Het lijkt er op dat je browser advertenties blokkeert. Scholieren.com kan alleen bestaan door inkomsten van advertenties. We
zouden het lief vinden als je de blokkade voor onze site uit zet. Dankjewel!
Rechter Jakob Olsen wordt als waarnemer van de Deense regering naar Groenland gestuurd om de achtergronden van een merkwaardige moordzaak te onderzoeken. Die achtergronden hebben alles van doen met de oeroude Groenlandse cultuur die zich altijd heeft verzet tegen inmenging van buitenaf, maar die zonder financiele en technologische steun van de Denen ten dode is opgeschreven. Jakob Olsen, steeds meet twijfelend aan de waarden van het systeem dat hij vertegenwoordigt, wordt het slachtoffer van zijn eigen onderzoek.
Eerste zin
Jakob Olsen schrok.
Samenvatting
Jón Eira heeft in begin 1973 op 28-jarige leeftijd zijn grootmoeder om het leven gebracht. Hij heeft haar vermoord omdat hij in de veronderstelling was dat zij door een grote boze geest bezeten was. Jón Eira wordt voor zeven jaar gevangenisstraf veroordeeld, maar pleegt na twee jaar zelfmoord in zijn cel omdat hij niet in zijn waarde gelaten wordt in de gevangenis. Omdat er nooit duidelijkheid in de zaak gekomen is, zijn er nog veel vragen over de moordzaak. Jakob Olsen wordt naar Groenland gestuurd om deze zaak opnieuw te onderzoeken. Men hoopt dan meer duidelijkheid over de zaak te krijgen.
Tijdens de reis naar Groenland, ontmoet Jakob Olsen de jazz pianist Nick Morello. De twee raken aan de praat en kunnen het erg goed met elkaar vinden. Regelmatig drinken ze wat samen in het hotel. Tegelijkertijd probeert Jakob Olsen onderzoek te doen. Hij heeft nauw contact met de tolk Lina Krog. Lina Krog is bij alle gesprekken en vergaderingen aanwezig, omdat Jakob Olsen zelf geen Groenlands kan praten.
Nadat Jakob Olsen een tijdje in Groenland is, krijgt hij van zijn vrouw een brief dat zijn vader overleden is. Jakob Olsen schrikt hier erg van en zit hier erg mee. Hij vindt het vervelend dat hij zijn verhaal niet kwijt kan en dat hij eenzaam in Groenland zit. Daarnaast krijgt hij steeds meer gevoelens voor Lina Krog. Jakob Olsen heeft geen idee wat hij hiermee aan moet. Zeker niet omdat hij nog heel veel van zijn vrouw houdt.
Ondertussen gaan de onderzoeken door. Ondanks de inzet van iedereen, blijkt er nog niet heel veel schot in de zaak te komen. Er zijn onderling veel cultuurverschillen, waardoor de mensen van het onderzoek niet in hun waarde gelaten worden. Dit heeft als resultaat dat er onderling veel gezeur is. Hierdoor blijven er tot grote frustratie van Jakob Olsen erg veel dingen vaag en onbekend.
Als de tijd in Groenland er bijna op zit voor Jakon Olsen, wordt hij door Umanatsiaq gevraagd om naar het voormalige dorp van Jón Eira te gaan. Jakob Olsen wil dat graag, waardoor hij mee gaat. Umanatsiaq laat hem van alles zien. Zo gaan ze ook naar het eilandje waar Jón Eira zijn grootmoeder vermoord heeft. Als ze op het eilandje aangekomen zijn, steekt Umanatsiaq Jakob Olsen dood met een mes. Jakob Olsen overlijdt meteen aan zijn verwondingen.
Dezelfde middag zoekt Lina Jakob Olsen in het hotel op om het één en ander over de zaak te brengen. Lina ontdekt dat Jakob Olsen niet in zijn hotelkamer is. In zijn hotelkamer vindt ze een brief die aan zijn vrouw gericht is. Lina ontdekt tijdens het lezen van deze brief dat Jakob zich erg aangetrokken voelt tot haar. Lina weet niet wat ze met deze informatie moet doen. Zeker niet als ze van de politie te horen krijgt dat Jakob Olsen dezelfde middag vermoord is en ze eigenlijk gevoelens heeft voor Nick Morello.
Lina moet haar verhaal kwijt en laat de brief aan Nick Morello lezen. Ze besluiten samen om de brief te verbranden. Na dit ritueel gaan ze samen naar bed.
Uiteindelijk wordt Lina docent in Kopenhagen. In Kopenhagen blijkt dat ze drie straten van de vrouw van Jakob Olsen afwoont.
Jakob Olsen is lid van het Hooggerechtshof en gaat naar Groenland toe om onderzoek te doen naar de zaak van Jón Eira. Jakob Olsen is een erg vriendelijke man die weet wat hij wil. Hij gaat recht op zijn doel af en is vastberaden om zijn doel te bereiken. Daarnaast is het een erg slimme man die veel over het leven nadenkt.
Jón Eira
Jón Eira is degene om wie het verhaal draait. Er wordt onderzoek naar hem gedaan, omdat hij op 28-jarige leeftijd zijn grootmoeder vermoord heeft. De zaak van Jón Eira is erg complex. Er is nog weinig over bekend. Daarnaast wordt de zaak moeilijker omdat Jón Eira inmiddels zelf overleden is.
Nick Morello
Nick Morello is een Amerikaanse pianist. Jakob Olsen ontmoet hem in Groenland. De twee hebben het regelmatig erg gezellig met elkaar.
Inge
Inge is de vrouw van Jakob Olsen. In het verhaal leer je Inge alleen kennen door de brief die ze naar Jakob Olsen stuurt. Hieruit is op te maken dat ze een erg lieve en zorgzame vrouw is. Zo zorgt ze voor de vader van Jakob Olsen als hij overlijdt.
Umanatsiaq
Umanatsiaq is degene die Jakob Olsen mee neemt varen. Uiteindelijk steekt hij Jakob Olsen neer waardoor Jakob Olsen overlijdt.
Lina Krog
Lina Krog is de vrouw die Jakob Olsen helpt vertalen tijdens de zaak van Jón Eira. Lina Krog is een erg vriendelijke vrouw die alles voor anderen doet. Het lijkt er af en toe op dat Lina en Jakob Olsen een oogje op elkaar hebben.
Quotes
"Jakob Olsen herinnerde zich hoe kwaad zijn vader zich, toen de discussie over de zaak Eira op zijn hevigst was, over dat woord had gemaakt. Ole Olsen mocht dan drieënnegentig zijn, hij volgde als oudrechter alle belangrijke zaken nog op de voet. "
Bladzijde 3
"De commissaris liep naar voren en trok de map uit haar handen. ‘Jakob Olsen is dood,’ zei hij. Er stond zweet op zijn bovenlip.
‘Dat kan niet,’ zei ze, opeens zwaar tegen het bureau leunend. ‘Hij maakte een tochtje met de boot van Umanatsiaq.’
"
Bladzijde 107
"’Op de voorpagina stond een uitgebreid verslag van de moord op Jakob Olsen. ‘Het lichaam werd onmiddellijk per helikopter naar Sodre Stromfjord vervoerd en vandaar met een lijnstoel naar Kopenhagen. De moordenaar werd op 7 juli samen met zijn vader naar Godthab overgebracht waar zij in staat van beschuldiging worden gesteld.’ "
Bladzijde 111
Moord staat centraal in het verhaal. Jakob Olsen gaat onderzoek naar de moordzaak van Jón Eira. Jón Eira heeft namelijk in 1973 zijn grootmoeder vermoord. Omdat Jón Eira inmiddels zelfmoord gepleegd heeft, is de zaak altijd erg onduidelijk gebleven. Jakob Olsen wordt dus naar Groenland gestuurd om onderzoek te doen naar deze moordzaak.
Als de tijd van zijn onderzoek bijna voorbij is, wordt Jakob Olsen zelf neergestoken door een Groenlander. Jakob Olsen overlijdt meteen ter plekke. Deze twee moordzaken staan dus centraal in het verhaal.
Motieven
Eenzaamheid
Jakob Olsen voelt zich in Groenland regelmatig erg eenzaam. Als zijn vader overlijdt krijgt hij het helemaal moeilijk. Hij kan bijvoorbeeld niet bij de crematie van zijn vader zijn. Daarnaast begint Jakob Olsen gevoelens voor Lina Krog te ontwikkelen, waardoor hij erg in de war raakt.
Cultuurverschillen
Cultuurverschillen is een belangrijk motief in dit verhaal. In het verhaal komen regelmatig de verschillen tussen de mensen uit Groenland en Denemarken naar voren. Er is een groot verschil tussen deze mensen, waardoor ze elkaar niet in hun waarde laten. Dit is ook de rede waarom Jón Eira in zijn cel zelfmoord gepleegd heeft: hij werd uit zijn normale omgeving gehaald en werd niet meer in zijn waarde gelaten.
Daarnaast zorgen de cultuurverschillen ervoor dat de zaak van Jón Eira moeilijk opgelost kan worden. De twee culturen botsen zo erg dat ze niet veel aan elkaar kwijt willen. Hierdoor wordt er te weinig informatie verkregen om de zaak goed op te kunnen lossen.
Motto
Klein zijn de stranden
van kleine meren.
Klein is der mensen geest;
niet alle mensen
zijn even verstandig:
heel de mensheid is half
Wat het motto precies betekent is niet helemaal duidelijk. Wat in het boek naar voren komt is dat de mensen gelijk aan elkaar zijn. In het verhaal komt continu een groot verschil tussen Denen en Groenlanders naar boven. Het motto laat zien dat er een (groot) verschil is tussen mensen, maar dat iedereen aan elkaar gelijk is. Dit zou betekenen dat iedereen elkaar in hun waarde moet laten.
Trivia
De schrijver van dit boek, Bernlef, is een jazz liefhebber. Een bekende jazz groep, waar Bernlef fan van was, is Dave Brubeck Quartet. Het personage Nick Morello heeft zijn naam aan de drummer van deze jazzgroep te danken. De drummer heette namelijk Joe Morello.
Titelverklaring
De titel 'Onder ijsbergen' is goed doordacht. Bij een ijsberg steekt er een klein stukje ijsberg boven water uit. Het grootste deel van de ijsberg zit onder het water, waardoor het niet te zien is. Dit is te vergelijken met de zaak over Jón Eira: men weet maar een klein deel over de moord op zijn grootmoeder. Het grootste deel is één groot raadsel voor iedereen.
Structuur & perspectief
Het verhaal wordt verteld vanuit het hij/zij-perspectief. Dit wordt ook wel het personale perspectief genoemd. Het verhaal wordt door de ogen van Jakob Olsen verteld. De gedachten en handelingen van Tessa staan centraal in het verhaal.
Onderstaand een quote die het gebruikte perspectief illustreert: ‘Aan het bureau zittend las hij bepaalde passages van het rapport nog eens door. Op een apart vel maakte hij aantekeningen. De brief aan Inge lag nog steeds in de map met schrijfpapier. Die zou hij vanavond na het bezoek aan de burgemeester afmaken en versturen.’ – bladzijde 48
Het verhaal is opgedeeld in delen. De delen zijn te herkennen aan een datum boven een nieuwe bladzijde. De data lopen van 2 juli 1975 tot en met 6 juli 1975. Dit is de verteltijd van het verhaal. De delen zijn vervolgens onderverdeeld in hoofdstukken, die te herkennen zijn aan een cijfer.
Decor
Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Groenland. Hier gaat Jakob Olsen naartoe om de zaak van Jón Eira te bekijken.
Het verhaal begint op 2 juli 1975 en eindigt op 6 juli 1975. De verteltijd van het verhaal is dus vier dagen.
Stijl
De schrijfstijl van Bernlef is erg eenvoudig. Er komen geen moeilijk woorden en zinsstructuren in het verhaal voor, waardoor het verhaal makkelijk te lezen is.
Er wordt wel veel gebruik gemaakt van bijvoeglijke naamwoorden en details, waardoor het verhaal vorm krijgt.
Onderstaand een quote van de gebruikte schrijfstijl: ‘Ze liepen voor de supermarkt naar de uitgang. Een Groenlands winkelmeisje in een witte jas groette Lina vriendelijk van achter een glazen toonbank waar grote steenrode vissen lagen met opengesperde muilen en uitpuilende ogen. Alsof ze een duikersbril op hadden.’ – bladzijde 56
Verder is het verhaal op een chronologische manier geschreven. Omdat het verhaal over een gebeurtenis uit het verleden gaat, wordt er regelmatig over deze gebeurtenis gepraat. Toch komen er in het verhaal geen tot weinig flashbacks voor.
Slotzin
Inge Olsen woont drie straten van haar vandaan in een buurt met ouderwetse huizen en statig ruisende lindebomen.
Beoordeling
Ik heb inmiddels al vele boeken van Bernlef gelezen. Tot nu toe spraken alle boeken van hem mij aan. Misschien dat ik met te hoge verwachtingen aan dit verhaal begon, maar ik vond het tegenvallen. Ik vond het lastig om in het verhaal te komen omdat het verhaal voor mijn gevoel op een sobere manier geschreven is. Hierdoor vond ik het verhaal tijdens het lezen erg saai.
Al met al vond ik het dus een tegenvaller. Achteraf, nu ik het boek uit had, heeft het verhaal wel een leuke verhaallijn. Toch stond de schrijfstijl van dit verhaal me niet aan, waardoor ik tijdens het lezen gemengde gevoelens had.
Recensies
"Bernlef weet op haarfijne wijze een melancholieke sfeer neer te zetten, waardoor je als lezer eigenlijk nooit een voet op dat eiland wil zetten. Waarschijnlijk niet terecht, maar dit gevoel kwam bij mij op. Het klinkt namelijk enorm depressief en treurig, uitzichtloos en saai. Net een beetje zoals het verhaal, want heel veel gebeurt er eigenlijk niet. "
http://boekenz.nl/2014/08...ijsbergen/
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden