Feitelijke gegevens

• 2017
• 94 pagina's
• Uitgeverij: Querido

Flaptekst

Eerste zin

Ik was zesentwintig toen ik Dennis ontmoette. Ik had meterslange benen, hagelwitte tanden en kortgeknipt gitzwart haar dat vonkte in de zon.

Samenvatting

Mila en Dennis leren elkaar kennen ... als zij 26 en hij 22 is. Mila is fotografe en probeert Dennis met zijn carriere te helpen: hij wil model of acteur worden. Helaas heeft hij weinig succes waardoor hij drugs dealt, gepakt wordt en een taakstraf krijgt.

Op een dag willen ze samen een zeiltocht maken met de zeilboot van Mila's vader. Op de steiger vertelt Mila Dennis dat ze zwanger is en Dennis wordt zo boos dat hij alleen met de boot vertrekt. De zeilboot wordt later onbemand teruggevonden en hij is vermist.

Na negentien dagen gaat Mila naar Dennis' moeder Janne die alleen in de bossen woont. Janne wil een gedenkteken voor hem oprichten maar daar is Mila nog niet aan toe, zij gelooft dat hij nog terugkomt. Er bevalt een varken van veertien biggetjes en Mila schrikt als Janne het veertiende beestje verdrinkt omdat de moeder onvoldoende melk heeft. Ze wordt zo bang dat ze denkt dat Janne haar ook iets aan wil doen en ze ontsnapt 's avonds laat uit haar logeerkamer. Ze komt terecht bij een cafe waar ze op de wc ontdekt dat ze ongesteld geworden is.

Hierdoor kan ze in contact komen met haar pijn en met de werkelijkheid. Ze gaat terug naar Janne en blijft daar enkele weken om haar te helpen in de boshut. Aan het maken van een gedenkteken komen ze niet meer toe.

Personages

Mila

Hoofdpersoon, 30 jaar oud, fotografe, komt uit een welgesteld gezin, is iemand die hardnekkig aan haar eigen waarheid/dromen vasthoudt en steekt haar kop in het zand voor de werkelijkheid. Haar ouders noemden haar een fantast en volgens Dennis haalde ze zich van alles in haar hoofd. Zelf is ze vergevingsgezinder voor de tekortkomingen van anderen dan voor die van zichzelf. Dat ze misschien fouten heeft gemaakt met Dennis of dat ze helemaal alleen is, drukt ze weg door te geloven in haar sprookjes.

Dennis

Dennis is Mila's vriend en hij is vier jaar jonger dan zij. Hij is een knappe jongen met een ontwapende asymmetrische lach, donkerblond haar en ietwat schuin staande ogen. Zijn moeder heeft hem alleen opgevoed, zijn vader is voor zijn geboorte verongelukt. Hij is gestopt met studeren en wil model of acteur worden. Volgens Mila kan hij lief en teder zijn en onverschillig. Hij liet haar wel eens zitten als ze afgesproken hadden. Voor de buitenwereld is hij knap, charmant en vrolijk, maar Mila kent ook zijn binnenkant: 'alles wat zojuist nog fris en innemend aan hem was, is nu verdwenen. Zijn kaak slap. Zijn uitdrukking leeg. Een zweem van peilloze wanhoop rond zijn mondhoeken. Iemand die het voor de buitenwereld allemaal nog net bij elkaar houdt, maar die eigenlijk niet meer weet waar hij het zoeken moet.' (p. 50)

Janne

Janne is Dennis' moeder en Mila's schoonmoeder. Ze is een kleine en schonkige vrouw die Dennis alleen heeft opgevoed. Ze heeft zich teruggetrokken uit de maatschappij om een leven zonder wetten en voorschriften te leiden, een vrij leven. Het lijkt alsof ze aan iedereen een hekel heeft, dus ook aan Mila. Janne is een helper omdat ze niet iemand is die de dingen toedekt en Mila helpt met het onder ogen zien van de werkelijkheid.

