Maarten Luther

Inhoudsopgave:

- Voorwoord.
- Luther toen hij klein was.
- Luther als monnik en hoogleraar.
- De stellingen van Luther.
- Luther werd bedreigd met de ban.
- Luther keert terug naar Wittenberg.
- Luther op de Wartburg.
- Luthers gezin.
- De laatste jaren van Luther.
- Bronvermelding.
- Nawoord.
- Over mijn werkstuk.

Voorwoord.

Ik wil aan het eind van mijn werkstuk te weten zijn gekomen wat Luthers rol in de kerkgeschiedenis was, hoe hij er mee in aanraking is gekomen, wat zo belangrijk was dat hij bekend werd en wat hij allemaal heeft gedaan. Ik zal proberen om mijn eigen mening in dit werkstuk te verwerken, ook al zijn het voornamelijk feiten over Luther. Ik denk dat ik aan het eind van dit werkstuk wel heel wat heb bijgeleerd over Luther. Ik weet er namelijk bijna niks over dus ik moet van alles uit boeken en van het internet afhalen.

Luther werd in een tijd geboren toen er veel spanning was. Het was niet echt veilig want mensen hadden vaak en veel conflicten. De tijd waarin de middeleeuwen overloopt naar de nieuwe tijd. Luther zelf speelde in deze tijd een beslissende rol.


Luther werd geboren op 10 november 1483. Zijn echte naam is Maarten Luder maar noemde zichzelf later Luther. Kort nadat Luther geboren was vertrok zijn vader (1484) die een boerenzoon was van Eisleben naar Mansfeld. Hij wilde proberen om zijn gezin een beter leven te geven en hij had werk in de kopermijnbouw. Zijn doel was dus een beter bestaan en dat lukte hem uitstekend want in 1491 behoorde hij tot de belangrijkste familie van Mansfeld. De moeder van Luther heette Margarette Luder. Zij had heel wat kinderen gekregen en Luther kreeg een strenge opvoeding.
Toen Luther klein was hadden de scholen nog middeleeuwse en barbaarse leermethodes. Luther bezocht een Latijnse school in Mansfeld. Hij werd op die school als volgt beschreven: stil, terughoudend, bedeesd dor strenge orde maar toch en erg begaafde scholier.
In 1497 gaat Luther in Magdeburg naar de school van de "Broeders des Gemenen Levens" en vanuit daar in 1498 naar Eisenach naar familieleden van de Luthers. Daar studeert hij op de stedelijke parochieschool.
De familie van Luther was rijk genoeg om zijn studie te betalen. Hij begon met zijn studie aan de universiteit in Erfurt in 1505. Zijn vader Hans hoopte dat hij met een goede rechtenstudie een goede jurist zou worden. Luthers universiteit behoorde tot een van de belangrijkste. Dat was een reden waarom zijn vader deze universiteit voor hem koos. Maar eerst voordat je hogerop kon gaan moest je zeven vrije kunsten leren en dat heeft Luther dus ook nog gedaan.
In 1505 doet Luther opeens een gelofte om monnik te worden. Zijn vader en moeder vonden dit absoluut niet leuk. Al dat schoolgeld enzo, dat begrijp ik best, doe je zoveel moeite voor je zoon wil hij priester worden. Zijn vrienden waren juist verbaasd. Ze vonden hem een levenslustige kameraad. Maar later treedt hij dan in in de bedelorde in het Erfurt klooster.

Hoeveel zijn ouders en vrienden ook zeuren dat hij niet in het klooster moet gaan doet hij het toch. Zou ik ook doen, als je iets graag wil moet je er voor gaan. Het leven als monnik was zwaar ook al zou je denken van niet. Het bestond uit vasten, bidden en werken. Hun dag begon al om 3.00 uur met de eerste gebedstonde. Hij werd in deze tijd sterk op de bijbel betrokken het heeft namelijk veel invloed op zijn toekomstige geschriften.
In 1507 wordt Luther priester in Erfurt. Hij begint in hetzelfde jaar een studie theologie ook in Erfurt. Hij bestudeert daar de scholastiek en komt in aanraking met de gedachten
van humanisten. Dat is een nieuwe geestelijke stroming, die zelf oorzaak en tegelijkertijd resultaat van de verandering is (in het Latijn, humanitas = menselijkheid, wat betekent: de ontwikkelde mens). In dat jaar vinden namelijk veel veranderingen plaats. Ook begroet hij de oplossing van de humanisten ‘Ad Fontes’. Voor hem betekent dit het besturen van de Griekse en Hebreeuwse bronnen van de bijbel. Humanisme was voor hem boven alles een nieuwe bezinning op de Griekse en Hebreeuwse originele handschriften van de Bijbel. Dit noemden ze bijbelhumanisme.

Luther werkt nu aan de Wittenbergse universiteit “Leucorea” in 1512. De tijd wordt gekenmerkt door geloofskennis. Het beslissende licht was voor hem de brief aan de Romeinen die hij goed had bestudeerd.

De mens bereikt de gerechtigheid alleen door de genade van God, niet door de goede werken (Röm. 1, 17): Want de rechtvaardigheid Gods wordt in hetzelve geopenbaard uit geloof tot geloof; gelijk geschreven is: "Maar de rechtvaardige zal uit het geloof leven." Rond Luther vormt zich nu een kring van theologen, ook Nikolaas van Amsdorf en Karlstadt (Andreas Bodenstein) deden hieraan mee. Hij wordt ook in 1514 predikant van Wittenberger.

De stellingen van Luther.

Het gaat hier over lutherse stellingen. Dat waren er 95. Ik heb er natuurlijk niks aan om ze alle 95 hier neer te zetten maar toch zet ik er even 10 neer om even een idee te krijgen over zijn stellingen:

1. Onze Heer en meester Jezus Christus heeft, toen hij zeide: "Bekeert u, enz." (Engels:``Repent'') (Mt 4:17), bedoeld, dat het hele leven van de gelovigen een bekering-en-boetedoening moet zijn.
2. Dit woord kan niet opgevat worden als betrekking hebbend op de sacramentele boetedoening (dat is de biecht en de satisfactie, die door de priesters ambtshalve worden bediend).
3. Toch bedoelt Hij niet alleen de innerlijke, welnee, innerlijke boetedoening is geen boetedoening, als ze naar buiten niet allerlei kastijdingen van het vlees uitwerkt.
4. De boete duurt dan ook, zolang het zelfverwijt duurt (dat is de ware innerlijke boetedoening), te weten tot op de drempel van het koninkrijk der hemelen.
5. De paus wil en kan geen enkele boete kwijtschelden, behalve die hij ingevolge zijn eigen oordeel of ingevolge de regels van het kerkelijk recht heeft opgelegd.
6. De paus kan geen enkele schuld vergeven tenzij door te verklaren en te verzekeren, dat ze door God vergeven is, of het moest zijn, dat hij vergeeft in gevallen, die tot zijn bevoegdheid behoren; als dit over 't hoofd gezien werd, zou de schuld zonder meer blijven.
7. Aan niemand vergeeft God zomaar de schuld, zonder dat Hij hem tegelijkertijd, nederig in elk opzicht, onderwerpt aan zijn vertegenwoordiger de priester.

8. De regels van het kerkelijk strafrecht gelden alleen voor de levenden en aan stervenden behoort op die grond niets te worden opgelegd.
9. Derhalve handelt de Heilige Geest billijk met ons door de paus, wanneer hij in zijn decreten gevallen van dood en nood altijd uitzondert.
10. Onwijs en kwalijk handelen die priesters, die stervenden binden aan kerkrechtelijke boetedoeningen tot in het louteringsvuur.

Bron: vertaling van F. van der Heijden

Voor de stelling:

Hij is in 1514 niet alleen hoogleraar maar ook nog eens predikant. Hij is predikant in de stadskerk van Wittenberg. Hij komt tot de ontdekking dat er minder mensen bij hem komen biechten. De mensen hebben iets anders gevonden: het kopen van aflaatbrieven. Hij merkte dat de aflaatverkoop bijna in plaats van biechten kwam. Dit was natuurlijk volledig in strijd met Lutherse overtuigingen. Hij gelooft dat mensen hun hele leven moeten toebehoren aan god.

Al voor 31 oktober 1517 had Luther al vaak preken uitgesproken tegen de aflaathandel. Maar die dag schreef Luther een brief aan zijn kerkelijke meerderen en hij hoopte om hiermee om eens en voorgoed deze misstap uit het dagelijkse leven te halen, wat dus helemaal verkeerd ging. Aan zijn brief voegde hij de 95 stellingen toe waarvan 10 bovenaan dit hoofdstuk, die als uitgangspunt moesten dienen voor een academisch dispuut hierover. Het werkelijk aanslaan van zijn stellingen behoort waarschijnlijk tot her rijk der legenden. Ondanks dat Luthers stellingen zich zo snel verspreidden, circuleerden al tegen het einde 1517 gedrukte exemplaren. Er was enerzijds een stormachtige bijval van humanistische kant maar anderzijds een volledige verachting uit kerkelijke kringen. Maatregelen kwamen er voorlopig niet, de bisschoppen brachten de paus op de hoogte en deden beroep op Luthers directe meerderen om hem tot inkeer te laten komen.
Doordat er veel belangstelling kwam werd hij gedwongen om alles beter uitleggen. Het was nooit zijn bedoeling geweest om de boel op zijn kop te zetten, wat dus wel gebeurde. De reacties op zijn stellingen waren dus heel anders dan dat hij gehoopt had. Hij werd aangezien voor iemand die vreselijke bedoelingen terwijl hij het juist allemaal goed bedoelde. Er werd zelfs met de brandstapel gedreigd!
Als ik Luther was geweest zou ik ook vechten voor mijn geloof. Wat er gebeurde was gewoon niet goed. Maar toen snapten ze dat niet ik denk dat ze door Luther toch maar is na zijn gaan denken en dat echt biechten toch een stuk beter was.

Luther werd bedreigd met de ban.

Door de voortdurende aanvallen van de kant van de Roomse Curie wordt Luther gedwongen een zelfstandige theologie te ontwikkelen over zijn geloofsinzicht. Hij werkt aan drie grote reformatorische geschriften: "Aan de Christelijke Adel van de Duitse Natie", "Over de Babylonische Ballingschap van de Kerk" en "Over de Vrijheid van een Christenmens".

Hij verwijdert zich nu innerlijk van Rome. Daarom wordt in 1520 het ketterproces tegen hem ter hand genomen. Dit loopt uit op de bul waarin hij met de ban bedreigd wordt, waarin van Luther definitief geëist wordt om de manier waarop hij dacht opnieuw te uiten.

Luther reageert demonstratief: hij verbrandt de bul ("Exurge Domine”). Hij verbrandt het boek tegelijk met het kerkelijke wetboek en de boeken van al zijn tegenstanders. Op de plaats waar hij alles verbrandde staat nu de Luthereik. Ze zeggen dat hij op dat moment riep:
"Omdat jij goddeloos boek de gelovigen van de Heere verdriet aangedaan hebt, daarom doe jou verdriet en vertere jou het eeuwige vuur".
Doordat hij dit deed komt er tussen hem en Rome een onherroepelijke breuk. De paus spreekt op 3 januari de banvloek over Luther uit. Door de stemming in het land die Luther veroorzaakt heeft moet de paus wel gaan praten met Luther. Niet alleen Luther zorgde voor de welgestemde stemming maar ook een aantal vorsten. Hij wordt op rijksdag naar Worms gebracht en er wordt hem een vrijgeleide toegezegd.

Luther keert terug naar Wittenberg.

Uiteindelijk keerde Luther toen de reformatie nogal de extreme toer op ging terug naar Wittenberg om de beweging opnieuw de goede kant op te sturen. Zijn terugkeer bracht geen problemen met zich mee, toch was er nog altijd gevaar want de rijksban werd in 1524 op de derde Neurenbergse Rijksdag vernieuwd.
In de volgende jaren begon Luther via geschriften en preken zijn leer in de praktijk om te zetten. Hierbij behield hij zijn gematigde instelling. Uit zijn houding tegenover de boerenstand blijkt dat hij ook veranderingen op religieus gebied steunde.
De rijksdag van Augsburg (1530) leidde echter tot een verbod van elke godsdienstige vernieuwing. Als reactie op deze antireformatorische houding richtten enkele Duitse vorsten en steden een "Schmalkaldisch Verbond" op tegen de katholieke gebieden en Karel V. Ondanks dat Luther probeerde om vrede te bereiken was het uitbreken van de Schmalkaldische Oorlog onvermijdelijk.

Luther op de Wartburg.

Keurvorst Frederik de wijze laat Luther bij Eisenach brengen. Dat was op 4 mei 1521. Omdat Luther zo populair is en iedereen er over praat hoopt hij hiermee te bereiken dat de aanvallen op de bewegingen van Reformatie wat minder worden. Luther leeft nu op de Wartburg. Hij noemt zich: Jonker Jörg en wat hij daar doet is zijn hoofdhaar en baard verzorgen. Maar Luther vindt het er niet leuk, hij lijdt onder de verbanning. Ook al noemen ze het het rijk van de vogels. Hij zegt dat hij aan verschillende lichamelijke kwalen lijdt, de meeste kwalen komen door zichzelf. Anderen zeggen dat hij gevechten had met satan. Ik denk dat dat over satan niet waar is want ik denk dat je satan net als god niet kan zien en alleen in je gedachten zit. Luther gaat iets anders doen. Hij gaat de bijbel van het Grieks naar het Duits vertalen. Dat doet hij in een korte tijd, namelijk maar 11 weken. Later gaan andere mensen het nog veranderen en komt er ook een gedrukte versie uit in 1522.

Luthers gezin.

Luther trouwde met Katharina van Bora op 13 juni 1525. Ze hebben elkaar leren kennen in het klooster van Nimbischen. Kathrina is 16 jaar jonger dan Luther. De meeste mensen adviseerden om niet met haar te trouwen maar toch deden ze het want zo zagen ze de ondergang van de Reformatie. Zoals Philippus Melanchthon zegt: “een ongelukkige daad”.

Luthers vriend wist helemaal niks over zijn voornemen om met Katharina te trouwen en hij wordt zelfs niet uitgenodigd op de bruiloft van Luther.
Katharina doet het huishouden. En omdat Luther niet goed met geld om kan gaan zorgt Katharina ook voor de huishoudkas.
Luther krijgt zes kinderen. Ze wonen dus met zijn achten in een huis maar ze zijn niet de enige want ook een familielid van Katharina woont bij ze in. Luther heeft ook nog studenten in zijn woning. Hij heeft er een reden voor namelijk dat hij dan de huishoudkas van meer geld kan voorzien want met zo'n grote familie moet je natuurlijk wel iets extras doen om aan geld te komen.

Luthers laatste jaren.

In Luthers laatste levensjaren krijgt hij steeds meer last van allerlei kwalen. Ook zijn dochter Magdalena overleed in 1542, dat was erg zwaar voor hem.
Luthers houding tegenover andere geloven en dan vooral tegenover de joden verandert. Hij gaat er slechter mee om terwijl hij eerst nog heel aardig sprak over joden zoals: "Dat Jezus een geboren Jood is!" Vanuit deze stemming zou ook in 1543 het sterk anti-joods geschrift "Over de Joden en hun leugens" ontstaan kunnen zijn. De strijd tegen de vijanden van de Reformatie voert Luther ook in de laatste jaren. Met het geschrift "Tegen het door de duivel gestichte pausdom van Rome!" deelt hij zijn laatste slag tegen de Roomse Kerk uit.
Luther is echt heel ziek. Maar ondanks alles vertrekt hij op 17 januari voor zijn laatste reis naar Eisleben. Dat is zijn geboortestad. Hij gaat daarheen om verschillende meningen van zijn familie van de Mansfelder graven te beslechten. Wat hij doet lukt met succes. Luther heeft echter niet meer de kracht om naar Wittenberg terug te keren. Hij sterft op de 18 februari 1546 in Eisleben. Op het sterfbed bidt hij: "In Uw handen beveel ik mijn geest. Gij hebt mij verlost, Heere, Gij trouwe God." Op de 22e februari wordt Luther in de Slotkapel in Wittenberg bijgezet, Johannes Bugenhagen is degene die een toespraak bij zijn graf houdt.

Bronvermelding.

Ik heb eerst een zoveel mogelijk over maarten Luther gelezen en toen met behulp van de sites dit werkstuk gemaakt.
http://www.meetingpoint.org/ml/mlframe.htm
http://www.luther.de/nl/leben.html
http://www.decatechisant.nl/Levensbeschijvingen/luther1.HTM
http://home.wanadoo.nl/jt.bos/Kerkgeschiedenis/Levensgeschiedenisluther.html
http://utopia.knoware.nl/users/adosh/luther/

Nawoord.

Ik had een paar onderzoeksvragen in het voorwoord. Ik ben er ook allemaal achter gekomen. Wat ik wilde weten was:
- wat was Luthers rol in de kerkgeschiedenis?

- wat was zo belangrijk dat hij zo bekend werd door zijn geschiedenis.
- of iemand hem heeft beïnvloed?
- had hij veel aanhangers of juist veel vijanden?

- Luthers rol in de kerk geschiedenis is natuurlijk een heel verhaal maar kort samengevat is het toch allemaal wel een beetje begonnen met die aflaatbriefjes waar hij tegen was waardoor hij begon te preken en veel mensen beïnvloeden.
- Wat zo belangrijk was, dat hij voor zijn geloof opkwam ook al waren er een hoop mensen niet mee eens. En dat hij in god geloofde waar hij ook belandde en hoe erg het ook fout ging en dat er gedreigd werd enzo.
- nou eigenlijk waren zijn vader en zijn vrienden totaal verrast dat hij naar het klooster wilde. En dat hij later dus zo’n grote rol in de kerkgeschiedenis heeft gespeeld. Maar eigenlijk heeft god hem dus geïnspireerd en beïnvloed.
- Natuurlijk had hij aanhangers maar ook een hoop vijanden en tegenstanders. Mensen zagen hem als een bedreiging, sommigen dan. Ze vonden het een schande hoe hij dacht en dat hij aanhangers had bleek zo omdat er rellen door hem uitbraken. Wat natuurlijk allemaal helemaal niet zijn bedoeling was geweest. Daardoor kreeg hij juist ook weer veel tegenstanders. Maar het is allemaal toch nog goed gekomen want, hij is dus getrouwd en hij heeft kinderen gekregen, maar ja toen overleed zijn dochter en werd hij ziek enzo en toen ging het steeds slechter met hem tot dat hij dood ging.