Het lijkt er op dat je browser advertenties blokkeert. Scholieren.com kan alleen bestaan door inkomsten van advertenties. We
zouden het lief vinden als je de blokkade voor onze site uit zet. Dankjewel!
Samen bouwen ze een wereld van verhalen om het naderende afscheid draaglijk te maken.
Want 'verhalen zijn voor de geest wat adem is voor de longen'.
Zij alleen weten van een vogel, die hen over de dood zal helpen.
Hopen ze, begrijpen ze.
Waar de woorden stoppen, nemen beelden het over.
Het is geen einde, het is troost.
Eerste zin
Uit alles puurden wij verhalen.
Samenvatting
Dit verhaal gaat over een broer (twaalf jaar) en een zus (zes jaar). De zus, Nour, is ziek en gaat dood. De ouders en de broer hopen dat ze nog duizend dagen heeft en de broer brengt veel tijd met haar door. Hij gaat bijvoorbeeld met haar naar buiten om een bal heen en weer te trappen, totdat ze te moe wordt en het buiten te heet wordt. Ze kan slecht tegen de zon en warmte maar als het regent, kunnen ze naar de speeltuin in de buurt. Dagen waarop het redelijk gaat worden afgewisseld met dagen waarop het slechter en slechter gaat. Als ze zich ziek voelt en/of pijn heeft, zorgt de broer voor haar, bijvoorbeeld door haar af te sponzen met ijsklontjes. Of door haar verhalen te vertellen, bijvoorbeeld over de Kleine Zeemeermin en de eeuwige slaapster. Ze kan haar zevende verjaardag nog vieren maar daarna gaat het snel. Nour is veel moe en de verhalen kosten haar energie. 'Op een dag is het alleen nog haar pop die luistert. [...] Nu zit je enkel nog in mijn hoofd.' (p. 61-62)
Ik kies ervoor om geen karakterbeschrijving van de hoofdpersoon en bijfiguur te geven, omdat ze geen uitgewerkte karakters zijn. Typetjes zijn ze ook niet, de broer is bijvoorbeeld niet altijd lief tegen zijn zusje en Nour gaat niet altijd even kalm en nuchter met haar pijn om. Maar in de basis is de broer de zorger, helper en verteller en zijn kleine zus Nour de zieke, dappere en luisterende zus.
Quotes
"Natuurlijk wist zij hoe het zat, maar verhalen maken het draaglijk.
Ik heb leren vertellen.
Door haar weet ik: verhalen helpen."
Bladzijde 5
"Ik was zelf de twaalf net voorbij en had verwacht dat Nour er altijd zou zijn. Ik had geen idee hoe ik die gedachte moest veranderen.
Ik ben haar grote broer en zij blijft mijn zus, antwoordde ik. Zelfs wanneer ze groeit tot het niet meer kan."
Bladzijde 12
"Hij fladderde, hij vlederde, hij werd een vleervos. De eerste vleervos."
Bladzijde 49
"Als je je verkouden, vermoeid of koortsig voelt, blijf dan uit haa buurt, we mogen geen risico nemen, zegt ma.
Maar misschien heeft ze nu meer dan ooit onze nabijheid nodig? Zou het niet beter zijn dat? Hadden we niet moeten beslissen? Wat de dokters nog hebben. Dan had ze misschien. Maar de pijn. We willen toch niet? We kunnen alleen. Het beste is toch?
Pa zucht. Ma zucht."
Bladzijde 55
Het belangrijkste onderwerp van het boek is de naderende dood van het zusje. De ouders en de broer hopen dat ze nog duizend dagen heeft en dat redt ze maar ze voelt zich steeds beroerder. Toch zijn de broer en de zus ook heel nuchter over de dood die eraan komt. Zo speelt de broer ook een computerspelletjes waarbij hij steeds dood gaat. De zus vraagt hem dan of hij alweer dood is en niet een keer in leven kan blijven. 'Vind je het leuk altijd opnieuw levend te worden? Ik klik het spel weg. Ik moet wel, zeg ik, als ik het spel wil blijven spelen.' (p. 15)
Motieven
Verhalen
De broer vertelt de zus verhalen om haar af te leiden van de werkelijkheid, van de pijn. De verhalen verbinden hen, want niemand anders kent ze. Ook na haar dood leven ze voort. Een leidmotief binnen het vertellen van deze verhalen is de vogel: de broer en zus zoeken hem maar vinden hem nooit. Na haar dood zoekt de broer in zijn eentje verder en hij hoopt hem te vinden met een ziel onder zijn vleugels.
Nour praat ook tegen haar pop en soms vertelt de broer zijn verhalen aan de pop, zodat Nour ernaar kan luisteren als ze zich wat beter voelt.
Ouder-kindrelatie
De ouders staan anders in het ziekteproces dan de broer en de zus: zij maken zich veel zorgen en praten er veel over, bijvoorbeeld over ziekenhuisbezoeken en medicijnen. Zij hebben ook geen weet van de verhalen die de broer en de zus die elkaar vertellen, verhalen waarmee zij die werkelijkheid van ziekte, ziekenhuizen en medicijnen kunnen ontvluchten en er nuchterder in staan.
Klein leven
Nours leven is heel klein. Ze kan niet naar school en is vooral thuis. Ze is blij met kleine dingen: de tuin in gaan, haar pop, ademen zonder pijn. Ook de wereld van de broer wordt klein. Hij kan met zijn vrienden gaan voetballen, maar is liever bij Nour. Als hij leert voor school en Nour vraagt om aandacht, geeft hij haar dat. Samen observeren ze het leven in en rond het huis. Heel soms vindt hij dat lastig maar meestal past hij zonder moeite in Nours leven. Als zijn ouders en Nour een keer weg zijn, is alles mogelijk maar zit hij de hele dag op een stoel bij het raam: 'Er is tijd voorbijgegaan, ik heb slechts geademd.' (p. 27)
Motto
Er is geen motto aanwezig.
Opdracht
Er is geen opdracht aanwezig.
Titelverklaring
Alleen de broer en de zus weten van de verhalen die ze elkaar vertellen, in het bijzonder van de vogel.
Structuur & perspectief
Het verhaal is in delen verdeeld doordat het ene deel soms halverwege een pagina ophoudt en het volgende dan op een nieuwe pagina begint. Ook begint elke eerste zin van een deel, behalve het eerste, met een schuingedrukt woord of een schuingedrukte woordgroep, een soort minisamenvatting van dat deel. Binnen een deel worden er relatief veel zinnen op een nieuwe regel begonnen, waardoor het vertelde iets poëtisch krijgt. Verder wordt het niet-chronologisch verteld - op de eerste pagina is het zusje al dood en daarna wordt naar haar dood toe verteld - door de broer in de ik-persoon.
Decor
Plaats en tijd zijn onbestemd, maar ook niet belangrijk. Het verhaal speelt zich af in het heden, maar het zou nu kunnen zijn maar ook de jaren zeventig. Het speelt zich af in en rondom het huis van de broer en de zus omdat de zus ziek is, niet lekker kan bewegen en niet naar school gaat.
Stijl
'Geschreven in een taal die het midden houdt tussen poëzie en proza is Wat alleen wij weten een sprookje voor volwassenen dat de gigantisch grote val van de sentimentaliteit die met de thematiek van het stervende kind meekomt perfect weet te ontwijken. Je leeft mee, maar tranen pink je niet weg.' (Verplancke 2021)
Slotzin
Kon ik een enkele gedachte kneden naar dit refrein, hoe sprankelend en licht zou dan mijn denken zijn.
Bijzonderheden
Met tekeningen van Charlotte Peys.
Beoordeling
Ik vind 'Wat wij alleen weten' een mooi klein verhaal over een groot verdriet. Mooi instapboek voor beginnende lezers.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden