De maansverduistering van 21 januari 2000

Het was niet zo’n hype als de zoneclips in augustus 1999, maar toch werd er in de media de nodige aandacht geschonken aan de maansverduistering die plaatsvond op 21 januari 2000. Zo stond er in de Leeuwarder Courant deze foto van de eclips, gemaakt door een fotograaf van het Algemeen Persbureau. Eerst even een paar feiten over de maan. Iemand hoeft maar omhoog te kijken en kan de maan aanschouwen. Het is het dichtstbijzijnde hemellichaam van de aarde. Dit begrip moet je echter niet letterlijk opvatten, aangezien de afstand aarde – maan
nog altijd zo’n 400.000 kilometer bedraagt. De diameter van de maan bedraagt 3476 kilometer. Dit houdt in dat het maanoppervlak 1/14 van het aardoppervlak beslaat en de inhoud 1/49 van de inhoud van de aarde. Volgens veel wetenschappers is de maan ontstaan nadat er een meteoriet insloeg in de aarde en daarbij een stuk aarde afbrak. Dit stuk aarde werd later de maan genoemd. De beweging van de maan om de aarde wordt in hoofdzaak bepaald door de gravitatie van de aarde. Daarnaast staat zij onder invloed van de gravitatie van de zon. De gravitatie van de maan zelf is slechts 1/6 deel van die van de aarde. Hierdoor heeft de maan niet de kracht om een atmosfeer vast te houden. Dit verklaart ook het ontbreken van zuurstof op de maan. Water is er op de maan evenmin. Was het er wel, dan zou het spoedig verdampt zijn. Terwijl op aarde de bergketens talrijk zijn, vertoont de maan slechts enkele. Daarentegen is er een groot aantal kraters op de maan, die een veel grotere diameter hebben dan de kraters op aarde. Ook bevinden zich op de maan reeds met het blote oog zichtbare donkere vlekken. Dit zijn uitgebreide vlaktes van donkerder tint dan de hun omringende gebieden, die dikwijls met kraters bezaaid zijn. Vroeger zag men deze vlakten ten onrechte voor zeeën aan; zij worden daar nog steeds naar genoemd. Op het maanoppervlak vinden zeer grote temperatuursverschillen plaats. Overdag is de temperatuur namelijk zo’n 127?C, terwijl deze ‘s nachts naar -173?C daalt. Uit metingen is gebleken dat tijdens een maansverduistering de temperatuur op het maanoppervlak vliegensvlug daalt. “Hoe gaat een maansverduistering ook al weer precies in zijn werk?” denken vervolgens de mensen die de schoolbanken al weer enige tijd hebben verlaten. Deze zeldzame gebeurtenis werd tot voor kort door mensen over de hele wereld aangegrepen voor vereringen en vieringen. Met de komst van onze moderne wetenschap is de voorheen mystieke gebeurtenis gereduceerd tot een kille definitie: ‘Een verduistering van de maan, doordat het zonlicht wordt onderschept door de aarde.’ Door deze definitie blijkt de maansverduistering een simpele verklaring te hebben. De aarde begeeft zich tussen de zon en de maan in en brengt de maan volledig in de schaduw. Nu is het dus niet zo dat er niks meer van de maan te zien is vanaf de aarde. Integendeel, het licht van de zon wordt afgebogen in de dampkring en vooral het rode gedeelte van het licht, dat het minst wordt afgebogen, komt in het schaduwgebied van de aarde terecht en valt op de maan. Nu komt er een roodachtige gloed over de maan te liggen. Een totale maansverduistering duurt maximaal 1,5 uur. Ook de zon kan verduisterd worden. Aan dit verschijnsel wordt meer aandacht geschonken, omdat de kans dat een bepaalde plaats op aarde een totale zonsverduistering meemaakt, slechts eenmaal in de 360 jaar bedraagt. De totale maansverduistering komt echter veel vaker voor, namelijk eenmaal in de drie jaar. De zonsverduistering werkt volgens hetzelfde principe als de maansverduistering, alleen staat nu de maan precies tussen de aarde en de zon in. Een totale zonsverduistering duurt maximaal slechts zeven minuten. De volgende totale maansverduistering zal in juli 2000 in Amerika te zien zijn. Nederlanders die deze keer hun bed niet uit wilden komen, krijgen begin volgend jaar een tweede kans. Dan staat de maan ‘s avonds rond acht uur al geheel in de schaduw van onze planeet.