Onze vrouw in Tripoli door Tomas Ross

Flaptekst

Eerste zin

Op de kustweg passeerde ze groepjes vluchtelingen, die tussen de palmen beschutting zochten tegen de koude zeewind. Het was een alledaags gezicht op de Kurnish-boulevard, niemand die acht sloeg op de mannen die elke ochtend vochten om een plekje op een afgeladen vissersbootje. Maar voor het eerst had ze het idee een van hen te zijn.

Samenvatting

Het plot van deze thriller is ingewikkeld. Ik heb ervoor gekozen niet op alle details in het plot in te gaan. De vrees bestaat dat de lezer dan snel het overzicht kwijt raakt.

Deel I
Begindraden:
Camilla Edström (31 jaar) is de minnares van één van Khadaffi’s zonen, Mutassim. Ze vliegt van Tripoli naar Rome en denkt terug aan de dood van haar ouders die in het vliegtuig zaten dat boven de Schotse plaats Lockerbie neerstortte door  een bomaanslag gepleegd door agenten uit Libië. In Rome neemt een Italiaanse paparazzo een foto van Camilla’s Libische minnaar en de misdadiger Tantor. Hij moet die actie met de dood bekopen. Tantor is een albino-crimineel die ook bij de ramp met het vliegtuig betrokken is geweest (flashback van Camilla).

Daarna neemt Mabel afscheid van Friso: ze moet een bepaalde taak verrichten bij Sir Geoffrey. Mabel is een zeer opportunistische mevrouw. Ze is heel slim, ambitieus en heeft een gigantisch netwerk opgebouwd. In de rol die ze speelde in de organisatie van Soros (In 1997 werd Wisse Smit directeur van het Open Society Institute in Brussel, een stichtingennetwerk van de Amerikaanse filantroop George Soros dat bijdraagt aan het bevorderen van democratie, mensenrechten en de onafhankelijke rechtsstaat en het bestrijden van aids) had ze ook veel macht en was ze waarschijnlijk betrokken bij het leveren van wapens aan Bosnië. Grappig zijn steeds de opmerkingen en verwijzingen naar het Koninklijk Huis (over Maxima, Alex, Beatrix en Bernard).

 De derde verhaallijn is die van de ex-diplomaat Willem van Lanschot die in zijn huisje in Frankrijk hoort dat zijn vroegere maatje Robbie Renardel de Lavallete is overleden na een auto-ongeluk. Hij wil liever niet naar de crematie, maar hij moet juist in die dagen naar Den Haag om zijn appartement (na de dood van zijn vrouw Anne) te verkopen. Zijn vrouw is vermoord (waarschijnlijk door de misdadiger Tantor) maar hij weet niet waarom.  Na haar dood heeft Willem brieven gevonden van Robbie aan Anne waaruit zou moeten blijken dat hij een verhouding met haar had. Dat was een grote schok voor Willem geweest die in zijn huwelijk zelf wel iets heeft gehad met een Libische schone Zefyrah. Hij gaat eten met de zus van Robbie en ontmoet daar in huis ook Francoise, de vrouw van Sir Geoffrey, die in een rolstoel in Londen zit. In een droom houdt  Willem een verpletterende crematietoespraak voor Robbie, maar in werkelijkheid doet hij het heel netjes. Hij weigert met zijn vrienden nog een borrel na te drinken, maar  gaat bij toeval langs het Kurhaus waar hij later Francoise en zijn oud-collega diplomaat Carel Bishoff treft. Ook Mabel komt met een militair vliegtuig naar Nederland en via een landing op Valkenburg moet ze een koffertje met geld naar het Kurhaus brengen. Er is dus volop mysterie in dit eerste deel.

Willem rijdt terug naar zijn huisje in Frankrijk, waar hij kerst wil vieren met zijn Engelse buurvrouw. Bij thuiskomst zit ene Otto Vos op hem te wachten. Willem wordt door hem bevraagd over de relaties tussen Robbie, Anne en ene Camilla. Bovendien toont Vos foto’s van Khadaffi’s zoon en de moordenaar Tantor (genomen door de Italiaanse fotograaf die inmiddels vermoord is door Tantor). Aangezien Tantor ook de vrouw van Otto Vos bij de aanslag op de Londense metro heeft verminkt, zijn er genoeg personen die wraak willen nemen op Tantor, die veel weg heeft van een albino. Als ze de volgende morgen een bergwandeling maken wordt erop Otto geschoten en zijn lijk verdwijnt in een riviertje onder het ijs. Zijn secretaresse Julie (ook al man  en kind verloren bij de aanslag op de Londense metro) is slim en weet de daders om de tuin te leiden en weg te rijden in een geparkeerd busje. De verwachting is dat de Libische daders ook  hier hun slag hebben geslagen.
Mabel is in Marbella en ontmoet er een andere zoon van Khadaffi, Seif el Islam, die westerse ideeën heeft en ook bij The Family hoort, een invloedrijke organisatie die met geld van de rijke Soros allerlei politieke spellen speelt en heeft gespeeld. Ze praten over wapenleveranties aan Libische rebellen.

Julie en Willem zijn ook in het noorden van Spanje. Ze logeren bij Zweedse mensen. Hij ontvangt een envelop met een foto waarop Tantor en ene mijnheer Vink (een diplomaat bij de NAVO) staan. Ook staat in de brief dat Robbie niet vreemd ging met Anne, maar dat hij de brieven daarover pas na haar dood schreef,

Deel II
In januari 2011 leest Camilla Edström dat de Italiaanse fotograaf vermoord is. De Chinese secretaresse van haar minnaar zegt via de telefoon dat hij er aan komt, maar er komt een andere man en ze vlucht voor hem. De Libische man (van de Geheime Dienst) baalt dat hij de Zweedse hoer weer is kwijtgeraakt.

Later komt ook Willem van Lanschot in Tripoli aan. Hij reist onder een Zweedse naam en hij komt zogenaamd voor het grote voetbaltoernooi dat Khadaffi organiseert. Hij wordt afgehaald en hij moet contact opnemen met Omar. Op het  vliegveld wordt hij door een Nederlander Erik Stoorvogel die voor Royal Hashkoning werkt voor Van Lanschot aangezien. Daardoor wordt de Libische Geheime Dienst op zijn spoor gezet. De man wordt ondervraagd door Ahmoud Houda. Hij weet dat Willem een spion is en maakt onder de naam van een Libische sportjournalist een afspraak voor een interview over het voetballen. Willem komt in de villa van Zweedse kennissen Julie weer tegen. Ze doen voor de anderen alsof ze een stel zijn. Willem zit met een groot aantal vragen o.a. over de dood van zijn vrouw en de relatie die ze had met Robbie.

Ook Mabel Smit is “under cover” in Tripoli, maar ze gaat na één dag alweer terug, omdat haar zus ernstig ziek zou zijn. Ze wordt ook in de gaten gehouden door de Geheime Dienst. Ze weet wanneer het D-Day wordt in Libië (a.s. maart- codenaam Primavera). Ahmoud Houda blijft op zoek naar Camilla. Willem is bij de opening van het voetbaltoernooi en wanneer hij naar buiten loopt, wordt hij opgepikt door Houda. Omar en Camilla redden hem in de consternatie met hun eigen auto. Ze hebben een straatjongen ingehuurd om enige chaos te scheppen. Willem gaat met hen beiden over de moord op zijn vrouw praten. Er is nog veel duister. Waarom heeft Tantor haar bijvoorbeeld  vermoord? Omar wil hen naar Zefyrah brengen, dat is de vrouw die hem 25 jaar geleden ook heeft gered bij zijn ontsnappingspoging en op wie Willem een tijdje verliefd is geweest. Hij heeft destijds seks met haar gehad. 

