Dementie/Alzheimer

Wat is dementie? Dementie in het algemeen. Dementie is een verzamelnaam voor een groep van ziekten, dit wordt een groep ziekten genoemd omdat er verschillende vormen zijn met verschillende oorzaken. Dement is een woord afkomstig uit het Latijns en betekend letterlijk, zonder geest, maar die benoeming klopt niet helemaal want dementie heeft niet alleen effect op het hersenstelsel maar op het hele lichaam, je zult bij een dementerend persoon dan ook zien dat hij of zij sommige dingen niet of nauwelijks meer kan. Sommige vormen van dementie zijn behandelbaar, zeker als ze in een vroeg stadium zijn. De meest voorkomende dementiesyndromen zijn de ziekte van alzheimer en de vasculaire dementie. De ziekte van alzheimer komt in 60% van de gevallen voor, de vasculaire dementie in 15% een combinatie van die gevallen in 20% van de gevallen en de overgebleven 5% zijn andere oorzaken. Naar schatting zijn er op dit moment in Nederland 180.000 mensen bij wie dementie is vastgesteld. Daarnaast zijn er ongeveer 70.000 mensen die leiden aan dementie maar die weten het niet en ongeveer 10.000 dementiepatiënten die jonger dan 60 zijn. Vasculaire dementie en ziekten met dementie kenmerken
De vasculaire dementie wordt veroorzaakt door stoornissen in de bloedvaten in de hersenen. Deze vorm werd vroeger aderverkalking genoemd. Er wordt veel onderzoek naar de ziekte gedaan, maar er is nog niets met zekerheid te zeggen over de processen die een rol spellen. Er zijn ook nog ziekten waarbij een beeld dat lijkt op dementie kan optreden voorbeelden hiervan zijn: • de ziekte van parkinson. • Hydrocephalus ( teveel hersenvocht in de hersenen) • Kwaadaardige gezwellen • Infectie van blaas of longen • Schildklieraandoeningen • Stoornissen in de werking van het hart, longen, lever en de nieren • Bloedarmoede • Geneesmiddelenvergiftiging • Chronisch alcoholgebruik • Tekort aan bepaalde vitamines en ondervoeding
Huisartsen en dementie Als de huisarts verschijnselen van dementie heeft vastgesteld, zal hij proberen er achter te komen waar de verschijnselen vandaan komen. Hij zal dan ook proberen het te genezen, bij sommige dingen gaat dat makkelijker dan bij anderen en sommige zijn helemaal niet te genezen althans dat kunnen ze nog niet, zoals bij de ziekte van alzheimer en de vasculaire dementie. Je hebt wel degelijk medicijnen voor dementie helaas remmen die het proces alleen maar en genezen het niet. De medicijnen die hiervoor zijn heten: • Rivastigmine dit was een van de eerste medicijnen tegen dementie die in Nederland verkrijgbaar was. Dit medicijn kan het proces met 6 maanden vertragen. Je moet deze pil 3 maal per dag innemen • Donepezil dit medicijn hoef je in tegenstelling tot Rivastigmine maar 1 keer per dag in te nemen. deze pil heeft verder bijna het zelfde effect, dit medicijn werkt alleen iets beter, het nadeel van dit medicijn is dat er een kans is dat je last krijgt van misselijkheid, diaree en vermoeidheid. Galantamine deze pil is op het moment nog in ontwikkeling, maar in zweden is hij al in gebruik genomen, naar verwachting zullen andere Europese landen dit ook doen. Al deze pillen zijn acetylcholine asterase-remmer. Deze remmen het ziekteproces tijdelijk af. Acetylcholine is een chemische boodschapper in onze hersenen. acetylcholine asterase vernietigt deze boodschapper nadat deze zijn signaal heeft overgedragen van de ene naar de andere hersencel. De acetylcholine asterase-remmers vertragen de vernietigende werking en geven de boodschappers dus meer tijd om zijn werk te doen. Het gevolg is een lichte verbetering van het geheugen en aandacht en een betere communicatie met de omgeving. Deze pillen kun je niet kopen bij de apotheek Alleen een specialist mag deze remmers voorschrijven. Mogelijke oorzaken van dementie Medici denken dat door de aanmaak van amyloïde plaques en neurofibrillaire tangles bijdraagt aan de afbraak van de zenuwcellen in de hersenen en