Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2020
• 110 pagina's
• Uitgeverij: Nijgh@Van Ditmar

Flaptekst

Eerste zin

De eerste die de opnames van mijn ouders' beveiligingscamera's zag was ik.

Samenvatting

Caspar is boos op zijn ouders, vooral op zijn vader, en hij zint op wraak voor zijn opvoeding. Via een internetforum maakt hij kennis met BloodRevolutionNL (BR) die hem daar wel bij wil helpen.

Op een avond stapt BR de huiskamer van het huis van Caspars ouders, Leo en Thea, binnen. Caspar ziet later alles via de beelden van de bewakingscamera's. BR draagt een bivakmuts en heeft een zwart Adidas-trainingspak aan. Hij besluipt Leo en Thea van achteren, zet een mes op Thea's keel en geeft Leo de opdracht zijn mond te houden en niets te doen. Leo schrikt, schreeuwt, huilt en blijft daarna smeken om Thea niets te doen, wat hem op een eerste haal met het mes komt te staan. Het is duidelijk dat het de insluiper menens is, maar wat hij van ze wil, blijft nog een raadsel.

De insluiper blijkt een sadist: hij wil helemaal niets van Leo en Thea, hij wil ze alleen maar bang maken en pijn doen. Zo snijdt hij Leo's oor af en doet hij lsd in hun water. Uiteindelijk snijdt Thea uit wanhoop haar eigen keel door. Leo is gebroken maar BR blijft hem ondanks de gruwelijke zelfmoord van zijn vrouw twee vreselijke keuzes voorhouden. Hij vertelt hem ook dat hij dit alles doet in opdracht van zijn eigen zoon Caspar. Daarna steekt hij het huis in de brand.

Personages

Leo

Hij was advocaat maar is met pensioen, een fatsoenlijke man, hij houdt graag toespraken voor familie en vrienden. 'Leo, gezeteld op zijn fraaie bank, in zijn fraaie leven, lekker vroeg met pensioen gegaan, zijn lichaam nog kerngezond, op de ceremoniële cubaan na nooit gerookt, altijd goed gegeten, met mate gedronken, een makkelijke slaper op zijn kingsize Auping, bijna altijd opgewekt, nog steeds haren op zijn hoofd, zijn sporadische hockeyblessures aangepakt door een personal trainer, iedere zomer een ontspannende maar actieve vakantie met de Volvo XC90, ieder jaar op wintersport, actief lid van en links-liberale partij, nooit gescheiden, nooit een groot drama gekend. Mijn vader was optimistisch op een manier die veel mensen woedend maakt.' (p. 14-15) Leo blijft tijdens de gijzeling hopen op een uitweg en blijft teleurgesteld in het gedrag van de insluiper.

Thea

Ze heeft eigenlijk nooit hoeven werken maar deed wel vrijwilligerswerk, houdt van het geven van etentjes. 'En dan Thea, naast hem, statig en recht, loyaal maar autonoom, een paar jaar jonger dan Leo, haren vlak onder haar oren recht afgeknipt, perfect zilvergrijs [...], een parelketting om haar nek, kleine parels aan haar oren, de laatste jaren twee keer per week naar yoga, geschiedenis gestudeerd [...], een voortreffelijke pianiste en uiteraard verslaafd aan romans. Mijn moeder kwam van een familie met oud geld. (p. 15) Thea krijgt tijdens de gijzeling door dat er geen hoop meer is en dat het gedaan is met hun manier van leven.

Caspar

Hij is de zoon van Leo en Thea en heeft een jongere broer en zus: 'Waren zij ook een keer degenen die buiten de boot vielen.' (p. 17) Op een foto heeft hij een passief en bleek gezicht. Hij heeft rechten gestudeerd maar is ermee opgehouden, leeft nu van een uitkering en ziet zijn ouders niet meer. Volgens zijn moeder is hij eigenzinnig, koppig en snel kwaad. Hij werd gepest en mocht geen vechtsport leren om zichzelf te verdedigen waardoor hij jarenlang getreiterd en vernederd is. Hij was stil, verlegen, had last van jeugdpuistjes en was niet populair. Volgens BR is hij weerloos, zwak en gefeminiseerd. Later lijkt hij wel onder de indruk van wat hij heeft gedaan, alles lijdt eronder. Hij lijkt verdrietig over de dood van zijn moeder maar tevreden over wat zijn vader is aangedaan. En hij waarschuwt voor meer.

Quotes

"Zo gaat dat nu eenmaal met traumatische gebeurtenissen: ook al dringt langzaam tot je door dat wat je meemaakt ook echt aan het gebeuren is, je verstand verliest steeds opnieuw grip erop; je brein springt steeds weer terug naar scenario's waarin het niet waar is, waarin het anders is, en steeds opnieuw kun je niet geloven dat het echt gebeurt.'" Bladzijde 19

"Als je in paniek bent zeg je blijkbaar de domste dingen." Bladzijde 19

"Die boze mensen waren daar bang voor, ze konden alleen nog maar nee en stop zeggen, net zoals bejaarden bij wie je een digitale geiser of een slimme thermostaat kwam plaatsen. Het ging ze allemaal te snel. Het liefst gaven ze daarvan de buitenlanders de schuld, en de islam. En natuurlijk de elite." Bladzijde 48

"Jullie klasse blijft altijd buiten schot. Jullie kunnen gewoon op linkse en diervriendelijke partijen stemmen en biologisch vlees kopen en in je Tesla rijden, je handen schoongewassen van alle blaam. En als er iemand overeind komt die zegt waar het op stat, die de problemen aankaart, die jullie positie in gevaar brengt, dan maken jullie hem gewoon even uit voor fascist en klaar is Kees, probleem opgelost." Bladzijde 58

Thematiek

Maatschappijkritiek

BloodRevolutionNL en Caspar zien Caspars ouders als softies of mietjes. Leo en Thea denken dat de wereld aan hun voeten ligt en zien niet dat ze helemaal niet meer geschikt zijn voor de huidige, verharde wereld: Ze zijn dan ook uitermate verbaasd en geschokt als er een indringer in hun huis is: 'Dergelijke verbijstering is voorbehouden aan de wereldvreemde elite.' (p. 19) Ze zijn ook politiek correct: zo zeggen ze bijvoorbeeld dat er ook witte pesters zijn als BR erachter komt dat Caspars grootste pester een Turkse of Marokkaanse achtergrond had en vonden het prima dat dat er een asielzoekerscentrum in Nuenen zou komen (toch niet in hun buurt). Hun twee jongste kinderen zijn ook goed terechtgekomen en hoefden nooit te werken tijdens hun studie, nergens moeite voor te doen. Caspar was eerst ook zo (zie personages), hij was opgevoed zonder mannelijk instinct, werd gepest en kon niet voor zichzelf opkomen bijvoorbeeld, maar hij is veranderd en heeft op een internetforum kennisgemaakt met gelijkgestemden. Volgens BR is hij echter nog steeds een mislukkeling, anders had hij zijn ouders zelf wel vermoord. BR behoort volgens mensen zoals Caspars ouders tot een groep ontevreden en onwetende mensen: 'Mensen wisten niet half hoe goed ze het hier hadden.' (p. 48) Mensen die door internet een stem hadden gekregen maar die je eigenlijk liever niet zag of hoorde en liever negeerde. Maar BR en de zijnen laten zich niet negeren. Waar mensen als Leo en Thea zich van arrogantie en woorden bedienen, van softe technieken, gebruiken zij geweld om hun punt te maken. Zij lachen die mensen/mannen met hun fatsoen en hun woorden uit want die zullen hen ook niet helpen als het echt oorlog wordt. Om die te winnen heb je echte mannen als BR nodig. Gezien het overtrokken sadisme van BR, de intense gemeenheid, en het gestoorde van Caspar, die denkt dat dit een goed idee is om met zijn ouders af te rekenen, denk ik dit verhaal geschreven is als kritiek op/waarschuwing voor dit soort gedachtegoed.

Motieven

Generatiekloof

Caspars ouders, Leo en Thea, zijn typische babyboomers. Ze hebben hun schaapjes op het droge en hebben het goed voor elkaar: ze wonen in een mooi huis, hoeven beiden niet meer te werken, hun kinderen hebben de juiste opleidingen genoten, ze hebben hun hobby's en clubjes en ze denken te weten hoe de wereld in elkaar zit. Ze snappen niet waar anderen, bijvoorbeeld de zogenaamde gele hesjes, zo moeilijk over doen want de wereld zit toch goed in elkaar? Caspar is hun zoon, een drop-out die niet goed terechtgekomen is. Hij heeft moeite met het vinden van zijn plek in de wereld, als die er al voor hem is, en wijt dat onder andere aan de slappe houding van zijn vader en de opvoeding die hij gekregen heeft. De wereld zoals Leo en Thea die zien is dus een heel andere wereld dan die Caspar ziet. De babyboomers hebben vertrouwen in 'hun' wereld, zij denken dat alles goed komt, terwijl hun kind de wereld als vijand ervaart en overal gevaren ziet.

Trein

De trein die Caspar steeds voorbij hoort suizen op de achtergrond is een leidmotief.

Geweld

Het thrillerelement zit hem in de aanwezigheid van het buitensporige en sadistische geweld, vooral ook in het zinloze ervan, en in het feit dat je heel lang denkt dat Caspar ook slachtoffer is, hij bekijkt immers de camerabeelden van de moord op zijn ouders en heeft last van die beelden en geluiden, maar later juist de dader blijkt te zijn.

Herrijzing

Caspar heet op het internetforum FreedomPhoenix. Hij wil zijn oude ik afwerpen en een nieuw mens worden, een echte man, en daarvoor is een offer nodig. Als BR uiteindelijk het huis van zijn ouders in de brand steekt, kan Caspar uit de as herrijzen. Dat geldt ook voor de rest van de wereld. 'Mijn nieuwe familie was daarbuiten, mijn nieuwe broers bevonden zich op het internetforum, waar ze wachtten op het beeldverslag en zich verheugden op de verdere verschuiving van de macht die hiervan de consequentie zou zijn, zowel hier als internationaal.' (p. 108)

Motto

Of all the geopolitical transformations confronting the liberal democratic world these days, the one for which we are least prepared is the ideological and strategic resurgence of authoritarianism.

• Robert Kagan in The Washington post

Robert Kagan is een Amerikaanse, neoconservatieve historicus die veel schrijft over buitenlandse zaken. Dit citaat slaat op wat hij als de grootste bedreiging van liberale democratieen beschouwt, namelijk een heropleving van het verlangen naar autoriteit, een autoriteit zoals in de Sovjetunie en China de baas is en waarmee sommige politieke partijen in Nederland ook lijken de dwepen. BloodRevolutionNL in het boek staat symbool voor dit verlangen en Leo en Thea staan symbool voor de oude 'vrije' wereld waartegen zij ageren.

Opdracht

Er is geen opdracht.

Titelverklaring

'Kwaad bloed' staat op Caspar, de zoon van Leo en Thea. Casper is dus hun eigen bloed en hij is zo kwaad op ze, vooral op zijn vader, dat hij ze BloodRevolutionNL een lesje laat leren. Daarbij vloeit wederom een hoop bloed. 'Kwaad bloed' slaat ook in bredere zin op wat mensen als Leo en Thea hebben voortgebracht: 'Rijkdom en luxe, privileges en macht, zelfgenoegzaamheid en hoogmoed; het zal onherroepelijk woede en protest oproepen, het trekt de verontwaardigden aan.' (p. 89)

Structuur & perspectief

Het verhaal is in 22 hoofdstukken verdeeld met Romeinse cijfers. Het wordt verteld door Caspar in de ik-persoon die achteraf naar de camerabeelden van de moord op zijn ouders kijkt, dus het verhaal is niet-chronologisch. De lezer leest alleen wat Caspar ziet en vindt, waarschijnlijk is de blik op zijn ouders nogal eenzijdig en daarom onebtrouwbaar. De vertelde tijd is een avond.

Decor

Het verhaal speelt zich af in het heden, wat je bijvoorbeeld merkt aan de mobieltjes en de internetfora. Het speelt zich af in het prachtige huis, een tot woonhuis verbouwde voormalige textielfabriek, in Nuenen van Caspars ouders. Hier heeft Vincent van Gogh ooit gewoond en dat is symbolisch omdat hij (ook) zijn oor kwijtraakte.

Stijl

'Als een op hol geslagen trein raast Van Straten met zijn vlotte stijl langs aanzetten tot karakterbogen en motieven. Als lezer heb je steeds meer het gevoel dat het verhaal uit je handen glipt. Of is dat verlangen naar houvast nou precies waarmee de indringer – en Van Straten met hem – wil afrekenen?' (Blommaert 2020)

Slotzin

Ja, dit is pas het begin. Want geloof mij maar: we zullen de hele wereld in de fik steken. Niets is zo zuiver en eerlijk als as.

Bijzonderheden

Dit verhaal verscheen eerder als Brabants Boek Present onder de titel Van Gogh sneed hier nooit een oor af.

Regisseur Pieter Kuijpers gaat het boek Kwaad Bloed van schrijver Henk van Straten verfilmen.

Beoordeling

Toen ik een leesexemplaar van dit boek aanvroeg, plaatste de uitgevrij vraagtekens bij de geschiktheid van dit boek voor scholieren. De medewerker die ik sprak, zei dat er nogal gruwelijke scenes in zaten, sowieso alleen geschikt voor 15+. Ik begreep toen niet goed wat bedoelde, want pubers vinden iets toch niet zo snel gruwelijk, maar tijdens het lezen vielen zijn woorden wel op zijn plaats. Zelden heb ik een boek willen wegleggen en niet uit willen lezen, ik herinner me dat alleen bij 'Wij' van Peeters. Natuurlijk heb ik het wel uitgelezen, want anders zou je dit verslag niet lezen, maar ik wil scholieren met een zwakke maag of een zorgelijk hoofd wel waarschuwen: dit is geen leuk verhaal. Ik denk wel dat het als een soort waarschuwing geschreven is, maar eigenlijk weet ik nog steeds niet goed wat ik ermee moet.

Recensies

"Als lezer heb je steeds meer het gevoel dat het verhaal uit je handen glipt. Of is dat verlangen naar houvast nou precies waarmee de indringer – en Van Straten met hem – wil afrekenen?" https://www.volkskrant.nl...~b39c1d78/

"Als je Kwaad bloed gaat lezen, is een waarschuwing vooraf op z'n plaats: dit boek is alleen voor lezers met een sterke maag en stalen zenuwen. Geweld wordt niet geschuwd, en gedetailleerde beschrijvingen ervan ook niet." https://lees.bol.com/nl/a...waad-bloed

Bronnen

Corto Blommaert - Henk van Straten neemt alle houvast weg in een razendsnelle thriller

https://www.volkskrant.nl...~b39c1d78/