Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2020
• 317 pagina's
• Uitgeverij: De Geus

Flaptekst

Eerste zin

Ze is nog niet gekomen. Soms vraag ik me af of ze wel zal komen, al is het maar één keer. Ik kan me moeilijk voorstellen dat ze wegblijft.

Samenvatting

In november 2011 wordt de 60-jarige gitaarleraar Alan Noland met een hartaanval binnengebracht in een Haags ziekenhuis. Zijn cardioloog is daarna gewoon op vakantie gegaan en Alan ligt 'in de wacht.' Naast hem ligt een Haagse kastelein, die een nogal hoerig uitziende  vriendin Kitty heeft (witte lieslaarzen) die altijd lekkere maar foute etenswaren voor hem meeneemt. Alan wacht op zijn moeder die ook in Den Haag woont, maar ze zal hem het hele verhaal niet bezoeken. De verhouding met haar is slecht. Wel komen zijn zoon Stevie (bijna 19 jaar), zijn tweelingbroer Phil en zuster Nana. Ook komen zijn muziekleerlingen Nynke en Gwenny  een keer langs.

Alan is een notoire mopperaar; hij kijkt cynisch naar de wereld om zich heen. De overbevolking (volgens hem een maatschappelijk taboe) moet worden aangepakt (hij weet wel een oplossing),  maar ook de zorg in het ziekenhuis waar mensen met groot chagrijn rondlopen en Hindostaanse dokters zomaar op vakantie kunnen, moet worden verbeterd. Ook de manier waarop onze samenleving naar de situatie met de 'overtollige ouderen' omgaat. Hij verwijst naar de bijzondere cultfim  "Soylent Green" (1974) waarin euthanasie wordt gepleegd op ouderen, van wie de lijken voedsel voor de arme, jongeren betekent. 
Het ziekenhuis Westeinde spiegelt hem een multiculturele samenleving voor, zowel wat verpleegkundigen als patiënten betreft. Ook neemt hij het rollatorverschijnsel op de korrel, waar is die chique wandelstok van vroeger gebleven? 
 
Zoon Stevie, die Asperger heeft, komt met zijn moeder Tara naar het ziekenhuis, maar die moeder spoort niet helemaal en zoekt zoals altijd ruzie met Alan. Stevie komt later nog een keer met Nana langs. Verder worden we deelgenoot van de rituelen in het ziekenhuis (het ochtendtemperaturen, het vroege ontbijt, de keuzemenu's). De Surinaamse bezorgster van zijn eten heeft een hekel aan Indo's, merkt Alan. Daarentegen is een Chinese verpleegkundige  wel heel vriendelijk voor hem. Ze meent dat haar familie Alans vader uit Indië kent.

De  zaalarts is arrogant, beantwoordt nauwelijks Alans vragen en de kastelein moet maar verder worden geholpen in Leiden. Die maakt even plaats voor een chemo-patiënt, en dan komt er daarna weer een ander. Alan blijft maar mopperen. Intussen vertelt hij verder over Stevie die altijd maar medicijnen voorgeschreven krijgt en zo  door die medicijnmaffia in bedwang wordt gehouden. Na een aanvaring met zijn moeder in het verleden (een naar haar geworpen bezem) moet hij zelfs bij de reclassering komen. 

Alan ziet de 'interraciale samenleving ' in het ziekenhuis aan hem voorbijkomen. Sommige bevolkingsgroepen hebben gewoon een hekel aan elkaar, andere trekken patiënten van hun eigen bevolkingsgroep voor.   Alans oplossing is interraciaal zoveel mogelijk neuken, dan worden de verschillen tussen Hollanders, Chinezen, Hindoestanen, Marokkanen, Turken en Surinamers op den duur vanzelf minder. 

Op de verjaardag van Stevie (2 december) verwacht hij zijn zoon, maar die komt niet. Zijn gedachten gaan op die dag terug naar de bevalling, waarna Stevie in het Juliana Kinderziekenhuis werd opgenomen en Tara in dit Westeinde-ziekenhuis bleef liggen. Over Tara vertelt Alan heel weinig goeds. Zijn eigen moeder heeft hij ook nog steeds niet gezien.

Intussen is er weer een andere patiënt naast hem komen liggen. Die Turkse familie houdt zich niet aan de bezoekregels en nog erger maakt een Hindostaanse familie het, wanneer ze met een heel grote groep de televisiezaal in beslag nemen, omdat een heel oude opa terminaal is. Allemaal redenen voor Noland om fel van leer te trekken.  De Chinese verpleegkundige komt 's avonds aan zijn bed wat met hem praten.

In  de nacht van 5 december  wordt Alan niet lekker en  hij wordt naar de hartbewaking gebracht.  De scans zien er toch heel wat minder mooi  uit. Ze kunnen eigenlijk niet wachten met de openhartoperatie met bypasses  en hij moet dan ook naar Leiden. Maar dat verandert toch weer in overbrenging naar Amsterdam. Hij wordt met de ambulance naar Amsterdam gebracht en daar wordt hij heel lief ontvangen door een jonge verpleegster uit Ede. Volgens zijn kamergenoot, een bejaarde Amsterdamse jongen, komt ze uit de Bijbelbelt. Alan raakt  wel een beetje verliefd op haar.
's Nachts doet de bejaarde Mokummer rare dingen met een pop die zijn overleden vrouw moet voorstellen. Alan doet net alsof hij het niet merkt. 

Dan is het eindelijk zover. Alan wordt naar de operatiekamer gebracht. Hij krijgt geen kapje over zijn hoofd, want dan zou je bijna een ter dood veroordeelde crimineel zijn. Hoe het een en ander met de operatie  afloopt, wordt niet verteld. Er is dus  sprake van een open einde.

Personages

Alan Noland

Het draait in deze roman alleen om de persoon van de 60 jarige Alan Noland. Hij is een indo en dat heeft voor hem nogal wat gevolgen in de samenleving. Hij heeft ooit een slechte relatie met zijn te strenge vader gehad( Zie de roman: "De tolk van Java") In deze nieuwe roman richt hij zich meer op zijn moeder die nooit tijd voor hem heeft gehad. Zelf heeft hij meer aandacht voor zijn autistische zoon willen hebben. Die zoon kwam voort uit een onenightstand met Tara, die als je Alan mag geloven een heel naar mens is. Ze zorgt voortdurend voor een slechte sfeer. In de tijd dat Alan op de bypassoperatie moet wachten, laat hij de hele Nederlandse samenleving de revue passeren. (Zie daarover bij inhoud, thema en motieven)

Quotes

"Een hartstilstand is een crash. Het hart staat- boem- opeens til. Dan volgen die bekende zeven minuten waarbinnen het op gang moet worden gebracht." Bladzijde 60

"De hele Randstad is een broeinest van kanker, hart en vaatziekten. Van stress, haast, onbeschoftheid en angst. Vraag je iemand de weg, dan kijken ze je aan alsof je een terrorist bent die in plaats van een smartphone een bom bij zich draagt." Bladzijde 37

"Ik was hier een Indische jongen, vanaf de Molukse treinkapingen was ik een Indo en toen de allochtonen wet werd ingevoerd- ik denk in 1994- was ik opeens een allochtoon." Bladzijde 62

"Ik denk niet dat ik van iemand kan houden, Ik kan alleen maar gek op iemand zijn. Of verliefd, een beetje. Nee, niet waar, ik hou van mijn zoon." Bladzijde 101

"Je zult als hoogbegaafde maar tussen een stel zielige tutten zitten, geleid door een stel tutten die met moeite de pabo hebben gehaald. Geen onderwijzer te bekennen, alleen juffen. Tuttige juffen die alarm slaan als een jochie een spatje bloed in vuurrood aanbrengt op een tekening van twee ridders die elkaar te lijf gaan in een manhaftig gevecht. Moet dat bloed groen zijn dan?" Bladzijde 117

""Wie is er nog gezond in dit tijdsgewricht? Geen hand die niet uit de gifsoep der oceanen eet, geen hond. Geen hond die geen gemodificeerde producten tot zich neemt. Geen hond. Geen hond met een volkstuintje zonder van chemicaliën vergeven aarde, geen hond. Al maak je zelf je compost, je krijgt rotzooi binnen, je ademt koolmonoxide in, fijnstof hoopt zich op in je longen, je wordt vegetariër, je weigert vaccinaties, je gaat yoga doen, tai chi [....} En dan word je overreden door een COPB-lijder in een brik met een rollator achterin." Bladzijde 160

Thematiek

Blik op de samenleving (en de toekomst)

Tijdens zijn twee weken durende ziekenhuisopname wacht de door een hartinfarct getroffen Alan Noland (mooie symbolische naam! - hij is eigenlijk in geen enkel land op zijn plaats) op een definitieve operatie. maar zijn cardioloog is gewoon op vakantie gegaan. Noland moppert daarom op de overbevolking , die volgens hem grote wereldproblemen oplevert. De uitbraak van een virus zou kunnen helpen N..B. hij schreef dit boek een jaar voor het uitbreken van de coronacrisis). Daarnaast richt hij zijn pijlen op de multiculturele samenleving (waarvan het ziekenhuis zo'n mooie afspiegeling is) Er worden mensen voorgetrokken en achtergesteld. Ook enkele verplegenden en de artsen hebben het bij hem gedaan (soms zijn ze niet betrokken, arrogant, belust op geld). De kwaliteit van de zorg en de medicijnmaffia, die zich o.a. met zijn zoon heeft bemoeid, ligt ook onder vuur. Hij snapt het verschijnsel van de transgenders niet, etc etc etc. Kortom, gemopper alom.

Motieven

Fysiek ongemak

Alan wordt in november 2011 getroffen door een infarct. Er wordt in het ziekenhuis meteen een stent gezet, maar er is meer noodzakelijk om hem te genezen. Hij wacht op een bypassoperatie. Die komt er aan het einde van de roman.

Liefdesrelaties

Alan is niet gelukkig in zijn liefdesrelaties. Met de onenightstand Tara (die hem Stevie heeft geschonken) gaat het helemaal niet. Ze is volgens hem een verschrikkelijk mens, dat zich zelf steeds centraal stelt. Ze schopt enkele keren herrie, ook in het ziekenhuis. Maar ook andere relaties gaan stuk, een andere ex, Christien, sterft namelijk al op haar vierendertigste. Hij zegt in een passage dat hij van niemand kan houden, afgezien van zijn zoon. Alan kan daarentegen wel snel verliefd raken, bijvoorbeeld op de verplegenden, zoals het meisje van de Bijbelbelt. Het is dan niet 'houden van', maar een beleving van lust.

De ziekte van asperger

Stevie is een autist met de ziekte van Asperger. Noland vertelt over de eindeloze gang langs hulpverleners die de jongen jarenlang vol stoppen met medicijnen. Ook komen ze in een behandeltraject, waaraan vaak geen einde komt. Zelf vindt hij zijn zoon meer een hoogbegaafde jongen, wat anderen niet kunnen inzien.

Het gemopper op babyboomers

Noland geeft zijn visie op de houding van de jongere generatie die zich steeds meer lijkt af te zetten tegen de oudere generaties van babyboomers. Die zouden maar profiteren van de hard werkende jongeren o.a door riante pensioenen.. Hij verwijst in de roman naar Kafka, waarin een van diens hoofdpersonen als een insect wordt opgeveegd.

Moeder/zoon-relatie

De relatie met zijn moeder is slecht. Ze had vroeger nooit tijd voor hem en nu hij in het ziekenhuis ligt, komt ze niet even langs, terwijl ze ook in Den Haag woont. Hij moppert dan ook constant op haar. "Waar blijft die shitmoeder van me, verdomme? Kutmoeder (blz. 172) "Maar die Ma van ons heeft zich ingeblikt zodat ze haar slachtofferschap kan conserveren tot de dood haar komt halen. Niet met een zeis, maar met een blikopener." (blz. 92) "Dat wijf was er gewoon nooit. Nooit écht. Ik moet er toch eens aan geloven dat Ma niet van me houdt. Zestig jaar wachten op een beetje moederliefde trekt een regenboog over het vondelingschap. "(blz. 188)

Seksualiteit

Alan heeft het in de roman vaak over seks en 'neuken." (blz 228): "Neuken kun je niet als je amper geil bent. Simpel. Mijn eigen libido was zo laag tussen mijn twintigste en vijfentwintigste door allerlei zware medicijnen, zoals lithiumcarbonaat en Melleril, dat ik als laatbloeier een inhaalslag lijkt te hebben gemaakt. Van mijn vijfendertigste tot mijn vijftigste neukte ik alsof ik vijftien jaar moest inhalen. Neuken is goed voor je hart, zeggen ze. Volgens mij is het overal goed voor,, mits in harmonie met je partner." Alan heeft daarnaast duidelijk behoefte aan lichamelijke aanraking, de huidhonger. Hij vindt het prettig wanneer één speciale verpleegkundige hem een nare prik toebrengt. Bij het maken van een CT-scan merkt hij op dat de radiologe hem met zijn borsten aanraakt, wat hij als prettig ervaart.

Raciale samenleving

Tijdens zijn ziekenhuisbed maakt Alan veel opmerkingen over de raciale samenleving. In Nederland heb je zoveel bevolkingsgroepen die elkaar niet mogen. Surinamers mogen bijvoorbeeld Indo's niet. Turken en Marokkanen hebben het ook niet gemakkelijk. De oplossing volgens Noland is 'interraciaal neuken", dan worden de onderlinge verschillen minder.

Vader/zoon-relatie

Alan houdt wel veel van zijn zoon Stevie. Die heeft Asperger en wordt al een leven lang op de verkeerde manier behandeld. Hij is hoogbegaafd en moet het doen met domme juffen. (Waar zijn de mannen in het onderwijs?) Stevie is heel goed in flamencomuziek en zal les krijgen van een beroemde flamencospeler. Stevie komt op bezoek bij hem. Op 2 december wordt hij negentien jaar, maar die dag n komt hij niet en de dagen daarna ook niet. Alans tweelingbroer Phil beweert dat hij ingestort is, depressief was "en dat ze hem meegenomen hadden" Vanaf het begin bij Stevies geboorte heeft Alan hem zijn liefde kunnen geven, omdat die als couveusekind naar een ander ziekenhuis werd gebracht dan waarin Tara lag. Zo had hij zijn zoon even voor zichzelf.

Titelverklaring

De titel verwijst naar de toestand van de verteller. Hij is na een hartaanval opgenomen in een Haags ziekenhuis en moet wachten op de chirurg die op vakantie is. Hij zal een openhartoperatie moeten ondergaan. Hij staat  daarom 'in de wacht'.

De titel komt enkele keren letterlijk in de roman voor:
(bl.z 95) "Hij ligt hier al een maand te wachten, ik zou niet weten waarop, maar hij ligt hier al een maand in de wacht."
(blz. 153) "Wat heb jij en waarom ben je hier?"Hartaanval" "Hm en nu?""In de wacht."
(blz. 207) "Maar nee, mijnheer de hindoetovenaar, de yogi der Nederlandse ziekenhuizen, moet zo nodig op vakantie en zet mij hier twee weken in de wacht."
(blz. 232) 'Hij leeft op straat en ik weet niet waar hij uithangt. En hij weet niet waar ik in de wacht lig."
(blz. 251) "Nu ik hier zelf lig te wachten op een cardioloog die twee weken op vakantie gaat voordat hij mij verder helpt..
(blz. 300) "Vier bedden. Drie wakkere, zuchtende en steunende mensen. Liggen ze in de wacht of zijn ze al geholpen?"

Structuur & perspectief

Er zijn 17 hoofdstukken in de roman die niet met  een nummer of een titel maar met witregels van elkaar worden afgescheiden.
Er is een 60-jarige ik-verteller Alan Noland, die na een hartaanval in een Haags ziekenhuis is opgenomen. Tijdens het wachten op een operatie, denkt hij na o.a. over de samenleving, de kwaliteit van de zorg, transgenders, de overbevolking, het onderwijs, de multirculturele situatie in Nederland.
Hij vertelt in het heden (van 2011) in de o.t.t, maar er worden ook veel feiten uit zijn jeugd, de puberteit en zijn meestal korte relaties met vrouwen verteld. Dat gebeurt in de o.v.t. 

De roman heeft de uitwerking van een 'innerlijke monoloog.'

Decor

De roman beschrijft de periode van dinsdag 22 november 2011 toe een kleine twee weken daarna.( december)  Het verhaalheden beschrijft alleen zijn ziekenhuisavontuur oftewel de periode dat hij 'in de wacht' ligt. Het laatste moment is dat hij klaar gemaakt wordt voor de operatie die hij moet ondergaan.
Het lokale decor is een Haags ziekenhuis. Na de eerste opvang in het Leyenburgziekenhuis wordt Alan overgebracht naar het HMC Westeinde. Dat ziekenhuis  ligt in de Haagse binnenstad.De ziekenhuispopulatie is zowel wat verplegend personeel als de patiënten erg multicultureel samengesteld. Dat geeft de verteller de kans om over alle misststanden in de maatschappij  zijn gal te spuwen. Daarmee wordt het Westeinde-ziekenhuis niet alleen topogafische ruimte, maar ook een symbolische ruimte.

Stijl

Wie van sarcasme, cynisme en  diepzwarte humor houdt, zal deze roman van Alfred Birney prachtig vinden. De stijl van het verhaal is giftig en het is ionderdaad waar wat op de cover staat. De schrijver 'doopt zijn pen in een mengsel van gif en lachgas," Ondanks alle kritiek die Alan Noland op de samenleving heeft, heb ik me kostelijk vermaakt met de manier waarop hij zijn kritiek onder woorden brengt. Daarvan zijn talrijke voorbeelden aan te voeren. Ook schuwt Birney grof taalgebruik niet. Het woord 'neuken' komt wel heel vaak voor.

Een paar voorbeelden:
(over oudere patiënten blz. 25):" Bijkans verschrompeld lopen ze achter hun rollaters aan, vastbesloten om hun zonen of dochters nog eenmaal te bezoeken eer zijzelf als stofhopen achter die rare karretjes blijven liggen, gereed om opgeveegd te worden."

(over de zaalarts- blz. 112) "Die doktersopleiding van jou is niets meer dan het papegaaien van wat de farmaceutische indurstrie jou voorschrijft., jij bent een handlanger van de medicijnenmaffia en je weet het niet eens, ik denk dat jij de volledige eed van Hippocrates niet eens uit je hoofd kent, je loopt hier alleen maar rond voor een goed inkomen en als je straks zo oud bent als ik, dan word je verpleegd door cyborgs, die nog gevoellozer zijn dodan jij."

(over transgenders-blz 224) "Ik snap trouwens niet waarom mannen zich zo nodig naar vrouwen en vrouwen zich naar mannen moeten ombouwen. Als je je vrouw voelt in een mannenlichaam, dan ga je je missschien ene korte tijd beter voelen, als je er als vrouw uitziet. Maar kun je nog terug als het tegenvalt? Waarom moet je er als vrouw uitzien als je je he een vrouw voelt of meent te voelen. Hoe kun je dat weten, dat je je een vrouw voelt. Als je dat kunt, kun je je dan ook een dolfijn of aap voelen? 

(over bezoek in het ziekenhuis- blz. 275) "Wat doen al die kinderen, pubers en volwassenen hier opeens in d ekamer? En compleet Turks familieleger is aan komen zetten om mijn kamergenoot gezelschap te houden. Ze hebben er geen zin in, het is hun plicht, dat zie je zo. Mijn hemel, dit is de zondag."

Wat de stijl betreft benadert Birney in deze roman bijvoorbeeld Jeroen Brouwers (Recent "Cllënt Busken H.") en Dimitri Verhulst. 

Slotzin

Zeg, ik krijg toch geen kap over mijn gezicht als ik onder narcose ga? Nee, je krijgt geen kap over je gezicht. Echt niet? Nee. Okay, ik ben gerust. Want met zo'n kap over je gezicht is het net alsof je een of andere misdadiger bent die de doodstraf verdient.

Bijzonderheden

Na de uitreiking van de Librisprijs voor zijn roman "De tolk van Java" raakte het leven van Alfred Birney iin een stroomversnelling. Maar  hij raakte ook fysiek uit zijn evenwicht en in 2017 kwam hij in het Haagse ziekenhuis Westeinde terecht voor een openhartoperatie. Hij had een zware periode en liet zijn uitgever weten dat hij zou stoppen met schrijven.

Maar dat gebeurde gelukkig niet. Over zijn periode in het ziekenhuis schreef hij de roman "In de wacht."Hij verplaatste het decor alleen terug naar het jaar 2011 Zie het interview in De Volkskrant over die zwarte tijd. https://www.volkskrant.nl/mensen/schrijver-alfred-birney-over-zijn-succes-en-de-ineenstorting-zolang-je-nodig-bent-leef-je~b941a1fd/ 

Een wel heel toevallige bijkomstigheid voor mij is dat ik in dezelfde periode van 2018 ook in het Westeinde verbleef, zij het op een andere afdeling. Ook ik lag 'in de wacht' voor een operatie en ook ik heb kunnen zien wat de rituelen in het multiculturele ziekenhuis waren (het vroege wakker maken om de temperatuur op te nemen, de keuzemaaltijden- overigens prima- het bezoekuur waarbij buitenlandse families zich inderdaad niet aan de  bezoekregels hielden, het verkeerde toedienen van medicijnen, de arrogante houding van de zaalartsen). Het is allemaal herkenbaar onderwoordne gebracht.

Beoordeling

Wie van sarcasme, ironie en zwarte humor houdt, zal zich prima kunnen vermaken met de ouwe mopperaar Alan Noland die een alter ego is van de schrijver Alfred Birney. Hij raakte in een crisis nadat hij de Librisliteratuurprijs 2018 had gewonnen. Hij kreeg veel last van stress en de daaruit voortvloeiende hartaanval mocht niet echt een  verrassing heten. Nadat hij in zijn zwarte periode al min of meer besloten had om d epen neer te leggen, beseft hij dat de periode in het ziekenhuis een roman zou kunnen opleveren. 
De nieuwe roman vertelt veel over die zwarte tijd in het ziekenhuis. Het is een poging om de ellende die hem achtervolgde van zich af te schrijven. Lekker mopperen op van alles en nog wat , dat lucht een mens op. Wat de door hem gehanteerde stijl betreft, zal de liefhebber van het genre kunnen genieten.

Voor scholieren.com maakte ik indertijd ook het boekverslag van "De tolk van Java." Dat was wel een indrukwekkend boek over de verhouding Nederlands-Indië en de slechte relatie met zijn vader. Zelf vond ik het boek erg zwaar en ook de inhoud was bepaald geen pretje en gewelddadig.
Ik heb dan ook meer kunnen genieten van dit met humor doorspekte boek. Het is vlot leesbaar, helder geschreven en erg actueel o.a in verband met de coronacrisis. 
  

Recensies

"Oeverloos is het, en dat is hier toch minder goed te verdedigen dan in De tolk van Java, waar de details ook over de oevers van het boek klotsten, maar daar ging het over geweld, salvo na salvo, moordpartij na moordpartij: die vorm maakte de excessen tijdens de onafhankelijkheidsstrijd voelbaar. Nu repeteren zich de onderwerpen die min of meer op maat gesneden zijn voor een Haagse kastelein, de ziekenzaalbuurman van Noland: het is niet goed of het deugt niet." https://nrcwebwinkel.nl/a...w/id/3144/

"Interview met de schrijver waarom hij het boek schreef. ‘Dat denk ik wel. Begin vorig jaar begon ik aan een nieuw boek maar op bladzijde 20 liep ik vast. Ik vond het niets, gooide het weg en mailde mijn redacteur dat ze maar een persbericht moesten uitsturen dat ik stopte met schrijven. Hij hing direct aan de telefoon om me daarvan te weerhouden. Dus probeerde ik het nog een keer – hetzelfde liedje. Ik moest steeds terugdenken aan die tijd in het ziekenhuis, aan die operatie en de hele nasleep. Mijn dromen gingen steeds over de dood. Ik besloot mijn alter ego Alan Noland, die al vaker mijn hoofdpersoon was, in het ziekenhuis te laten liggen en te laten doormaken wat ik heb doorgemaakt. Dat werkte.’" https://cultureelpersbure...-de-wacht/

"In de wacht is een boek met pieken en dalen. Het is alsof je in het café naar een man van middelbare leeftijd zit te luisteren die heldere momenten vol puntig geformuleerde inzichten afwisselt met troebel gedram en gezeur. ‘OK boomer,’ denkt de brutale lezer, die aan de drang moet weerstaan om een paar bladzijden over te slaan, op zo’n moment. Een strengere selectie ware dus beter geweest, en ook dat fictiesausje hoeft eigenlijk niet. Als In de wacht dan toch niet echt een roman, maar een egodocument is, zoals het in de reeks Privé-Domein verschenen Niemand bleef, heeft het geen zin om de schijn op te houden." https://www.literairneder...-de-wacht/

Bronnen

Interview op VPRO NPO1 over de inhoud van het nieuwe boek.

https://www.vpro.nl/speel...acht~.html