Het duinlandschap

Inleiding In Nederland treffen we een grote variatie aan landschappen aan. Één daarvan is het duinlandschap, een bijzonder natuurgebied. Het loopt vanaf de Waddeneilanden, via Noord- en Zuid-Holland naar de Zeeuwse eilanden. De duinen hebben een belangrijke functie om een groot deel van Nederland te beschermen tegen de zee. De duinvorming is jaren geleden begonnen en later is er veel veranderd aan de duinen. In dit werkstuk gaan we op zoek naar het verleden, heden en toekomst van het duinlandschap. De hoofdvraag is: - Hoe is het duinlandschap ontstaan, hoe is het ingericht en wat is de toekomst van het landschap? Deelvragen:
- Hoe ziet het duinlandschap eruit, en hoe is het ontstaan? - Hoe heeft de mens het duinlandschap ingericht en wat is er veranderd in de loop der tijd? - Wat zijn de toekomstplannen voor het duinlandschap m.b.t woningbouw en infrastructuur? Het ontstaan van het duinlandschap Hoe ziet het duinlandschap eruit, en hoe is het ontstaan? Het duinlandschap is in het Holoceen ontstaan. In dat nieuwe geologische tijdperk kwam er een einde aan de laatste ijstijd. Dat kwam door een temperatuurstijging, waardoor het ijs smolt en de zeespiegel ± 125 meter steeg. Daardoor liep de Noordzee vol. Toen de zeespiegel ongeveer 100 meter was gestegen kwam het water tot onze kustlijn. De zee begon zand en klei af te zetten en vormde zo Laag-Nederland. De zeespiegel steeg nog 25 meter door. Het zand dat werd afgezet vormde zandbanken: strandwallen. Er ontstonden evenwijdige strandwallen doordat het zand alleen aan de zeekant werd aangevoerd. De strandwallen werden zo hoog dat ze zelfs met vloed niet meer onder water stonden. Ze werden maximaal 10 meter hoog. De strandwallen vormen nu de oude duinen. Halverwege de middeleeuwen ontstonden er opnieuw duinen: de jonge duinen. Uiteindelijk waren er 4 dingen die voor het ontstaan van de duinen zorgden: De zee
Aanvoer van zand
Wind (opstuiven van het zand) Vegetatie (houdt het zand vast) De duinen bestaan uit verschillende onderdelen (stroken) namelijk: Strand
Zeereep
Jonge duinen
Binnen duinrand
Strandvlakte
Strandwallen (oude duinen) De oude duinen zijn niet meer zo hoog als vroeger, dat komt doordat een deel van de oude duinen is afgegraven voor bijvoorbeeld huizenbouw. De jonge duinen zijn nog wel hoog en begroeid met helmgras. Het helmgras houdt het zand vast. Vroeger zagen de duinen er kaler en grilliger uit. Veranderingen aan het duinlandschap in de loop der tijd Hoe heeft de mens het duinlandschap ingericht en wat is er veranderd in de loop der tijd? Rond 1850 waren de steden zoals Katwijk en Noordwijk nog klein, in de loop der jaren zijn deze steden zich steeds meer gaan uitbreiden en kwamen in het duinlandschap terecht. Het duinlandschap was toen nog kaal en grillig. De steden vormden zich steeds verder naar zee. Vandaar Katwijk aan zee en Noordwijk aan zee. Doordat ze die steden gingen uitbreiden zijn de wegen ook veranderd. Vroeger was er alleen een herenweg maar tegenwoordig lopen er veel meer wegen door de duinen en de afgegraven oude duinen. Niet alleen door die wegen veranderde het duinlandschap maar de mens ging ook dennen planten en meren graven. Vroeger dienden die meren als viswater voor de landeigenaar en bovendien kon het afgegraven zand worden verkocht. Later haalden ze veel drinkwater uit de duinen waardoor de duinen steeds droger werden. In de loop der jaren gingen ze echter ergens anders hun drinkwater uithalen en bleef het grondwater dus op pijl. Je ziet dan ook dat door de neerslag het grondwaterpijl stijgt en er natuurlijke meertjes ontstaan. De dennen werden geplant om zandverstuiving tegen te gaan, maar het diende natuurlijk ook als verfraaiing. De duinen die we nu kennen zijn in vergelijking met vroeger heel “groen” (helmgras etc.) en best fijn. Als laatste is er nog iets veranderd, er is namelijk een nieuw strand ontstaan. Dat kwam door de pier, er ontstond een luwte waardoor de zee weer zand en klei kon afzetten wat een nieuw strand vormde. Er zijn dus veel dingen veranderd in het duinlandschap en dat zal ook zeker nog doorgaan.
