Antoni van Leeuwenhoek, de uitvinder van de microscoop

Antoni van Leeuwenhoek was een zeer bijzondere wetenschapper. Hij werd geboren op vierentwintig oktober 1632 in Delft. Zijn familie bestond uit kooplui, die van zijn vader uit mandenmakers en die van zijn moeder uit brouwers. Hij volgde de basisschool in Warmond en ging daarna bij zijn oom in Benthuizen wonen. In 1654 ging hij terug naar Delft, en daar bracht hij de rest van zijn leven door. Hij heeft dus nooit een universitaire opleiding gehad, en sprak geen andere talen dan Nederlands, maar door zijn oneindige nieuwsgierigheid en harde werken is hij toch erg beroemd geworden. [plaatje2] Op het plaatje is een van de overgebleven microscopen van van Leeuwen hoek te zien. Het apparaatje is op zijn hoogst 15 centimeter lang en gebruikt maar één lens. Dit is dus eigenlijk alleen maar een hele sterke bril, en een zeer simpel instrument vergeleken bij wat men nu gebruikt. Men moet veel geduld en een goed belichte werkruimte hebben om dit microscoopje te gebruiken. Waarschijnlijk is van Leeuwenhoek tot zijn onderzoek geïnspireerd toen hij een boek van Robert Hooke las, namelijk Micrographia, een zeer populair boek over Hookes eigen observaties door een soort microscoop. Antoni van Leeuwenhoek was niet echt de eerste die een microscoop uitvond. De eerst microscoop was al veertig jaar voor zijn geboorte uitgevonden, in 1595. Veel van zijn voorgangers, zoals Robert Hooke in Engeland en Jan Swammerdam in Nederland hadden al eerder microscopen gebruikt en er belangrijke ontdekkingen mee gedaan. Hun microscopen leken veel meer op die die men nu gebruikt. Van Leeuwenhoek kreeg echter iets voor elkaar dat zijn voorgangers maar niet wilde lukken. Door zijn eigen scherpe zicht en de zorgvuldigheid waarmee hij zijn belichting uitkoos kon hij microscopen maken die tweehonderd keer vergrootten. Tot dan toe was het de wetenschappers alleen maar gelukt twintig tot dertig keer te vergroten. In 1673 begon van Leeuwenhoek een correspondentie met de net opgerichte Royaal Society in Londen. Het was een correspondentie die het vijftig jaar zou uithouden. Hij schreef zijn brieven in het Nederlands, en in Londen werden ze vertaald en in een tijdschrift van de society gedrukt. Ik heb een aantal voorbeelden uit een biografie van van Leeuwenhoek gehaald op internet, ik weet alleen het adres niet meer. [plaatje0] Dit is een plaatje van een groene alg, die van Leeuwenhoek zag in water dat hij uit een meertje gehaald had, in 1674. In zijn brief aan de society beschreef hij zijn bevindingen zeer nauwkeurig. [plaatje1] Dit plaatje is van een schimmel (dat denk ik ten minste, het woord stond niet in mijn woordenboek), die hij ontdekte in 1702 en omschreef als een klein diertje dat de vorm had van een bel. Antoni van Leeuwenhoek heeft natuurlijk ook de bacteriën ontdekt, in 1683. Hij bekeek het tandplak dat hij van zijn tanden schraapte, en waarin zeer grote bacteriën huizen. In zijn brief aan de society schreef hij dat hij zijn observaties had herhaald bij twee dames (waarschijnlijk zijn vrouw en dochter) en twee oude heren die nog nooit hun tanden gepoetst hadden. Hij beschreef een aantal verschillende bacteriën in de tandplak, grote die snel bewogen, en kleintjes die rondjes om hun eigen as draaiden. Bij de oudere heren zag hij de grootste verzameling van kleine beestjes die die hij ooit had gezien, en in zijn brief schreef hij dat al het water dat hij zag leek te leven. Antoni van Leeuwenhoek heeft in zijn lange leven te veel ontdekkingen gedaan om op te noemen. Hij keek naar cellen van planten en dieren en was bijvoorbeeld de eerste die levende spermacellen van dieren kon zien. Antoni van Leeuwenhoek is zeer belangrijk geweest voor de wetenschap. Hij heeft de eerste stap gezet op weg naar het ontdekken van ziekten die door micro-organismen worden veroorzaakt. Ook begrijpen we door zijn onderzoek aan bloedcellen nu veel meer van wat er in ons eigen lichaam gebeurt. Ook uit de maatschappij is de microscoop niet meer weg te denken, en bloedonderzoek is een belangrijke factor bij het stellen van de diagnose voor bepaalde ziekten. Antoni van Leeuwenhoek was een zeer bijzondere wetenschapper. Dat moge duidelijk zijn. Zijn ontdekkingen waren zeer belangrijk voor zowel de wetenschap als voor de doorwerking daarvan in de maatschappij. En zeg nou zelf, door een moderne microscoop gluren en kleinere dingen zien dan je ooit gedroomd had is toch voor iedereen fantastisch? Bronnen: www.museumboerhaave.nl
www.ucmp.berkeley.edu/history/leeuwenhoek.html
Encarta encyclopedie.