen de negatieve stem het zwijgen op de leggen, krijgen ze weer een zelfbeeld en zelfvertrouwen. Wat zijn de gevolgen van anorexia nervosa? Ook de gevolgen zijn onder te verdelen in verschillende onderwerpen; - De lichamelijke gevolgen - De sociale gevolgen - De psychologische gevolgen - Blijvende/tijdelijke symptomen - Botten -De lichamelijke gevolgen Anorexia patiënten kunnen door hun eetgedrag erg vermageren. Door de ondervoeding en vermagering kunnen veel lichamelijke klachten optreden. - Bij vrouwen stopt de menstruatie, want de hormonen die voor de menstruatiecyclus zorgen nemen af tot het niveau van voor de puberteit. Het uitblijven van de menstruatie gaat gepaard met tijdelijke onvruchtbaarheid. - De ademhaling en de hartslag worden trager. De bloeddruk daalt ook, dit komt doordat het lichaam bij dalend gewicht zoveel mogelijk overschakelt op besparing in de stofwisseling. Als gevolg hiervan voelen de patiënten zich dikwijls erg moe, duizelig, lusteloos, of depressief. - Doordat er weinig eten wordt verbrand, daalt de lichaamstemperatuur en hebben de patiënten soms last van koude, blauwe handen en voeten. Ook kan, als gevolg van de lage lichaamstemperatuur, een donsachtige beharing in het gezicht, op de armen, borst en rug ontstaan. - De conditie van het gebit en de haren verslechtert. Er kan haaruitval optreden, de huid wordt droog en schilferig en verslapt. - Door de beperking van de hoeveelheid voedsel kan verstopping in de darmen optreden. Anorexia patiënten raken hierdoor vaak in paniek, en gaan een braking opwekken of laxeermiddelen slikken. - Bij extreme vermagering ontstaat vaak een vochtophoping (oedeem) in de onderbenen. - Als patiënten sterk vermageren wordt spierweefsel afgebroken. - Het hongermechanisme raakt volkomen verstoord. De patiënten voelen op den duur niet meer wanneer ze honger hebben of negeren het hongergevoel. - Anorexia patiënten slapen vaak slecht. Meestal slapen zij moeilijk in of zijn al vroeg weer wakker. Vaak lossen zij dit probleem op door 's morgens vroeg al weer met werk, studie of andere activiteiten te beginnen. - Door het eenzijdige dieet kunnen tekorten aan bepaalde mineralen en vitamines ontstaan. Bij patiënten die laxeer- en/of plasmiddelen gebruiken en/of regelmatig braken kunnen ernstige stoornissen ontstaan, dit kan leiden tot nier- en leverbeschadigingen, spierkrampen, hartritmestoornissen en zelfs hartstilstand. -De sociale gevolgen Mensen met anorexia voelen zich vaak geïsoleerd en verlaten. De omgeving begrijpt niet dat de patiënten hun lichaam heel anders ervaren dan anderen het zien. De vermagering en het abnormale eetgedrag roepen vaak veel onbegrip en bezorgdheid op bij familie en vrienden. Daarom proberen zij hun eetstoornis zo veel mogelijk verborgen te houden en proberen ze allerlei smoesjes te verzinnen. Hierdoor worden zij door hun omgeving vaak als leugenachtig of onbetrouwbaar ervaren. Anorexia patiënten zijn eigenlijk voortdurend bezig met het plannen en geheimhouden van hun eetgedrag. Dit veroorzaakt veel stress. Iets gewoons als een etentje of een verjaardagsfeestje kan anorexia patiënten erg nerveus maken. Door de stress worden ze kwetsbaar, onzeker, dwingerig of snel geïrriteerd en hebben ze last van grote stemmingswisselingen. Hun hele leven staat op dat moment in het teken van anorexia. Anorexia patiënten gaan zich op den duur steeds meer afzonderen van de mensen uit hun omgeving, het enige waar ze nog mee bezig kunnen zijn is het wel of niet eten, met dik of dun zijn, met calorieën tellen en zoveel mogelijk sporten. heen. Hoewel ze vaak grote moeite doen om zich zo aangepast mogelijk te gedragen, zijn zij zo door hun ziekte geobsedeerd, dat zij haast niets meer voor andere mensen of zaken kunnen voelen. -Psychologische gevolgen Anorexia patiënten kunnen zich niet meer bewust worden van indrukken en signalen die uit hun eigen lichaam komen. Ze voelen zich dom en zijn vaak depressief. Ze beoordelen zichzelf veel te streng. Leraren en ouders merken niets van dit gedrag, er worden vaak goede schoolprestaties geleverd. De patiënten hebben een hele grote angst om te falen waardoor ze onzeker zijn tegenover de eisen die ze worden gesteld en de prestaties die ze in het dagelijks leven moeten leveren.
- Blijvende/tijdelijke symptomen Bijna alle lichamelijke symptomen verdwijnen wanneer de patiënten weer een stabiel, normaal gewicht hebben bereikt. Als de ziekte echter vele jaren duurt, kan onherstelbare schade aangericht worden. Zeker omdat anorexia patiënten zelf vaak de ernst van hun lichamelijke toestand ontkennen, is dit risico aanwezig. Ook blijven vaak gevoelens van zelfhaat en een onzekere gevoel over de omvang hun lichaam. -Botten Bij vrouwen die langdurig niet menstrueren, kan op den duur botafbraak (osteoporose) ontstaan. Hierdoor neemt de kans op botbreuken toe. Hoe is anorexia te behandelen? Er zijn vele verschillende behandelmethoden, maar het is niet aan te geven welke het meest effectief is bij anorexia nervosa. Sommige behandelingen zijn meer gericht op het eetgedrag, anderen meer op de psychische achtergronden. Een combinatie van beide is waarschijnlijk het meest effectief. Ondeskundige behandeling, in het bijzonder als het om dwingende therapieën gaat, kunnen de problemen verergeren. Belangrijk is dat de behandelaar ervaring heeft met behandeling van eetstoornissen. Een van de eerste doelen van de behandeling is het herstel van het gewicht. Daarnaast zal de behandeling zich ook moeten richten op gunstige veranderingen in het zelfbeeld, lichaamsbeleving en sociale contacten en relaties. Meestal wordt patiënten stapsgewijs geleerd om te gaan met stijgend gewicht te wennen, door hen bloot te stellen aan de voor hen angstige situatie net zolang tot zij er vertrouwd mee zijn. Ook leren patiënten de verkeerde opvattingen over het eigen gewicht en lichaam te veranderen. Behandeling kan zowel individueel als in groepsverband plaatsvinden. Het voordeel van een groepstherapeutische aanpak is het contact met lotgenoten. De behandeling is in de meeste gevallen langdurig (langer dan drie maanden). Behandeling bij de patiënten thuis heeft een grote voorkeur. Bij ernstige lichamelijke problemen of als er risico voor zelfdoding bestaat, kan een 24-uurs behandeling in een psychiatrisch ziekenhuis of speciale kliniek nodig zijn. Ook als er bijkomende psychische stoornissen zijn (bijvoorbeeld depressie) of als de thuissituatie erg verstoord is, kan opname nodig zijn.