Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2009
• 291 pagina's
• Uitgeverij: Anbo-Anthos te Amsterdam

Flaptekst

Eerste zin

Samenvatting

Deel 1 Truitje (blz. 9-141) 

We maken in dit deel kennis met de 80-jarige Truitje Amalia Langhout. De vrouw is enigszins sarcastisch en cynisch over de behandeling in het verzorgingstehuis waarin ze is opgenomen. Ze heeft een gebroken heup opgelopen na een val in een douchecel. Ze mag voor een koorrepetitie naar een ander verzorgingstehuis, dat voor rijkere mensen bedoeld is. Daar ontmoet ze iemand uit het verleden, Frédérique Vos. Die vrouw herkent haar niet meer, maar uit alles blijkt al dat die vrouw een zeer ongunstige invloed heeft gehad op het leven van Truitje.

Dat is de literaire opzet voor een terugkeer naar het verleden. Truitje is opgegroeid in een leuk gezin dat een beroemd café in Amsterdam exploiteerde. Het gezin voelde aan als een warm bed. Ze bedienen zelf in het café en Truitje ontmoet er ook iemand die ze De Spanjaard noemt. Later zal hij nog een rol spelen in haar leven.
Maar het noodlot slaat toe, wanneer Truitje negen jaar oud is: een felle brand verwoest het café en drie leden van het gezin komen bij deze brand om. Alleen Truitje blijft over en ze wordt geplaatst in het katholieke weeshuis het Maagdenhuis. Dat wordt gerund door de Zusters van de Liefde.

Dat heeft vóór de oorlog een harde aanpak: ze wordt geslagen en ze mag eigenlijk niets, zelfs niet naar buiten. Ze wordt er nummer 14 genoemd en een “zondaarskind.” Ze wordt daarnaast gezien als een kind dat bezeten is van de duivel en krijgt te maken met een vorm van exorcisme. Truitje wil weg uit het Maagdenhuis en wanneer ze een keer de kans krijgt gaat ze naar de plek waar haar “roots” liggen: het afgebrande café. Ze vindt een linnen zakje met geld onder de vloer. De buurvrouw wil dat eigenlijk wel hebben, maar Truitje houdt het voor zichzelf; het zijn namelijk de spaarcenten van haar vader. Ze gaat naar Vroom en Dreesman en koopt een dure winterjas van 20 gulden. Maar wanneer ze teruggaat naar het weeshuis, wordt de jas door de directie ingepikt. 
In het Maagdenhuis sluit ze vriendschap met Anna. Ze trekken zich vaak terug op de zolder en ze helpen elkaar. Zo regelt Anna een keer haar jas terug. Die wordt namelijk door andere weeskinderen gedragen.

Na de Tweede Wereldoorlog moet Truitje naar een dienstbodebetrekking. Moeder Pauletta waarschuwt haar voor het leven en seks. Truitje is 18 jaar maar weet nog van niets. Een penis een olifantenslurfje. Ze komt in Bussum terecht bij een rijke familie die zogezegd modern is, maar het hoog in de bol heeft. Er zijn drie zoons in het gezin: de twee jongsten pesten haar flink, maar de oudste Waldemar is een aantrekkelijke jongen. Hij heeft een vriendin uit hetzelfde milieu: Frédérique Vos, een mooie vrouw maar een serpent zal later blijken.
Truitje mag op donderdagavond uit en ze krijgt van haar mevrouw nieuwe kleren waardoor ze er aantrekkelijk uitziet. Waldemar komt ook naar het danscafé en danst met haar. Ze vindt het erg prettig Frédérique Vos komt er echter tussen. Later komt Waldemar haar ‘s nachts opzoeken in haar zolderkamer en ze vindt hem eigenlijk heel aantrekkelijk. Waldemar zegt dat hij eigenlijk niets wil met Frédérique Vos (hij wordt gedwongen door zijn ouders), maar Truitje stuurt hem toch weg. Hij mijdt haar de weken erna, maar hij is op tijd in haar leven terug wanneer er problemen zijn. Haar weeshuisvriendin Anna komt namelijk stappen in Bussum en de beide meisjes worden lastig gevallen door drie jongens die wel wat meer terug willen voor de door hen betaalde biertjes. Maar Anna en Truitje voelen niets voor deze vroegtijdige vorm van “breezerseks” en weigeren mee te gaan. Waldemar schiet te hulp en zijn vader brengt Anna (die de trein heeft gemist door de perikelen) naar Amsterdam. 

Het is daarom tijd voor moeder Van Zuilen om in actie te komen. Ze vindt de borsten van Truitje te uitdagend voor haar zoons (ze schat dat aardig in) en laat een korset aanmeten voor haar dienstbode. Daardoor worden alle weelderige vormen ingesnoerd, maar ja dat korset moet ’s nachts afgedaan en dan zijn haar lekkere lichaamdelen toch mooi een prooi geworden voor Waldemar die haar ’s nachts komt opzoeken. Ze wordt straalverliefd op Waldemar en ze hebben seks met elkaar. Om aan haar toekomstideaal te werken (trouwen met Waldemar) gaat ze extra werken: slecht betaald borduurwerk, omdat ze onafhankelijk wil worden. Maar onbeschermde seks moet natuurlijk fout aflopen: Truitje wordt zwanger. Haar slagersvriend Geerling ziet het als eerste en waarschuwt haar, maar Truitje stopt haar kop nog in het zand en tussen de lichaamsdelen van Waldemar. Die moet van zijn vader naar de Luchtmacht, opdat hij later gemakkelijk KLM-piloot kan worden. Hij weet niet dat Truitje zwanger is en bij het afscheidsdiner hoort Truitje dat hij aan Frédérique Vos belooft dat hij naar haar zal terugkeren.

Omdat ze een dikkere buik krijgt, past haar korset niet meer en ze laat met medewerking van een winkelmeisje een nieuw korset aanmeten. Die vertelt het echter door en Frédérique Vos komt er via het roddelcircuit achter. Ze is een concurrent in de liefde en ze laat niet toe dat Truitje haar mooie huwelijk dat op de rol staat, komt verstoren. Ze slaat met een pook in op de buik van Truitje. Die gooit wel een emmer heet water over haar benen, maar bloedend verlaat ze het huis. Wanneer ze bijkomt in het ziekenhuis, is de baby er niet meer. Ze heeft een miskraam opgelopen. Geerling helpt haar aan onderdak en gaat terug naar de Van Zuilens om het linnenzakje dat ze niet tussen haar spullen vindt op te halen. Er zit een flink bedrag in. Geerling keert slechts terug met 50 gulden en daarmee moet ze het doen. Hij is bereid met haar te trouwen, maar Truitje keert liever terug naar Amsterdam, terug naar haar “roots.”. 
Bij een bezoek aan de plek waar het afgebrande café stond, ontmoet ze een oude bezoeker De Spanjaard. Die vraagt of ze meegaat naar het Spaanse eiland Lanzarote. Ze weet niet wat haar te wachten staat, maar ze gaat wel met hem mee.

Deel II Amalia (blz. 145-291) 
Tijdens en na de koorrepetitie in het verzorgingstehuis hoort Amalia dat Waldemar Alzheimer heeft en door Frédérique Vos is opgesloten in een verpleegtehuis. Ze wil eigenlijk wel in dat rijkere tehuis waar Frédérique Vos verblijft komen wonen en vraagt of er plaats is. Ze laat vallen dat ze de weduwe is van een rijke oliedirecteur. Ze wordt bezocht door een droomverschijning van haar niet geboren zoontje met wie ze gesprekken voert.
Wanneer ze een tweede keer het tehuis bezoekt, provoceert ze. Ze merkt dat Frédérique Vos een relatie heeft met de jonge dirigent Arne. Ze ontmoet mevrouw Koe, met wie ze afspreekt dat ze weer zelfstandig gaan wonen, namelijk in het huis dat ze heeft bewoond met Anna die een rijke markthandelaar was getrouwd. Het huis staat in de Oranje Nassaulaan. Ze heeft daar 15 jaar gewoond, nadat ze van de homoseksuele Spanjaard was gescheiden. Na de dood van Anna’s man Henk was ze naar Nederland teruggegaan. De Spanjaard die haar als dekmantel voor zijn homoseksuele geaardheid wilde gebruiken, was boos geweest. Ze had niets meer van hem gehoord, waarschijnlijk zal hij wel dood zijn. Met mevrouw Koe bespreekt Amalia de wraak op mevrouw Vos.
Ze moet zich rijker gaan voordoen dan ze is en ze gaat mevrouw Koe kleren kopen in de Bijenkorf. Die brengt ze een dag later steeds terug en dat herhaalt zich steeds. Bovendien lijkt het haar een beter idee dat mevrouw Koe haar plaats inneemt in het tehuis en dat ze voor haar gaat spioneren. Amalia betaalt dan voorlopig de kosten van het veel duurdere verblijf.