Toekomstplannen van het duinlandschap Wat zijn de toekomstplannen voor het duinlandschap m.b.t woningbouw en infrastructuur? Op dit moment voldoet de beveiliging aan de kust tegen hoog water. Toch zullen de zwakke punten in de kust moeten worden verstevigd om ons land te beschermen tegen de zeespiegelstijging, bodemdaling en de te verwachten stormen. Er mag niet meer gebouwd worden op de kust. Door middel van zogenaamde rode contouren rond de bebouwing bij de kust wil de regering verdere bebouwing voorkomen. De regering wil juist dat de duinen meer wild gaan worden. Ook willen ze dat er in de duinen meer verstuivingen komen, zodat de zeldzame planten en dieren weer een kans krijgen en dat de duinen zo worden omgevormd tot een aantal robuuste grote natuureenheden. Op sommige plaatsen worden zelfs nieuwe duinen aangelegd waarbij een anti bebouwingsbeleid ervoor moet zorgen dat de nieuwe duinen niet meteen weer worden volgebouwd. Wat de regering ook wil, is de waterwinning in de duinen terugdringen. Met geld van het natuurbeheer willen ze de waterleidingduinen vervangen door milieuvriendelijkere technieken. Als laatste willen ze kijken of er iets gedaan kan worden aan de toenemende recreatie aan de kust. Het gevolg van de toenemende recreatie is het krijgen van fileproblemen. Hierdoor zal er meer stikstof in de lucht komen, waardoor het duin steeds verder dicht zal groeien met duinriet en struiken. Zo zullen waardevolle plant- en diersoorten steeds zeldzamer worden. Bovendien lijden de planten en dieren onder de toenemende drukte in de duinen (fietsers, wandelaars). Conclusie In de deelvragen hebben we al uitgebreid uitgelegd hoe het duinlandschap is ontstaan, ingericht en wat de toekomstplannen zijn. Door dit samen te vatten kunnen we antwoord geven op de hoofdvraag: Hoe is het duinlandschap ontstaan, hoe is het ingericht en wat is de toekomst van dit landschap? Aan het einde van de laatste ijstijd zorgde de warmte voor een zeespiegelstijging, waardoor de zee zand ging afzetten. Het vormde strandwallen, wat nu uiteindelijk de oude duinen zijn. De wind, wat voor het opstuiven van het zand zorgde, en de vegetatie, die het zand heeft vastgehouden zijn ook belangrijk geweest bij het vormen van de duinen. In de loop der tijd is er veel veranderd aan het duinlandschap. Een groot deel van de oude duinen is nu bebouwd, waardoor er ook veel wegen zijn aangelegd. Ook heeft de mens er dennen geplant, en meren gegraven. Bovendien werden ook de jonge duinen gevormd die ons nu tegen de zee beschermen. De meeste jonge duinen zijn nu hoger dan de oude duinen, omdat men er een groot deel van heeft afgegraven voor bijv. huizenbouw. Dat waren dus grote veranderingen, maar eigenlijk willen ze nu dat de duinen weer terug keren naar hun vroegere staat, ruig en minder bebouwing. Er moet daarom ook gestopt worden met bebouwing en de natuur moet zoveel mogelijk worden beschermd. Op sommige plekken worden zelfs nieuwe duinen aangelegd. Ook wil de regering de toenemende recreatie proberen te stoppen om zeldzame plant- en diersoorten weer een kans te geven.