Oscar et la dame Rose door Éric-Emmanuel Schmitt

Feitelijke gegevens

• 14e druk, 2004
• 120 pagina's
• Uitgeverij: Uitgeverij Atlas Contact

Flaptekst

Eerste zin

Beste God, Ik heet Oscar, ik ben tien jaar, ik heb het huis, de kat en de hond in de fik gestoken (ik geloof dat ik zelfs de goudvissen heb geroosterd) en dit is de eerste keer dat ik je een brief stuur, want door mijn studie had ik daar tot nu toe geen tijd voor.

Samenvatting

Oscar is tien jaar oud en ligt in het ziekenhuis met leukemie. Zijn beenmergtransplantatie is mislukt en de dokters kunnen niets meer voor hem doen. Oscar heeft dit snel in de gaten, ook al wil niemand er met hem over praten en schrikken ze als hij het woord dood gebruikt. Daar wordt hij erg verdrietig en boos van. Gelukkig komt oma Rozerood vaak bij hem op bezoek. Zij werkt in het ziekenhuis samen met andere dames in rozerode pakjes om de zieke kinderen te steunen. Zij raadt Oscar aan om brieven aan God te schrijven en Oscar besluit dat te doen. Oma Rozerood zegt ook dat God elke dag een wens vervuld, maar je moet wel iets wensen dat met je innerlijk te maken heeft. In de eerste brief die Oscar aan God schrijft vertelt hij hem wie hij is en vertelt hij waarom hij nu een brief schrijft. Hij vraagt God of die hem wil vertellen of hij nog beter wordt. En diezelfde dag krijgt hij nog antwoord. Een van zijn medepatiënten ziet de auto van Oscar's ouders op de parkeerplaats staan, maar ze komen niet naar Oscar toe. Oscar gaat ze zoeken en ontdekt dat ze in de kamer van dokter Düsseldorf zitten. Hij luistert aan de deur en hoort hoe de dokter praat over dat ze 'echt alles geprobeerd hebben.' En hoe zijn ouders daarop moeten huilen. Als Oscar hoort dat zijn ouders naar buiten komen verstopt hij zich in de bezemkast. Hij komt er dan achter dat bezemkasten alleen van buiten open gedaan kunnen worden en hij zit dus een tijdje opgesloten. En daarna wil hij alleen maar met Oma Rozerood praten, hij vertelt haar dat hij zijn ouders haat en opnieuw zegt oma Rozerood dat hij alles op moet schrijven en God kan vragen of hij hem wil komen bezoeken. Sinds die dag komt oma Rozerood elke dag bij Oscar op bezoek. En ze spreken af dat Oscar vanaf dan elke dag gaat leven alsof die tien jaar duurt. En Oscar vraagt aan het einde van zijn nieuwe brief of God een keer bij hem langs wil komen. 

Volgens deze manier van naar de tijd kijken komt Oscar de volgende dag in de puberteit, hij bekent verliefd te zijn op Peggy Blue, maar zij is al bezet, want zij heeft iets met Popcorn. En Popcorn raadt Oscar dan aan om naar Sandrine te gaan, een ander meisje dat nog niet bezet is. Sandrine heeft ook leukemie en wordt het Chineesje genoemd omdat ze een pruik draagt die haar Chinees doet lijken. Sandrine stelt voor om te zoenen en omdat Oscar volgens de nieuwe berekening nu al vijftien is, gaat hij daarop in. En als hij weer opkijkt ziet hij alle andere kinderen naar hem kijken en zijn ouders vragen of hij het meisje aan hen voor wil stellen. Dat doet Oscar, maar daarna gaat hij met zijn ouders weer terug naar zijn kamer. 

Zijn ouders nemen telkens wanneer ze op bezoek komen cadeautjes mee zodat ze gebruiksaanwijzingen en spelregels voor kunnen lezen en geen echt gesprek hoeven te voeren. Die avond praat Oscar weer met oma Rozerood en vertelt dat Peggy Blue al verkering had, maar oma Rozerood moedigt hem aan om toch nog een keer naar Peggy te gaan en haar te vertellen dat hij haar leuk vindt. Inmiddels is hij ook al achttien en jongens van achttien durven dat soort dingen. Peggy Blue vindt Oscar ook leuk en samen luisteren ze naar Oscar's nieuwe muziek van de Notenkraker. Aan het eind van de dag is Oscar blij dat hij de puberteit achter zich kan laten, want dat zijn ingewikkelde leeftijden.

Die nacht hoort Oscar Peggy Blue gillen en hij gaat naar haar toe om haar tegen de spoken te beschermen. Maar Peggy Blue blijkt niet te gillen maar de jongen in de kamer naast die van haar wel. Oscar blijft die nacht bij Peggy Blue en die nacht trouwen ze, natuurlijk is de hoofdzuster kwaad als die Oscar bij Peggy in bed vindt de volgende ochtend. Gelukkig is oma Rozerood er om de boel te sussen en kan Oscar haar vertellen dat hij en Peggy Blue getrouwd zijn. Voor de zekerheid wil Oscar wel weten of het klopt dat je van tongzoenen kinderen kan krijgen. Die middag gaan Oscar en oma Rozerood naar de kapel zodat Oscar bij God op bezoek kan gaan. En oma Rozerood probeert Oscar uit te leggen dat als hij bang voor de dood is dat hij dan vertrouwen in God moet hebben. Daarna drinken ze thee met Peggy Blue en schrijft Oscar aan God dat hij zo'n fantastische dag heeft gehad. Oscar is nu dertig. 

De volgende dag heeft Peggy Blue haar operatie zodat ze niet meer blauw zal zijn. Oscar hoopt heel erg dat het goed zal gaan en is de hele dag zenuwachtig, ook als hij met de ouders van Peggy aan haar bed zit om te wachten tot ze uit de narcose komt. Die dag adopteert Oscar oma Rozerood zodat hij ook eens iets voor haar terug kan doen.

Als Oscar tussen de veertig en de vijftig is gaat er van alles mis. Het Chineesje vertelt aan Peggy dat Oscar en zij hebben gezoend en Peggy maakt het dan uit. Oscar is heel boos en laat zich zoenen door Brigitte. En dat wordt dan weer gezien door Einstein die het weer doorvertelt aan Peggy Blue. Oma Rozerood legt uit dat dat de midlifecrisis is. De volgende dag is het Kerstmis en Oscar vraagt God wat hij voor zijn verjaardag wil hebben.

Op kerstochtend maken Oscar en Peggy het weer goed, Oscar zegt Peggy dat hij van haar houdt en voor Peggy is dat een enorme opluchting. Oscar is vandaag in de vijftig en omdat het kerst is kan hij niet bij Peggy blijven omdat hij zijn familie op bezoek krijgt. Hij heeft helemaal geen zin in zijn ouders en besluit daarom te ontsnappen. Met behulp van Einstein, Bacon en Popcorn gaat hij op de achterbank van de auto van oma Rozerood liggen en daar wacht hij tot hij met haar mee naar huis gaat. Oma Rozerood heeft niets in de gaten en als Oscar wakker wordt op de achterbank is alles koud en donker. Hij loopt naar wat hij denkt dat het huis van oma Rozerood is, maar zakt voor de deur in elkaar. Daar vindt oma Rozerood hem, maar voordat ze zijn ouders belt, praat ze eerst met Oscar zodat hij beter begrijpt dat zijn ouders ook alleen maar bang zijn om hem kwijt te raken en daar niet goed mee om kunnen gaan. Die avond wordt heel gezellig. En Oscar maakt het weer goed met zijn ouders.

De dag na kerst is Oscar over de zestig. Hij is erg moe en zijn brief is dan ook kort. Hij heeft gisteren van oma Rozerood een beeldje van de maagd Maria gekregen omdat hij haar met haar blauwe kleding op Peggy Blue vond lijken, hoewel Peggy Blue inmiddels roze is na een geslaagde operatie.

Wanneer Oscar tussen de zeventig en de tachtig is, kijkt hij met oma Rozerood naar een zaadje vaneen woestijnplant die zijn hele leven in een dag stopt. Na een dag gaat de plant weer dood maar dan heeft de plant al wel gebloeid. Oscar heeft het met oma Rozerood over leven en dood en hij vrolijkt dokter Düsseldorf op door hem te zeggen dat hij de dokter echt zijn best heeft gedaan en zich niet schuldig hoeft te voelen dat Oscar dood gaat.

De dag daarna gaat Peggy Blue weg, omdat ze genezen is, hoeft ze niet meer in het ziekenhuis te blijven. De brief die Oscar schrijft is kort, omdat hij boos is op God.

De volgende ochtend wordt Oscar wakker en beseft hij plots dat God overal is. Hij ziet dat het buiten sneeuwt en geniet van alles wat er te zien is. Hij heeft eindelijk het gevoel dat God bij hem op bezoek is gekomen.

De dag dat Oscar honderd is, vertelt hij zijn ouders hoe hij het leven nu ziet. Hij is met zijn honderd jaar een wijze man en hoewel hij niet meer kan lopen, kan hij zijn hersenen nog goed gebruiken.

Als Oscar honderdtien is, heeft hij het gevoel dat hij doodgaat, schrijft hij in zijn laatste brief aan God. En dat gevoel klopt want het boek sluit af met een brief van oma Rozerood die vertelt dat de kleine jongen is doodgegaan. En ze bedankt God dat ze hem heeft mogen leren kennen, want hoewel ze erg verdrietig is dat Oscar dood is, maakt het haar gelukkig hem te hebben gekend.

Personages

Oscar

Oscar is een jongen van tien jaar, hij ligt in het ziekenhuis omdat hij lijdt aan leukemie. Door de andere kinderen in het ziekenhuis wordt hij Eihoofd genoemd omdat hij kaal is en zijn hoofd is opgezwollen. Zelf zegt hij dat hij eruit ziet als een kind van zeven en als een marsmannetje. Oscar weet dat hij snel dood zal gaan en kan daar zelf eerst niet goed mee omgaan. Hij merkt ook dat de mensen in zijn omgeving er niet goed mee om kunnen gaan en daar wordt hij erg boos van. Oscar is een slimme jongen die besluit elke dag voor tien jaar te leven, waardoor hij toch alle fases van het leven mee kan maken. Oscar is verliefd op Peggy Blue en moet rekening leren houden met de gevoelens van anderen.

oma Rozerood

Over Oma Rozerood komt de lezer weinig te weten. Aan Oscar vertelt ze dat ze vroeger heeft geworsteld en dat ze een zoon heeft die in Afrika werkt. Aan het einde van het boek lijkt dat ze alles over het worstelen heeft verzonnen. Oma Rozerood is een erg lieve en wijze mevrouw (Oscar denkt dat ze meer dan honderd jaar oud is) ze werkt als rozerode mevrouw in het ziekenhuis. De rozerode mevrouwen zijn er om te zorgen dat de kinderen zich niet alleen voelen. Oma Rozerood helpt Oscar in de laatste dagen van zijn leven een soort rust te vinden en weer goed contact met zijn ouders te hebben.

Ouders

De ouders van Oscar worden niet bij naam genoemd. Ze hebben het er erg moeilijk mee dat Oscar dood zal gaan en weten daardoor niet hoe ze zich moeten gedragen. Omdat ze niet \'normaal\' doen, is Oscar heel boos op ze. Gelukkig maken ze het nog voor het einde goed.

Peggy Blue

Peggy is een meisje dat met een ingewikkelde ziekte in het ziekenhuis ligt. Door deze ziekte wordt haar huis blauwachtig, daarom noemen alle kinderen haar Peggy Blue. Ze krijgt verkering met Oscar en na een geslaagde operatie mag ze weer naar huis toe.

Quotes

"'Denk eens aan hen, Oscar. Jij hebt begrepen dat je doodgaat, want je bent een heel slimme jongen. Maar je hebt niet begrepen dat jij niet de enige bent die doodgaat. Iedereen gaat dood. Jouw ouders ook, op een dag. Ik ook, op een dag.'" Bladzijde 75

"Ik begreep dat jij er was. Dat je mij jouw geheim vertelde: bekijk de wereld elke dag alsof het de eerste keer is. En toen heb ik je raad opgevolgd en ik heb m'n best gedaan. De eerste keer." Bladzijde 87

"'Ik wil u ook wel adopteren, als u dat prettig vindt.' 'Ja. Dat wil ik best. Ik denk dat ik dat prettig zou vinden, Oscar.' 'Okay, hand erop, oma Rozerood.' Toen gingen we Peggy's kamer in orde maken voor haar terugkeer, we zetten chocolaatjes en bloemen neer." Bladzijde 63

"Dus het zit zo, God: vanmorgen ben ik geboren, maar dat had ik toen niet zo erg in de gaten; rond twaalf uur, toen ik vijf jaar was, begon het wat duidelijker te worden; toen ging ik beter opletten, niet dat ik leuke dingen te horen kreeg. Vanavond ben ik tien jaar en dat is de leeftijd des onderscheids." Bladzijde 32

"Ik heb mijn ouders geprobeerd uit te leggen dat het leven een gek cadeau is. Eerst vind je het veel mooier dan het in feite is: je denkt dat je het eeuwige leven hebt gekregen. Daarna vind je het maar niks: wat stelt het nou voor, het duurt te kort, je zou het bijna willen weggooien. Tenslotte besef je dat het geen cadeau is, alleen een lening. Dan probeer je het cadeau waard te zijn." Bladzijde 89

Thematiek

Zin van het bestaan / zin van het leven

Oscar weet dat zijn leven niet erg lang meer zal gaan duren. Bijna niemand durft hier met hem over te praten waardoor zijn laatste dagen geen zin lijken te hebben, maar samen met oma Rozerood zorgt hij dat hij in de laatste dagen van zijn leven een hele levensloop kan meemaken. Door brieven aan God te schrijven zoekt hij een zin van het bestaan, maar ook een antwoord op de vraag waarom alles gebeurd.

Motieven

Rouwverwerking

Oscar is in het boek erg bezig met rouwverwerking omdat hij weet dat hij dood zal gaan. Daardoor heeft hij een soort rouwverwerking in de laatste dagen van zijn leven. Eerst wil hij nog een beetje ontkennen dat hij dood gaat. Net als de mensen om hem heen. Daarna wordt hij erg boos. Pas als hij zijn einde gaat accepteren kan hij ervoor zorgen dat de mensen om hem heen dat ook doen.

Angst voor de dood

Hoewel Oscar degene is die zal sterven, is iedereen om hem heen ook bang voor de dood. Doordat het verhaal zich in een ziekenhuis afspeelt, is de dood nog meer in het verhaal aanwezig omdat iedereen daar nauw met de dood verbonden is. Bij Oscar ebt de angst voor de dood weg en door zijn gesprekken met oma Rozerood kan hij ook de angst van andere mensen wegnemen.

Tijd

Oscar heeft nog maar weinig tijd en besluit die te verbuigen. Door de vorm die in dit boek is gekozen, beleefd de lezer de tijd net als Oscar. Bij onderwerpen die de tijd waard waren wordt langer stil gestaan en als een dag zonde van de tijd is wordt er weinig over gezegd. De lezer wordt zich heel bewust van de tijd die Oscar heeft en ook van de tijd die hij nooit zal hebben. Hij zal nooit een puber of een oude man kunnen worden, maar door zijn eigen regels op de tijd toe te passen kan hij toch alle mijlpalen in het leven mee maken.

Opdracht

Voor Danielle Darrieux

Titelverklaring

De titel van het boek Oscar en oma Rozerood verwijst natuurlijk naar de hoofdpersoon. En de toevoeging van oma Rozerood staat er omdat de laatste brief door haar is geschreven. Bovendien is oma Rozerood de reden dat Oscar brieven aan God gaat schrijven.

Structuur & perspectief

Het boek is opgebouwd uit 14 brieven gericht aan God. De eerste dertien brieven zijn geschreven door Oscar, de laatste door oma Rozerood. In de brieven worden letterlijk dagen beschreven, maar altijd heel sterk vanuit het perspectief van de brievenschrijver. Het is dus geschreven vanuit ik-perspectief,maar altijd in de verleden tijd omdat de brievenschrijver vertelt over zijn dag.

Decor

Het verhaal speelt zich voor het grootste gedeelte af in het ziekenhuis. Hoewel er ook een avond kerst wordt gevierd in het huis van oma Rozerood. Het ziekenhuis wordt niet beschreven als een koude plek en wordt zelfs door Oscar een keer thuis genoemd:

Ik vond het fijn om weer thuis te komen, in het ziekenhuis. Pag. 78

Het verhaal speelt zich in twaalf dagen af hoewel Oscar voor zichzelf besluit elke dag als tien jaar te beleven.

Stijl

De stijl van Eric-Emmanuel Schmitt heeft zich waarschijnlijk aangepast aan de schrijfstijl van een tien-jarig jongetje. Hij laat Oscar korte duidelijke zinnen gebruiken en zorgt voor humor in een boek met een zwaar onderwerp. Juist door Oscar zo van zijn korte leven te laten genieten blijft de lezer niet achter met een zwaar gevoel, maar met een besef van een soort algemene goedheid van mensen.

Slotzin

PS: De laatste drie dagen had Oscar een bordje op zijn nachtkastje neergezet. Ik geloof dat het voor jou was. Hij had erop geschreven: 'Alleen God mag mij wakker maken.'

Beoordeling

Eric-Emmanuel Schmitt laat zijn lezers kennis maken met een kant van godsdienst die vaak vergeten lijkt te worden. De steun die het schrijven aan een god aan Oscar biedt in combinatie met zijn gesprekken met oma Rozerood is haast aanstekelijk. Een vondst is het beleven van elke dag als tien jaar, waarmee de schrijver laat zien dat je de kwaliteit van een leven niet kunt afmeten aan de tijd dat er geleefd is. Toch is het een boek dat niet alleen over de grote dingen in het leven gaat, maar juist ook om de kleine dingen. Heel belangrijk is bijvoorbeeld het rekening houden met elkaar en de kracht van openheid naar elkaar toe. Erg mooi is dat zelfs oma Rozerood in haar verdriet om de dood van Oscar rekening blijft houden met zijn ouder:

Ik ben intens verdrietig, ik heb hartzeer, pijn in mijn hart waarin Oscar voor altijd zijn plaats heeft. Ik moet mijn tranen nog voor mezelf houden, tot vanavond, want ik wil mijn verdriet niet vergelijken met dat van zijn ouders, daar zijn geen woorden voor. Pag. 92

Ik zal zeker nog vaak aan dit boek terug denken, dat met een zwaar onderwerp toch een lichte boodschap uitdraagt. Ik ben nu dan ook zeer benieuwd naar de andere delen van de Cyclus van het onzichtbare waarvan Oscar en oma Rozerood deel 3 van is.

Recensies

" Voor mensen die op zoek zijn naar zingeving zijn dit meesterwerkjes waar ze bij zweren, maar ik kies in het vervolg toch maar weer liever zelf mijn boeken uit." http://www.literairnederl...8/22/2431/

"Het is geschreven in een eenvoudige, pure taal en is ontroerend zonder enig spoor van valse sentimentaliteit." http://www.deboekensalon....ook/232667

Overhoor jezelf