De Engelse diplomaat  die ook voor de Britse geheime dienst werkt, Rogers, praat met Julie. Hij weet dat zoon Seif al Islam van Khadaffi de revolutie zal leiden in de lente met geldelijke steun van Soros. Ook Mabel is bij die besprekingen aanwezig geweest. Houda heeft de twee in de gaten gehouden. Hij ziet dat Rogers Julie naar het hotel brengt en daarna met iemand belt.  Wanneer hij hen volgt, ziet hij dat twee bekenden (De Chinese secretaresse van Mutassim en Tantor) hen achterna komen. Die overvallen Julie  in het hotel, maar zij kan Tantor doden door met haar stilettohak in zijn oog te boren en Chei Min wordt gedood door Houda, de geheim agent die ook een hekel heeft aan de Khadaffi’s, omdat zijn vrouw en dochter slachtoffer zijn van het regime. Hij is haar te hulp geschoten.  Een Nederlandse journalist die Jullie ook wil helpen, krijgt ook een kogel in zijn buik. Hij wordt zwaar gewond afgevoerd.

Het kan niet anders zijn dan dat Rogers een verrader is, zegt Houda. Houda zorgt ervoor dat de lijken verdwijnen en ze weten te ontkomen door de grenswachten wat biljetjes toe te stoppen. Julie is erg verrast door het verraad van Rogers. Vrienden kun je blijkbaar niet vertrouwen en vijanden als Houda blijken je te helpen. Ze rijden per auto naar Tunesië aan de kust, omdat ze weten dat Rogers naar het bordeelschip De Zeemeermin zal gaan waar meer samenzweerders elkaar opwachten. Alle personages lijken samen te komen.

Camilla, Omar en Willem rijden naar de plek waar Zefyrah is. Ze is nog steeds heel mooi. Het was de Grote Liefde van zijn leven. Ze vertelt hem dat Willem de biologische vader is van Kadir die zich ook  bij de rebellen heeft aangesloten. Hij weet het alleen niet. Haar man is ook doodgeschoten door Tantor. Ze vliegen naar Tunesië, waar Soros een  mooie villa heeft. Soros steunt de rebellen en is een belangrijke pion in het politieke machtenspel. Wanneer de NAVO de rebellen openlijk zou steunen, zou Poetin of China ingrijpen. Wanneer de opstand van binnenuit komt (Seif en Kadir) kunnen ze die niet bestrijden. Leve de Revolutie die eraan komt in maart.

De personages komen inderdaad bij elkaar en  niet alleen Rogers, ook de Nederlandse vriend van Willem van Lanschot Bishoff blijkt fout te zijn. Ze willen juist wel dat de Rebellen in NAVO-uniformen zal aanvallen, waardoor  Poetin kan ingrijpen. Het is allemaal een kwestie van spionage, waarin Sir Geoffrey, Bishoff, Rogers en Francoise een nare  rol spelen. Ze vormen een clubje dat zich niets wil laten zeggen door politici en diplomaten. Daarnaast spelen de grote oliebelangen in Libië een rol. Deze NAVO-mensen hebben ook opdracht gegeven om Vos in Frankrijk te vermoorden en dus waren zijn moordenaars geen Libiërs.  Ze willen de connecties van Mabel en Soros gebruiken.  Op het meest geschikte moment vallen Julie en Houda echter de villa binnen, waarin Willem gevangen wordt gehouden. Ze overmeesteren Bishoff. Vervolgens vliegen ze naar Sicilië. Bishoff beloont zijn ontmaskering  door zichzelf met een kogel door zijn kop te schieten. Willem weet dat hij over een weekje weer in Frankrijk kan zijn.

Dan komt het einde erop neer dat  de militaire missie met de helikopter  ontdekt wordt. Camilla en de man van Royal Haskoning voor wie helemaal niet zo’n urgentie was om te vluchten, worden betrapt  en gevangen genomen. Volgens de schrijver (ook in zijn nawoord) is het allemaal bedoeld om Mabel Wisse Smit ongeschonden uit Tripoli weg te krijgen. De aandacht moest worden afgeleid en de Nederlandse regering heeft nooit een goede verklaring voor de kwestie afgegeven. De zaak is gewoon in de doofpot gestopt.

Willem zit in het laatste hoofdstuk met Tessel en Julie in zijn huisje in Frankrijk. Tessel vraagt of hij iets in haar ziet, maar Willem zegt dat ze te jong voor hem is. De hele kwestie is achter de rug. Houda zit in Luik: hij is gevlucht voor het regime. Khadaffi is dood. Seif wacht zijn uitlevering af naar Den Haag als oorlogsmisdadiger. Mabel lijkt zich een keer te hebben vergist in de personen met wie ze contact heeft.

Personages

Camilla

Camilla Edström is een jonge vrouw die haar leven heeft gewijd aan wraak. Haar ouders zijn bij Lockerbie om het leven gekomen en ze heeft altijd geweten dat de Libische Tantor achter deze aanslag heeft gezeten. Ze is bereid om een seksuele relatie aan te gaan met de zoon van Khadaffi om zo in de nabijheid van Tantor te kunnen komen. Maar zij is het niet die Tantor doodt. Die eer is weggelegd voor Julie. Die had echter ook een goede reden voor wraak.

Willem van Lanschot

Willem van Lanschot is een oud-diplomaat, die al veel heeft meegemaakt. Hij is al eerder in Libië geweest, maar hij was ook aanwezig in Suriname toen Bouterse zijn decembermoorden pleegde. Hij weet dat ook daar een vuil spelletje is gespeeld. Hij heeft zich teruggetrokken in een landhuisje in Frankrijk. Na de dood van zijn vrouw zijn er brieven gevonden, waaruit zou blijken dat zijn grote vriend Robbie een relatie met haar had. Daarom wil hij liever niet naar de crematie. Maar hij gaat toch en wordt zo weer een onderdeel in een groot machtspel. In Frankrijk wordt een andere diplomaat neergeschoten en dat gebeurt niet door Libiërs, maar juist door mensen uit het West-Europese kartel dat een vies spelletje speelt. Willem komt weer terecht in Libië en wordt er gered door een oude vriend Omar en Camilla. Ze brengen hem naar zijn grote liefde van 25 jaar geleden. Zefyrah. Die bekent dat hun seksuele uitstapje een zoon heeft opgeleverd, Kadir, die zich heeft aangesloten bij de Rebellen die van plan zijn een coupe tegen Khadaffi te plegen. Ook diens zoon Seif zal daaraan meedoen omdat hij Libië westers wil laten worden. In Tunesië waarheen ze vluchten komt Willem erachter dat er een machtspel wordt gepleegd door mensen van wie hij het niet verwacht (o.a zijn oud-collega Bishoff) Gelukkig loopt alles goed voor hem af en kan hij zijn dochter Tessel weer in de armen sluiten. Misschien bloeit er nog iets moois tussen hem en Julie.

Mabel Wisse Smit

Mabel Wisse Smit is een vrouw die weliswaar in de titel wordt genoemd, maar in de thriller zelf op de achtergrond blijft. Ze laat zich diverse keren uit over leden van het Koninklijk Huis. Uit alles blijkt dat ze zich intelligenter voelt dan maxima en Laurentien. Zij zit in het centrum van de macht en ze is een zeer opportunistische vrouw vgl. haar verleden met Klaas Bruinsma (een crimineel) en een oud-Bosnische verzetsheld. Met de Griekse miljardair probeert ze via haar connecties invloed uit te oefenen op de wereldpolitiek. Ze ziet het wel zitten met Khadaffi’s zoon Seif al Islam die Libië zou willen hervormen naar westerse maatstaven. De plot van het verhaal is o.a. dat zij in Libië was toen er sprake was van een helikopterincident waarbij een Nederlander en een Zweedse vrouw (Camilla) betrapt werden bij hun ontdekkingspoging. Dat was zelfs voor Nederlanders zo knullig gedaan dat de schrijver vermoedt dat er een ander spel werd gespeeld nl. om Mabel ongeschonden uit Libië te krijgen.

Quotes

"Met een grimas wendde ze haar gezicht af, merkte niet hoe de kleine Libiër haar verwonderd opnam maar zag op haar netvlies het beeld van haar ouders en de brokstukken van een Boeing die meer dan twintig jaar geleden wél was geëxplodeerd. " Bladzijde 14

"Ze glimlachte, omdat ze zich nog maar al te goed herinnerde hoe jaloers ze op Máx was geweest toen ze net bij de familie kwam. Máx, die zo makkelijk met Claus en Beatrix omging en door hen in vertrouwen werd genomen, toch de toekomstige koningin, terwijl zij en Friso..... " Bladzijde 24

"‘Carel Bishoff, beste kerel. Bel ik je wakker? I know, I know, ’t is geen tijdstip voor een blanke, maar droevig nieuws, beste kerel, Robbie Renardel heeft ’t loodje gelegd.’ Hopelijk interpreteerde hij mijn zwijgen als blijk van emotie. " Bladzijde 30

Thematiek

Corruptie

In deze vrij ingewikkelde thriller komen zoals zo vaak bij Tomas Ross enkele theorieën voor die aan een complot doen denken. Dat is ook vaak de sterke kracht van zijn boeken. In dit boek komt een complot voor om Khadaffi aan de kant te zetten en zijn zoons de rebellenbeweging te laten leiden. Daarin speelt ook Mabel Wisse Smit met haar Griekse vriend Soros, die het geld heeft om de beweging te steunen. Het zijn best ingewikkelde politieke intriges die Ross in zijn boek beschrijft. Vooral aan het eind komen ingewikkelde lijnen samen, als blijkt dat niet de Libiërs achter de dood van zijn vrouw zitten, maar zijn vroegere collega´s. De oliebelangen in het gebied spelen daarbij ook nog een rol. Bishoff kiest na de ontdekking voor zelfmoord.

Motieven

Vriendschap en verraad

In spionagezaken komt het vaak voor dat je niet weet wie je vriend en wie je vijand is. Dit Hermansiaanse motief zie je ook in deze thriller terug. Houda blijkt uiteindelijke een helper en Bishoff en Francoise vijanden. Vink wordt door zijn eigen mensen omgebracht.

Wraak

Wraak is een ander belangrijk motief. De crimineel Tantor heeft in het verleden een aantal aanslagen voor Khadaffi gepleegd en daarbij zijn familieleden van enkele personages omgekomen: de ouders van Camilla bij Lockerbie in 1984, de vrouw van Willem (vermoedt hij) de man en het zoontje van Julie (Londense metro) en de vrouw van Otto Vink ( in een rolstoel sinds de aanslag). Als mede de echtgenoot van Zefyrah. Vooral Camilla zal niet rusten, totdat ze wraak heeft genomen, maar die eer is weggelegd voor Julie die Tantor met haar stilettohak doodt. Ook de Libiër Ahmoud Houda heeft wraak hoog in het vaandel staan, omdat hij Khadaffi verantwoordelijk acht voor de dood van zijn vrouw en de handicap van zijn dochter. Hij wil dus wel actie ondernemen en doet dat door de Chinese secretaresse van Khadaffi’s zoon te vermoorden. Ook rijdt hij met Julie naar Tunesië waar hij net op tijd is om in te grijpen als Willem van Landschot wordt opgepakt door Bishoff.

Moord

Moord is een belangrijk motief voor het overkoepelende thema corruptie. Het gaat om macht en geld, het recht van de sterkste geldt.

Motto

Ik wil hier vandaag van de gelegenheid gebruikmaken om te verklaren dat Libië zich vastbesloten verplicht een leidende rol te spelen om vrede in de wereld  mogelijk te maken. – Muammar Khadaffi

Opdracht

Voor Maj Sjöwall

Trivia

Tomas Ross heeft er een gewoonte van gemaakt om feiten en fictie met elkaar te vermengen. We noemen een dergelijke thriller/roman ook wel onder de noemer “factie.”

Historische personen komen vaak in zijn boeken voor, ook die van het Koninklijk Huis. In een weblog schrijft hij zelf iets over de ontstaansgeschiedenis van zijn boek. http://spannings.blogspot.nl/2012/11/wantrouwig-van-aard-column-2012.html

Titelverklaring

Onze vrouw in Tripoli gaat over de politieke toestand in Libië. Daarbij was volgens de factieschrijver Tomas Ross Mabel Wisse Smit op de één of andere manier betrokken. Ross vindt de ontdekking van de Nederlandse helikopter die twee mensen van het strand wil halen op klaarlichte dag te knullig voor woorden en denkt dat er een complot achter zit. Uit bronnen heeft hij vernomen dat Mabel in die tijd ook in Libië was. Misschien was de mislukte reddingspoging wel een dekmantel om Mabel op een andere manier maar wel gelijktijdig uit het gevaarlijke land weg te halen. De titel van de thriller verwijst in ieder geval naar Mabel.

Structuur & perspectief

De thriller wordt verdeeld in twee delen. Het eerste deel wordt onderverdeeld in 15 hoofdstukken en het tweede deel telt 21 hoofdstukken. De twee delen zijn ongeveer even lang. De hoofdstukken hebben geen titel. Wel is er steeds sprake van wisseling in de vertellerfiguur. We  zien het verhaal enerzijds verteld door Camilla Edström, anderzijds door Willem van Lanschot. Maar ook Mabel Wisse Smit neemt enkele hoofdstukken als vertelster voor haar rekening, evenals de Libische geheime agent Houda. Maar van de vertellers (er is dus sprake van een meervoudig perspectief) is alleen Willem van Lanschot een ik-verteller. Hij neemt in beide delen wel het meeste aantal hoofdstukken voor zijn rekening. De andere drie zijn personale vertellers (dus in de hij-/zij-vorm). Alle vertellers vertellen hun verhaal in de o.v.t. als achteraf vertellers.

Hoewel er soms verhaallijnen simultaan lopen, waardoor enkele passages dubbel worden verteld vanuit een ander perspectief, wordt de chronologische volgorde toch wel  goed volgehouden.

Na zijn fictie geeft Tomas Ross in een uitvoerig Nawoord zijn opvatting over de mislukte helikoptermissie in Tripoli. De hele zaak was zelfs voor Nederlanders te knullig. Er zat een andere bedoeling achter: namelijk Mabel ongeschonden weghalen uit Libië.

Decor

Het is niet zo moeilijk om de tijd van de thriller te bepalen. In het begin van het verhaal is het december 2010 en het verhaal eindigt in maart 2011. Op dat moment is het helikopterincident op het strand in Libië net achter de rug. De vertelde tijd is dus een kleine vier maanden.

Het decor is wat ingewikkelder: het verhaal start in  Rome (Camilla) Londen (Mabel) en Den Haag (Willem van Lanschot) en loopt via Frankrijk (Willem), Spanje (Mabel en Willem) naar Libië. Er is ook nog een passage met Willem in Paramaribo ten tijde van de decembermoorden in 1982. Vlak voor de kust van Tunesië vindt de ontknoping plaats.

Stijl

Ross’stijl is helder en zakelijk.  Er wordt recht-toe-recht-aan verteld.

Twee voorbeelden:

"Toen hij nog voor Goldman Sachs werkte, liep hij ’s morgens  vroeg net als andere forenzen in zijn overjas en met zijn attachékoffertje naar de Underground, wat wel zo onopvallend was. En ook anderszins geruststellend, want zo zachtmoedig en rustig als hij was, zo roekeloos was hij soms ook – net zoals de oude Bernhard was geweest. Met meer dan 200 kilometer per uur over de snelweg, liefst zonder gordel, skydiven of tijdens het skiën de meest gevaarlijke tochten buiten de piste maken – ze had hem  herhaaldelijk op het hart gedrukt voorzichtiger te zijn. Natuurlijk begreep hij wat ze bedoelde, zelf had ze op jeugdige leeftijd haar vader verloren en de zijne was op een voor hem cruciale fase in zijn leven overleden. Maar zodra hij met zijn vrienden was leek hij alle waarschuwingen vergeten." (blz. 24).

"In de woonkeuken stak ik de oven aan en schonk een glas  whisky in, voorzichtigheidshalve aangelengd met water, want de  etentjes met Helen hakten er doorgaans stevig in, en ik maakte  de enveloppen open. In de Britse zat een kleurige kaart met twee  cherubijntjes die elkaar kusten. Onder de voorgedrukte tekst  merry x-mas and a happy new year stond in een keurig handschrift: ‘Niet doodgaan voor we elkaar eindelijk weer eens zien! Kus, Françoise’. Eronder stond: ‘Love from Geoffrey’." (blz. 30).

Slotzin

“Ik nip van de cognac en kijkt naar de foto van Anne en Tessel, maar denk aan Zefyrah en Kadir. Camilla zei dat ze veilig in Tunesië waren. Ik snij een stukje boudin af voor Lazarus, pak de glazen en de fles en loop de tuin in wanneer het carillon begint te spelen

Beoordeling

Onze vrouw in Tripoli is een uitvoerige roman over o.a. de politieke situatie in Libië . Aanleiding is het helikopterincident in 2011, waarvan Ross een ingenieus verhaal heeft geschreven waarin Prinses Mabel een rol zou hebben kunnen spelen. Hij weet een dergelijk idee altijd deskundig uit te werken, waardoor je als de lezer het gevoel bekruipt dat er inderdaad heel goed een complot mogelijk is geweest.

Ross schrijft verder spannend, maar je moet als lezer van deze politieke thriller wel enigszins op de hoogte zijn van de wereldpolitiek. Het dikke boek mag m.i. zeker op een literatuurlijst komen (ook van vwo). In dit geval, denk ik, is het meer een boek voor jongens dan voor meisjes.

 

Recensies

"Het plot is eenvoudig en blijft hier uiteraard onvermeld, maar het ontrolt zich erg complex. Ross is er wel om bekritiseerd dat hij te ingewikkeld schrijft, maar de leeservaring is een rijke; wie weg wil zinken in een soepel verhaal over persoonlijke wraak, moderne politiek en diplomatieke intriges, zit goed." http://www.nrclux.nl/onze...ct/914043/

"Omdat het verhaal almaar ingewikkelder wordt, zijn de personages verplicht zichzelf en anderen steeds weer dezelfde vragen te stellen en een aantal dezelfde zaken samen te vatten. Het kunnen er weleens te veel zijn. Dat komt het spel niet ten goede dat ook de lezer moet spelen om de spanning erin te houden. Een geraffineerd web van feiten en fictie, waarin Mabel van Oranje af en toe wel verstrikt raakt maar niet gevangen wordt, met keiharde bewijzen. Hoe dan ook een slimme meid. Blijft de interessante vraag: zijn er doelen die alle middelen heiligen " http://www.volkskrant.nl/...poli.html

"Van Tomas Ross is bekend dat hij feiten en fictie met elkaar vermengd. Daarbij kan men zich afvragen of het gebruik van echte namen van bestaande (en overleden) personen wel zo handig is. Hun imago wordt wellicht geweld aangedaan door fictieve (?) acties en verzonnen (?) gedragspatronen, die een lichte smet op hun blazoen kunnen veroorzaken. Snel rijst dan de vraag: wat is fictie, en wat is feit? " http://www.crimezone.nl/w...ripoli.htm

Overhoor jezelf