Quotes

"En we spraken nooit anders dan met twee woorden, ook als we elkaar beledigden." Bladzijde 7

"Het licht op de veranda lijkt groen, alsof de zon in een wijnfles is gezakt." Bladzijde 13

"Nog meer dan anders lijkt een gesprek met Janne op een tenniswedstrijd waarbij je in het wilde weg maar wat tegen de bal mept." Bladzijde 31

"Wat voel ik me onervaren en ontoereikend. Kleiner dan een punt achter een zin die nooit is uitgesproken. " Bladzijde 67

"In de Boshut kwam je niet toe aan dromen, er was te veel werkelijkheid die acuut je aandacht opeiste. " Bladzijde 90

Thematiek

Escapisme

Mila wil de werkelijkheid niet onder ogen zien en droomt liever weg in haar eigen wereld. Ze gelooft in Dennis' dromen over een carriere als model of acteur en blijft daar in geloven als zelfs hijzelf die niet meer ziet zitten. Ze gelooft in het sprookje van een romantische liefde met Dennis en samen een gezin stichten (ze heeft zelfs een 'droomdoos'), zelfs als Dennis somber blijkt, drugs dealt en woedend alleen wegzeilt als ze hem vertelt dat ze zwanger is. Ze gelooft in zijn terugkomst, zelfs als hij al negentien dagen verdwenen is en zowel de rechercheur, als haar ouders, als zijn moeder alle hoop opgegeven hebben. Ze gelooft in het beeld van Janne dat ze gecreeerd heeft: het beeld van Janne als heks in het bos die iedereen haat, biggetjes doodt en haar wil opsluiten. Als ze 'ontsnapt' en op een wc in een cafe ziet dat ze ongesteld geworden is, komt ze terug in de werkelijkheid.

Motieven

Liefde

Mila en Dennis ontmoeten elkaar als zij 26 jaar oud is. Ze vallen waarschijnlijk op elkaars uiterlijk want ze zijn beiden knap en Mila kan goed omgaan met Dennis' buien. Maar de liefde lijkt niet gewenst: zowel Mila's ouders als Dennis' moeder lijken de door hun kinderen uitgekozen partner niet goed genoeg te vinden voor hun kind. Mila's vader vertelt Dennis bijvoorbeeld dat ze valt op tekortkomingen. Ook blijkt Dennis niet de vrolijke en charmante jongen die hij wil zijn en die hij op foto's ook is. Hij heeft sombere buien en als het niet wil opschieten met zijn carriere, dealt hij drugs. Mila blijft lang geloven in hun liefde maar met Dennis' verdwijning komt hier uiteindelijk een einde aan.

Dood

Dennis' vader is verongelukt en waarschijnlijk is dat ook met hemzelf gebeurd. Maar dat zijn niet de enige doden: Ties rijdt een haas aan, Janne doodt het veertiende biggetje en Mila blijkt toch niet zwanger. Aan het einde blijkt ook de vrouw van het cafe overleden.

Ouder-kindrelatie

De ouders van Mila komen niet duidelijk in beeld. Het enige wat we te weten komen is dat ze welgesteld zijn, Dennis afkeuren en wel eens bellen. Ook kan Mila zich niet aan haar moeder ontworstelen want ze legt de deksel op precies dezelfde manier als zij op de soeppan. Dennis' moeder daarentegen is een belangrijk personage. Mila vindt het lastig om zich tot haar te verhouden. Aan de ene kant ziet ze haar als degene die haar geliefde Dennis heeft gebaard maar aan de andere kant is zij juist ook degene die nu afscheid van hem wil nemen. Mila denkt Dennis beter te kennen dan zijn moeder - zij is immers degene die door Dennis is uitgekozen om hem te redden van zichzelf - maar later blijkt Janne wel degelijk de foto's uitgekozen te hebben die het best bij zijn karakter passen en ook op de hoogte te zijn van zijn criminele activiteiten. Voor Dennis is zijn moeder een held, een vrije vrouw die zichzelf staande houdt in de bossen, waardoor Mila in het begin bij haar in de smaak wil vallen. Als dat onbegonnen werk lijkt, keert ze zich tegen haar (figuurlijk gezien dan) maar ze klopt wel bij haar aan als Dennis al negentien dagen verdwenen is. Jannes houding tegenover de biggetjes past ook nog bij dit thema, hierin is ook een duidelijk verschil met Mila te zien. Janne is realistisch, dus zowel over haar zoon als over de biggetjes, en ze verdrinkt het veertiende biggetje omdat er geen melk voor hem is. Mila gelooft in dromen: ze hoopt dat Dennis terugkomt en wil het veertiende biggetje met de fles voeren (volgens haar vader heeft ze een zwak voor misfits).

Motto

Er is geen motto.

Opdracht

Er is geen opdracht.

Titelverklaring

'We verdragen een heleboel, alleen het ongewisse kunnen we niet aan. We moeten weten waar we aan toe zijn, dat is een evolutionair gegeven, en als we het niet weten, vliegen we uit de bocht en gaan we van alles verzinnen. In plaats van dat we de feiten laten spreken, horen we dan liever onszelf. Dat is wat jou nu parten speelt.' (p. 68 - Janne tegen Mila)

Structuur & perspectief

Het verhaal is niet ingedeeld in hoofdstukken, delen worden alleen van elkaar gescheiden door witregels. Het wordt niet-chronologisch verteld.

Het verhaal wordt verteld door een ik-persoon: Mila.

Decor

Het verhaal speelt zich af in een zomer. Een jaartal wordt niet genoemd maar op basis van de techniek etc kun je er vanuit gaan dat het het heden is. Het speelt zich voornamelijk af in of nabij het huisje van Janne in de bossen in een grensgebied tussen Nederland en Belgie. Het ligt heel afgelegen en in Mila's ogen is dit huisje een stinkend krot. Zij maakt er het decor van een duister sprookje van, zoals je ook gewend bent van andere boeken van Renate Dorrestein, zoals 'Buitenstaanders'. De vertelde tijd is enkele maanden, want Mila vertrekt in de herfst.

Stijl

'Mila, het hoofdpersonage van het verhaal, heeft een heel eigen stem. Ze biedt metaforen en combineert in fraaie taal het abstracte met het concrete, zodat er interessante beelden in de hoofden van de lezers ontstaan. Ze heeft het over ‘een enclave die nog altijd aan smokkelaars en algehele weerspannigheid herinnert’ (14), een varkensverblijf is ‘opgetrokken uit pure wilskracht en wat oude pallets’ (15), haar schoonmoeder omschrijft ze zo: ‘Het gespikkelde zonlicht trekt een stippellijntje om haar heen, zoals op de knipplaten van vroeger. Elk moment kan iemand haar uitknippen en zal ze wegwaaien op de wind’ (30). Mila spreekt van het smoren van een herinnering ‘onder de deken’ van een afleiding. (37), de tijd ‘is niet langer verkaveld’(40), haar verdwenen geliefde heeft ‘het postuur van een ondervoede student’ (57) en gedroogde paddenstoelen zijn ‘bleek en gerimpeld als de gezichtjes van stokoude dwergen’ (55). Wie dingen zo weet te verwoorden neemt de lezer voor zich in.' (Rieter 2018)

Slotzin

En ook ik moest huilen. Het zou vreselijk zijn als we niet om onze doden zouden kunnen treuren, denk je ook niet?

Bijzonderheden

'Liever horen we onszelf' is oorspronkelijk geschreven als het Luistergeschenk ter gelegenheid van de Week van het Luisterboek 2014. De tekst is voor deze uitgave herzien en geillustreerd door Sylvia Weve.

Beoordeling

'Liever horen we onszelf' is een mooi en klein verhaal over iemand die liever in haar eigen sprookjes dan in de werkelijkheid leeft. Na een eerste keer lezen zat ik te veel in Mila's perspectief en bleef ik aan het einde een beetje verloren achter, maar na een tweede keer zag ik de betekenis ervan wel. Voor de liefhebbers van dunne boekjes is dit een geschikt boek om op de lijst te zetten maar ik zou het dan zeker combineren met een dikker boek over escapisme en ongelukkige liefde.

Recensies

"De literaire tekening voedt de geest van de lezer die met Liever horen we onszelf twee zaken krijgt voor de prijs van een. De eigen fantasie en de noodzaak tot bespiegeling wordt er eerder door gestimuleerd dan beperkt. De lezer wordt niet vermaakt, maar uitgedaagd, er wordt een sfeer geschapen die de tekst van een uitroepteken voorziet. " https://www.literairneder...e-onszelf/

"Het verhaal is mooi opgebouwd, is ook spannend en het einde is zeker onverwacht. Een mooi klein boekje in het uitgebreide oeuvre van Renate Dorrestein " https://www.hebban.nl/rec...we-onszelf

Bronnen

Olivier Rieter - De literaire tekening als commentaar op een tekst

https://www.literairneder...e-onszelf/