Vergilius: Aeneis (inleiding, aanhef, de storm, het houten paard)

VERGILIUS' AENEIS:
DE LIST DER GRIEKEN

1. Inleiding

Allen begonnen te zwijgen en zij hielden hun gelaat gespannen. Vervolgens begon vader Aneas (zo) te spreke vanaf zijn hoog aanligbed: “Koningin, jij vraagt mij een onuitsprekelijk verdriet op te halen, hoe de Grieken de Trojaanse machtsmiddelen en het beklagenswaardige rijk vernietigd hebben, en al die ongelukkige dringen die ik zelf heb gezien en waarvan ik zelf een groot deel heb uitgemaakt. Wie van de Myrmidonen of de Dolopen of welke soldaat van de hardvochtige Ulixes zou door dergelijke dingen te vertellen, zijn tranen kunnen bedwingen? En een vochtige nacht valt al uit de hemel en de vallende sterren raden aan tot slaap. Maar als je zo graag onze lotgevallen wil leren kennen en in het kort de allerlaatste gebeurtenissen van Troje wil horen, zal ik, hoewel mijn geest huivert mij dat te herinneren en gepoogd heeft die rouw te vergeten, toch maar beginnen.”

2. Aanhef

Ik bezing de wapens en de man, die als eerste van de kusten van Troje op de vlucht als vluchteling voor het noodlot is aangekomen in Italië, namelijk aan de kusten van Lavinium, en hij is veel heen en weer geslingerd ter land en ter zee door de macht van de goden en door de niet-aflatende woede van de woeste Juno, en hij heeft ook veel geleden in de oorlog, met de bedoeling dat hij een stad zou stichten en de goden binnenbrengen in Latium, vanwaar het Latijnse geslacht is ontstaan en de Albanese vaders en de hoge muren van Rome.

Muse, herinner mij de oorzaken, door welke krenking van haar goddelijke wil of door welke wrok, de koningin van de goden een man, uitstekend door zijn plichtsbesef, ertoe heeft gebracht zovele lotgevallen te ondergaan en zo vele lasten te verduren. Is er dan zoveel woede bij de goden?

3. De Storm

Toen hij dit gezegd had, stak hij zijn omgekeerde lans in de flank van de holle berg en de winden, als het ware in slaglinie opgesteld, waar hem een opening is gegeven, stormen vooruit en razen over land in een wervelwind. Zijn stortten zich op de zee Eurus en Notus en Africus, rijk aan stormwinden, allemaal samen stortten zijn zich op zee vanuit hun diepste woonplaatsen en zijn rollen woeste golven tot op het strand. Er volgt een geroep van mannen en gekraak van scheepstuigen. Plots ontrukken de wolken het daglicht aan de ogen van de Trojanen; een zwarte nacht valt over de zee. De polen donderen en de hemel flikkert van herhaaldelijke bliksemflitsen en allesx kondigt de aanwezige (dreigende) dood aan voor de mannen. Dadelijk worden de ledematen van Aeneas verslapt (verlamt) van angst; hij zucht en hij heft zijn beide handen ten hemel en hij spreekt met de volgende woorden: “Oh, drie à vierwerf gelukzaligen, die konden sterven voor de gelaten van hun vader aan de voet van de hoge muur van Troje! O, Diomedes, dappersten van het Griekse volk! Dat ik niet heb kunnen vallen op de Trojaanse vlakten en mijn laatste adem uitblazen door jouw rechterhand, waar de woeste Hector (gesneuveld) ligt door de speer van Achilles, waar de geweldige Sarperdon ligt, waar de Simois zoveel meegesleurde schilden van mannen en helmen en dappere lichamen meevoert in zijn golven.”
Terwijl hij dat zei, gierde de storm door de noordenwind en hij raasde recht tegen het zeil in en hij heft de golven tot aan de hemel. De riemen worden gebroken, dan wendt de voorsteven en geeft zijn zijde aan het water; er volgt een hemelhoge berg water. De één hangt boven in de golven voor de ander opent de gapende zee de aarde temidden van de golven; de storm woelt door zijn razen het zand omhoog.

Zeldzame zwemmers verschijnen in een woeste draaikolk, alsook wapens van mannen, schilderijen en Trojaanse schatten overal in de golven.
Reeds heeft de storm het sterke schip van Ioneus overwonnen, reeds dat van de dappere Achates, en dat waarmee Abas vaarde, en dat van de hoogbejaarde Aletes, : de naden van de zijkant gaan open en zij gapen van de vele lekken.

4. Het houten paard

Gebroken door de oorlog en verstoten door het lot, bouwden de leiders van de Grieken na zovele jaren, een paard ter grote van een berg met de goddelijke techniek van Athene (=Palladis), en zij bekleedden het geraamte met dennenhouten planken ; zij veinsden dat het een geschenk was voor de terugkeer ; dat gerucht deed de ronde. Daarin staken ze, heimelijk, door het lot uitgekozen lichamen van mannen en zij vulden de reusachtige holtes < de buik van het paard >.
Daar in het gezichtsveld ligt Tenedos, een zeer gekend eiland, rijk aan machtsmiddelen, zolang de heerschappij van Priamus bleef duren, nu slechts een baai en een onbetrouwbare ankerplaats voor schepen (carinis = scheepskiel) ; hierheen zijn zij gevaren en zij hebben zich verborgen op het verlaten strand. Wij dachten dat zij weggegaan waren en met een < gunstige > wind naar Mykene waren gevaren. Dus heel Troje maakte zich los van een lange rouw: de poorten werden < langzaam > geopend en het was plezant naar buiten te gaan en het Griekse kamp en de verlaten plaatsen en achtergelatenen te bekijken.

Hier lag er een handvol Dolopen, hier spande de woeste Achilles zijn tent, hier was de plaats voor de vloot, hier waren zij gewoon te vechten in slaglinie (= acie).
Een deel staarde verbaast naar het verderfelijke geschenk van de ongehuwde Minerva en zij bewonderden de massa van het paard; en als eerste spoorde Thymoetes < hen > aan het paard binnen de muren te leiden en het in de burcht te zetten, hetzij met boos opzet, hetzij omdat het lot van Troje het zo gewild had. Maar Capys en diegenen die meer hun verstand gebruikten bevolen de hinderlagen van de Grieken en de verdachte geschenken in de zee te werpen of ze te verbranden in de < ondergeschoven > vlammen, ofwel (= aut) het hout van de buik te doorboren en de schuilplaatsen te doorzoeken.
Het onzekere volk werd verscheurd door tegengestelde meningen.