Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2019
• 350 pagina's
• Uitgeverij: Das Mag

Flaptekst

Eerste zin

Streng als een god knikt het jongetje naar hen. Zonder een woord te zeggen beginnen de twee vrouwen stenen op te rapen en met de toewijding van de wanhoop de oceaangolven in te slingeren, net zolang tot ze hijgend tegenover elkaar staan en de stenen op de bodem van de oceaan vertellen over die twee gekken die hen volstrekt nutteloos van plaats veranderd hebben.

Samenvatting

Vanwege de complexe  structuur wordt het verhaal van de roman verteld in drie delen.

1. De reis naar Canada (het chronologische reisverslag in de ik-vorm)
Het zoontje van het lesbo-stel Saskia en Juli is  één jaar en zij willen nu een wereldreis maken, o.a. naar de biologische vader Karl Olsen. Diens familie woont op een hippie-eiland Portes voor de kust van Canada. Ze zijn van plan 'oma' Molly te bezoeken en daarna door te reizen naar Alaska.

Ze komen in Canda aan, zien Karl op het vliegveld en reizen met hem mee naar het eiland Portes. Daar woont zijn moeder Molly. Die is meteen gek van de kleine Saul en ze verwent hem tot in zijn botten. Ze ontmoeten ook de tweeling Thor Thor en Noah van één van de broers van Karl. (Thor)
Karl voelt zich niet erg gemakkelijk op het eiland; hij trekt zich terug in een hut die hij later aan Saskia laat zien: ze mag hem als 'schrijfhut' gebruiken. Ze begint daar dan ook in het 'Schrift'
In het begin lijkt het een onbezorgde tijd. Daarna tonen de bewoners van het eiland zich bezorgd, omdat Saul nog steeds niet kan lopen en nauwelijks iets zegt. Een Bevrijdingsritueel zou dat probleem kunnen oplossen. Dat wordt dus uitgevoerd. In het begin lijkt er echter niets veranderd. Saul kan nog steeds niet lopen en zegt ook nog geen woord. Juli en Saskia matchen op dat moment niet erg. Saskia krijgt op het eiland geen app-contact meer met haar minnares X en ziet tegelijkertijd dat Juli en Tammy (een mooie, eilandvrouw) zich tot elkaar aangetrokken voelen.
Saskia begint erop aan te dringen weg te gaan van Portes en de reis naar Alaska aan te pakken. Juli weigert op dat moment.
Van de tweeling (die op een dag een hertje in elkaar rammen)  hoort Saskia dat Karl in het verleden iets heeft gedaan wat niet door de beugel kan. Maar ze weet niet wat dat is. Karl wacht het allemaal niet af en vertrekt van het eiland. De verwijdering tussen Saskia en Juli wordt steeds groter, er is zelfs een nacht waarin ze geen woord in de 'beddialoog' tegen elkaar zeggen.
(blz. 294 ‘Het was,’ zeg ik, ‘alsof ik het ene moment mijn droomvrouw mijn leven had zien binnenwandelen, ze had me geleerd om te leven, ik sloot mijn ogen en toen ik mijn ogen weer opende was ze er met mijn leven vandoor en moest ik…’ ‘Zie je het zo,’ hoor ik opeens achter me. Vier ijzige woorden van haar. Juli.)
 
Er gebeuren daarnaast een paar dingen waarbij de gezondheid van Saul in het geding komt. Hij loopt een lelijke wond aan zijn tong op als hij zich snijdt aan een tonijnblokje. Saskia toont nu ook ook haar bezorgdheid. Ze wordt nog banger als ze ziet hoe een adelaar een kleine kip van de grond plukt. Ze hoort dat dit eigenlijk ook een kind zou kunnen zijn.
(Blz. 319) Molly: Een adelaar die een kleintje wil meenemen? Natuurlijk kan dat. Mens of dier, dat maakt het beest niet uit, als er maar genoeg vlees aan zit. Natuurlijk kan een adelaar Rupsje Nooitgenoeg optillen en meer oven, zo sterk zijn die beesten wel. 

Van een eilandkluizenaar hoort Saskia dat Karl ooit verdacht is geweest van pedofilie. Hij zorgde voor zijn kleine neefje Ira van zijn oudste broer Tygvre  en die ging ineens in bed plassen. Tygvre en zijn vrouw Laura  beschuldigden zijn broer en die was woedend. Hij verliet het eiland. Moeder Molly vertelt later het hele verhaal aan Saskia en Juli. Ze wist niet welke kant ze moest kiezen. Een moeder kiest niet. Niemand weet trouwens of het waar is waarvan Karl wordt beschuldigd.
De situatie is nu toch ook voor Juli veranderd en wanneer Saul ook weer hoge koorts krijgt (van de verwonding aan zijn tong) besluiten Juli en Saskia halsoverkop het eiland te verlaten.

2. De 'bedgesprekken' van Juli en Saskia (de toneelteksten, loopt vrij synchroon met het reisverslag)
Die gaan o.a. over-
- het boeken van de reis
- gesprek over de reactie van beide families op het kind
- het bevrijdingsritueel voor Saul op het eiland-
- het vertroetelen van Saul door Molly die hem vol stopt met eten
- over het zich eenzaam voelen in een relatie
- over het zich niet met elkaar bemoeien op het eiland, Saskia trekt zich terug in de 'schrijfhut'
- het willen vertrekken van het eiland door Saskia en het weigeren van Juli
- de ruzie die Juli en Saskia krijgen
- over de verwonding van Saul bij het openen van een blikje tonijn 
- over de relatie tussen Juli en Tammy (die elkaar opzoeken)

III Schrift ( het verslag in het dagboek van Saskia in de zij-vorm)
- de strenge opvoeding van Saskia die zich er rebels tegen verzet
- Juli's roekeloze karakter: (blz.80 De kinderloze Juli was een roekeloze vrouw, lieve Saul. Zij was iemand die voor de lol bungeejumpte, met een geïmproviseerd touw van aaneengeknoopte handdoeken boven een kolkende rivier in Zimbabwe. Was ze bang, dan vond ze het vooral grappig om haar grenzen op te zoeken)
- de eerste ontmoeting met Juli
- de kinderwens van Juli versus de schrijfwens van Saskia
- het zoeken van een geschikte donor (Karl)
- de komst van Karl naar België om te doneren en het insemineren van het zaad,
- de keizersnee-geboorte van Saul
- Saskia voelt zich niet echt moeder
- de reactie van wederzijdse ouderparen
- de ouders van Saskia accepteren haar homoseksualiteit niet
- na de geboorte begint Saskia een relatie met X, een minnares die ze regelmatig een appje stuurt, maar dat door onbereikbaarheid niet lukt
- heeft Juli niet door dat Saskia een minnares heeft (blz. 108 Waarom ziet Juli niet wat Saskia aan het doen is? Ze heeft twee weken geleden nog ’s middags in bed gelegen met een ander, niet hun bed, nooit. Blinde mol, kijk dan toch naar mij. Hoe kan ik hiermee wegkomen? Ontdek het alsjeblieft. Niet. Ik stop ermee, ik wil ervan af. Nu gaat ze ontgiften. De digitale detox is de beste manier. )
(In één van de laatste afleveringen' beschrijft Saskia voor - de latere- Saul hoe zijn  geboorte verliep.)

Personages

Saskia

Saskia(35) was in haar jeugd opstandig tegenover haar katholieke ouders. Ze liep o.a. weg. Haar ouders accepteren haar homoseksualiteit niet en ook het kind wordt niet geaccepteerd. Dat schept verwijdering tussen haar en haar ouders. Ze is schrijfster en wil het liefst schrijven. Als ze verliefd wordt op Juli, spreken ze af dat beiden niet van hun grote droom mogen worden afgehouden. Juli wil een kind, Saskia wil schrijven. Wanneer de claim van Juli actueel wordt, zoekt Saskia een goede donor. Dat wordt Karl die ze een super aardige kerel vindt: hij is ook mooi, ook homoseksueel. Er verandert het een en ander als Saul komt. Saskia heeft niet de oermoedergevoelens van Juli, voelt zich zelfs een beetje schuldig hierover. Saul begint tussen hen beiden in te staan en daardoor voelt Saskia zich eenzaam. Ze stort zich in de armen van een minnares (X) Op reis komen verschillen tussen relaties vaak duidelijker naar voren. Op het hippie-eiland voelt Saskia zich heel wat minder thuis dan Juli. Ze wil na een paar dagen wel weg, ook van de veel verwennende oma Molly, de moeder van Karl. Juli wil blijven. Misschien speelt de mooie Tammy een rol. In de 'schrijfhut' van Karl kan Saskia (in de personale vertelvorm, die afstand schept) de dingen kwijt die haar dwars zitten. Wanneer Saul gewond raakt en in gevaar komt, blijkt Saskia toch die moedergevoelens wel te hebben.

Juli

Juli (37) werkt als propagandamedewerkster voor een Vlaamse politieke partij. Wanneer ze Saskia ontmoet, spreekt ze meteen haar wens uit dat ze ooit moeder wil worden. Ze komt uit een veel warmer gezin dan Saskia en haar ouders hebben haar geaardheid volledig geaccepteerd. Wanneer Saul wordt geboren, heeft Juli wel de moedergevoelens voor haar kind. Dat is een groot verschil met Saskia. Ze gaat op in haar kleine zoon, wat in feite ook een verwijdering van haar relatie betekent. Op reis uiten zich de verschillen.

Quotes

"Hij was van het Olsenras: geen enkel gaatje in zijn gebit, perfect zicht, nooit een bot gebroken. Maar ook een roddelnicht met kanttekeningen bij alles en iedereen, dat wel. Een sarcastische dramaqueen, een charmeur die iedere vrouw in katzwijm deed vallen. Juli en Saskia konden ook tegelijk zwanger zijn, plaagde hij, twee vliegen in één klap. Er waren vrouwenkoppels die dat deden." Bladzijde 71

"Saskia dacht toen: ik ben helemaal niet doodongelukkig, ik ben honderd keer liever een puber dan een kind want nu heb ik vrienden, drie zelfs, maar ik ben een hond. Honden lachen ook vanbinnen. Niet met hun smoel." Bladzijde 168

"De Welkomstbevrijding voor een nieuwe Olsen is de bijzonderste van alle Bevrijdingen: nadat de slechte geesten naar hun slechte huis zijn gestuurd mag de nieuwe telg van de Olsens een boom uitkiezen. Vandaag krijgt Saul zijn Bevrijding en zijn welkomstboom. Uit het hout van de boom maken de Olsens dan een welkomstgeschenk voor hem. De voorvaderen willen het zo." Bladzijde 197

"Molly zegt: een echte moeder voelt zelfs in haar slaap dat haar kind dorst heeft. Saskia voelt niet eens dat ze zelf dorst heeft. Molly zegt: een echte moeder moet in de eerste plaats van haar vrouwelijke kracht houden, wie zal het anders doen? Saskia denkt: iemand anders. Molly zegt: er is genoeg liefde voor iedereen" Bladzijde 225

"Ze begrijpt het nu. Hoe één woord een volledig verhaal oproept. Ze stelt uit de puzzelstukjes een ander verhaal samen. Gestrand op een eiland vol hippies, één familie zogezegd, waar een man die zich in het woud verschuilt zijn broer beschuldigt van incestueuze pedofilie. Nee. Karl pedofiel? Nee. Het kan niet. Punt. Pedofilie is een geaardheid. Ze doet niet mee met dit gekkenhuis" Bladzijde 329

"(Molly zegt:) Karl zou nu vast weer zeggen dat ik Trygve verdedig, maar ik ben een moeder. Ik kan toch onmogelijk zeggen dat mijn kwetsbare oudste zoon fout is en Karl goed. Je eigen kinderen zijn niet goed of fout, ze zijn je kinderen. De een is niet beter of minder dan de ander." Bladzijde 344

Thematiek

Relatie moeder-kind

Het gaat in 'Nachtouders'toch vooral over de moeder-kindrelatie. Het lesbische stel Saskia en Juli krijgt een kind via inseminatie van het zaad van een goede vriend van Saskia Karl. Die kinderwens was geheel van de kant van Juli, maar omdat ze bij het aangaan van de relatie bepaalde beloften aan elkaar hadden gedaan, moet Saskia er ook mee akkoord gaan dat Juli ene kind krijgt. Maar waar Juli vanaf het begin tijdens de zwangerschap, maar ook direct na de geboorte een soort oermoeder (natuurlijk) gevoel over zich krijgt, ervaart de 'meemoeder'Saskia dat helemaal niet. Ze blijft het eigenlijk maar van een afstandje volgen. Ook vindt ze dat Saul eigenlijk tussen haar en Juli iskomen te staan. Ze voelt zich buitengesloten en is o.a. daarom een overspelige relatie met X aangegaan.

Motieven

Het geheim

Boven het verhaal zweeft lang het geheim Er is iets met Karl gebeurd, waardoor hij zijn broers niet op het eiland ontmoet. Aan het eind wordt onthuld dat Karl pedofiele handelingen heeft verricht met zijn neefje Ira. Diens vader Tryvge zouden dat verhaal verspreid hebben nadat de kleine Ira ater in bed begon te plassen. Saskia gelooft echter niet dat Karl een pedofiel is.

Overspel

Saskia houdt er een minnares, X, op na. Tijdens de reis probeert ze appjes te sturen, maar op het hippie-eiland krijgt ze geen bereik. Ze is de relatie begonnen toen Saul geboren werd en Saskia zich eenzaam begon te voelen in de relatie met Juli. Alle aandacht van Juli ging uit naar Saul.

Ouder-kindrelatie

De relatie van Saskia met haar ouders is slecht. Zij zijn van huis uit katholiek en hebben haar homoseksualiteit niet gepikt. Nog erger werd het toen ze een kind gingen nemen. Het was niet uit het lichaam van Saskia gekomen, dus was het ook niet hun kleinkind. Ze zijn hun kleinkind daarom nooit. In haar jeugd heeft Saskia zich altijd verzet tegen haar ouders: ze werd rebels en liep weg. (in werkelijkheid heeft ze met haar ouders gebroken)

Reizen: roadnovel

Saskia en Juli maken een reis naar Canada. Ze willen de donor (Karl) een bezoek brengen en aan zijn moeder Molly die nog steeds op een hippie-eiland voor de kust woont. Ze zullen er korte tijd verblijven, en daarna doorreizen naar Alaska. maar de reis verloopt anders. Juli wil nog langere tijd op Portes blijven, terwijl Saskia weg wil. Hier ligt de bron van de ruzie.

Kinderwens

Bij het aangaan van de relatie heeft Juli te kennen gegeven dat ze ooit een kind wil. Saskia heeft toen gezegd dat ze altijd wilde blijven schrijven. Het liefdespaar beloofde dat ze elkaars wensen zouden respecteren.

Lesbische relatie

Saskia en Juli vatten voor elkaar liefde op. Ze vormen een lesbisch stel dat een kind wil van een donor.

Pedofilie

Karl wordt er door zijn broer van beschuldigd dat hij pedofiele handelingen heeft gepleegd met Ira, het zoontje van zijn broer. Het is de bron van ruzie tussen deze twee broers, die elkaar daarna nooit meer zagen. Karl is van het eiland weggegaan. Zijn broer is op het eiland achtergebleven.

Schrijverschap/ beroepsproblemen

Saskia hecht erg aan haar schrijverschap. Juli heeft destijds beloofd dat ze daarvoor ruimte zou geven. Op het hippie-eiland gaat Saskia schrijven in de hut die Karl voor haar openstelt. Ze schrijft haar bevindingen op in de verhaallijn "Schrift". Dat is in principe bedoeld door de kleine Saul. Het verzorgen van de kleine Saul gaat ten koste van haar schrijverschap.

Eenzaamheid

Je kunt je eenzaam voelen in een relatie. Naarmate Juli steeds meer aandacht besteedt aan Saul, begint Saskia zich eenzamer te voelen. Het lijkt of ze er niet meer toe doet. O.a. daarom begint ze een overspelige relatie.

Motto

Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk wel dat ik het kan.
– Pippi Langkous 

Het motto verwijst naar de moeder-kindrelatie: het oermoeder zijn hoef je nooit te leren. Je bent nooit moeder geweest, maar een normale vrouw kan het meestal van nature. Saskia die Saul niet gedragen heeft, heeft er duidelijk veel meer moeite mee. 

Titelverklaring

In een interview in Trouw geeft Saskia de Coster zelf een uitleg aan de titel: “Het eerste jaar van het ouderschap speelt zich grotendeels ’s nachts af. Je moet steeds opstaan, om doodmoe voor een krijsend wezentje te gaan zorgen. Soms daalt dan de vraag neer: Wat overkomt me, wat ben ik aan het doen? De nacht is een periode van overgang van de ene dag naar de andere, tijdloos en ­existentieel. Je komt bij de kern, bij twijfels die in hedendaags ouderschap prominent aanwezig zijn. Er zijn geen ijzeren principes meer die we naleven, het ouderschap is een onderhandeling, ook met jezelf. Nachtouders zijn wankelende ouders, die soms twijfelen en ­falen.

Structuur & perspectief

De roman splitst zich uit in drie soorten verhaallijnen, elk met een eigen vertelsituatie.
De fragmenten ‘In bed’ zijn gezet als een theatertekst en geven de gesprekken weer die Juli en Saskia steeds in bed met ekaar voeren. er is één gesprek bij op het eiland waar ze niets tegen eljkaar zeggen, omdat ze ruzie hebben.
In de hoofdstukken met een tijdsaanduiding (‘avond voor vertrek’; ‘tweede dag op het eiland, zesde week op het eiland) doet Saskia als ik-verteller een reisverslag van het verblijf. Dit is een overwegend chronologisch vertelde verhaallijn; de ik-verteller gebruikt de o.t.t.

De derde verhaalllijn is een  ‘Schrift’, Dit zijn soms langere teksten bestaande uit dagboekaantekeningen in briefvorm, in principe  gericht aan de kleine Saul voor later.
Het eerste hoofdstuk dat met ‘Schrift’ wordt aangeduid begint met een ik-verteller, maar die vertelwijze wordt meteen al ingeruild voor een vertelling  in de personale vorm.  Dat is op zich vreemd voor een dagboek dat meestal in de ik-vorm staat. 
‘Kijk, hier val ik in de plooi van papier en ik kruip eruit als derde persoon. Beter om afstand te hebben.’ In deze verhaallijn wordt ook het verleden verteld: de kinderwens van Juli, de ontmoeting metJuli, de komst van een donor, de geboorte met een keizersnede van Saul etc. In deze verhaallijn wordt dus vanzelfspreken ook de o.v.t. gebruiokt.

Decor

In het begin speelt het verhaal zich nog af in België. Dat duurt echter in verhaallijn 1 maar kort, want het koppel vetrtrekt naar Canada. Het decor van deze verhaallijn is dan vooral het hippie-eilland Portes voor de kust van Canada. Het is een doort familie-eiland van de Olsens geworden met zijn eigten rituelen.
In de  toneeltekste is het eigenlijk hetzelfde decor, want Juli en Saskia liggen bij elkaar in bed om de dag door te nemen.
In "Schrift" zijn de meeste decors te vinden in België: de kinderwens, de inseminatie, de geboorte, en de reactie van de wederzijdse ouders. Later verrschuift ook dit decor naar Canada. 

De vertelde tijd van het verhaal in het heden is ongeveer twee maanden. Ze blijven zes weken op Portes. 
Saskia vertelt dat ze 35 is als de reis wordt gemaakt. Aangezien het boek autofictie is, zou dat het geval moeten zijn geweest in 2011.
Maar in een interview met het dagblad Trouw (januari 2019) verteklt ze dat ze inmiddels gescheiden leeft van haar vriendin en dat Saul inmiddels vijf jaar is. Dan zou de reis in 2014 of 2015 gemaakt zijn. Die twee gegevens kloppen niet met elkaar. 

 

Stijl

De stijl van Saskia de Coster is erg vlot Het is een genot om haar fraai gevormde zinnen te lezen. De dialogen (o.a de toneelteksten) zijn realistisch. Op elke bladzijde komt er wel een zin voor waarover je kan nadenken. Ze gebruikt daarbij ontzettend veel metaforen. Die zijn meestal heel origineel.

(Blz. 178) Ik wil hem zeggen: het wordt wel beter, je weerstand zal je de weg tonen. Kijk naar je oom Karl, die is ook weggegaan van Portes. Maar het komt mij niet toe, de indringster die wel eens even zal vertellen hoe je op dit eiland moet koorddansen boven de afgrond van de puberteit. Hij zal het zelf ontdekken.
(blz.  210) Hij had het nooit verwacht toen hij hier als kleine jongen leefde maar nu weet hij beter: hebzucht heeft geen afkomst. Saul en ik staan
in het midden van zijn atelier vol houten balken,  een enorm bouwwerk als de ribbenkast van de lang geleden aangespoelde walvis achter de rotsen bij het water. 
(blz. 247) Ze heeft haar maandstonden. Dat verklaart de plotse onweersbuien tijdens gelukzalig weer in haar hoofd. Hormonen die de baas spelen en het verkeer totaal verkeerd regelen. Weer een klein kindje dat afgevoerd wordt op een brancard van bloed. Laat me hieruit, uit dit lichaam, toeta toeta, roept het en ze is het al kwijt, de ziekenwagen is al onderweg naar Voor Altijd Weg in de Oceaan. Ze zit op de toiletpot en lacht. 

Deze willekeurige voorbeelden kunnen worden aangevuld met tientallen andere metaforen.
 De Coster schrijft haar verhaal ook met ironie op, het is een lichtvoetige vorm van humor die daardoor het lezen erg plezierig maakt.

(Blz. 110 "Karls zaadcellen hadden nog een jetlag toen ze hem  voor de allereerste donatiebeurt van de luchthaven rechtstreeks naar een medisch laboratorium reden. Ze hadden bericht gekregen dat het op die aangegeven dag en uur tijd was voor een spermamonster.") 
 (blz. 174) De oeroude reus Janos vult minzaam de glazen bij. Nu pas zie ik het grote verband om zijn linkerhand. Janos heeft gisteren twee vingerkootjes verloren toen hij Noah hielp in de houtzagerij. Zo verdwijnen de mensen op dit eiland geleidelijk, in schijfjes. Tot ze  spoken worden die komen rondwaren. 
(blz. 198) Wanneer ik de badkamer binnenstrompel, staat Juli zich al in te zepen. Ze jaagt een washandje hard als karton over haar buik, langs het litteken van de keizersnede, duikvlucht omlaag naar de ongeschonden honeymoonvagina, zoals de gynaecoloog het noemde. De kalender in de krappe wc-ruimte roept in hanenpoten dat ‘alles mag behalve niet mogen’.
(blz. 249) Via de droge rivierbedding daalt Molly af naar de Walvisbaai. Langs de strandbomen die door de wind van jaren kaalgeplukt zijn en nu machteloos en kwaad naar de wolken graaien, sukkelt ze over het strand naar ons drieën. Ze loopt even naakt als de bomen want het is haar te heet voor kleren vandaag. Haar taille telt een fors aantal jaarringen. Trots kijken de rozijnenoogjes op haar leeggezogen borsten rond.

Slotzin

Saul slaapt de hele overtocht. Daar verschijnt het stadje, gebouwen die kabbelend ademhalen, een toegangsdeur tot de echte wereld. Het geruststellende lawaai van auto’s, vrachtwagens, verder, de dagen om ons in te verliezen. Het wacht op ons, daar. Aan de andere kant van het water horen we het. Een vermoeden van later. Ga het vinden, Saul. Het is van jou.

Bijzonderheden

1. Extra informatie

https://www.volkskrant.nl/mensen/ze-wilde-geen-kind-maar-toen-de-baby-toch-kwam-vreesde-saskia-de-coster-voor-haar-schrijverschap~b54e3355/

Interview met de schrijfster over haar boek, maar ook over de houding van haar ouders en over de breuk met de geliefde

2. De roman werd in maart 2010 genomineerd voor de belangrijke Librisliteratuurprijs. De uitreiking is in mei.
Dit is een link naar het juryrapport
https://www.librisprijs.nl/saskia-de-coster-nachtouders 

Beoordeling

Een prima opgebouwde roman. Over een moeder-kindrelatie, waarbij de ene moeder een oermoeder is en Saskia de meemoeder. Er zit verschil in gevoelens bij de beide moeders.
Ook de structuur is bijzonder. Met drie verschillende soorten perspectief: ik-verhaal, personaaldagboek en en toneeldialgen
Maar het beste van de roman is toch de stijl waarmee Saskia de Coster je een plezier doet. Op elke bladzijde staat wel een zin waarvan je kunt genieten.
Terecht is de roman dan ook genomineerd voor de Libris 2020.

Ook goed te lezen voor ervaren scholierenlezers. Wel meer een boek voor meisjes.

Recensies

"In haar eerdere romans als Wij en ik viel De Coster al op door haar uitbundige, soms mateloze stijl en de absurdistische verwikkelingen die even komisch zijn als dat ze schrijnen. Maar gelijk valt op dat De Coster dit keer net iets meer ingehouden schrijft, met de riem één gaatje strakker. Precies genoeg: Nachtouders heeft meer vaart en de personages voelen menselijker dan in haar eerdere werk, maar haar humor en lyrisch vuur zijn gebleven. Dit is dan ook haar meest aangrijpende roman tot nu toe geworden. Koortsig vecht De Coster met haar demonen, om uiteindelijk als herboren eruit te komen. Een boek van epische proporties." https://www.volkskrant.nl...~b9397451/

"Saskia probeert zich in Nachtouders te verzoenen met haar moederschap, een ambitie die ze nooit gekoesterd heeft; ze heeft ingestemd met de rol uit liefde voor Juli die wel moeder wilde worden. Saskia de Coster geeft haar daar verteltechnisch alle gelegenheid voor. Door tot drie keer toe van vertelperspectief te wisselen, biedt ze Saskia de kans om zich op verschillende manieren te verhouden tot haar nieuwe werkelijkheid. Ze helpt haar heden en verleden te ontrafelen en hoofd- en bijzaken te onderscheiden, maar maakt het Saskia daarmee ook niet makkelijk. Verjaagd uit haar comfortzone blijft er uiteindelijk weinig over om zich achter te verschuilen." http://www.hanta.nl/hanta...de-coster/

"In Nachtouders draait het om de fundamentele twijfels en angsten die het personage Saskia rond het moederschap ervaart. Ze vreest dat het haar schrijverschap in de weg zal staan, het dwingt haar de getroebleerde relatie met haar eigen moeder opnieuw onder ogen te zien, ze is bang dat een kind de symbiotische relatie met haar vriendin zal doorbreken, en dan is er dus nog de vraag naar de bloedband. Wat betekent het om jezelf moeder te noemen als je geen genetische of fysieke verwantschap hebt met je kind? De Coster zit op een goudader, en juist de verwachtingen die dat wekt maken het lezen van Nachtouders een gemengde ervaring." https://www.groene.nl/art...oermoeders

"Wat zijn nachtouders? “Het eerste jaar van het ouderschap speelt zich grotendeels ’s nachts af. Je moet steeds opstaan, om doodmoe voor een krijsend wezentje te gaan zorgen. Soms daalt dan de vraag neer: Wat overkomt me, wat ben ik aan het doen? De nacht is een periode van overgang van de ene dag naar de andere, tijdloos en ­existentieel. Je komt bij de kern, bij twijfels die in hedendaags ouderschap prominent aanwezig zijn. Er zijn geen ijzeren principes meer die we naleven, het ouderschap is een onderhandeling, ook met jezelf. Nachtouders zijn wankelende ouders, die soms twijfelen en ­falen.”" https://www.trouw.nl/cult...ogle.nl%2F

"Hoewel de sfeer naarmate het verhaal vordert steeds grimmiger wordt, zorgen de vaak lachwekkende situaties die Saul veroorzaakt of de korte, fragmentarische dialogen voor een luchtige ondertoon. Nachtouders is in De Costers kenmerkende stijl geschreven; mooie zinnen rijgen zich aan interessante denkbeelden aaneen. Af en toe verliest De Coster zich in de taalspelletjes en wordt het wel heel onduidelijk welk beeld ze nu juist wil scheppen. Maar veel vaker creëert ze met taal een wereld waaruit je niet ontsnappen wil." https://mappalibri.be/?na...sieid=7943

"Hiermee heeft haar naamgenoot, de auteur van ‘Nachtouders’, wellicht een nieuwe literaire hit te pakken. Het boek laat je namelijk niet zo gemakkelijk los, net als het eiland zelf. Voor 'iedere ouder die wel eens gewankeld heeft'. Of voor elke lezer die uitkijkt naar de eerste Vlaamse klassieker van 2019, en de zoveelste rake worp van een schrijver op topsnelheid." http://www.cuttingedge.be...achtouders