daarop volgende symptomen van dementie. Amyloïde plaques (opeenhopingen) Is Een van de kenmerken van de ziekte van Alzheimer is de opeenhoping van amyloïde plaques tussen de zenuwcellen in de hersenen. Amyloïde is een algemene term voor eiwitfragmenten die het lichaam normaal aanmaakt. Beta-emyloïde is een eiwitfragment In gezonde hersenen worden deze eiwitfragmenten afgebroken en verwijderd Neurofibrillaire tangles (knopen) Neurofibrillaire tangles bestaan uit onoplosbare klontjes vezels in de hersencellen. Zij bestaan voornamelijk uit het tau-eiwit. Dit eiwit vormt een deel van de structuur; Dit helpt onder andere bij het transporteren van voedingsstoffen van het ene deel van de zenuwcel naar de andere. Maar bij de ziekte van Alzheimer verandert het tau-eiwit van structuur waardoor dat slechter of niet meer gebeurt. Je kan ook kenmerken van dementie krijgen door een hersens beschadiging ,dit komt door ader verkalking. Een deel van de hersenen sterft dan af omdat er te weinig zuurstof komt. Er zijn vele manieren te bedenken wat er mis kan gaan waardoor je hersenen minder zuurstof krijgen en ze daardoor af zouden kunnen sterven zoals een tumor, vochtophoping, schedelbreuk. Dementie sluip rustig je leven in. eerst vergeet je dingetjes en langzamerhand wordt het erger. Nog steeds worden er onderzoeken gedaan omdat ze niet precies weten hoe het nou komt. De kenmerken van dementie: De kenmerken van dementie zijn geheugen verlies en achteruitgang van vroegere kennis, die hebben ze apart opgedeeld

O Afasie = taalstoornis
O Apraxie = handelingsstoornis
O Agnosie = stoornis in het herkennen van dingen
O Aantasting van de ADL-functies (activiteiten van het dagelijkse leven) Bij korte termijn geheugen weet de persoon niet meer wat hij of zij net heeft gegeten, iemand vertelt steeds het zelfde zonder dit in de gaten te hebben. Gebeurtenissen van pas geleden weten ze niet meer, maar dingen van lang geleden wel. Iedereen heeft een soort ingebouwde klok, je weet ongeveer wel hoe laat het is, een dementerende persoon die dat niet meer heb heeft met een mooi woord last van desoriëntatie in tijd. Ze weten niet welke dag het is of maand of dat als het sneeuwt nog steeds denken dat het zomer is. Met desoriëntatie in plaats weet je niet meer je huis te vinden of de wc in je huis, de weg kwijt raken is dan heel makkelijk. Desoriëntatie in persoon dat wil zeggen dat ze bekenden niet meer herkennen. Ze weten niet of de persoon die bij hun is de echtgenoot is of de buurman. Soms herkennen ze hun eigen spiegelbeeld niet meer, ze worden soms bang van de persoon die precies het zelfde doet als hun. Vaak roept of vraagt de demente persoon naar iemand die allang dood is of zeggen ze dat hun kinderen thuis moeten komen maar die zijn allang het huis uit. Als het lange termijn geheugen wordt aangetast gaan de herinnering van vroeger verloren, alles wat ze ooit geleerd hebben, dat heet afasie. het korte termijn wordt meestal eerst “gewist”dingen die al lang in het geheugen zitten worden beter onthouden maar dit zal op het laatst dus ook verminderen. Een paar kenmerken van iemand die afasie heeft, De dementerende persoon kan dingen die zij of zij ziet niet meer benoemen. Sommige hebben moeite met goede zinnen maken maar het lukt ze nog wel, als de dementie in een verder stadium is zullen er woorden uit zinnen weggelaten worden of veranderd worden in een ander woord. Er zijn 3 verschillende fases, fase 1) met moeite lukt het om goede zinnen te maken
2)een hoop woorden die eigenlijk niks met elkaar te maken hebben
3)een gestoord taalbegrip. Afasie hoeft niet alleen bij demente voor te komen ook na hersenbeschadigingen of een hersenbloeding kan men hier last van krijgen. En het is niet alleen in de spraak maar ook in het geschreven taalgebruik. Mensen met apraxie kunnen niet meer zo goed hun spieren gebruiken, knoopjes vastmaken eten, aankleden gaat allemaal heel moeilijk, net alsof ze gehandicapt zijn. Natuurlijk hebben niet alleen mensen met dementie dit maar ook mensen die hersenbeschadigingen hebben opgelopen
Als ze last hebben van Agnosie kunnen ze voorwerpen, geluiden, geuren niet meer herkennen. Ze ruiken, zien en horen het wel allemaal maar ze snappen het niet, een telefoon die overgaat,ze horen het rinkelen het is dat grijze ding maar wat is dat voor een grijs ding?. Als ze spelen met scherpen voorwerpen snappen ze niet dat dat gevaarlijk is, ze snappen niet dat het voorwerp hun pijn kan doen. Als het demente persoon gas ruikt herkent het de geur niet en komt dus niet op het idee om de gaskraan dicht te doen, allemaal gevaarlijke situaties

Aantasting van de ADL-funcies houdt in dat de dagelijkse dingen niet of moeilijk gaan. Enkele voorbeelden hiervan zijn naar de wc gaan, tanden poetsen, schoonmaken, thee zetten, schoenen aantrekkennen bla bla (sorry ik drukte te lang op backspace en heb geen zin het te gaan typen) Hoe gaat de omgeving om met dementie? Voor de partner van de dementerende persoon (als hij/zij die heeft) is het meestal moeilijk te begrijpen en te aanvaarden dat de ander zo verandert en eigenlijk niet meer dezelfde persoon is dan dat hij of zij lief en leed heeft gedeeld. De ziekte brengt ook andere dingen met zich mee, de ander moet nu al het werk doen, waaronder ook het huishouden en dingen waar hij niet aan gewend is. Verder moet je de dementerende persoon ook nog verzorgen zoals, voeden, baden en verplegen. Naar de buitenwereld toe schaamt men zich soms en men wil de partner niet voor gek laten staan voor anderen en daarom houd men contacten zo veel mogelijk af en word het kringetje rondom het paar steeds kleiner. Niet alleen de dementerende persoon maar ook de partner raakt hierdoor geïsoleerd. Vrienden of kennissen komen ook wel eens uit zichzelf niet meer op bezoek simpelweg omdat ze gewoon niet weten hoe ze met de dementerende persoon moeten omgaan en zijn bang dat ze het fout doen. De partner is ook maar al te vaak helemaal gericht op de dementerende persoon. En durft hem of haar ook niet alleen te laten uit angst voor vallen, de gaskraan, etc. op vakantie gaan kan ook niet meer, hobby’s moet je opgeven en de eenzaamheid word groter, iedere keer opnieuw merkt men weer een stukje achteruitgang en word de psychische en lichamelijke belasting zwaarder. Voor kinderen van dementerende ouderen kan het ook moeilijk zijn te accepteren dat je nu de moeder van je moeder moet spelen in plaats van kind te zijn. Vroeger of later komt de vraag of de dementerende persoon nog in zijn eigen leefomstandigheden kan blijven. Als de partner of andere verzorger te zwaar belast raakt. De familie leden beslissen normaal gesproken over of hij wel of niet in een tehuis opgenomen wordt. Daarbij hoeft de familie het onderling ook nog niet met elkaar eens zijn. Soms vinden kinderen dat de dementerende persoon opgenomen moet worden, terwijl de ouder het hier niet mee eens is. Het laten opnemen is meestal een proces van lang nadenken en ook als het besluit tot opname is beslist dan blijft de twijfel nog bestaan. Men voelt zich schuldig over de opluchting dat man of vrouw, vader of moeder toch ¢¢opgeborgen¢¢ is. Dat men zich vrijer voelt en wat meer tijd heeft om leuke dingen te doen, dat zou men eigenlijk niet mogen voelen. En eenmaal in een verpleeghuis houd de zorg niet op. Bezoekuren gaan het levensritme bepalen. Soms ligt het verpleeghuis heel ver en je onderneemt een lange rijs zonder er zeker van te zijn dat de dementerende persoon je nog herkend. Je zult andere vormen van contact moeten zoeken omdat praten vaak niet meer mogelijk is, je kunt bijvoorbeeld foto’s gaan kijken. Wat ervaart iemand die begint te dementeren: Ze merken dat ze langzamer hand achteruit gaan
En dat ze niet meer alles zo goed kunnen zoals ze vroeger konden, ze dingen vergeten, ze niet zo goed uit hun woorden komen en steeds vaker verdwalen in hun eigen buurt. Deze gebeurtenissen kunnen iemand een gevoel van onmacht en angst geven. Ze kunnen bang worden voor de toekomst, bang omdat ze dement aan het worden zijn, bang dat mensen erachter komen want het schijnt toch een taboe te zijn terwijl er veel mensen last van hebben en dan nog een hele hoop die het nog niet eens doorhebben dat ze dement zijn. Ook schaamte kan voorkomen, ze schamen zich omdat ze normale dagelijkse dingen niet meer of niet goed kunnen uitvoeren. Sommigen zullen hier met agressie op reageren terwijl andere het proberen te ontkennen (door te zeggen dat ze dat ECHT niet eerder hebben gezegd.) Opmerkingen zoals “het komt wel goed” en “het valt allemaal wel mee” helpen niet, heel lief die goede bedoelingen maar het dementerende persoon wordt er waarschijnlijk stiller van ze willen begrepen en geaccepteerd worden. Door begrip en medeleven voelt de persoon zich gesteund, een arm om dat persoon heen zegt soms meer dan 1000 woorden, een warm gevoel is erg belangrijk. de dementerende personen doet dingen langzamer dan ik zou kunnen vrij logies dat je dan wel ff wilt helpen, maar dat is niet altijd goed. Als ze dingen zelf doen
krijgen ze eigenwaarde dat is heel belangrijk hierdoor worden vrolijker en blijven ze alert. Als het persoon nog niet zo heel erg dement is is het goed om ze aan te sporen op bezoek te komen, contact houden met de buitenwereld, ze voelen zich wel veilig thuis maar isolatie is niet echt goed. Als ze stil zitten te luisteren naar iemands verhaal zonder ondervraagt te worden zullen ze het ook prima naar hun zin (oeps deed ik het weer :P ) Het zelf verzorgen van een dementerend familielid. Door het ziekteproces verdwijnt de vertouwde persoonlijkheid en verandert de relatie tussen de dementerende en de familie/vrienden die er dicht bij staan. Iedere betrokkene ervaart de invloed van de zorg voor de dementerende echter anders.. Dat komt mede doordat de een al verder in het verwerking - en acceptatie proces is dan de ander. Sommige kinderen van de dementerende hebben bijvoorbeeld al lang in de gaten dat moeder dement is terwijl andere betrokkenen daar nog lang niet aan toe zijn of het (nog) niet willen zien. Ook heeft het te maken met het karakter van diegene en de relatie die hij of zij met de dementerende had. Deze verschillen tussen betrokkenen kunnen vaak tot conflicten of misverstanden leiden…. Tegenstrijdige emoties. Mantelzorgers (familielid of vriend die de zorg draagt voor de dementerende) Hebben meestal last van veel tegenstrijdige gevoelens en weten niet wat ze er mee aanmoeten. Aan de ene kant is er de liefde voor de persoon in kwestie en het genoegen van het verzogen van de persoon, aan de andere kant voelt de mantelzorger negatieve gevoelens tegenover de dementerende vanwege bijvoorbeeld gebrek aan privacy en frustratie, omdat ze geen controle hebben over wat er met hun dierbare gebeurt. De balans van die gevoelens hangt af van een aantal dingen: wat voor relatie ze hadden voor degene begon te dementeren, de duur van de zorgperiode, de vooruitzichten, begrip van de omgeving, en of de mantelzorger ook tijd voor zichzelf durft/kan vrij nemen zodat hij niet alleen bezig is met het verzorgen van de dementerende. Heel veel mantelzorgers proberen om de negatieve gevoelens “niet te voelen”of te onderdrukken, zij vinden dat het niet aanvaardbaar is om zo over je dierbare te denken. Maar het is heel normaal wanneer mensen voelen dat er grenzen zijn, of af en toe zouden willen dat zij niet meer voor de dementerende persoon hoefden te zorgen,dat iemand anders het overnam, of de dementerende persoon zelfs weg te willen hebben. Alleen gaan deze gevoelens vaak samen met schuldgevoelens. Door contact te krijgen met lotgenoten(andere mantelverzorgers) kunnen zij hun emoties delen en op deze manier ondervinden dat wat ze voelen heel normaal is, om dat te weten kan heel bevrijdend en bevredigend zijn omdat ze dan weten dat ze niet de enige zijn.
Stress door het verzorgen van de dementerende. Door het verzorgen van de dementerende kan de mantelzorger verschillende vormen van stress ervaren: • Fysieke stress: te weinig slaap, veel extra werk door het verzorgen van de dementerende, minder aandacht besteden aan zichzelf. • Psychische stress: ze kunnen de verantwoordelijkheid niet meer delen, ze moeten beslissingen nemen in de plaats van de dementerende persoon, ze voelen onmacht en verdriet omdat de dementerende helemaal afhankelijk worden van hun, onbegrip uit de omgeving, angst om de toekomst, schuldgevoelens,.. • Sociale stress: isolatie, er is te veel druk omdat de mantelzorgen veel beslissingen moet nemen, onopgeloste conflicten tussen kinderen onderling of tussen ouders en kinderen kunnen terug aan de oppervlakte komen en leiden tot frustratie en woede.. • Financiële stress: de zorg voor de dementerende persoon is erg duur, voor zowel
Binnen de thuiszorg als binnen de (semi)residentiële zorg. Vaak lijd dit tot grote spanningen binnen de familie. Voor mantelzorgers kan deze stress veranderen in angst, afkeer, verbittering en het stopzetten van de hulp, waardoor ze weer schuldgevoelens krijgen. Als het niet meer gaat moet diegene opgenomen worden in een verpleegtehuis. Wat is een verpleegtehuis? Een verpleeghuis is een instelling voor mensen die verzorging, verpleging of revalidatie nodig hebben die zij thuis of in het verzorgingshuis niet (voldoende) kunnen krijgen. Het kan zijn dat dit door ouderdom of een ziekte of aandoening niet meer mogelijk is, of dat iemand in het ziekenhuis ligt en daar niet langer hoeft te blijven voor een behandeling, maar nog wel verzorging of verpleging nodig heeft, die hij thuis niet (volledig ) kan krijgen. De behandeling is erop gericht mensen weer zoveel mogelijk zelfstandig te laten doen, eventueel met behulp van een hulpmiddel. Dit kan via dagbehandeling, of via opname in het verpleeghuis. Een opname kan tijdelijk zijn. Na de revalidatie gaat de bewoner weer naar huis of naar een aangepaste woonomgeving. Wanneer revalidatie niet mogelijk is en iemand blijvend verpleegd moet worden, kan een definitieve opname noodzakelijk zijn. Er worden in een verpleeghuis ook mensen opgenomen die heel ernstig ziek zijn en in de laatste fase van hun leven verkeren. Zij hebben intensieve verzorging nodig die thuis niet gegeven kan worden. In een verpleeghuis hebben deze mensen meer rust en krijgen zij meer aandacht dan in een ziekenhuis mogelijk is. Er zijn drie soorten verpleeghuizen: somatische, psychogeriatrische en gecombineerde verpleeghuizen. Verder zijn er een aantal verpleeghuizen die gespecialiseerd zijn in de problematiek van een specifieke groep, zoals comapatiënten, mensen met AIDS, jongere mensen of mensen met luchtwegaandoeningen. Somatisch verpleeghuis Een somatisch verpleeghuis is een instelling voor mensen met een lichamelijke ziekte of handicap. De verzorging en behandeling is gericht op terugkeer naar de eigen leefomgeving, en als dat (vermoedelijk) niet meer mogelijk is, wordt er langdurige zorg in het verpleeghuis geboden. Daarnaast heeft het verpleeghuis taken op het gebied van observatie en diagnostiek, consultatie en advies, dagbehandeling en tijdelijke opname. Psychogeriatrisch verpleeghuis De psychogeriatrische verpleeghuizen richten zich op personen die geestelijke hulp nodig hebben (naast soms ook lichamelijke hulp), zoals mensen die aan geestelijke (ouderdoms)ziekten of stoornissen lijden (geheugenstoornissen, lichte tot sterke desoriëntatie en/ of verwardheid en onrust). Meestal zijn het oudere mensen die een vorm van dementie hebben, bijvoorbeeld door de ziekte van Alzheimer, maar in een enkel geval kan het ook om jongere mensen gaan, bij wie door een ziekte of aandoening het geestelijk functioneren achteruit gaat, bijvoorbeeld door de ziekte van Korsakov, dat is dementie als gevolg van veelvuldig alcoholgebruik. Gecombineerd verpleeghuis Enkele verpleeghuizen hebben alleen plaatsen somatiek of alleen plaatsen psychogeriatrie, maar een combinatie van somatische en psychogeriatrische afdelingen binnen één verpleeghuis is het meest gebruikelijk. Dit worden "gecombineerde verpleeghuizen" genoemd. In een psychogeriatrisch verpleeghuis loopt de verzorging veelal in burger. Dit om verwarring voor zoveel mogelijk te voorkomen bij de bewoner. Huiselijkheid en een zo normaal mogelijke woon en leef omgeving creëren voor de bewoner, die veelal met zichzelf met zoveel onduidelijkheden word geconfronteerd als gevolg van zijn aandoening is dan ook erg belangrijk. Daarom word op een psychogeratrische verpleegafdeling gewerkt met normale kleding. Bij verzorging heeft men wel eventueel schortjes voor en beschermende kledingsstukken. Dit om eigen kleding te beschermen tegen ongelukjes.