Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2014
• 135 pagina's
• Uitgeverij: Davidsfonds Uitgeverij

Flaptekst

Eerste zin

Lieve Helena, ik stuur je een brief.

Samenvatting

Helena is getrouwd met koning Menelaos van Sparta en heeft met hem een dochter, Hermoine. Ze woont in Menelaos’ paleis in Griekenland tot Alexandros als een gast bij hen verblijft. Hij komt uit de rijke stad Illion en is de zoon van koning Priamos die daar heerst. Helena en Alexandros worden verliefd op elkaar en Alexandros stuurt Helena een brief waarin hij haar vraagt met hem mee te gaan en dat doet ze, al haar bezittingen en zelfs haar dochter achterlatend. Wanneer ze naar Illion varen is Helena ontzettend gelukkig. En als ze aankomen trouwen ze al snel.

Als Menelaos hoort dat zijn vrouw is weggegaan met een andere man denkt hij dat Alexandros Helena heeft geroofd en samen met zijn broer Agamemnon, ook koning, zoekt hij bondgenoten om een oorlog tegen Illion te beginnen. Het blijkt nog aardig moeilijk om de andere Griekse koningen zo ver te krijgen om met hen mee te vechten tegen het rijke Illion.

Ondertussen wordt het geluk van Helena in het nauw gebracht door Kassandra, de zus van Alexandros, die de toekomst kan voorspellen en Helena bepaald geen rooskleurig beeld voorhoudt. Ze voorspelt dat de Grieken ten strijde zullen trekken en dat Illion zal branden op de nacht van het paard.

De Grieken hebben honderden schepen verzameld om te strijde te trekken, maar Agamemnon heeft de godin Artemis boos gemaakt door een hert van haar tijdens de jacht te doden. Daarom waait het maar niet, waardoor de zeilschepen niet kunnen vertrekken. Om de godin weer gunstig te stemmen moet Agamemnon zijn dochter Iphigenia offeren. Nadat hij dat heeft gedaan steekt inderdaad de wind weer op. Agamemnon is nu een stuk verbetener om strijd met Illion te voeren omdat hij zijn dochter heeft moeten doden.

Als de Grieken op het strand bij Illion verschijnen geeft Kassandra Helena daarvan de schuld. De oorlog tussen de twee legers duurde negen jaren waarin ze allebei niet sterk genoeg waren om de ander te verslaan. Ondertussen plunderen de Grieken de omgeving van Illion en Agamemnon rooft het meisje Chryseïs van haar vader weg. Haar vader Chryses probeert haar met losgeld terug te kopen van Agamemnon maar die stuurt hem weg. Chryses bidt tot de god Apollo die hij al zijn leven lang dient om hem zijn dochter terug te geven en de Grieken te laten boeten voor hun wandaad. En nog geen dag later breekt de pest uit in het Griekse kamp. De pest woedt negen dagen en op aanraden van de ziener Kalchas geeft Agamemnon het meisje terug aan haar vader, maar nu wil hij van een van de andere Grieken een meisje, bijvoorbeeld van Achilles. Achilles vindt dit niet eerlijk en hij en Agamemnon maken ruzie en Achilles wil niet langer meevechten.

Alexandros daagt Menelaos uit voor een gevecht en de winnaar zal Helena krijgen. Menelaos is stukken sterker dan Alexandros, maar door een geluk van het lot weet Alexandros te ontsnappen. Waarop de twee legers weer met elkaar verder vechten. De broer van Alexandros, Hektor, wijst Alexandros op zijn plicht om mee te vechten, door hem is deze oorlog immers begonnen. Inmiddels gaat het de mensen van Illion goed omdat Achilles niet langer meevecht. De Grieken proberen Achilles natuurlijk over te halen om toch weer mee te vechten, maar dit lukt niet. Toch kan zijn goede vriend Patroklos het niet meer aan zien en na met Achilles te hebben overlegd doet hij diens wapenuitrusting aan zodat het leger van Illion de moed verliest omdat ze denken dat Achilles weer meevecht. Patroklos wordt in de strijd gedood door Hektor en Achilles is woedend. Hij vecht weer mee en doodt vele mannen van Illion. De soldaten van Illion trekken zich terug en Hektor gaat het gevecht met Achilles aan. Achilles doodt Hektor en wil diens lichaam niet aan Priamos teruggeven. Toch weet Priamos hem met veel geschenken over te halen en ze spreken een wapenstilstand van twaalf dagen af waarin Priamos kan rouwen om zijn zoon en Achilles om Patroklos.

Achilles sterft door een pijl van Alexandros, maar ook Alexandros wordt door een pijl getroffen waarvan de punt in gif is gedoopt en hij sterft na een paar dagen.

Dan zijn plots alle Grieken verdwenen en staat er alleen een groot houten paard. De mensen uit Illion zijn door het dolle heen omdat de oorlog is afgelopen en ze halen het paard in de stad. Helena moet plots aan de voorspelling van Kassandra denken: Illion zal branden in de nacht van het paard. Helena probeert de mensen nog tegen te houden, maar het paard wordt de stad in gehaald en er begint een groot feest. Die nacht wanneer heel Illion in slaap is, komen er Grieken uit het paard, onder hen zijn Menelaos en Odysseus, zij steken vuren aan om de andere Grieken die zich verstopt hadden te waarschuwen en doen de poorten voor hen open. Illion wordt veroverd en de Grieken kunnen naar huis terug keren.

Personages

Helena

Helena is aan het begin van het boek getrouwd met Menelaos. Ze is een erg mooie vrouw en heeft een dochter genaamd Hermoine. Ze wordt verliefd op Alexandros en gaat met hem mee naar Ilion. In Ilion trouwt ze met hem. Ze is standvastig, maar wel bezorgd om het welzijn van de mensen die ze liefheeft. Ze gelooft boven alles in de liefde.

Alexandros (Paris)

Alexandros is de middelste zoon van koning Priamos van Ilion. Hij wordt enorm verliefd op Helena en neemt haar mee naar zijn woonplaats. Hij is geen vechtersbaas en wanneer de oorlog begint speelt hij daar dan ook geen hoofdrol in. Alexandros wordt gedood door een speer die in gif is gedoopt.

Menelaos

In het begin van het boek is Menelaos de echtgenoot van Helena. Wanneer Helena is weggegaan, voelt hij zich vernederd en zint op wraak.

Hermione

Hermoine is de dochter van Helena en Menelaos. Ze wordt beschreven door Helena als een weerloos eendje dat waggelend loopt.

Hektor

Hektor is de broer van Alexandros. Hij voert meestal het bevel over de troepen van Ilion. Hij neemt het Helena of Alexandros niet kwalijk dat de oorlog door hen is begonnen. Hektor sterft door de hand van Achilles als wraak omdat hij Achilles vriend Patroklos heeft gedood.

Achilles

Achilles is een Griekse held en een van de belangrijkste vechters van het Griekse leger. Hij krijgt een conflict met Agamemnon en wil daardoor niet meer meevechten. Wanneer zijn vriend Patroklos wordt gedood vecht hij wel weer mee uit woede.

Agamemnon

Agamemnon is de oudere broer van Menelaos, hij is ook koning. Agamemnon voert het bevel over de Grieken maar maakt daarbij door zijn soms opvliegende karakter een aantal fouten die zijn leger duur komen te staan: hij doodt een hert van de godin Artemis en moet daarom zijn dochter offeren, hij rooft een meisje van een priester waarop de pest uitbreekt in het kamp en hij begint een conflict met Achilles waardoor het Griekse leger zware verliezen lijdt.

Kassandra

Kassandra is de zus van Alexandros en Hektor. Ze heeft een voorspellende gave, maar ook een vloek op zich rusten. Niemand gelooft namelijk de waarheden die ze voorspelt. Zij voorspelt aan het begin van het boek al dat Ilion zal branden op de nacht van het paard en dit gebeurt inderdaad. Omdat niemand haar voorspellingen geloofd is ze ene buitenbeentje en niemand doet aardig tegen haar.

Quotes

"Het einde van dit verhaal zal even tragisch als onvermijdelijk zijn. Ook al begon het zinderend van liefde. Ik wou dat het anders was. Maar ik bedenk de verhaallijn niet. Ik heb de touwtjes niet in handen. Ik ben alleen maar een pion op het speelveld." Bladzijde 63

"Ik denk nog vaak aan Alexandros. Aan twee blikken die elkaar kruisten op een middag. In elkaar haakten en nooit meer loslieten. Aan het geritsel op de vloer dat mijn aandacht trok. Aan het eerste zonlicht door het houtwerk voor de ramen. Aan een brief in een zinderende lichtvlek. Ja. Ik denk nog vaak aan de brief waar alles mee begon." Bladzijde 130

Thematiek

Liefdesrelatie: problemen/ echtscheiding

De drijfveer van alle personages in dit boek is liefde, of anders gezegd passie. Vrijwel alle handelingen van elk personage worden gedreven door liefde. En ook de reden voor hoofdpersonage Helena om haar verhaal te vertellen is liefde, de liefde voor de dochter die ze in de steek heeft gelaten. Er wordt in het boek ook overdacht door Helena wat liefde is, dit doet ze bijvoorbeeld wanneer ze haar dochter uit wil leggen waarom ze wel met Alexandros mee moest gaan.

Motieven

Noodlot

Zoals in veel oude Griekse verhalen spelen de goden een zijdelingse rol. Zij lijken te bepalen wat er gebeurd waardoor de meeste mensen alleen maar op hun noodlot afstevenen. Op pagina 114 wordt een klassiek verhaal aangehaald wat nauw verbonden is met dit verhaal. Hier wordt namelijk verteld dat Alexandros van drie godinnen moest zeggen wie hij de mooiste vond en de godinnen probeerde hem over te halen met geschenken. En een van de godinnen bood hem de mooiste vrouw van Griekenland en dat is waarom hij Helena kreeg. Dit zou wel hun overweldigende liefde naar elkaar verklaren, maar laat ook weer zien dat in dit verhaal alles voor bestemd lijkt en er altijd wel een hogere macht mee dingt.

Moeder-dochterrelatie

Via dit verhaal probeert Helena een relatie met haar dochter op te bouwen die ze eigenlijk niet kent. Aan het einde van het een na laatste hoofdstuk verontschuldigd ze voor alle dingen die ze heeft gemist en bevraagt ze zichzelf: Is een moeder nog een moeder als ze er niet meer is voor haar kind? Wie ben ik dan? Wat ben ik dan? pagina 130. Hierna geeft ze raad zoals ouders hun wijsheden doorgeven aan hun kinderen: De liefde, Hermoine, is het allermooiste wat er is op deze wereld. Je moet er alles voor nemen, en alles voor laten. pagina 130.

Oorlog: algemeen

Het grootste gedeelte van het boek wordt er oorlog gevoerd met zware verliezen in beide kampen. Hoewel Helena niet aan de oorlog deelneemt is ze zich er erg van bewust wat er allemaal gebeurd omdat het haar schuld is, maar ook omdat ze mensen uit beide kampen kent. Bijna alle gebeurtenissen in het boek vinden plaats op het slagveld.

Motto

Mag hij morgen liefhebben,

die nooit heeft liefgehad.

Mag wie al heeft liefgehad,

morgen weer liefhebben.

(gedicht uit de vierde eeuw)

Dit gedicht gaat om de wens van iedereen om lief te hebben. Je zou hieruit kunnen concluderen dat een leven zonder liefde geen zin heeft.

 

Nog meer smacht ik van liefde nu naar jou,

een zoet verlangen houdt mij in zijn greep.

(Ilias, 3445, vert. Patrick Lateur)

In de Ilias wordt het verhaal van de Trojaanse oorlog verteld. Deze zin wordt gesproken door Alexandros.

 

Voor wie wacht

komt alles steeds te laat.

(Thé Lau)

Dit laatste onderdeel is een fragment uit de songtekst van het nummer Rigoureus, wat gespeeld is door The Scene. In het einde van deze tekst wordt een verlangen uitgesproken dat je soms gewoon moet handelen, maar altijd vanuit je hart. Je zou dit als een aansporing kunnen zien voor Alexandros om Helena mee te nemen.

Titelverklaring

De titel van het verhaal is: Veldslag om een hart. De ondertitel is: het verhaal van Helena. De titel geeft de aanleiding van het boek aan. Het gaat in deze tien jaar durende oorlog om de liefde van een vrouw en natuurlijk ook om geschonden eer en alle Griekse koningen die meevechten hebben ook andere belangen, maar de aanleiding van de oorlog was het meenemen van Helena door Alexandros. De directe strijd gaat dus tussen Menelaos en Alexandros. Deze is al 2500 jaar geleden beschreven door Homerus, maar hierbij werd het verhaal van Helena niet erg belicht. En daarom is de ondertitel belangrijk. Daarnaast geeft de ondertitel aan in wat voor stijl het verhaal is geschreven, namelijk als een vertelling van Helena aan haar dochter. Het is in die zin letterlijk het verhaal van en door Helena.

Structuur & perspectief

Het verhaal is opgebouwd uit 24 hoofdstukken die opvallend genoeg terug tellen. Het verhaal begint met een brief van Alexandros aan Helena, waarin die haar de liefde verklaart. Daarna begint Helena te vertellen. Het verhaal is hierbij geschreven vanuit een ik-persoon (Helena) die vertelt en soms ook het verhaal onderbreekt om haar dochter Hermoine direct toe te spreken. Een voorbeeld hiervan is te vinden op pagina 61 waar staat: Is het niet vreemd, Hermoine? Om mij, om een vrouw, is de oorlog om Illion begonnen. 

Interessant hieraan is dat het verhaal vertelt wordt, maar dat de hoofdpersoon omdat zij het aan haar dochter vertelt ook direct op gebeurtenissen zoals hierboven te zien is, kan reflecteren.

Het verhaal sluit af met een brief die Helena aan Alexandros stuurde in antwoord op zijn liefdesverklaring waarin ze hem aanmoedigt haar met zich mee te nemen.

Decor

Het verhaal speelt zich af in de tijd van de oude Grieken, grofweg zo'n 3000 jaar geleden.Dit merk je aan de manier waarop er gevochten wordt (met lange speren en op paarden) en door de goden die er aanbeden worden. Bovendien komt er aantal Griekse helden in het verhaal voor zoals Achilles en Aiax. Het verhaal beslaat een tijd van tien jaar en speelt zich vooral af in Ilion. Ilion wordt beschreven als een mooie en rijke stad. Daarnaast speelt het verhaal zich af in het legerkamp van de Grieken. Van dit kamp wordt geen beschrijving gegeven.

Stijl

Wat interessant is aan de stijl die Michael de Cock hier heeft gekozen is dat een enorm verhaal dat al heel lang wordt vertelt ineens heel persoonlijk wordt. Bovendien wordt het door Helena het verhaal aan haar dochter te laten vertellen heel klein gemaakt. De Cock wisselt de heldere taal die hij voor de gebeurtenissen gebruikt af met de bloemrijke taal die hij voor de mijmeringen van Helena gebruikt. Het verhaal leest erg vlot.

Slotzin

Ontvoer mij, ook al ben ik bang. Neem mij mee naar je stad. Neem mij mee, over de wijnkleurige zee. Neem mij mee naar Ilion. Je allerliefste voor altijd, Helena

Beoordeling

Dit is een boek wat ik iedereen kan aanraden. Soms leek de emotionele verwoording die het personage Helena in haar omschrijving van de liefde gebruikt naar het cliché te gaan overhangen, maar dit werd telkens op het juiste moment ingehouden. Dit is een verhaal voor kinderen die geïnteresseerd zijn in de Trojaanse oorlog, liefdesverhalen en voor de hopeloze romantici onder de volwassenen die nog in ware liefde geloven.

Recensies

"Het is een verhaal over liefde en verraad, over de eerste vechtscheiding uit de geschiedenis. Passioneel, intens en intrigerend. Net zoals bij de vorige Kleine Klassiekers zorgde Gerda Dendooven voor de illustraties." http://www.ako.nl/product...l-de-cock/