Amalia is verder hel benieuwd naar de toestand van Waldemar. Maar hij herkent haar niet: omdat hij zo dement is als een deur. Mevrouw Koe bespioneert Frédérique Vos: ze is incontinent, heeft iets met de dirigent Arne, waardoor ze steeds solo mag zingen, Langzamerhand begint Amalia te begrijpen hoe ze de wraak moet aanpakken. In de eerste plaats gaat ze aanpappen met Arne, die het wel ziet zitten met rijke oude dames. Hij gedraagt zich als 30-jarige als en gigolo.
Tegelijkertijd gebeuren er vreemde dingen rondom haar huis: zo verschijnt er een man met een gorillamasker op, worden er draden gespannen in de tuin, maar ze weet niet wat er aan de hand is. De thuishulp struikelt erover en breekt een pols.
Mevrouw Koe heeft de sleutel van het appartement van FBV in handen gekregen en samen doorzoeken ze de kamer. Ze nemen voorlopig nog niets weg. 

Amalia bezoekt Waldemar nog een keer en maakt zich bekend. Hij gaat te keer. Nadat ze afscheid heeft genomen, ontmoet ze zijn broer Karel. Ze verspreekt zich en Karel weet dat ze Truitje is. Hij vraagt hoe het met haar is.

Amalia heeft intussen een wraakactie in petto: ze wil Frédérique Vos erin luizen met haar geld te laten investeren in een project voor muzikale kinderen op Barbados. Dat o.a. omdat ze daar een bankrelatie had toen ze de zaken regelde voor De Spanjaard. Arne wil wel meehelpen, omdat hij dollartekens in zijn ogen ziet. Maar Frédérique Vos hapt niet snel toe en Arne begint te twijfelen. Amalia zegt dat alles goed komt. Om indruk te maken op Arne geeft ze hem een Rolex –horloge dat van Anna’s man Henk is geweest. Dat trekt hem wel over de streep. Ze mag nu de solopartij zingen op het benefietconcert voor de muzikale kinderen van Barbados. Dat moet Frédérique Vos prikkelen. Intussen heeft ze contact met een medewerkster van de bank op Barbados die haar vertelt dat ze geen nieuwe rekening kan openen, maar wel gebruik kan maken van de oude rekeningen van De Spanjaard. Dier zijn sinds 1999 niet meer gebruikt. Amalia denkt dat hij in dat jaar gestorven is. Zelf heeft ze blijkbaar geen last van Alzheimer, want ze weet na al die jaren de toegangscode van die rekeningen. Er staat een enorm bedrag op de rekening. Arne heeft Frédérique Vos zover dat ze mee doet in het project voor Barbados op voorwaarde dat zij de solopartij mag zingen. Hij ziet nu ook het grote geld, (nl. 850.000 €) en verwacht dat Amalia hem een loer zal draaien en trekt daarom bruut bij haar in. Bovendien deelt hij links en rechts een klap uit. Nadat het contract met Frédérique Vos is getekend, wordt Arne flink onhebbelijk en begint hij steeds meer bedreigingen in Amalia’s richting te uiten. Er komt dankzij hem ook iets anders uit: de bedreigingen die zij de laatste tijd had ervaren, waren bedacht en geregeld door Mirjam, de erfgenaam van Anna die graag ziet dat Amalia uit het huis gaat (Dat had Anna in haar testament laten vastleggen).

Dan is het uur der wrake aangebroken. Arne heeft Frédérique Vos uitgenodigd een “weekendjeweg” te gaan, maar achterin de auto zit Amalia. Die maakt zich aan haar bekend en zegt dat Frédérique Vos voortaan zal moeten zorgen voor Waldemar. Dat heeft ze geregeld. De vrouwe wordt halfgek van woede , maar ze brengen haar toch naar Waldemars plek. Waldemar denkt dat de vrouw die binnenkomt Truitje is. Amalia laat hen beiden in verwarring achter. Arne wordt steeds vervelender. Hij wil het geld maar hebben en slaat Amalia enkele keren. Die pikt het niet langer en slaat hem met een golfclub op zijn kop. Hij is dood of zwaargewond.

In het laatste (22e) hoofdstuk vertelt Amalia aan mevrouw Koe dat ze weggaat. Die mag van haar in het mooie verpleegtehuis (4000 € per maand) blijven wonen. Koe geeft haar de brieven die gevonden zijn op de kamer van mevrouw Vos. Het zijn de brieven die Waldemar en Frédérique Vos aan elkaar schreven. Heeft ze wat te lezen in het vliegtuig, want Amalia vertrekt naar Barbados.

Op dat bounty-eiland geniet ze veertien dagen later van de zon en de cocktails. Ze laat zich Mevrouw Van Zuilen noemen. Ze heeft 2 miljoen euro op haar bankrekening en kan het dus wel een tijdje uitzingen. Maar heel lang hoeft het voor haar niet.
In de laatste zin vraagt ze aan een ober of er misschien een muziekschool voor kinderen op het eiland is. Dat suggereert wel iets.

Thematiek

Wraak / bloedwraak / eerwraak

Frédérique Vos vermoordt het kind van de 18-jarige hoogzwangere Amalia. Zestig jaar na de aanslag op haar zoon(s) leven ontmoet ze bij toeval Frédérique Vos weer. Meteen komt het gevoel van haat weer bij haar boven en ze besluit een geraffineerde wraakactie op poten te zetten. Het lukt haar uiteindelijk.

Motieven

Seksualiteit

Als Amalia gaat werken als dienstbode, weet ze nog niets over seksualiteit. Ze wordt ontmaagd door Waldemar.

Verlangen naar vrijheid / vrijheidsdrang

Amalia heeft lang geen keuzes in haar lichaam. Als haar ouders sterven, moet ze naar een weeshuis. Later moet ze gaan werken als dienstbodes. Als ze daar zwanger wordt, lonkt het idee van trouwen en verder leven als vrije vrouw.

Dood

Dood, en vooral onnatuurlijke dood, is een terugkerend motief in het boek. Als eerste overlijden beide ouders van Amalia, later sterft haar kindje nog in haar buik, en op het eind van het boek wordt Frédérique Vos vermoord.

Standsverschil

Door het standsverschil denkt Frédérique Vos dat ze alles kan maken bij Amalia. Dit gaat zelfs zo ver dat ze haar kindje vermoordt.

Opdracht

Voor Els. Die veel te jong oud is geworden.

Titelverklaring

De titel valt niet lastig te verklaren. Truitje groeit op in een gezin dat een café runt. Wanneer haar ouders bij een brand omkomen, moet ze naar het Maagdenhuis. Als kind van verdorven ouders (drank en prostitutie) wordt ze een “zondaarskind” genoemd. Dat etiket wordt in deel I een flink aantal keren genoemd. (blz. 30, 34, 35, 41, 98 & 112) In bijna alle gevallen is het denigrerend bedoeld. Een keer wordt het door Anna spottend bedoeld.
Op blz. 30 hoort Truitje de term voor het eerst. De directrice van het Maagdenhuis probeert haar op haar gedrag te corrigeren.
En nog grof in de mond ook:, zei Moeder Pauletta. “We zullen behoorlijk wat te stellen krijgen met dit zondaarskind. “
In deel 2 wordt de term “zondaarskind” nog één keer gebruikt.

Daarnaast is het kind dat Truitje van Waldemar verwacht ook nog eens met het etiket “zondaarskind “(letterlijk kind van een zondaar) te beplakken.

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt verteld in twee delen.
Deel I Truitje (onderverdeeld in 14 hoofdstukken zonder titel)
Deel II Amalia (onderverdeeld in 22 hoofdstukken zonder titel)

Hoewel het aantal hoofdstukken verschilt, zijn beide delen even lang. Deel I eindigt op de helft van het boek. In dit deel beschrijf Truitje haar verleden na de dood van haar ouders, de periode in het weeshuis en de tijd dat ze dienstbode was in het gezin van Van Zuilen. Het eindigt met haar onderbroken zwangerschap en de terugkeer naar Amsterdam. 

In deel II zijn we weer terug in 2008. In dit deel komt er nog een klein uitstapje naar het verleden om de tussenliggende periode te verklaren. Wat heeft Truitje (inmiddels Amalia) gedaan op Lanzarote en hoe is het haar financieel vergaan. Vervolgens worden we aan de hand van Amalia meegenomen naar de voltrekking van de wraak.

In het eerste deel Truitje vertelt de 80-jarige Geertruida Amalia Langhout in de o.t.t. en in de ik-vorm over haar opname in een verpleegtehuis. Daar ziet ze een kennis uit het verleden die haar op dat moment niet herkent. Daarna vertelt Truitje retrospectief (achteraf) over haar jeugd die een flinke wending kreeg toen haar ouders en zusje verbrandden in het café. Truitje werd op 9-jarige leeftijd opgenomen in een rooms-katholiek weeshuis. Af en toe zijn er zinnetjes in de tekst waarin Truitje spreekt tegen een “je-persoon”alsof ze een verhaal aan iemand vertelt.

In deel II is Amalia de ik-vertelster, maar eigenlijk is het gewoon Truitje met een andere naam omdat Frédérique Vos die naam anders op bepaalde gedachten zou brengen. Dit deel wordt voornamelijk in de o.t.t. verteld. Het leidt naar de wraak van Amalia Langhout aan het einde van dit deel.

Decor

Het lijkt er uit vermelde tekstgegevens op dat Truitje Langhout in 1946 (net na de Tweede Wereldoorlog) achttien jaar is. Ze moet dan als dienstbode in Bussum gaan werken. Tijdens de oorlog zat ze in het Maagdenhuis in Amsterdam als weeskind. Ze werkt ongeveer een periode van een jaar bij de Van Zuilens in Bussum. Wanneer ze inderdaad 18 jaar is in 1946, moet Tuitje geboren zijn in 1928. In het eerste hoofdstuk van Deel I zegt ze dat ze inmiddels 80 jaar is. Dat betekent dat het Verhaal-Nu in 2008 speelt. Het is dus een zeer actueel verhaal.

In deel II is eigenlijk alleen maar sprake van een Verhaal-Nu. De lezer heeft dus moeten uitrekenen in welk jaar het zich afspeelt. Er is een term “kredietcrisis” (die twee keer in dit deel wordt genoemd, waaruit je kunt afleiden dat er inderdaad sprake is van 2008-2009)

In Deel I zijn er twee topografische ruimten. Truitje wordt in Amsterdam geboren en zit er ook in het Maagdenhuis als weeskind. Wanneer ze achttien jaar is, gaat ze voor een periode van een jaar naar Bussum, waar ze dienstbode is Bij de Van Zuilens. Na dat jaar gaat ze terug naar Amsterdam. Die stad en Bussum zijn dus de topografische decors. 

Maar in deel I zijn er ook vier symbolische ruimten:
- Het café waarin vrijheid en geluk de boventoon voerden;
- Het Maagdenhuis waarin haar vrijheid aan banden werd gelegd door vertegenwoordigers van de kerk;
- Het huis van de familie van Zuilen, waarin een duidelijk standsverschil tot uitdrukking kwam. Zeker toen Truitje verliefd werd op de zoon des huizes en later zelfs zwanger van hem bleek te zijn, wordt dat standsverschil erg duidelijk. Ook hier is ze dus haar vrijheid kwijt;
- Het verpleegtehuis waarin ze na haar gebroken heup terecht gekomen is. Ook dit tehuis beknot haar vrijheid. Ze wordt geconfronteerd met de beperkingen van haar eigen tehuis en het tehuis voor rijkere mensen.

In deel II is eigenlijk alleen sprake van een verzorgingstehuis in Amsterdam, waar Amalia Frédérique Vos ontmoet. Ze is vastbesloten wraak te nemen. Helemaal aan het einde van het verhaal verblijft Amalia op Barbados.

Beoordeling

“Zondaarskind” is een lekker zomerboek voor aan de rand van het zwembad of in een ligstoel aan een Spaanse Costa , maar een tweede Gouden Strop (die van 2010) zal Marion Pauw er niet mee winnen. Het verhaal is namelijk helemaal niet spannend. Hierboven heb ik ook aangegeven dat het m.i. ook helemaal geen thriller is. De term “psychologische roman”komt eigenlijk meer in aanmerking, vooral als je naar de inhoud van deel I kijkt. Dat lijkt nog het meeste op een “coming of age” roman.
Dat deel is ook vanwege de inhoud onderhoudend geschreven. Sterk is in dat deel ook de cynische stijl die de 80-jarige Truitje gebruikt om de situatie in de verpleegtehuizen aan de kaak te stellen. Toch is de situatie voor mijn gevoel niet helemaal historisch betrouwbaar. Op mij komt de situatie in het weeshuis niet over als een beschrijving van de dertiger jaren.
Maar het lijkt erop alsof met het inwisselen van Truitje voor Amalia dat element uit het boek verdwenen is. Waar Truitje de waarheid en niets dan de waarheid lijkt te vertellen, is het verhaal van Amalia toch in feite heel onwaarschijnlijk. 

Enkele dingen springen daarbij erg in het oog:
- Welk mens is na 60 jaar levenservaring nog uit op een wraakactie? Ook al geeft Marion Pauw in een interview aan dat Truitje jarenlang heeft meegemaakt dat ze “niets”voorstelt, is dat gegeven toch niet erg waarschijnlijk. Ze heeft nota bene 45 jaar op Lanzarote gewoond en daarna nog negen jaar met haar vriendin uit het weeshuis. Die levenservaringen zal ze toch hebben meegenomen naar het heden.
- Het is onwaarschijnlijk dat er negen jaar na de dood van De Spanjaard (1999) niets met zijn rekeningen is gebeurd (erfeniskwesties ed. zijn blijkbaar niet aan de orde geweest) Niemand laat miljoenen onbeheerd op een rekening staan.
- De inruilacties via De Bijenkorf waarbij Amalia op aantraden van haar vriendin steeds kleren terugbrengt na ze nota bene gedragen te hebben met de prijskaartjes en al, zijn al even onwaarschijnlijk. Iemand die een keer een truitje heeft gedragen met een prijskaartje weet dat deze Truitje die handeling niet met alle kleren kan uitvoeren.
Dat de Bijenkorfservice ver gaat, is iedereen bekend, maar deze herhaalde acties zouden toch erg in het oog gelopen moeten hebben. Dan helpt het echt niet dat een vrouw er jaren heeft gewerkt.
- Het lijkt niet goed mogelijk in Nederland een vrouw tegen haar wil in een verpleegtehuis op te sluiten ten einde haar te dwingen als een soort verpleegster voor haar man te zorgen
- Transacties van 850.000 € kunnen niet ongecontroleerd worden uitgeoefend
- Het is onwaarschijnlijk dat de 80-jarige Amalia de vijftig jaar jongere Arne met een golfclub uitschakelt. Zo’n “hole in one” sla je niet meteen. Bovendien is het natuurlijk de vraag hoe ze het lichaam kan wegwerken voordat ze naar Barbados vertrekt
- Op de allerlaatste bladzijde wordt ook nog verteld dat ze op het paspoort van mevrouw van Zuilen reist. Ook een staaltje van knappe vervalsing door een 80-jarige.

Deel II had veel beter kunnen worden geschreven door een vrouw die binnen een aantal jaren
nadat haar minnaar van haar afgenomen is en haar ongeboren kind vermoord is, wraak had gezworen. Op die wraak maar liefst zestig jaar wachten komt niet erg waarschijnlijk op mij over.

Kortom, “Zondaarskind” haalt als thriller zeker niet het niveau van “Daglicht.” De belangrijkste reden is dat het eigenlijk geen spannend verhaal is. Het plot is heel voorspelbaar en een sterk plot is natuurlijk wel heel wezenlijk voor een thriller.
Beter had Marion Pauw kunnen kiezen voor een andere opzet van de thriller dan wel voor een romanproblematiek waarin wraak ook een goed thema had kunnen zijn.

Toch is het boek natuurlijk voor scholieren prettig leesvoer. Voor de lijst wil ik zelfs nog wel 2 punten toekennen voor havo -en vwo. Maar de amusementswaarde zal toch niet veel hoger zijn dan een kleine voldoende. Op het niveau van de literaire thriller is er beter materiaal voorhanden.

Recensies

"Geriatrische chicklit op niveau. " http://www.parool.nl/paro...kind.dhtml

"Pauw paart een fijne pen aan een goed ontwikkeld inlevingsvermogen." http://spannings.blogspot...-2009.html

"Na het lezen van dit boek zal je mensen op leeftijd nooit meer onderschatten. Zondaarskind wordt geheid een bestseller. " http://www.vrouwenthrille...9041419538

Bronnen

Website van de schrijfster

http://www.marionpauw.nl/