Met zachte hand door Siska Mulder

Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2013
• 336 pagina's
• Uitgeverij: De Boekerij

Flaptekst

Eerste zin

Op papier ga ik niet doen alsof. Ik zal een leven lang moeten simuleren en dit document is de enige plaats waar ik eerlijk kan zijn.

Samenvatting

Een soort proloog: Wat voorafging
Mijntje van der Lelie zegt in het begin dat  ze een hartinfarct heeft gehad waaraan ze geopereerd moet worden. Haar huwelijk is niet optimaal, maar tot nu toe heeft ze altijd alles gedaan om het iedereen (man Duncan en kind Molly van 5) naar de zin te maken. Dat is ze  na de operatie zat en ze wil eigenlijk gewoon een periode een slecht mens worden. Haar man Duncan komt haar niet eens opzoeken in het ziekenhuis.  Ze besluit verder voor iedereen te verzwijgen dat ze een hartkwaal heeft.

De verhaalgeschiedenis van de vier vrouwen: hoofdstuk 1-47
Na enige tijd met elkaar gechat te hebben op internet komen vier vrouwen bij elkaar: Frederique, Claire, Berdine en Mijntje. In eerste instantie gaat het er eigenlijk om te klagen over hun huwelijk, de nare eigenschappen van hun mannen. Ze doen dat voornamelijk op dinsdagavond en Mijntje vertelt aan haar man Duncan dat ze dan naar dansles gaat. Omdat ze elkaars geheimen met elkaar delen, voelen ze zich een beetje partners in crime. Berdine (advocate) noemt haar man Lennert consequent Trudie. Toch is Trudie niet zo’n sukkel als zijn bijnaam doet vermoeden. Hij gaat gewoon lekker zijn eigen gang. Claires man Ben daarentegen is een ondernemer die het liefst op een avontuurlijke wereldreis zou gaan, maar Claire wil daar helemaal niet aan tegemoetkomen.

In het vierde hoofdstuk tekent Mijntje een anekdote op hoe ze zich voorstelt dat Berdine is thuisgekomen met een man en twee zoons die de prak zuurkool die ze de dag ervoor heeft gemaakt, weggegooid hebben en junkfood hebben besteld. De puberzoons doen niet erg vriendelijk tegen haar.

Op een van de volgende bijeenkomsten begint Claire te klagen over mannen die aan vrouwen veel leed berokkenen. Ze vertelt ook over haar eigen man die weinig romantisch is en een afspraak over een etentje helemaal vergeten is. Hij wil een avontuurlijke vakantie boeken. Desnoods gaat hij alleen. Ook Frederique kent zo’n moment. Haar zoon Thomas wordt van school gestuurd en haar man besteedt er nauwelijks aandacht aan: ze moet het helemaal zelf opknappen. Ze is uitgekeken op haar man en vindt haar troost in het werk in het ziekenhuis. Daar wordt niet lang daarna een meisje binnengebracht dat door haar oppas misbruikt is. Deze oppas is ene Gerhard Vondeling en de vrouwen vinden dat hij een lesje geleerd moet krijgen. Hij mag nog steeds als trainer op een hockeyclub fungeren, maar daar moet een einde aan komen. Frederique heeft een idee: ze wil met hem op de club in contact komen en doet dit door middel van zelfgebakken cupcakes. Ze wil er een aantal bakken en er één offreren aan Vondeling: het is dan wel een speciale cupcake die vol zit met de drug GHB, een drug die ze zelf  kunnen maken o.a. met rioolontstopper. Hij had alleen goed moeten schrikken, maar een week later leest Mijntje in de krant dat geheel onverwacht is overleden Gerhard Vondeling. Ze hebben dus een moord gepleegd.  Maar ze hebben meteen de smaak te pakken.

Het tweede slachtoffer is een beroemde bergbeklimmer Richard Beek: hij bedwingt bergen, maar hij mishandelt zijn vrouw. Berdine neemt nummer twee voor haar rekening. Ze gaat naar zijn flatgebouw. Hij staat zijn auto te wassen en zij gooit van grote hoogte een bloempot met inhoud precies op zijn hoofd. Hij wordt getroffen en wankelt weg: ook hij gaat dood, als hij weg wankelt en Berdine zelf 112 belt. Het is inmiddels midwinter. Slachtoffer nummer drie is Sahar Wardaq. Hij is een Afghaanse vluchteling die zijn dochter Lina veel te kort houdt: het meisje mag helemaal niets en hij vindt dat ze de verkeerde vrienden heeft. Ze loopt weg van  huis en  als de politie wil bemiddelen, wil ze dat alleen doen in een hotelletje in Limburg. Het is nu de beurt aan Mijntje zelf om de wraak te voltooien.  Ze neemt de intrek in het hotelletje waar Sahar en Lina elkaar de volgende dag zullen ontmoeten. Sahar gaat er net als Mijntje een dag eerder heen. Mijntje heeft een oude föhn meegenomen en ze verrast Sahar wanneer hij in bad gaat. Ze gooit de föhn in bad en Sahar wordt geëlektrocuteerd.  De politie denkt dat hij aan een hartaanval is gestorven. Mijntje is er goed ziek van, maar ze wordt “geholpen” door Claire.  Ze hebben nu allemaal een moord gepleegd behalve Claire en die richt zich op een man die in de buurt van Nijmegen meisjes en vrouwen van de fiets trekt. Hij wordt voorlopig door hen Mijnheer X genoemd.  Ze gaan met zijn allen naar  het park in Nijmegen en wachten een man op: ze pakken hem aan en brengen hem naar een vakantiehuisje in de buurt dat over een sauna beschikt.  Ze stoken de sauna erg hoog op en zetten de man erin. Ze maken pas heel lang later de deur van de sauna weer open en de man blijkt gekookt te zijn.  Ze gaan de man daarna in het bos begraven. Daarna besluiten ze dat het mooi geweest is met de moorden en dat ze elkaar een hele tijd niet meer zullen zien. Tenslotte hebben ze behoorlijk gezwijnd dat ze niet ontdekt zijn tijdens de vier moorden.

Maar ze krijgen last van ontwenningsverschijnselen: Mijntje begint de andere drie vrouwen te missen.

Maar dan neemt Claire ineens weer contact met de vrouwen op. Ze vertelt hun dat Ben belastingfraude heeft gepleegd, veel geld moet terugbetalen en dat zij het slachtoffer is, omdat ze voor de helft verantwoordelijk kan worden gesteld. Ze wil wraak nemen en hem de schuld van de vier moorden in de schoenen schuiven. Dan blijkt dat ze alles heel erg goed heeft voorbereid en dat bij elke moord die ze gepleegd hebben Ben een stukje in zijn schoenen kan worden geschoven (o.a. telefoontje, voorwerpen die ze gebruikt hebben  die van hem waren). De andere vrouwen vinden het verschrikkelijk dat ze zo’n geteisterde vrouw is en willen wel meewerken om de schuld in de schoenen te schuiven. Ze verbergen allerlei belastend materiaal in het huis van Ben en Claire.  Ben wordt opgepakt en zit daarvoor in de gevangenis. De hoofdstukken van het dagboek, die daarvoor in het boek voorkwamen, krijgen nu voor de lezer meer betekenis.

Dagboek van een gevangene
In enkele delen vertelt een mannelijke ik-verteller dat hij onschuldig in de gevangenis zit. Laster blijkt aan de lezers hoe de vork in de steel zit in combinatie met de hoofdstukken 1-47. Claire blijkt haar man onschuldig in de gevangenis te hebben gekregen door hem te laten opdraaien voor de vier moorden die ze met elkaar gepleegd hebben. Hij zit er onschuldig, gelooft dat zelf  natuurlijk ook, maar de wraak van Claire is nog niet voorbij. Ze laat hem in de gevangenis bijstaan door de advocate Berdine die hem overhaalt zijn bevindingen op papier te zetten en zijn onschuld in een boek aan te tonen. Ze kent een bevriende uitgeefster (Mijntje) die dan het dagboek van een onschuldige op de makt zal brengen. Ben gelooft erin en begint te schrijven.

Mijntje presenteert het boek en het wordt een succes, maar als Ben in de gevangenis een exemplaar openmaakt heet het boek niet Dagboek van een onschuldige maar Dagboek van een moordenaar. Mijntje visualiseert hoe dat gegaan moet zijn. Het lijkt het einde van het boek te zijn, maar er komen nog twee hoofdstukken, waarin Mijntje onverwacht bezoek krijgt van Claire.  Ze vertelt Mijntje dat het verhaal van de FIOD helemaal niet waar is en dat ze gelogen heeft tegen de drie vriendinnen. Dan wordt het verhaal ineens anders: Ben ging vreemd: hij had al jaren een andere vrouw bij wie hij ook een kind had. Daarvoor moest hij boeten en zijn minnares Mariska en zijn kind hadden nu ook helemaal niets aan hem. Ze waarschuwt Mijntje wel: als Ben vrijkomt, zal hij niet gelukkig zijn met de uitgave van een boek dat een grote leugen is. Mijntje moet dus op haar hoede zijn. Ze is bovendien sterk bij de moord op Sahar betrokken, dus veel kan ze niet tegen Claire inbrengen. Wanneer ze zegt dat ze Mariska en Samuel  zal inlichten, zegt Claire dat ze niet alles moet geloven wat ze heeft verteld en dat Mijntje lekker naïef is geweest. Ze is van haar man verlost en ze heeft de beschikking over zijn geldmiddelen die niet slecht zijn.

Personages

Mijntje

Mijntje is uitgeefster van beroep en zij is het zat een leven lang aardig te zijn geweest. Als ze een hartoperatie heeft ondergaan, besluit ze harder te worden: of liever ene slecht mens te zijn. Ze verzamelt een aantal chatvriendinnen om haar heen. Eerst klagen ze over hun eigen mannen en huwelijk. Daarna brengen ze berichten over slechte mannen aan elkaar over. Dan wordt besloten dat ze de slechte mannen gaan straffen. Mijntje vindt het eigenlijk allemaal wat te ver gaan, maar ze doet toch mee. Dieptepunt is de moord die ze pleegt op de Afghaan. Ze wordt er ziek van en wil eigenlijk niets meer met de andere vrouwen te maken hebben. Dan besluiten ze de zaak nog erger voor Ben te maken. Mijntje geeft een boek uit waarvan de inhoud verdraaid is. Ze doet dus mee aan de ultieme wraak van Claire. Die heeft haar later nog in de tang. Steeds heb je als lezer het gevoel dat Mijntje zich eigenlijk in de kwestie laat meeslepen en van binnen niet echt slecht is.

Claire

Claire is de geraffineerdste vrouw van de vier. Ze zijn bij elkaar gekomen om elkaars huwelijk te bekritiseren en later wraak te nemen op vier mannen die een lesje moeten leren. Maar als iedereen min of meer vindt dat alles wel genoeg is, brengt Claire een nieuw element in de kwestie. Het gaat om haar man ben die haar bedrogen heef met een belastingfraude. Zij is het financiële slachtoffer en hij moet daarvoor boeten. Dat gebeurt door een verkeerde uitgave van zijn dagboek. Later vertelt Claire nog eens dat het allemaal niet waar is: ze is d e personificatie van het kwade. Dan weer liegt ze dat ben toch straf heeft verdiend vanwege zijn vreemdgaan met ene Mariska, maar zelfs dat is misschien niet waar. Ze heeft door haar gedrag wel Mijntje in haar macht.

Quotes

"Ik had een man, een drukke baan als uitgever, een dochter van vijf, een monumentaal huis met veel onderhoud, een verwaarloosde vriendenkring, twee nog levende veeleisende ouders en een schoonmoeder, twee bejaarde katten en dansles, een museumkaart en een permanent schuldgevoel vanwege mijn tekortkomingen." Bladzijde 22

"Mij leek het zinvol om een nuchter boek met een wetenschappelijk onderbouwde theorie op de markt te brengen over de verschillen in hormoonhuishouding. Mannen kwamen mijns inziens niet van Mars. Evenmin als vrouwen van Venus kwamen. Mannen kwamen van de Planeet testosteron en Vrouwen van oestrogeen. Van het ene hormoon ging je schreeuwen, van het andere ging je huilen. " Bladzijde 52

"Ik wist hoe gevaarlijk mijn tegenstander was. Een pleger van eerwraak kent geen angst om betrapt te worden. Zijn daad krijgt dan juist geldigheid en levert hem eerherstel binnen zijn gemeenschap op. Een jarenlang verblijf in de gevangenis neemt hij op de koop toe. Ik had te maken met de opperaap die zijn eigen kind doodt en daarna op zijn borst roffelt om vriend en vijand te imponeren." Bladzijde 173

"Ze haalde diep adem: “Hij heeft een kind met haar. Een jongetje. Hij is bijna drie. Ben heeft me zelfs zijn naam verteld. Samuel. Weet je wat hij erbij zei: “Het was niet de bedoeling dat Mariska zwanger werd.” Zo kwam ik erachter dat het stomme wijf dus Mariska heet. Dat geloof je toch niet?" Bladzijde 290

Thematiek

Wraak / bloedwraak / eerwraak

De woorden worden gepleegd uit wraakgevoelens. De vrouwen hebben zelf een uitgebluste relatie en krijgen veel informatie over andere mannen die slecht zijn voor hun vrouw, kind, oppaskind. Die moeten voor hun gedrag gestraft worden en alle moorden staan in het teken van vergelding. Uiteindelijk neemt Claire ook wraak op haar eigen relatie Ben. Daarvoor heeft ze andere vrouwen misbruikt.

Motieven

Vriendschap

Het verhaal gaat over de vriendschap tussen vier vrouwen die in het begin van hun relatie gemeenschappelijke ideeën over mannen hebben. Ze besluiten de mannen een lesje te leren.

Moord

De vier vrouwen vinden creatieve manieren om de mannen om het leven te brengen. Ze plegen moorden, maar omdat we weten wie de daders zijn is er geen whodunit-motief.

Leugens en bedrog

Claire is degene die met list en bedrog de andere drie vrouwen voor haar karretje spant. Ze liegt over Bens belastingfraude en later misschien over zijn vreemdgaan. Misschien heeft ze de leugens over de serieverkrachter in Nijmegen ook wel verzonnen.

Liefdesrelatie: problemen/echtscheiding

De relatie van de vier vrouwen met hun eigen man is in alle gevallen niet goed. Het huwelijk is saai, uitgebloeid en de mannen willen hun eigen gang gaan. Dat schreeuwt om wraak.

Opdracht

Voor Klaartje

Titelverklaring

Er is een verbond van vier vrouwen die het plan hebben opgevat mannen te straffen voor wat ze vrouwen aandoen. Ze spreken af dit te doen op een vrouwelijke, dus zachtaardiger manier dan mannen moorden. In de praktijk valt dat mee, zo je wilt tegen, omdat niet elke moord even zachtzinnig verloopt.
De titel komt ook letterlijk in de tekst voor: Op blz. 92 is er de volgende dialoog.
“Alles in het nette”, vulde Claire aan.
Frederique draaide aan haar trouwring. “We zijn tenslotte beschaafde mensen.” Ze glimlachten naar elkaar.
Claire zei: “Met zachte hand. Zo zijn we.”

 

 

Structuur & perspectief

Het boek heeft een bijzondere, complexe structuur: Eerst is er een soort epiloog, waarin de ik-vertelster Mijntje van der Lelie aangeeft dat het dagboek de enige plek is waar ze haar geheim aan kan toevertrouwen. Daarna volgt een onderdeel: Wat voorafging, gevolgd door Fragmenten uit mijn dagboek.

Daarna volgen 47 hoofdstukken waarin ik-vertelster Mijntje van der lelie vertelt wat er allemaal gebeurd is met de moordzaken.  Deze hoofdstukken hebben een titel die vaak aangeeft wat er in het hoofdstuk verteld wordt. Het zijn wel allemaal gebeurtenissen die achteraf (in de o.v.t.) worden verteld.

Deze worden onderbroken door Dagboekfragmenten waarbij een mannelijke ik-verteller aangeeft dat hij in de gevangenis zit, maar dat hij onschuldig is. (Dagboek van een gevangene)

Op deze wijze kan de schrijfster het beperkte perspectief van de ik-vertelster omzeilen. Dat doet ze trouwens ook op een andere manier. Een aantal keer schrijft ze een hoofdstuk waarin ze aan het begin ervan aangeeft dat ze zich voorstelt hoe het een en ander is gegaan bij Claire, Frederique of Berdine. Ze vertelt dan alsof ze dit uit de mond van de personages heeft gehoord. Er lijkt dan sprake van een alwetende verteller  of personale vertelster.

Kortom, de structuur en het perspectief van deze thriller zit dus enigszins complex maar ook intelligent in elkaar. 

Decor

Het is een actueel verhaal maar de vertellers geven nauwelijks informatie over de data en het jaar waarin het verhaal zich afspeelt. Soms wordt aangegeven dat het winter is. Op blz. 41 wordt echter verwezen naar de bekende trilogie van Stieg Larsson, die moet dus al verschenen zijn. Dat boek verscheen pas in 2008 in een Nederlandse vertaling. Eerder kan de thriller  “Met zachte hand” dus niet kunnen spelen.

Dezelfde onduidelijkheid geldt voor het decor. Er wordt niet verteld waar het verhaal zich afspeelt. Slechts bij een paar beraamde moorden wordt aangegeven dat het in Limburg is (de Afghaan die gedood wordt) en in de buurt van Nijmegen (de serieverkrachter) 

Stijl

Kort en krachtig is de stijl van Siska Mulder. Soms ook lekker cynisch/ironisch. Enkele voorbeelden:

-  Moord werkte als een vreetbui. Eenmaal begonnen met het leegeten van de koelkast werd het steeds moeilijker om te stoppen. (blz. 125)

- De mannetjes en de vrouwtjes die dagelijks elkaars ranzige lucht opsnuiven – van ochtendadem tot chiliconcarnescheet -  en die exact van elkaar weten wanneer er wordt gevreten en gekakt, die alles delen wat een mens beter voor zichzelf kan houden en zich  de grootste illusie hebben aangepraat die er bestaat: dat ze niet alleen zijn. (blz. 189)

- Ik miste Berdine, Frederique en Claire. Ik voelde me als een minnares wiens getrouwde geliefde plotseling is overleden. Voor de buitenwereld mocht ik niet rouwen en moest ik doen alsof er niets aan de hand was. (blz. 231)

- Wij zijn Robin Hood met een jurk aan (blz. 257)

Slotzin

Daar stond ze in haar morsige outfit, met het lapje stof te zwaaien alsof het een witte vlag was. Haar haren ontsnapten alweer aan het elastiekje. Ik draaide me om en begon te lopen steeds harder tot ik bijna rende. “Dag Mijntje”, hoorde ik Claire achter me roepen. “We zien elkaar snel.”

Beoordeling

Creatief  geschreven  psychologische thriller over vier vrouwen die een aantal moorden begaan.

De opzet is origineel en Siska Mulder kan daarnaast goed schrijven. Het plot is zo bijzonder dat het bijna hilarisch aandoet. Geschikt voor havo- en vwo eindexamenklassen. Voldoet aan de standaardnormering van 2 punten.

Recensies

"Met zachte hand is zeker niet constant nagelbijtend spannend te noemen, maar daar waar nodig loopt de spanning bijzonder hoog op. Zonder die perfect gedoseerde spanning zou het verhaal misschien doorslaan naar een hilarisch geheel, zeker als je bedenkt op welke manieren de dames de ‘vijand’ buiten spel proberen te zetten. Nu klopt het allemaal precies. En verrassen doet Mulder de lezer ook. Er zitten een paar twists in het verhaal die de lezer ongetwijfeld op het verkeerde been zullen zetten. Lekker. Ook deze Siska Mulder mag er zijn!" http://www.crimezone.nl/w...e-hand.htm

"Het plot is fantastisch! De dames zijn zo \'stout\'. Je ziet halverwege het verhaal nog niet waar het gaat eindigen. Dat komt pas de laatste 60 bladzijden als het verhaal plots een andere wending neemt. Dan vallen de puzzelstukjes in mekaar en kan je als lezer mee terugblikken en heb je het gevoel dat je er mee bent ingeluisd. Het dagboek van de gevangene geeft weer dat extra aan het boek. Je wordt geprikkeld en nieuwsgierig, over wie gaat het hier, wie zit in de gevangenis? Een psychologische thriller met een glimlach, comedy thriller. Een beelddenker maakt er tijdens het lezen al een film van. " http://www.vrouwenthrille...22562604

Bronnen

Interview met de schrijfster over het boek

http://www.crimezone.nl/w...hoofd..htm

Overhoor jezelf