1) Wat is het enneagram
Wat IS het enneagram?
Het woord enneagram stamt van het Griekse ennea, dat ‘negen’ betekent en grammos, dat voor ‘punten’ staat. Het enneagram gaat over de terugkeer naar de essentie, het is een eenvoudig proces model voor persoonlijke ontwikkeling.
Het enneagram vat de persoonlijkheid of wat ieder van ons ervaart als zijn ‘IK’ op als slechts één dimensie op een lange lijn waarlangs de persoonlijkheid zich ontwikkelt.
Het enneagram geeft ons de mogelijkheid de wereld vanuit de levensvisie van anderen te zien. Ook maakt het enneagram ons bewust van de aanleg die elk type heeft voor hogere kwaliteiten, zoals empathie, alwetendheid en liefde.
Wat is de structuur van het enneagram?
Het symbool van het enneagram is een negenpuntig ster- diagram, dat de dynamische structuur van het model weergeeft. De negen persoonlijkheidstypen hebben in dit diagram elk een vast punt en staan via lijnen met elkaar in verbinding. Dit betekent dat de onderlinge relaties van de typen volgens vaste patronen verlopen.
Het model stelt ons ook in staat een diep inzicht in ons eigen karakter te krijgen, en het geeft ons een helder inzicht in onze relaties met anderen.
De negenpuntige ster van het diagram brengt de relatie in kaart tussen 2 universele wetten van de mystiek. Dit zijn de Wet van Drie en de Wet van Zeven. (De Wet van Drie vertegenwoordigt de krachten die nodig zijn om een gebeurtenis in gang te zetten. De Wet van Zeven bepaalt de opeenvolging van stadia via welke een gebeurtenis zich voordoet).
De Wet van Drie vinden we terug in de driehoek van het diagram. Deze vertegenwoordigt de opvatting dat er drie krachten nodig zijn om iets te scheppen, en dus GEEN twee (oorzaak en gevolg)
Als een gebeurtenis eenmaal begonnen is treedt de Wet van Zeven in werking. De verschillende gebeurtenissen worden altijd op dezelfde manier herhaald zoals bevoorbeeld de muzikale toonladder (= de 7 noten met de zich herhalende do)
= de Wet van Drie (= de drievuldigheid)
2) DOEL VAN HET ENNEAGRAM.
Het enneagram is uitgevonden, maar om welke reden? Wat wou men hiermee aantonen. Je zou kunnen zeggen dat het enneagram twee doelgroepen heeft. Enerzijds voor het individu en anderzijds voor groepen, de omgeving.
Het individu: Het gaat erom dat je jezelf leert kennen. Zo kan je dan met die zelfkennis een evolutie in je persoonlijke ontwikkeling teweeg brengen. Met behulp van het enneagram kan je een transformatie in je persoonlijkheid veroorzaken.
omgeving: Het is belangrijk dat je de verschillende types in de omgeving herkent. Dit is nodig opdat het de communicatie met anderen verbetert. De interactie maakt ook het samenwerken vlotter gaan. Wanneer je in groep bent, krijg je meer inzicht in de rijkheid en uniekheid van je medemens.
Elk individu is anders en met behulp van het enneagram leer je hoe je met anderen moet omgaan.
Het enneagram maakt je bewuster van waarom je dingen doet en hoe het voor anderen is, welke gevolgen het voor anderen heeft. Het is belangrijk om in contact te zijn met jezelf en met anderen.
3) De Geschiedenis van het enneagram
Gurdjieffs schoktherapie
Het enneagramsymbool is afkomstig van George Gurdjieff, die door Jorritsma wordt omschreven als een 'Russische Socrates'. Gurdjieff werd in 1866 (of later) geboren in Armenië, dicht bij de Turkse grens. Kort voor de Eerste Wereldoorlog startte hij in Moskou een esoterische (voor ingewijde) school die aanhang verwierf onder aristocraten, kunstenaars en intellectuelen. Zij moesten hem elk duizend roebel per jaar betalen, want hij ging ervan uit dat 'de mensen niet waarderen wat zij gemakkelijk krijgen'.
Zijn visie op de mensheid was nogal pessimistisch. Hij beschouwde mensen als machines of automaten die louter reageren op externe prikkels. Ze beschikken niet over een duurzaam 'Ik' en hebben geen controle over hun handelingen, gevoelens en gedachten.
Het enneagram werd voor het eerst openbaar gemaakt in het boek Op zoek naar het wonderbaarlijke van de publicist Pjotr Ouspensky (1949), Gurdjieffs bekendste leerling. Volgens de meester was het de steen der wijzen waaruit men de wetten van het heelal kan aflezen. Het kan alleen ten volle worden begrepen door deel te nemen aan ingewikkelde dansoefeningen, die een uiterste concentratie vereisen. Het enneagram belichaamt onder meer de Wet van Zeven, waarbij elk afgerond proces wordt voorgesteld als de overgang van de toon 'do' naar de 'do' van het volgende octaaf. Dit geschiedt via zeven grondtonen plus twee 'aanvullende schokken' tussen de intervallen omina en si-do.
Hoewel Gurdjieff beweerde dat je iets pas werkelijk begrijpt wanneer je het in een enneagram kunt plaatsen, ondernam hij geen poging de menselijke persoonlijkheid hierin in te vatten. Deze toepassing werd pas in de jaren '60 ontwikkeld door de in 1931 geboren Boliviaan Oscar Ichazo.
Wanneer een kind wordt geboren, is het nog helemaal zuiver. Maar om te overleven in een bedreigende wereld ontwikkelt het kind een ego of persoonlijkheid die de essentie gaat verduisteren. Ieder mens heeft volgens Ichazo een bepaalde 'egofixatie' en een bijbehorende 'passie' die zijn gedachten, handelingen en emoties domineert. Er bestaan negen verschillende hartstochten, die in het enneagram worden weergegeven. Zeven daarvan zijn vernoemd naar de traditionele christelijke doodzonden: woede, trots, afgunst, hebzucht, gulzigheid, lust en luiheid. Angst en
bedrog werden door Ichazo toegevoegd om het geheel te completeren.
Het enneagram bouwt voort op de traditie van mensen aan te sporen hun overheersende passie te transformeren in een bepaalde deugd.
De verkondigers van het enneagram kunnen slechts negen karaktertypen onderscheiden omdat hun 'steen der wijzen' nu eenmaal niet meer hoekpunten heeft. Het aantal typen lag bij voorbaat vast en is dus niet uit psychologisch onderzoek voortgekomen. Psychologen zijn al lang afgestapt van persoonlijkheidstypologieën die uitgaan van een beperkt aantal afzonderlijke hokjes waar iedereen in moet passen. Het menselijk gedrag is zo complex en er zijn zoveel individuele verschillen dat je mensen niet kunt indelen in enkele voorgevormde categorieën zonder tot simplificaties of stereotypen te vervallen.
Besluit
In onze tijd waar concepten, constructen en modellen de nieuwe waarheid zijn is het Enneagram een ware uitdaging, temeer daar we alle oude en geheime kennis er in kwijt kunnen, onder andere de platonische (volgens de leer van Plato; geestelijke, onbaatzuchtige) ideeën, de kabbalistische (betreffende de joodse, geheime leer) sefirot, het gnostische denken, de leer van de triniteit (drievuldigheid), esoterische leringen van Alice Bailey, de astrologie, de tarot, etc, etc.
Maar ook de filosofie, de psychologie, de evolutieleer, de cybernetica, etc.
Testje!!!
Een klein rekenkundig experiment kan duidelijk maken hoe bijzonder het enneagram is. Pak hiervoor een rekenmachine en toets een willekeurig cijfer in (behalve zeven). Deel dit getal door zeven en constateer dat de decimale reeks 142857 zich achter de komma herhaalt. Vermenigvuldig de uitkomst vervolgens met drie en ontdek dat de magische reeks nog steeds aanwezig is. De verbindingslijnen in het enneagram volgen eveneens de route 142857, terwijl de driehoek tussen de punten 9, 3 en 6 de universele Wet van Drie symboliseert.
4) De negen typen van het enneagram
Het enneagram is opgedeeld in drie centra:
1. Buik: gericht op zich bemoeien met anderen; ze houden zich bezig met de agenda van anderen, gaan doen wat anderen doen (meeloper)
2. Hart: gericht op het verkrijgen van positieve bijval van anderen
3. Hoofd: angst typen, houden zichzelf bezig met de vraag ‘hoe kan ik met angst, vrees leven?’ men wordt heen en weer geslingerd tussen twijfel en geloof.
Deze centra zijn elk nog eens opgedeeld in drie typen, daardoor ontstaan de negen typen van het enneagram of de enneatypen.
De buik: type 1, 8, 9 (de perfectionist, bemiddelaar en baas)
Het hart: type 2, 3, 4 (de helper, werker en romanticus)
Het hoofd: type 5, 6, 7 (de denker, loyalist en avonturier)
Als je in basis een één bent ben je ook een ‘twee en een ‘negen’, je vleugeltypen en een ‘vier’, je stresspunt en de ‘zeven’, je ontspanningspunt. Door het Enneagram goed te bestuderen ontdek je dat je al die punten kunt gebruiken, zowel de sterke als de zwakke punten van dat type. Ieder mens heeft dus zeker vijf karaktertypen tot zijn of haar beschikking.Als je die karaktereigenschappen bij je zelf kunt ontwikkelen kijk je al heel anders tegen de werkelijkheid aan. Je kunt opeens veel beter met anderen omgaan, je anticipeert beter op situaties en je hebt meer brillen om door te kijken. Dat is de ongelooflijke kracht van dit model.
Beschrijving van elk type:
1. De perfectionist:
- Gewetensvol
- Rationeel
- Redelijk
- Zelfgedisciplineerd
- Gematigd
- Zeer ethisch: waarheid en juistheid zijn primaire waarden
- Oprecht
- Eerlijk
- Groot verantwoordelijkheidsbesef
- Streeft naar objectiviteit en onpartijdigheid
- Drang naar volmaaktheid (zonder realiteit uit het oog te verliezen)
- Zetten zich altijd 100% in
- Gaan heel methodisch en punctueel te werk
- Hebben het moeilijk om plezier te maken
- Moeilijkheden met het volgen van de gulden middenweg.
2. De helper:
- Behulpzaam
- Bereidwillig
- Sympathiek
- Vol met gevoelens met en voor anderen
- Extreem vrijgevig
- Helpend
- Liefhebbend
- Bedachtzaam
- Geven de mensen wat ze willen
- Oprecht
- Warmhartig
- Waarderend
- Aanmoedigend
- Spelen een moederlijke rol
- Zelfopofferend
- Kunnen moeilijk neen zeggen
- Charmant
- Vriendelijk
- Leggen gemakkelijk contacten
- Klagen gemakkelijk indien iets niet naar wens is
- Wanneer ze geen erkenning krijgen van anderen gaan ze manipuleren, werkt dit niet worden ze onverdraaglijk
3. De werker:
- Zelfverzekerd
- Passen zich makkelijk aan
- Aantrekkelijk, charmant, populair
- Motiveerders
- Weten iets voor te stellen in een aanvaardbare en dwingende manier
- Doen alles om niet te falen
- Stralen enthousiasme en optimisme uit
- Workaholics
- Verliezen zelden overzicht op een zaak of gebeurtenis
- Kan iets uit de grond stampen
- Verdringen hun gevoelens voor hun carrière
4. De romanticus:
- Romantisch
- Zelfbewust
- Meedogend
- Tactvol
- Voelen pijn bij anderen aan, doordat ze zelf veel lijden
- Zeer persoonlijk, individualistisch
- Hebben een ironisch beeld van zichzelf en van het leven
- Kunnen ernstig, grappig en lichtgeraakt zijn, maar zijn emotioneel sterk
- Artistiek begaafd, drukt in kunstwerken zijn emoties uit
- Ontsnappen aan de pijn door te vluchten in een fantasiewereld
- Aangetrokken tot schoonheid en liefde
- Kunnen emotioneel labiel worden en balanceren tussen hyperactiviteit en depressie
- Weinig zelfvertrouwen in zichzelf
5. De denker:
- Spaarzaam
- Scherpzinnig
- Bedachtzaam
- Onafhankelijke denkers
- Vindingrijk
- Gereserveerd
- Kunnen een geheim bewaren
- Gierig met tijd en inzichten
- Moeilijk om gevoelens te uiten
- Neiging om alles in vakjes op te delen
- Bekijken het leven van op een afstand
- Gesteld op privacy
- Objectief
- Moeten zich regelmatig terugtrekken om hun gevoelens en gedachten te ordenen
- Originele en waardevolle ideeën
6. De loyalist:
- Behoedzaam
- Bescheiden
- Willen niet opvallen
- Betrouwbaar
- Medewerkend
- Voorzichtig
- Waakzaam
- Verantwoordelijk
- Hardwerkend
- Behoefte aan zekerheid
- Beminnelijk
- Loyaal aan de groep waartoe ze behoren
- Hulpvaardig
- Voelen zich plichtsgetrouw en gehoorzaam
- Zesde zintuig voor ongerijmdheden
- Weinig zelfvertrouwen
- Conservatief, vrezen voor veranderingen
- Neiging om hun haat en vijandigheid te projecteren op anderen
7. De avonturier:
- Zeer sympathiek
- Prikkelbaar
- Flexibel
- Speels
- Genietend
- Onbezorgd
- Vindingrijk
- Praatgraag
- Praktisch
- Vooruitstrevend
- Productief
- Vele interessegebieden
- Gelukkig
- Levendig
- Mensen stimulerend
- Willen het negatieve niet zien
- Houden zich met van alles bezig, omdat ze niet voor 1 richting kunnen kiezen
- Veelzijdig getalenteerd
- Gaan permanent op de vlucht voor saaiheid en leed
Komen nerveus en hyperactief over
- Moeilijk met emotionele problemen
8. De baas:
- Assertief
- Sterk
- Goedmoedig
- Vertrouwen sterk op zichzelf
- Kunnen voor zich opkomen
- Actiegericht
- Innerlijke gedrevenheid
- Moedig
- Houden van uitdagingen
- Doorzettend
- Volhardend
- Sterk rechtvaardigheidsgevoel
- Bevelen liever dan bevolen warden
- Kunnen streng zijn voor zichzelf en voor anderen
- Demonstreren graag hun macht
- Weinig respect voor compromissen
- Kunnen pietluttig en detaillist zijn
- Willen van alles op de hoogte zijn
- Geëmotioneerd bij het verliezen van controle over iets
- Neigen ertoe om anderen te gebruiken voor hun doelen en gaan daarvoor agressie niet uit de weg
- Nemen vele initiatieven, en zorgen ervoor dat dit gebeurd
- Komen zeer onbuigzaam over wanneer ze hun fouten moeten toegeven (dit is een vorm van zwakte, en willen dit graag vermijden)
9. De bemiddelaar:
- Zeer ontvankelijk
- Emotioneel stabiel en sereen
- Geduldig
- Vriendelijk
- Bescheiden
- Zelfverzekerd
- Optimistisch
- Ondersteunend
- Meelevend
- Bedaard
- Troosters, goede steungevers
- Brengen mensen samen en zorgen voor harmonie in de groep
- Doen alles om conflicten te vermijden
- Eerlijk
- Onbaatzuchtig
- Zeer openhartig
- Geen verborgen motieven
- Last met het nemen van beslissingen, vooral als deze bindend zijn
- Delen indirect mee dat ze iets niet willen
- Wanneer ze in rust gestoord worden kunnen ze weerbarstig, koppig en onaangenaam zijn.
In schema vorm:
Type Goed in Stress van Stijl van leidinggeven Groeipunt
Type 1
Perfectionist Rationaliseren, normeren Mag geen fouten maken Weloverwogen, argumenterend correct, veeleisend Type 7
losser, toelaten van humor, plezier als doel op zichzelf
Type 2
Helper Empathie, gevoelsuiting Moet aardig gevonden worden Met gevoel, betrokken wil expliciete waardering ontvangen.Geen typische leider Type 4
Echtheid van invoelen van pijn van de ander
Type 3
Werker Resultaatgericht, enthousiasme Moeten scoren Positief, dynamisch, het doel heiligt de middelen Type 6
Loyaler, kritischer
Type 4
Romanticus Ethische visie, rijke verbeelding Zien van ellende van een ander Weinig structureel Geen leider van nature Type 1
rationeler
Type 5
Denker Specialisatie, discretie Inbreuk op eigen privacy Inhoudelijk gericht Geen leider van origine Type 8
Naar buiten treden
Type 6
Loyalist Oplossen problemen Geen controle over situatie hebben Op basis van regels en procedures, loyaal, moeite met delegeren Type 9
Rustiger, meer vertrouwen hebben in omgeving
Type 7
Avonturier Ideeën genereren Beperking van eigen vrijheid Losjes, geen grote behoefte aan leiderschap Type 5
Stilstaan, ook bij minder leuke zaken
Type 8
Baas Obstakels overwinnen, delegeren Eigen zwakte Natuurlijke Leider, zelfverzekerd, ongeduldig Type 2
Empatischer, uiten van gevoelens
Type 9
Bemiddelaar Harmonie bewaren, bemiddelen Conflicten, nee zeggen Rust uitstralend, bindende factor, niet altijd duidelijk Type 3
Doelgerichter, voor zichzelf leren opkomen
5) Toepassingen in het dagelijkse leven
Het enneagram op de werkvloer
Op de werkvloer gaat men meer en meer gebruik maken van het enneagram...
Het enneagram komt vooral van pas bij: - management
- coaching
- teamvorming
Management: Bij management is het belangrijk dat je werkmensen goed kent enz. weet wie goed is in wat en wie wat allemaal aankan. Zo kun je veel efficiënter beslissingen maken en taken verdelen. Met het enneagram kan je ook te weten komen tot welk type jij zelf behoort en hoe dit overkomt bij je personeel. Zo kom je ook dikwijls de beweegredenen achter de reacties van je personeel te weten. En als je niet echt tot het type “baas” behoort (wat toch wel gewenst is in het management) kan je nog altijd op een paar dingen letten zodat je toch meer over komt als een “baas”
Coaching: Door het enneagram kun je dus zoals hierboven al gezegd de persoonlijkheden van je collega’s/personeel leren kennen. Bij coaching kan dit heel goed van pas komen aangezien je dan te weten komt wat je personeel interesseert en wat er in hen omgaat enz. kun je hen ook beter motiveren wat uitermate belangrijk is bij coaching.
Teamvorming: Het enneagram is ook heel handig voor het vormen van een hechte groep die nauw samenwerkt. Want als je beter begrijpt waarom en bepaalde mensen reageren dan kun je de mensen van de groep beter op elkaar afstemmen.
Op de werkvloer wordt het enneagram toegepast als procesmodel.
Het enneagram op spiritueel vlak
Men kan het enneagram ook op een spirituele manier gaan bekijken en dan wordt het enneagram vooral verbonden met: - De astrologie (horoscoop)
- Kaart leggen
- Alternatieve geneeswijze
De astrologie: Sommige mensen verbinden het enneagram aan de astrologie en vooral dan aan de horoscoop omdat een horoscoop net als het enneagram de persoonlijkheid van een persoon weergeeft en ontleed. Maar bij de astrologie gaat men nog een stapje verder. Sommige mensen geloven dat je aan de hand van de sterren en het enneagram een persoon zijn persoonlijkheid kan ontdekken, maar ook dat je kan zien hoe die persoonlijkheid gaat evolueren. Ze geloven dat je aan de hand van het enneagram en de sterrentekens de toekomst van een persoon kan voorspellen.
Kaart leggen: Voor het kaart leggen geld eigenlijk hetzelfde. Bij het kaart leggen gaan ze verder op het type dat je bent volgens het enneagram en dan aan de hand van de kaarten kan men te weten komen hoe je persoonlijkheid gaat evolueren of met andere woorden hoe je toekomst eruit ziet.
Alternatieve geneeswijzen: Het enneagram verwijst ook naar de alternatieve geneeswijzen. Want ( sommige) alternatieve artsen behandelen hun patiënten op basis van het type dat ze zijn volgens het enneagram. Zij denken dat elk type specifieke behandelingen en geneesmiddelen nodig heeft die speciaal op hun lichaam zijn afgestemd.
Hier wordt het enneagram toegepast als spiritueel model.
Het enneagram voor jezelf
Met het enneagram kun je natuurlijk ook je eigen persoonlijkheid ontleden en zo je eigen profiel samenstellen. Dit kan in het dagelijkse leven ook heel handig zijn want zo weet je hoe je in bepaalde situaties gaat reageren en waarom. Sommige mensen willen zich via het enneagram zichzelf gewoon beter leren kennen....
Hier wordt het enneagram toegepast als persoonlijkheidsmodel
6) Verwijzing persoonlijkheidstest en link naar de media (BV’S)
Er zijn verschillende soorten testen namelijk intelligentie – en persoonlijkheidstesten. Je kan je wel voorstellen dat het vastleggen van iemands persoonlijkheid veel moeilijker is dan het vastleggen van iemands intelligentie. Een belangrijk verschil is dat bij persoonlijkheid een vaardigheid gemeten wordt. Het enneagram hoort bij de persoonlijkheidstesten, die verder nog eens onderverdeelt zijn in twee soorten.
1. de projectieve test
Je wordt gevraagd om te zeggen wat je ziet op een bepaald prentje, een bekende test is de Rorschach test. Het idee hierachter is dat je iets van jezelf in jouw waarneming ‘ projecteert’ op het prentje. Dus datgene wat jij in het prentje ziet, zegt iets over jou persoonlijkheid.
2. Zelfrapportage test
Bij een zelfrapportage test krijg je een omschrijving van een situatie en jij moet kiezen uit een aantal dingen wat jij in die situatie zou doen. Deze manier van testen is wel doorzichtiger en zo kan je je anders voordoen dan je eigenlijk bent.
Link met de media
Ook beroemde mensen zijn geanalyseerd door psychologen en werden onderverdeeld in hun types. Enkele voorbeelden:
1. Perfectionist: Johan Cruyff, Nelson Mandela, Hillary Clinton, Harrison Ford, Dalai Lama
2. Helper: moeder Teresa, Bill Cosby, Gloria Estefan, Madonna en Sofia Loren, Christina Onassis, Celine Dio
3. Werker: Ronald Reagan, Sharon Stone, Bill Clinton, Arnold Schwarzenegger en Tom Cruise.
4. Romanticus: prinses Diana, Herman Brood, Vincent Van Gogh, Michael Jackson en Dennis Rodman, Alanis Morrisette
5. Denker: Newton, Lenin en Woody Allen.
6. Loyalist: George Bush, Kim Bassinger, Richard Nixon en Mel Gibson.
7. Avonturier: John F. Kennedy, Tom Hanks, Eddy Murphy en Steven Spielberg, Leonardo DaVinci
8. Baas: Franklin Roosevelt, Pablo Picasso, Sean Connery, Joseph Stalin, Oscar de la Fontaine, Che Guevarra
9. Bemiddelaar: Luciano Pavarotti, Walt Disney, Ronald Reagan, Serena Williams
Als je je eigen enneagram wilt maken kan je best naar de site www.locomotiva.nl surfen. Dit is een heel eenvoudige test met een duidelijke uitkomst. Je krijgt je persoonlijke enneagram toe gemaild met je resultaten en een toelichting. (zie bijgevoegd voorbeeld van Valerie Cornelis)
Voorbeeld van Valerie Cornelis:
Type Score
1 - De perfectionist 6
2 - De gever 5
3 - De succesvolle werker 4
4 - De romanticus 7
5 - De waarnemer 2
6 - De loyale scepticus 5
7 - De levensgenieter 8
8 - De baas 3
9 - De bemiddelaar 5
Beste Valerie,
Hierbij de resultaten van je enneagram-test. Zoals je ook al op de web-pagina hebt kunnen zien scoorde je het hoogst voor enneagramtype 7 - "De levensgenieter". Hieronder vind je een korte uitleg van de betekenis van dit enneagramtype.
7. De levensgenieter
de gezellige; de eeuwig jeugdige. Dillettantisch; vluchtige liefdes; oppervlakkigheid; avontuurlijk; het leven verrukkelijk vinden. Moeilijkheden bij inzet; wil de mogelijkheden open houden; wil emotioneel niet negatief betrokken worden. In het algemeen vrolijk; stimulerende persoonlijkheid; begint aan iets maar maakt het nooit af.
Gezonde typen (7) zijn vernieuwend, boeiende vertellers, enthousiast en veelzijdig.
7) Kritisch bedenking
8 Bronnen
PALMER, H. Handboek enneagram.2001, Utrecht/Antwerpen
www.enneagram.nl
www.dirah.org/enneagram.htm
www.inn.nl/~hdijkstr/linkerkolom/model.htm
www.intermediair.nl/test/Enneagram/tabel.html
MAES, P. Stress en psychosomatiek
http://home.wanadoo.nl/a.heer/index.html
www.psyonline.nl/persoon.htm
www.home.wanadoo.nl/a.heer/palmer.htm
www.members.home.nl/belpet/frame24.html
www.enneagramstichting.nl/enneagrampanels.html
Wat IS het enneagram?
Het woord enneagram stamt van het Griekse ennea, dat ‘negen’ betekent en grammos, dat voor ‘punten’ staat. Het enneagram gaat over de terugkeer naar de essentie, het is een eenvoudig proces model voor persoonlijke ontwikkeling.
Het enneagram vat de persoonlijkheid of wat ieder van ons ervaart als zijn ‘IK’ op als slechts één dimensie op een lange lijn waarlangs de persoonlijkheid zich ontwikkelt.
Het enneagram geeft ons de mogelijkheid de wereld vanuit de levensvisie van anderen te zien. Ook maakt het enneagram ons bewust van de aanleg die elk type heeft voor hogere kwaliteiten, zoals empathie, alwetendheid en liefde.
Het symbool van het enneagram is een negenpuntig ster- diagram, dat de dynamische structuur van het model weergeeft. De negen persoonlijkheidstypen hebben in dit diagram elk een vast punt en staan via lijnen met elkaar in verbinding. Dit betekent dat de onderlinge relaties van de typen volgens vaste patronen verlopen.
Het model stelt ons ook in staat een diep inzicht in ons eigen karakter te krijgen, en het geeft ons een helder inzicht in onze relaties met anderen.
De negenpuntige ster van het diagram brengt de relatie in kaart tussen 2 universele wetten van de mystiek. Dit zijn de Wet van Drie en de Wet van Zeven. (De Wet van Drie vertegenwoordigt de krachten die nodig zijn om een gebeurtenis in gang te zetten. De Wet van Zeven bepaalt de opeenvolging van stadia via welke een gebeurtenis zich voordoet).
De Wet van Drie vinden we terug in de driehoek van het diagram. Deze vertegenwoordigt de opvatting dat er drie krachten nodig zijn om iets te scheppen, en dus GEEN twee (oorzaak en gevolg)
Als een gebeurtenis eenmaal begonnen is treedt de Wet van Zeven in werking. De verschillende gebeurtenissen worden altijd op dezelfde manier herhaald zoals bevoorbeeld de muzikale toonladder (= de 7 noten met de zich herhalende do)
= de Wet van Drie (= de drievuldigheid)
2) DOEL VAN HET ENNEAGRAM.
Het enneagram is uitgevonden, maar om welke reden? Wat wou men hiermee aantonen. Je zou kunnen zeggen dat het enneagram twee doelgroepen heeft. Enerzijds voor het individu en anderzijds voor groepen, de omgeving.
Het individu: Het gaat erom dat je jezelf leert kennen. Zo kan je dan met die zelfkennis een evolutie in je persoonlijke ontwikkeling teweeg brengen. Met behulp van het enneagram kan je een transformatie in je persoonlijkheid veroorzaken.
omgeving: Het is belangrijk dat je de verschillende types in de omgeving herkent. Dit is nodig opdat het de communicatie met anderen verbetert. De interactie maakt ook het samenwerken vlotter gaan. Wanneer je in groep bent, krijg je meer inzicht in de rijkheid en uniekheid van je medemens.
Het enneagram maakt je bewuster van waarom je dingen doet en hoe het voor anderen is, welke gevolgen het voor anderen heeft. Het is belangrijk om in contact te zijn met jezelf en met anderen.
3) De Geschiedenis van het enneagram
Gurdjieffs schoktherapie
Het enneagramsymbool is afkomstig van George Gurdjieff, die door Jorritsma wordt omschreven als een 'Russische Socrates'. Gurdjieff werd in 1866 (of later) geboren in Armenië, dicht bij de Turkse grens. Kort voor de Eerste Wereldoorlog startte hij in Moskou een esoterische (voor ingewijde) school die aanhang verwierf onder aristocraten, kunstenaars en intellectuelen. Zij moesten hem elk duizend roebel per jaar betalen, want hij ging ervan uit dat 'de mensen niet waarderen wat zij gemakkelijk krijgen'.
Zijn visie op de mensheid was nogal pessimistisch. Hij beschouwde mensen als machines of automaten die louter reageren op externe prikkels. Ze beschikken niet over een duurzaam 'Ik' en hebben geen controle over hun handelingen, gevoelens en gedachten.
Het enneagram werd voor het eerst openbaar gemaakt in het boek Op zoek naar het wonderbaarlijke van de publicist Pjotr Ouspensky (1949), Gurdjieffs bekendste leerling. Volgens de meester was het de steen der wijzen waaruit men de wetten van het heelal kan aflezen. Het kan alleen ten volle worden begrepen door deel te nemen aan ingewikkelde dansoefeningen, die een uiterste concentratie vereisen. Het enneagram belichaamt onder meer de Wet van Zeven, waarbij elk afgerond proces wordt voorgesteld als de overgang van de toon 'do' naar de 'do' van het volgende octaaf. Dit geschiedt via zeven grondtonen plus twee 'aanvullende schokken' tussen de intervallen omina en si-do.
Hoewel Gurdjieff beweerde dat je iets pas werkelijk begrijpt wanneer je het in een enneagram kunt plaatsen, ondernam hij geen poging de menselijke persoonlijkheid hierin in te vatten. Deze toepassing werd pas in de jaren '60 ontwikkeld door de in 1931 geboren Boliviaan Oscar Ichazo.
Wanneer een kind wordt geboren, is het nog helemaal zuiver. Maar om te overleven in een bedreigende wereld ontwikkelt het kind een ego of persoonlijkheid die de essentie gaat verduisteren. Ieder mens heeft volgens Ichazo een bepaalde 'egofixatie' en een bijbehorende 'passie' die zijn gedachten, handelingen en emoties domineert. Er bestaan negen verschillende hartstochten, die in het enneagram worden weergegeven. Zeven daarvan zijn vernoemd naar de traditionele christelijke doodzonden: woede, trots, afgunst, hebzucht, gulzigheid, lust en luiheid. Angst en
bedrog werden door Ichazo toegevoegd om het geheel te completeren.
De verkondigers van het enneagram kunnen slechts negen karaktertypen onderscheiden omdat hun 'steen der wijzen' nu eenmaal niet meer hoekpunten heeft. Het aantal typen lag bij voorbaat vast en is dus niet uit psychologisch onderzoek voortgekomen. Psychologen zijn al lang afgestapt van persoonlijkheidstypologieën die uitgaan van een beperkt aantal afzonderlijke hokjes waar iedereen in moet passen. Het menselijk gedrag is zo complex en er zijn zoveel individuele verschillen dat je mensen niet kunt indelen in enkele voorgevormde categorieën zonder tot simplificaties of stereotypen te vervallen.
Besluit
In onze tijd waar concepten, constructen en modellen de nieuwe waarheid zijn is het Enneagram een ware uitdaging, temeer daar we alle oude en geheime kennis er in kwijt kunnen, onder andere de platonische (volgens de leer van Plato; geestelijke, onbaatzuchtige) ideeën, de kabbalistische (betreffende de joodse, geheime leer) sefirot, het gnostische denken, de leer van de triniteit (drievuldigheid), esoterische leringen van Alice Bailey, de astrologie, de tarot, etc, etc.
Maar ook de filosofie, de psychologie, de evolutieleer, de cybernetica, etc.
Testje!!!
Een klein rekenkundig experiment kan duidelijk maken hoe bijzonder het enneagram is. Pak hiervoor een rekenmachine en toets een willekeurig cijfer in (behalve zeven). Deel dit getal door zeven en constateer dat de decimale reeks 142857 zich achter de komma herhaalt. Vermenigvuldig de uitkomst vervolgens met drie en ontdek dat de magische reeks nog steeds aanwezig is. De verbindingslijnen in het enneagram volgen eveneens de route 142857, terwijl de driehoek tussen de punten 9, 3 en 6 de universele Wet van Drie symboliseert.
4) De negen typen van het enneagram
Het enneagram is opgedeeld in drie centra:
1. Buik: gericht op zich bemoeien met anderen; ze houden zich bezig met de agenda van anderen, gaan doen wat anderen doen (meeloper)
2. Hart: gericht op het verkrijgen van positieve bijval van anderen
3. Hoofd: angst typen, houden zichzelf bezig met de vraag ‘hoe kan ik met angst, vrees leven?’ men wordt heen en weer geslingerd tussen twijfel en geloof.
Deze centra zijn elk nog eens opgedeeld in drie typen, daardoor ontstaan de negen typen van het enneagram of de enneatypen.
Het hart: type 2, 3, 4 (de helper, werker en romanticus)
Het hoofd: type 5, 6, 7 (de denker, loyalist en avonturier)
Als je in basis een één bent ben je ook een ‘twee en een ‘negen’, je vleugeltypen en een ‘vier’, je stresspunt en de ‘zeven’, je ontspanningspunt. Door het Enneagram goed te bestuderen ontdek je dat je al die punten kunt gebruiken, zowel de sterke als de zwakke punten van dat type. Ieder mens heeft dus zeker vijf karaktertypen tot zijn of haar beschikking.Als je die karaktereigenschappen bij je zelf kunt ontwikkelen kijk je al heel anders tegen de werkelijkheid aan. Je kunt opeens veel beter met anderen omgaan, je anticipeert beter op situaties en je hebt meer brillen om door te kijken. Dat is de ongelooflijke kracht van dit model.
Beschrijving van elk type:
1. De perfectionist:
- Gewetensvol
- Rationeel
- Redelijk
- Zelfgedisciplineerd
- Gematigd
- Zeer ethisch: waarheid en juistheid zijn primaire waarden
- Oprecht
- Eerlijk
- Groot verantwoordelijkheidsbesef
- Streeft naar objectiviteit en onpartijdigheid
- Drang naar volmaaktheid (zonder realiteit uit het oog te verliezen)
- Zetten zich altijd 100% in
- Gaan heel methodisch en punctueel te werk
- Hebben het moeilijk om plezier te maken
- Moeilijkheden met het volgen van de gulden middenweg.
2. De helper:
- Bereidwillig
- Sympathiek
- Vol met gevoelens met en voor anderen
- Extreem vrijgevig
- Helpend
- Liefhebbend
- Bedachtzaam
- Geven de mensen wat ze willen
- Oprecht
- Warmhartig
- Waarderend
- Aanmoedigend
- Spelen een moederlijke rol
- Zelfopofferend
- Kunnen moeilijk neen zeggen
- Charmant
- Vriendelijk
- Leggen gemakkelijk contacten
- Klagen gemakkelijk indien iets niet naar wens is
- Wanneer ze geen erkenning krijgen van anderen gaan ze manipuleren, werkt dit niet worden ze onverdraaglijk
3. De werker:
- Zelfverzekerd
- Passen zich makkelijk aan
- Motiveerders
- Weten iets voor te stellen in een aanvaardbare en dwingende manier
- Doen alles om niet te falen
- Stralen enthousiasme en optimisme uit
- Workaholics
- Verliezen zelden overzicht op een zaak of gebeurtenis
- Kan iets uit de grond stampen
- Verdringen hun gevoelens voor hun carrière
4. De romanticus:
- Romantisch
- Zelfbewust
- Meedogend
- Tactvol
- Voelen pijn bij anderen aan, doordat ze zelf veel lijden
- Zeer persoonlijk, individualistisch
- Hebben een ironisch beeld van zichzelf en van het leven
- Kunnen ernstig, grappig en lichtgeraakt zijn, maar zijn emotioneel sterk
- Artistiek begaafd, drukt in kunstwerken zijn emoties uit
- Ontsnappen aan de pijn door te vluchten in een fantasiewereld
- Kunnen emotioneel labiel worden en balanceren tussen hyperactiviteit en depressie
- Weinig zelfvertrouwen in zichzelf
5. De denker:
- Spaarzaam
- Scherpzinnig
- Bedachtzaam
- Onafhankelijke denkers
- Vindingrijk
- Gereserveerd
- Kunnen een geheim bewaren
- Gierig met tijd en inzichten
- Moeilijk om gevoelens te uiten
- Neiging om alles in vakjes op te delen
- Bekijken het leven van op een afstand
- Gesteld op privacy
- Objectief
- Moeten zich regelmatig terugtrekken om hun gevoelens en gedachten te ordenen
- Originele en waardevolle ideeën
6. De loyalist:
- Behoedzaam
- Bescheiden
- Willen niet opvallen
- Medewerkend
- Voorzichtig
- Waakzaam
- Verantwoordelijk
- Hardwerkend
- Behoefte aan zekerheid
- Beminnelijk
- Loyaal aan de groep waartoe ze behoren
- Hulpvaardig
- Voelen zich plichtsgetrouw en gehoorzaam
- Zesde zintuig voor ongerijmdheden
- Weinig zelfvertrouwen
- Conservatief, vrezen voor veranderingen
- Neiging om hun haat en vijandigheid te projecteren op anderen
7. De avonturier:
- Zeer sympathiek
- Prikkelbaar
- Flexibel
- Speels
- Genietend
- Onbezorgd
- Vindingrijk
- Praatgraag
- Praktisch
- Vooruitstrevend
- Productief
- Gelukkig
- Levendig
- Mensen stimulerend
- Willen het negatieve niet zien
- Houden zich met van alles bezig, omdat ze niet voor 1 richting kunnen kiezen
- Veelzijdig getalenteerd
- Gaan permanent op de vlucht voor saaiheid en leed
Komen nerveus en hyperactief over
- Moeilijk met emotionele problemen
8. De baas:
- Assertief
- Sterk
- Goedmoedig
- Vertrouwen sterk op zichzelf
- Kunnen voor zich opkomen
- Actiegericht
- Innerlijke gedrevenheid
- Moedig
- Houden van uitdagingen
- Doorzettend
- Volhardend
- Sterk rechtvaardigheidsgevoel
- Bevelen liever dan bevolen warden
- Kunnen streng zijn voor zichzelf en voor anderen
- Demonstreren graag hun macht
- Kunnen pietluttig en detaillist zijn
- Willen van alles op de hoogte zijn
- Geëmotioneerd bij het verliezen van controle over iets
- Neigen ertoe om anderen te gebruiken voor hun doelen en gaan daarvoor agressie niet uit de weg
- Nemen vele initiatieven, en zorgen ervoor dat dit gebeurd
- Komen zeer onbuigzaam over wanneer ze hun fouten moeten toegeven (dit is een vorm van zwakte, en willen dit graag vermijden)
9. De bemiddelaar:
- Zeer ontvankelijk
- Emotioneel stabiel en sereen
- Geduldig
- Vriendelijk
- Bescheiden
- Zelfverzekerd
- Optimistisch
- Ondersteunend
- Meelevend
- Bedaard
- Troosters, goede steungevers
- Brengen mensen samen en zorgen voor harmonie in de groep
- Doen alles om conflicten te vermijden
- Eerlijk
- Onbaatzuchtig
- Zeer openhartig
- Geen verborgen motieven
- Last met het nemen van beslissingen, vooral als deze bindend zijn
- Delen indirect mee dat ze iets niet willen
In schema vorm:
Type Goed in Stress van Stijl van leidinggeven Groeipunt
Type 1
Perfectionist Rationaliseren, normeren Mag geen fouten maken Weloverwogen, argumenterend correct, veeleisend Type 7
losser, toelaten van humor, plezier als doel op zichzelf
Type 2
Helper Empathie, gevoelsuiting Moet aardig gevonden worden Met gevoel, betrokken wil expliciete waardering ontvangen.Geen typische leider Type 4
Echtheid van invoelen van pijn van de ander
Type 3
Werker Resultaatgericht, enthousiasme Moeten scoren Positief, dynamisch, het doel heiligt de middelen Type 6
Loyaler, kritischer
Type 4
Romanticus Ethische visie, rijke verbeelding Zien van ellende van een ander Weinig structureel Geen leider van nature Type 1
rationeler
Denker Specialisatie, discretie Inbreuk op eigen privacy Inhoudelijk gericht Geen leider van origine Type 8
Naar buiten treden
Type 6
Loyalist Oplossen problemen Geen controle over situatie hebben Op basis van regels en procedures, loyaal, moeite met delegeren Type 9
Rustiger, meer vertrouwen hebben in omgeving
Type 7
Avonturier Ideeën genereren Beperking van eigen vrijheid Losjes, geen grote behoefte aan leiderschap Type 5
Stilstaan, ook bij minder leuke zaken
Type 8
Baas Obstakels overwinnen, delegeren Eigen zwakte Natuurlijke Leider, zelfverzekerd, ongeduldig Type 2
Empatischer, uiten van gevoelens
Type 9
Bemiddelaar Harmonie bewaren, bemiddelen Conflicten, nee zeggen Rust uitstralend, bindende factor, niet altijd duidelijk Type 3
Doelgerichter, voor zichzelf leren opkomen
Het enneagram op de werkvloer
Op de werkvloer gaat men meer en meer gebruik maken van het enneagram...
Het enneagram komt vooral van pas bij: - management
- coaching
- teamvorming
Management: Bij management is het belangrijk dat je werkmensen goed kent enz. weet wie goed is in wat en wie wat allemaal aankan. Zo kun je veel efficiënter beslissingen maken en taken verdelen. Met het enneagram kan je ook te weten komen tot welk type jij zelf behoort en hoe dit overkomt bij je personeel. Zo kom je ook dikwijls de beweegredenen achter de reacties van je personeel te weten. En als je niet echt tot het type “baas” behoort (wat toch wel gewenst is in het management) kan je nog altijd op een paar dingen letten zodat je toch meer over komt als een “baas”
Coaching: Door het enneagram kun je dus zoals hierboven al gezegd de persoonlijkheden van je collega’s/personeel leren kennen. Bij coaching kan dit heel goed van pas komen aangezien je dan te weten komt wat je personeel interesseert en wat er in hen omgaat enz. kun je hen ook beter motiveren wat uitermate belangrijk is bij coaching.
Teamvorming: Het enneagram is ook heel handig voor het vormen van een hechte groep die nauw samenwerkt. Want als je beter begrijpt waarom en bepaalde mensen reageren dan kun je de mensen van de groep beter op elkaar afstemmen.
Op de werkvloer wordt het enneagram toegepast als procesmodel.
Men kan het enneagram ook op een spirituele manier gaan bekijken en dan wordt het enneagram vooral verbonden met: - De astrologie (horoscoop)
- Kaart leggen
- Alternatieve geneeswijze
De astrologie: Sommige mensen verbinden het enneagram aan de astrologie en vooral dan aan de horoscoop omdat een horoscoop net als het enneagram de persoonlijkheid van een persoon weergeeft en ontleed. Maar bij de astrologie gaat men nog een stapje verder. Sommige mensen geloven dat je aan de hand van de sterren en het enneagram een persoon zijn persoonlijkheid kan ontdekken, maar ook dat je kan zien hoe die persoonlijkheid gaat evolueren. Ze geloven dat je aan de hand van het enneagram en de sterrentekens de toekomst van een persoon kan voorspellen.
Kaart leggen: Voor het kaart leggen geld eigenlijk hetzelfde. Bij het kaart leggen gaan ze verder op het type dat je bent volgens het enneagram en dan aan de hand van de kaarten kan men te weten komen hoe je persoonlijkheid gaat evolueren of met andere woorden hoe je toekomst eruit ziet.
Alternatieve geneeswijzen: Het enneagram verwijst ook naar de alternatieve geneeswijzen. Want ( sommige) alternatieve artsen behandelen hun patiënten op basis van het type dat ze zijn volgens het enneagram. Zij denken dat elk type specifieke behandelingen en geneesmiddelen nodig heeft die speciaal op hun lichaam zijn afgestemd.
Hier wordt het enneagram toegepast als spiritueel model.
Het enneagram voor jezelf
Met het enneagram kun je natuurlijk ook je eigen persoonlijkheid ontleden en zo je eigen profiel samenstellen. Dit kan in het dagelijkse leven ook heel handig zijn want zo weet je hoe je in bepaalde situaties gaat reageren en waarom. Sommige mensen willen zich via het enneagram zichzelf gewoon beter leren kennen....
Hier wordt het enneagram toegepast als persoonlijkheidsmodel
6) Verwijzing persoonlijkheidstest en link naar de media (BV’S)
Er zijn verschillende soorten testen namelijk intelligentie – en persoonlijkheidstesten. Je kan je wel voorstellen dat het vastleggen van iemands persoonlijkheid veel moeilijker is dan het vastleggen van iemands intelligentie. Een belangrijk verschil is dat bij persoonlijkheid een vaardigheid gemeten wordt. Het enneagram hoort bij de persoonlijkheidstesten, die verder nog eens onderverdeelt zijn in twee soorten.
Je wordt gevraagd om te zeggen wat je ziet op een bepaald prentje, een bekende test is de Rorschach test. Het idee hierachter is dat je iets van jezelf in jouw waarneming ‘ projecteert’ op het prentje. Dus datgene wat jij in het prentje ziet, zegt iets over jou persoonlijkheid.
2. Zelfrapportage test
Bij een zelfrapportage test krijg je een omschrijving van een situatie en jij moet kiezen uit een aantal dingen wat jij in die situatie zou doen. Deze manier van testen is wel doorzichtiger en zo kan je je anders voordoen dan je eigenlijk bent.
Link met de media
Ook beroemde mensen zijn geanalyseerd door psychologen en werden onderverdeeld in hun types. Enkele voorbeelden:
1. Perfectionist: Johan Cruyff, Nelson Mandela, Hillary Clinton, Harrison Ford, Dalai Lama
2. Helper: moeder Teresa, Bill Cosby, Gloria Estefan, Madonna en Sofia Loren, Christina Onassis, Celine Dio
3. Werker: Ronald Reagan, Sharon Stone, Bill Clinton, Arnold Schwarzenegger en Tom Cruise.
4. Romanticus: prinses Diana, Herman Brood, Vincent Van Gogh, Michael Jackson en Dennis Rodman, Alanis Morrisette
5. Denker: Newton, Lenin en Woody Allen.
6. Loyalist: George Bush, Kim Bassinger, Richard Nixon en Mel Gibson.
7. Avonturier: John F. Kennedy, Tom Hanks, Eddy Murphy en Steven Spielberg, Leonardo DaVinci
9. Bemiddelaar: Luciano Pavarotti, Walt Disney, Ronald Reagan, Serena Williams
Als je je eigen enneagram wilt maken kan je best naar de site www.locomotiva.nl surfen. Dit is een heel eenvoudige test met een duidelijke uitkomst. Je krijgt je persoonlijke enneagram toe gemaild met je resultaten en een toelichting. (zie bijgevoegd voorbeeld van Valerie Cornelis)
Voorbeeld van Valerie Cornelis:
Type Score
1 - De perfectionist 6
2 - De gever 5
3 - De succesvolle werker 4
4 - De romanticus 7
5 - De waarnemer 2
6 - De loyale scepticus 5
7 - De levensgenieter 8
8 - De baas 3
9 - De bemiddelaar 5
Beste Valerie,
Hierbij de resultaten van je enneagram-test. Zoals je ook al op de web-pagina hebt kunnen zien scoorde je het hoogst voor enneagramtype 7 - "De levensgenieter". Hieronder vind je een korte uitleg van de betekenis van dit enneagramtype.
7. De levensgenieter
Gezonde typen (7) zijn vernieuwend, boeiende vertellers, enthousiast en veelzijdig.
7) Kritisch bedenking
8 Bronnen
PALMER, H. Handboek enneagram.2001, Utrecht/Antwerpen
www.enneagram.nl
www.dirah.org/enneagram.htm
www.inn.nl/~hdijkstr/linkerkolom/model.htm
www.intermediair.nl/test/Enneagram/tabel.html
MAES, P. Stress en psychosomatiek
http://home.wanadoo.nl/a.heer/index.html
www.psyonline.nl/persoon.htm
www.home.wanadoo.nl/a.heer/palmer.htm
www.members.home.nl/belpet/frame24.html
www.enneagramstichting.nl/enneagrampanels.html
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden