Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2009
- 251 pagina's
- Uitgeverij: Uitgeverij Podium
Flaptekst
De achttienjarige Ronnie is tot jeugd-tbs veroordeeld omdat hij een havo-docent geslagen heeft en vervolgens iemand op straat neerstak. De afdeling in de gesloten inrichting waar hij is ondergebracht, wordt bevolkt door jeugdige drop-outs als de zwakbegaafde Brian, de stuiterende junk Joop de Dope, de oversekste Dennis en de mokro's met hun aanvoerder Hamid.
In deze broeierige groep probeert Ronnie zich zo goed mogelijk staande te houden. Dat is moeilijk, want hij heeft grote moeite om mensen te vertrouwen en zijn blik op de werkelijkheid is niet altijd zuiver. Terwijl de paranoia in Ronnies hoofd groeit, neemt de spanning op de afdeling toe.
Er bestaan veel sombere cijfers over jeugdige criminelen zoals Ronnie en er wordt veel over ze geklaagd. Anbeek vroeg zich af wat die jongens bezighoudt, hoe ze zo zijn geworden. Zijn grondige research, die bestond uit bezoeken aan onder meer een jeugdgevangenis in Lelystad, stond aan de basis van deze krachtige roman.
In Vast laat Anbeek zien hoe Ronnie en zijn medegedetineerden hun gevangenschap ervaren. Het blijkt een benauwende, gewelddadige wereld waar humor en ontspanning toch niet ontbreken.
Deze intense roman nodigt uit tot nadenken en roept daarmee begrip en zelfs compassie op.
Eerste zin
Samenvatting
In de jeugdgevangenis zit de ik-verteller, de 18-jarige Ronnie Leerdam die een slachtoffer van zijn milieu is. Wanneer zijn moeder op bezoek komt en zegt dat ze de vader van Ronnie toch weer terug wil nemen in huis, moet hij terugdenken aan zijn jeugd. Hij is ook veel door zijn vader geslagen en nadat hij een keer gespijbeld had van school (hij zat als enige van de delinquenten enige tijd op de havo) heeft hij een leraar van zijn school geslagen en daarna iemand op straat neergestoken. Hij is dus wel gevaarlijk. In het eerste deel van het boek wordt vooral een schets gegeven van de andere criminelen. Zo is er de junk Joop die de bijnaam De Dope heeft. Die speelt later nog een belangrijke rol in het verhaal. Joop heeft een grote voorliefde voor bioscoopfilms. Hij kan ze vrijwel letterlijk navertellen. Bovendien weet hij altijd aan drugs te komen.
Er zijn ook minder begaafde criminelen (Brian bijvoorbeeld) Een ander heeft de naam “pedo” en er is een groep Marokkanen die “mokro’s“ worden genoemd. Die staan onder leiding van Hamid, in principe ook een gevaarlijke jongen. Ronnie zegt aan het einde van het eerste hoofdstuk dat hij af en toe stemmen in zijn hoofd hoort.
Ze worden bewaakt in een complex dat de vorm van een hoofdletter X heeft. Er zijn groepsleidster en leiders. De Turk Ergün (die Turkoe) wordt genoemd heeft een flink overwicht op de gevangen jongens. Er is ook een vrouwelijke bewaker, Sandra, voor wie Ronnie wel bijzondere gevoelens koestert. Hij wordt dan ook jaloers wanneer ze steeds klef contact heeft een Kaapverdiaanse jonge crimineel, KV genoemd. Een derde bewaker is Kees, een al wat oudere man die ooit beroepsmilitair was, maar die het allemaal erg zwaar vindt om de jongens te bewaken. Ten slotte heb je ook nog Nelson, een ger die de jongens meestal vriendelijk tegemoet treedt.
Stanley is een jongen die altijd met zijn gele Schiphol-tas loop te zeulen (SeeBuyFly). Wanneer hij met proefverlof is neemt hij de benen, vertelt Turkoe.
Turkoe zegt op een dag dat hij goed en slecht nieuws heeft: het goede nieuws is dat er een feestavond voor de criminelen wordt georganiseerd met de burgerij; het slechte nieuws dat er nog steeds drugs worden gevonden op de afdeling.
Bij tbs wordt natuurlijk steeds bekeken of je al weer kunt terugkeren in de maatschappij. Je moet dan in een gesprek Sociaal Gewenst Gedrag vertonen en Ronnie denkt over dat verschijnsel erg na. Hij praat met een aardige psycholoog daarover: hij noemt hem Dr. Röntgen. Hij maakt ook graag een nieuwe afspraak met de man, omdat hij wel wat positiefs verwacht, maar de man is een week later al niet meer in dienst. Ronnie is zwaar teleurgesteld, want hij had het gesprek over zijn verleden goed voorbereid (vader die hem sloeg, spijbelen, de leraar die hij sloeg etcetera). Wanneer de Marokkanen om een imam vragen, vraagt Ronnie om een dominee, maar ook die is voor hem niet beschikbaar.
Met Joop de Dope die hem voor vol aanziet omdat hij op de havo heeft gezeten, bereidt Ronnie een rapsong voor die Joop op de feestavond ten gehore zal brengen. Daarna praat hij met Sandra die hem het nut van het opgesloten zitten probeert te vertellen. Maar hij moet wel iets willen leren van die tijd. Ronnie is daar niet zo positief over.
Intussen wordt in de cel ook twee keer iets verteld over de slimme Marokkaan Hamid is het gelukt is om te ontsnappen. De eerste keer was hij gewoon met bezoekers mee weggelopen en had de bewaking vriendelijk gegroet. De tweede keer had hij een blindedarmaanval voorgewend en was hij uit het ziekenhuis ontsnapt. Dat zijn wel leuke voorvallen in de roman.
Wanneer het feestavond voor de criminelen wordt, nadert ook het hoogte -of dieptepunt voor de hoofdrolspelers. Niet elke crimineel is even geschikt om het feest bij te wonen: er wordt een selectie gemaakt. Sociaal wenselijk gedrag speelt weer een grote rol. Onder de bezoekers van buiten is onder andere de burgemeester, een vrouw. Alleen Marokkanen die een vrouw een hand willen geven, mogen dus mee. De anderen moeten achterblijven. Voor de pauze treden enkele criminelen op: bijvoorbeeld meisjes die dansen, een band met keiharde muziek, een dichter en een goochelaar. Niet elke truc van de goochelaar lukt overigens. Er komt veel spanning in de zaal en de bewakers lassen een pauze in. Na de pauze treedt bewaakster Sandra op met een Surinaams liedje en gevangen zittende meisjes. Ronnie vindt dat erg leuk. Daarna komen er vier gewichtheffers: drie negers en de schriele Hamid, maar de Marokkaan weet wel het zwaarste gewicht te tillen, waar de negers falen. Weer is de spanning te snijden en ook de andere gevangenen die er niet bij zijn, lijken zich te roeren in het complex. Dan komt Joop de Dope: hij doet een gevangenis-rapsong over afkomst. Het refrein is enigszins opruiend met betrekking tot politie en justitie (de anti-Donner rap zou je kunnen zeggen) De criminelen zijn dan niet meer te houden en er ontstaat een soort oproer. De gewone bezoekers moeten worden weggevoerd en Turkoe maakt op een bepaald moment een deur van het complex open waardoor Ronnie op de binnenplaats in de open lucht komt. Hij heeft tijdens zijn vlucht ook een vrouw meegenomen die hij eigenlijk heeft beschermd. De bezoekers worden met helikopters van de binnenplaats gehaald, maar Ronnie Leerdam mag uiteraard niet mee. Hij wordt teruggebracht naar zijn afdeling waar inmiddels ook de pest is uitgebroken. Het komt tot een handgemeen wanneer de Kaapverdiaan onverwacht Sandra neerslaat en Ronnie ingrijpt om de man een lesje te leren. Het wordt op dat moment niet direct duidelijk wat hij met de KV doet. Ook bewaker Kees is het slachtoffer van de plotselinge opstand. Hij wordt in elkaar geschopt door de Marokkanen die hun kans schoon zien.
In het laatste hoofdstuk wordt Ronnie verhoord door een onderzoekscommissie. Van de leden van de commissie hoort hij dat Joop de Dope de avond ervoor overleden is in het ziekenhuis.
Hij had hem na zijn optreden met de rap namelijk niet meer gezien. Sandra en Kees zijn ook behoorlijk gewond en dat geldt ook voor de Kaapverdiaan. Wanneer Ronnie vraagt of hij de begrafenis van Joop mag bijwonen, gaat de voorzitter van de commissie helemaal uit zijn dak.
Hij wordt weer teruggeleid naar zijn afdeling. Daar vertelt de vertrouwde bewaker Nelson wat Kevin (bijgenaamd de voetbalvechter) heeft geflikt tijdens zijn proefverlof. Hij kreeg ruzie met een conducteur in de trein en heeft de man een kaakfractuur en een schedelbasisfractuur geslagen. Einde proefverlof.
Ronnie krijgt van Nelson ook te horen dat hij naar de begrafenis mag. Joops zus (advocate) houdt een mooie toespraak over haar broer die verzot was op films in d e bioscoop. Hij had weel grote moeite om fictie en werkelijkheid te onderscheiden. De wereld buiten is dreigend en gevaarlijk voor hem geweest. Daar wilde hij weg: het liefst was hij binnen. In de inrichting was hij dus veilig. Ronnie vindt zich de beste vriend van Joop. Hij heeft spijt dat hij de zus na de begrafenis niet heeft gesproken. Hij voelt zich verwant aan de ideeën van Joop. Ook Ronnie heeft moeite met fictie en werkelijkheid.
Hij schrijft Joops zus een brief en er volgt een afspraak. Maar die aardige vrouw die hij verwachtte, blijkt een koele advocate. Ronnie wil de zaak heropend zien: hij was nog maar 16 toen hij de student neerstak en hij is zelf veranderd. Zijn advocaat heeft slecht werk geleverd. Ronnie grijpt zijn laatste kans. Hij vraagt haar hoe hij advocaat kan worden. Desnoods via cursussen in de gevangenis, wil hij dat bereiken. Ze zegt dat het kan en dat ze zal proberen informatie in te winnen voor hem. Maar als ze de inrichting verlaat, heeft Ronnie het desperate gevoel dat hij haar nooit meer zal zien.
Dit verslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden