Sint Pieterskerk

De geschiedenis van de Sint Pieterskerk De Sint Pieterskerk in Rome is volgens de traditie gebouwd boven het graf van de apostel Petrus. Het is de grootste kerk van de christenheid en vervult in de Rooms-katholieke Kerk een centrale functie. De eerste basilica ter plaatse werd onder Constantijn de Grote begonnen in 324. Het bouwwerk werd in 349 voltooid. Door ernstige verwaarlozing bevond de basilica zich in de 15e eeuw in een zeer bouwvallige toestand. Daarom gaf paus Nicolaas de 5e Bernardo Rosselino opdracht tot nieuwbouw in 1542. Toen enkele jaren later deze paus kwam te overlijden, werd het werk onder Julius de 2e voortgezet. Hij stelde de Italiaanse architect Bramante aan om een geheel nieuwe basilica te creëren. Hij ontwierp een koepelconstructie op een onderbouw in de vorm van een Grieks kruis. In 1506 begon men met het bouwen van de basiliek. Nadat Bramante in 1514 kwam te overlijden, werd zijn werk voortgezet door Raffael, die het Griekse kruis verlengde tot een Latijns kruis. Vervolgens leidden Peruzzi vanaf 1532 en Antonio de Sangallo vanaf 1538 de bouw van de Sint Pieter, waarbij ze teruggrepen op het originele bouwplan van Bramante, gebaseerd op het Griekse kruis. Wel brachten ze enige veranderingen aan op diens bouwplan. In 1547 werd Michelangelo tot hoofdarchitect bevorderd. Hij hield zich zeer strak aan het originele bouwplan van Bramante. Toen hij in 1564 stierf, waren de kleinere vleugels reeds voltooid en was de koepel al tot de tamboer gevorderd. Vervolgens zetten de bouwmeesters Pirro Ligerio, Giacomo della Porta ( welke de koepel voltooide) en Domenico Fontana Michelangelo’s werk voort. Onder paus Paulus de 5e werden de bouwplannen weer gewijzigd tot een Latijns kruis, omdat de paus meer ruimte wilde creëren voor de gelovigen. Het was de architect Carlos Maderna die de Sint Pieterskerk voltooide en het middenschip en de façade creëerde. Urbanus de 8e benoemde Bernini in 1629 tot hoofdarchitect, waarna deze het kerkinterieur decoreerde en het Sint Pietersplein tussen 1656 en 1667 bouwde. Na de voltooiing van de basiliek, had het bouwwerk een totale oppervlakte van 15160 m2. De lengte van de kerk bedraagt 211.5 m, de hoogte van het schip ruim 46 m. De koepel heeft een doorsnede van 42 m en een totale hoogte van 132,5 m. De Sint Pieterskerk biedt plaats aan 60.000 personen. Het Sint Pietersplein Dit plein werd gebouwd tussen 1656 en 1667 door de barokbouwmeester Bernini. Op het plein bevindt zich een colonnade met immense Dorische pilaren. Deze 284 zuilen zijn opgesteld in vier evenwijdige rijen, welke twee halve cirkels vormen die symbool staan voor de armen van Jezus Christus die de massa der gelovigen moeten ontvangen. De balustrade van de colonnade wordt bekroond door 124 beelden van heiligen. Door het plein te bouwen, bereikte Bernini zijn belangrijkste architectonische doel, namelijk Michelangelo’s geniale koepel, die door de mislukte domfaçade van Madera aan het zicht werd onttrokken, weer tot zijn recht laten komen.
De koepel van de Sint Pieterskerk Het bouwplan van Bramante was gebaseerd op een centrische opbouw, die groter zou zijn, maar die wel in verhouding zou staan tot de koepels boven de zijbeuken. Michelangelo had echter andere plannen; hij verstopte de resten van de kleinere bouwelementen in de buitenmuur en voorkwam daardoor dat de bestaande symmetrie van het inwendige reeds aan de buitenkant van de kerk te zien zou zijn. Hierdoor werd de koepel het deel van de kerk, dat de gehele rest van het bouwwerk domineert. Micelangelo’s plan werd na zijn dood iets gewijzigd door zijn opvolger Della Porta, die de koepel iets verhoogde, waardoor deze meer elan kreeg. Standbeelden in de Sint Pieterskerk Ruiterbeeld van Constantijn de Grote (3) Dit beeld, gemaakt door Bernini in 1670, bevindt zich in de uiterste rechterhoek van de Portiek van Maderna. Bernini maakte dit beeld als eerbetoon aan de keizer die als eerste de geloofsvrijheid aan christenen schonk en de bouw van verschillende kerken, waaronder de oude Sint Pietersbasiliek, bevorderde. Ruiterbeeld van Karel de Grote (4) Dit beeld werd in 1725 door Agostini Cornacchini geschapen en bevindt zich in de uiterste linkerhoek van de Portiek van Maderna. De Pieta van Michelangelo (5) Michelangelo was pas 25 jaar oud toen hij in 1500 de Pieta voltooide. Dit beeld is het enige werk van Michelangelo dat hij ooit signeerde. Het beeld toont een gracieus zittende Maria, welke de overleden Jezus Christus in haar armen houdt. In plaats van wanhopig verdriet, toont haar gezicht ingetogenheid en berusting in haar lot. In dit werk heeft Michelangelo de beeldhoudkundige vernieuwingen van zijn 15e- eeuwse voorgangers zoals Donatello gecombineerd met de stijl van de Hoog-Renaissance uit de 16e eeuw. Het thema van het beeld is afgeleid van de Noord-Europese kunst. Deze sculptuur was oorspronkelijk bestemd voor de S. Petronellakerk in Rome, waar het vermoedelijk het graf van kardinaal Jean de Bilheres moest sieren. Om onbekende redenen werd het overgebracht naar de basiliek van Sint Pieter, waar het enkele malen verplaatst werd voordat de sculptuur zijn definitieve plek kreeg in de eerste kapel van de rechter zijbeuk. Balkons der relikwieën (18 t/m 21) De koepel van de Sint Pieter rust op vier reusachtige steunpijlers, die al in het bouwplan van Bramante voorkwamen, maar welke pas door Michelangelo gebouwd werden. Later verfraaide Bernini de pijlers door grote nissen uit te laten hakken en in deze nissen 5 meter hoge beelden te laten plaatsen. Het eerste beeld stelt de Heilige Longinus voor en werd door Bernini zelf gecreëerd tussen 1630 en 1639. Het volgende beeld werd in dezelfde periode gemaakt door Andrea Bolgi en stelt de Heilige Helena voor. Ook werd er tussen 1630 en 1639 door Francois Duquesnoy het derde beeld geschapen; de Heilige Andreas. Het laatste beeld stelt de Heilige Veronica voor en werd gemaakt door Fransesco Mochi tussen 1629 en 1632. Boven de nissen bracht Bernini vier balkons aan waarin de belangrijkste relikwieën van de kerk worden getoond; de Balkons der Relikwieën. De balkons zijn verfraaid met de rankpilaren van het tabernakel uit de oude basiliek, waarvan de vorm overeenstemt met die van de Heilige Pilaar. Het bronzen Petrusbeeld (15) Dit beeld bevindt zich in een kleine inham voor de eerste steunpilaar rechts. De meeste geleerden denken dat het een kunstwerk van Arnolfo di Cambio uit de 13e eeuw is. Waarschijnlijk heeft deze kunstenaar zich laten inspireren door een voorbeeld van een marmeren schepping uit vroegere tijden dat in de oude Sint Pietersbasiliek heeft gestaan. Altaren in de Sint Pieterskerk De Confessio van Maderna (17) Onder het Baldakijn van Bernini bevindt zich het pauselijk altaar met de Confessio. Het stond eerst in de oude Sint Pietersbasiliek, maar werd door de architect Maderna vergroot en met marmer bekleedt. Ook werden er 95 vergulde bronzen lampen geplaatst op de omgevende balustrade die het apostelgraf verlichten. Het altaar van de Heilige Leo (31) Dit altaar bevindt zich links van het priesterkoor achter de tweede steunpijler. De marmeren sculptuur “De Heilige Leo ontmoet Attila” werd tussen 1646 en 1650 door Alessandro Algardi gemaakt. De kunstenaar beeldde hier de episode uit waarin de paus de vorst van de Hunnen ervan probeerde te overtuigen om Rome niet te onderwerpen. Kapellen in de Sint Pieterskerk De kapel van de Pieta (5) Deze kapel bevindt zich aan de rechter zijbeuk als de eerste uit een rij van vijf kapellen. In deze kapel staat het beroemde beeld van Michelangelo, de Pieta, tentoongesteld. De Sacramentenkapel (11) De Sacramentenkapel ligt aan het eind van de rechter zijbeuk. De kapel is afgesloten door middel van een smeedijzeren hek dat gemaakt is door Fransesco Borromini. Het plafond en de muren zijn rijk aan stucco-ornamentiek. De kapel biedt plaats aan de Tabernakel van Bernini, welke wordt geflankeerd door biddende engelen. Achter de tabernakel bevindt zich een fresco van Pietro da Cortona met daarop de Heilige Drievuldigheid afgebeeld. De Gregoriuskapel (14) Deze kapel werd vernoemd naar Gregorius de Dertiende, onder wiens pontificaat de kapel werd gebouwd. Het was de kapel van de Sint Pieter die als eerste werd voltooid. De kapel werd grotendeels onder leiding van Michelangelo gebouwd, maar het was Giacomo della Porta die hem voltooide in 1583. In de kapel bevindt een met edelstenen getooid altaar. Ook is er een fresco aanwezig dat de Madonna van de Altijddurende Hoop voorstelt. De Presentatiekapel (41) De middelste kapel van de linker zijbeuk dankt zijn naam aan het grote mozaïek boven het altaar met “Het tempelbezoek van Maria”. Bronvermelding 1. Titel: De Sint Pieter in Rome
Auteur: Ennio Francia
Jaar van uitgave: 1989
Uitgeverij: Atrium
2. CD-rom Encarta 1999