Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2021
• 182 pagina's
• Uitgeverij: De Kring

Flaptekst

Eerste zin

De nachthemel begon al op te lichten. Het was tijd om op te staan. "Slaap je nog?" Anita boog zich over haar man heen.

Samenvatting

Deel I : Ongeloof
De 50-jarige Anita Koetsier maakt op 28 juli (2022?) haar man Erwin (50) wakker. Ze beseft niet meteen dat hij er niet is. Een maand geleden is hij voor een fotoshoot naar Schoorl afgereisd en niet meer teruggekomen. Ze zouden een dag daarna het homohuwelijk bijwonen van hun Poolse kennis Jan Skala, maar dat ging dus niet door. Nu gaat Anita op vakantie naar Polen om Jan toch te ontmoeten. Ze rijdt in hun  nieuwe auto, een Citroën C6, die ze een paar weken geleden hebben gekocht. Anita voert imaginaire gesprekken met Erwin. Zij rijdt zelf  en in gedachten denkt ze aan de 15 jaar dat ze met Erwin een relatie heeft. Bij de eerste ontmoeting voelden ze al aan dat het goed zat met hen. Erwin heeft zich pas echt ontwikkeld op de Kunstacademie en is een bekend fotograaf geworden. Zelf heeft hij trekjes van autisme, vindt Anita's vader. Maar Erwin kan ook heel origineel en onverwacht uit de hoek komen. Zo zet hij een presentatrice van een kunstprogramma op haar nummer, omdat ze tijdens het gesprek met hem alleen oog heeft voor haar mobieltje. Op de autoradio hoort Anita dat er onderweg al bij Deventer een flinke file staat door trekkers van boeren. Ze heeft een goudkleurig pakje mee voor Jan Skala, die tegen de Poolse autoriteiten vecht o.a. voor zijn homohuwelijk.

Deel  2 : Pijn
De ouders van Erwin, Barend en Gina, rijden met Anita mee. Barend en Gina zijn advocaten met pensioen en vooral Barend is een rechtse bal. Hij luistert mee op de autoradio: hij is vol bewondering voor de nieuwe Nederlandse premier Harrie Honthorst, een populist eerste klas à la Baudet. Die wil geen verenigd  Europa, maar juist een atoombom hebben om zich te kunnen beschermen tegen de Islam. Op de radio wordt ook aangekondigd dat Europa een Grote Reiniging wil beginnen, dat wil zeggen: Europa gaat 4000 psychiaters inzetten om de mensen positiever over Europa te laten denken.  Daarna maken ze kennis met zo'n vrijwilliger (Roland Olivier) die in hun auto gaat zitten naast Anita en Euro-propaganda spuit. Komisch,  maar soms ook irritant zijn de opmerkingen van Barend daar tussendoor. Intussen zijn de files weer groter geworden. Anita ergert zich aan alles (ook aan Barend) en denkt verder steeds aan haar man Erwin. Ze moet ook Viola,  de vrouw uit Schoorl, nog steeds bellen om te vragen of ze iets weet van de verdwijning van Erwin. In de kleine ruimte van de ruime C6 ontstaat ook een taboe: er wordt niet gesproken over wat er met Erwin is gebeurd. Maar het is duidelijk dat de drie passagiers pijn lijden. Het is al pijnlijk als er enkele keren over liefde wordt gesproken. Anita legt het eerste contact met Viola, maar dan gaat de file ineens weer rijden.

Deel 3: Geloof
Als ze richting Duitsland rijden krijgen ze een nieuwe passagier. Het is een buitenlandse vrouw Zsabar, die met een dikke buik in de auto gaat zitten. Barend vindt dat maar niks. De vrouw krijgt later barensweeën en moet bevallen op de snelweg. De andere chauffeurs in de file klappen en juichen voor haar en haar zoontje, wanneer die de traumahelikopter wordt binnen gehesen.
Dan rijdt de file weer verder. In Duitsland is er in de media grote commotie over deze grootste file ooit. Maar de Duitse overheid zorgt de volgende morgen wel voor voedselpakketten. De toeristen op de snelweg juichen.
Anita gaat Viola weer bellen en ze vraagt haar wat ze vond van Erwin. Die was heel serieus te werk gegaan en tegen hem had ze verteld dat ze kort daarvoor haar man (na vijftig jaar huwelijk) had verloren. Erwin had zich erg betrokken bij de rouw van de vrouw getoond.
Dan vertelt Anita de rest van het verhaal. Erwin was na zijn opdracht naar zijn auto gelopen en naar Bergen aan Zee gereden. Daar had hij een hartstilstand gekregen. Er was geen enkele aanleiding voor. De klap was verpletterend geweest voor Anita. Ze had zich tijdens de crematie erg eenzaam gevoeld.
Ze pakt het goudkleurige pakje even vast: daarin zit as van Erwin, als geschenk voor Jan Skala. Ze heeft nu toch iets van Erwin. Haar man was zoek, maar hij is toch weer door haar gevonden.

Personages

Erwin Kropp

Erwin is zelf geen sprekend personage. Anita vertelt steeds over hem als personale vertelster. Erwin is 50 jaar geworden en hij is een bekend fotograaf. Op school kon hij op het lyceum niet goed mee, omdat hij niet begreep wat ze van hem wilden. Hij heeft namelijk autistische trekjes. Toen hij op de Rietveld Academie wel begreep wat ze vertelden, groeide hij uit tot een bekende fotograaf die mooie, ingeleefde portretten kon maken. Erwin heeft een originele manier van zich uitlaten, hij is recht voor zijn raap en dat kan Anita heel erg waarderen.

Anita Koetsier

Anita is een 50-jarige vrouw die al 15 jaar met Erwin een relatie heeft. Ze passen erg goed bij elkaar. Ze waardeert zijn gedrag en zijn eigen vaak unieke mening. Ze heeft zelf een boek geschreven over een vermoorde populist: "De eenzaamheid van Jean Moreau." Daardoor was ze een jaar lang bij die politicus in de buurt geweest en Erwin had dat toch minder leuk gevonden. Als Erwin op een avond niet terugkeert, is ze in het begin toch wel jaloers. Heeft hij iets met die vrouw Viola uitgespookt.? Als hij dood is, kan ze het maar niet beseffen dat hij er niet meer is. Ze spreekt hem ook steeds aan: in zijn huis en in zijn auto. Ze blijft naar hem op zoek.

Quotes

"Een maand geleden was hij ’s ochtends op pad gegaan, voor een fotoshoot in Schoorl. In de loop van de dag zou hij weer terugkomen. Maar hij was niet teruggekomen, had niets van zich laten horen. Ze had geprobeerd de zaak te bagatelliseren. Het was blijkbaar zo. Hij had haar niet gebeld of geappt. Het was later geworden, ze was naar bed gegaan, had nauwelijks kunnen slapen." Bladzijde 10

"Jan zou gaan trouwen. Ze waren uitgenodigd en Polen lag in de goeie richting, zoals hij zei. De eerste keer dat ze in Polen op vakantie waren hadden ze op een plein in Wroclaw vierduizend gitaristen ‘Hey Joe’ horen spelen. Dat had hij geweldig gevonden. ‘Ja,’ had hij weer gezegd. ‘Dolgraag.’" Bladzijde 13

"Anita zag de stoet auto's op de weg als voorwereldlijke monsters. Ze luisterde naar flarden van gesprekken die uit de stilstaande monsters kwamen aanwaaien, uit groepjes die stonden te praten. Alles klonk schel. Ze voelde overal pijn opkomen. Er moest iets gebeuren. Misschien wilde ze nog meer pijn voelen." Bladzijde 123

"Anita zakte achterover. Buiten ging vrolijk gejuich op toen de helikopter opsteeg met moeder en kind. Achter de vangrail zag ze groepjes wijzende en schreeuwende kinderen. Hun gezichten met ogen wijd open ontvingen in het late zonlicht een melancholieke streling, ze wisten niet wat ze zagen." Bladzijde 167

"Hoe haar onrust groeide. Hoe hij vanuit Schoorl na de fotoshoot blijkbaar naar het strand van Bergen aan Zee was gereden. Hoe hij op de parkeerplaats in de auto was blijven zitten. Hoe hij daar eindeloos lang gezeten had, met de wind die om de auto loeide. Hoe ene plotselinge hartstilstand alles had gestopt Alles . Hoe ze hem daar hadden gevonden. Hoe haar buren haar door de open ramen hadden horen huilen." Bladzijde 181

Thematiek

Rouwverwerking

In deze kleine roman moet Anita Koetsier, de vertelster, nog helemaal de dood van haar man verwerken. Een maand geleden is hij voor zijn foto-opdracht vertrokken naar een vrouw in Schoorl .Hij kwam nooit meer thuis en een avond lang wist ze niet wat er gebeurd was. De ochtend erna belde ze naar de politie en toen bleek dat Erwin op een parkeerterrein gestorven was aan een hartstilstand. Alles ging zo abrupt, zonder aanleiding, zonder doel, dat ze nog steeds in de veronderstelling verkeert dat Erwin bij haar is. Ze praat nog steeds tegen hem thuis, maar ook in de auto. Ze mist hem verschrikkelijk. Ze rijdt hem naar Polen d.w.z. ze heeft een doosje met zijn as bij zich die ze wil geven aan zijn Poolse vriend Jan Skala. Ook Viola, de vrouw die Erwin moest fotograferen, heeft kort ervoor haar man verloren na vijftig jaar huwelijk en ook zij loopt naar haar man te zoeken.

Motieven

Verliefdheid en liefdesrelatie

Toen Anita en Erwin elkaar voor de eerste keer zagen, begrepen ze beiden dat ze bij elkaar zouden passen. Erwin heeft autistische trekjes, maar is ook erg origineel in zijn antwoorden. Een voorbeeld: hij zet de presentatrice van een tv-programma op haar nummer en die kant van zijn persoonlijkheid vond Anita erg aantrekkelijk.

Europese politiek

Een belangrijk item tijdens de reis is dat Europa - net op die dag dat ze met vakantie gaan- een campagne is gestart om de scepsis ten aanzien van de EU uit de weg te ruimen. Daarvoor worden 4000 psychiaters ingezet die als influencers gaan optreden.. Eén ervan komt in de auto te zitten bij Anita. Hij wil de voordelen van Europa nadrukkelijk aan de orde stellen, maar Papa Barend heeft daar nogal wat tegen in te brengen. In Nederland is intussen een populistische minister-president gekozen en die heeft weinig op met Europa. Die wil vooral een sterk leger en de beschikking over een atoombom om het gevaar van de islam te bezweren.

Vluchtelingenprobleem

Ook een vluchtelinge Zsabar komt in de auto zitten. Ze is hoogzwanger en ze moet bevallen op de snelweg. Met een helikopter worden moeder en zoon weggebracht tot groot enthousiasme van de gestrande automobilisten op de snelweg. Dit staat in deel III dat "Geloof" is getiteld en dat wijst wel op een hersteld geloof in de mensheid.

Dood

Erwin Kropp is door een hartstilstand getroffen in zijn auto. De vrouw in Schoorl vertelt van de dood van haar man met wie ze vijftig jaar getrouwd was.

Homoseksualiteit

Dit motief komt terug in de geschiedenis van Jan Skala. Die wilde in Polen zijn homohuwelijk met zijn vriend sluiten, maar dat werd door de Poolse autoriteiten niet zo op prijs gesteld.

Vriendschap

Erwin had drie jaar voor zijn dood vriendschap gesloten met de Poolse journalist en homoactivist Jan Skala. Jan durfde het wel tegen de Poolse autoriteiten op te nemen die zijn openlijke homoverklaring en zijn voorgenomen homohuwelijk niet zo maar wensten te accepteren.

Queeste

In een roman met in de titel het werkwoord "zoeken": is het natuurlijk niet vreemd dat er een queestemotief in zit. Anita en Viola zoeken beiden naar hun overleden man.

Motto

Er zijn drie motto's

"Oh, you're a mean old daddy, but I like you."
- Joni Mitchell

"Ondoorgrondelijk zijn huwelijken voor derden"
-F.B. Hotz

"Ik heb mezelf gezworen dat ik dat niet ga vertellen, ik moet iets voor mezelf kunnen houden, denk ik, ook al is het niets van betekenis."
-Jan Fosse

Alle drie motieven spelen een (soms kleine) rol binnen het verhaal.Het  eerste betreft de relatie vader-zoon. Het is voorstelbnaar dat de eigenzinnige Erwin vaak overhoop lag met zijn vader Barend. Het tweede gaat over relaties in het algemeen, maar het is niet erg toepasselijk. Er zijn in het verhaal immers geen derden voor wie het huwelijk van Anita ondoorgrondelijk is.  Het laatste motto betreft de situatie van Anita.

Titelverklaring

Anita Koetsier heeft een maand geleden haar man Erwin verloren. Hij was op weg naar een foto-opdracht en kwam niet meer thuis. Een dag later hoorde ze dat hij een hartstilstand had gekregen. Maar ze heeft zijn "vertrek" nog niet kunnen verwerken. Daarom blijft ze in de nieuwe situaties steeds op zoek naar haar man. Ze doet net alsof hij nog in de  kamer is of dat hij in de auto naast haar zit op weg naar hun  Poolse vriend Jan Skala. Ze heeft trouwens zijn as meegenomen in een klein, goudkleurig doosje en zet dat aan het einde van de roman in de auto. Zo kan hij met haar mee.
Als ze contact opneemt met Viola, de vrouw in Schoorl, die gefotografeerd moest worden, verneemt ze dat die vrouw ook haar man heeft verloren en ook zij heeft moeite om dat te accepteren. Ook zij is nog steeds op zoek naar haar man.

Structuur & perspectief

Er zijn drie delen in de roman, die worden onderverdeeld in korte hoofdstukken: I Ongeloof (Ho 1-6) II Pijn (Ho 7-11)  III Geloof (Ho 12-16). Die hoofdstukken zijn niet getiteld. De drie titels komen terug in het deel dat de naam draagt. In Deel II bijvoorbeeld wordt over de pijn van het verlies van een dierbare verteld, zonder dat de naam Erwin wordt genoemd in de auto-gesprekken.
De delen hebben een personale verteller, nl. Anita. Zij vertelt in de o.v.t.

De recensent van tsum.info merkt hierover op: "De drie delen, ‘Ongeloof’, ‘Pijn’ en ‘Geloof’ verwijzen naar de verschillende fasen waarin Anita verkeert. De jonge, zwangere vrouw die in het laatste deel op de autoruit tikt en wil meerijden, staat natuurlijk voor de hoop, de blijde verwachting, de campagne ‘De Grote Reiniging’ voor de innerlijke reiniging van Anita, en de kokende file voor het kookpunt dat Anita’s gevoelens hebben bereikt. De symboliek ligt er te dik bovenop.

Decor

Het decor van deze roman is voornamelijk de auto van Anita en Erwin, eem luxe Citroën C6. Maar de auto die op weg is naar vrienden in Polen, komt al in Nederland in de file te staan. Anita en Erwin wonen al jaren in Amsterdam, in Erwins atelier. Op de laatste dag dat hij leeft, moet hij een fotosessie doen in Schoorl, waar hij Viola moet fotograferen.

Wat de tijd betreft, telt het verhaalheden precies één dag, nl. de dag waarop Anita met haar schoonouders naar Polen wil rijden, maar eigenlijk alleen maar in de file staat. Het jaartal wordt in de tekst niet bekend gemaakt, maar er staan twee tekstgegevens in het verhaal die een aanwijzing  kunnen vormen: op het cellofaanlabel van een pakje thee staat 02/2022 (blz. 114) en 28 juli is de dag waarop de Eerste Wereldoorlog  is begonnen. Op die dag vindt de reis naar Polen plaats. Het is een fictieve sameleving waarin de nieuwe Nederlandse premier Harrie Honthorst heet. Dat is een populist en dat gegeven verwijst weer naar de vorige roman van Hans Münstermann.

Stijl

Een roman die geschreven is in de poëtische, hier en daar wat dromerige stijl van Münstermann. Hoewel hij geen moeilijke woorden en zinsconstructies gebruikt, moet je de zinnen wel geconcentreerd lezen. Hij verstopt belangrijke informatie in zijn zinnen.
Münsterman schrijft ook mooie en herkenbare metaforen, waarmee hij meteen zijn personages tekent:
- (blz. 28: "Oh, ja, voor ik het vergeet", zou ze tegen de politieman zeggen, "hij ervaart de wereld om zich  heen als een smerige, lawaaierige  kroeg vol kotsende brullende mannen die tegen hem aan willen pissen en die het héél vreemd vinden dat hij daarvan niet kan genieten.")
- (blz. 69: "Barend kwam als eerste uit de voordeur, als een Zuid-Amerikaanse dictator op vakantie, met zijn subliem getrimde snorretje, in een khaki korte broek en een hawaiioverhemd, met een rolkoffer.")
-(blz. 108:"De weerzin, door die woorden gewekt, kroop over haar lijf als een leger mieren.")
(- blz. 154: "Verder kwam ze niet. De  slokdarm van het snelverkeer was verstopt.")
Münstermann varieert ook in zijn citaten in zijn stijl: Vader Barend is een rechtse cynicus die de linkse Europafan Ronald Olivier met snedige zinnen van repliek dient. Ook schrijft hij de holle retoriek van de nieuwe premier Harrie Honthorst 

Slotzin

Om de file met hem te delen, met haar man, zo ver weg en zo dichtbij. Om van hem te genieten. Om hem te missen. Om te rouwen. Om hem bij zich te houden. Om voor hem te zorgen. Omdat anders alles ophield.

Bijzonderheden

Wat ook opvalt is dat er een maand na het verschijnen van de roman nog maar één recensie op internet staat. Is men Münstermann aan het vergeten?

Beoordeling

"Ik zoek mijn man" is weer een bijzondere Münstermann-roman van de laatste jaren. Zijn romans zijn dun geworden, maar niet eenvoudig te duiden. In deze nieuwe roman verbindt hij de rouwverwerking van een vrouw die haar man verloren heeft en de kritiek op de Europese beweging die van twee kanten komt. Wat het populisme betreft, verwijst de naam van Jean Moreau naar de vorige roman van Münsterman, "De populist."
Daarbij komt dat de stijl van de schrijver altijd wat poëtisch overkomt en dat je tussen de regels moet kunnen doorlezen. De roman heeft verder een duidelijk structuur in drie delen die alle drie episodes uit het leven van Anita en Erwin geven, maar ook afgebnakende periodes op de dagreis, de queeste die Anita met haar schoonfamilie maakt.
Münstermann schrijft geen gemakkelijke romans, hoewel het taalgebruik niet lastig is. Omdat hij veel verbergt onder zijn zinnen, moet ook de lezer op zoek naar antwoorden die hij vaak niet zal vinden. De roman komt soms ook wat te nadrukkelijk symbolisch over.  Niettemin blijft Münstermann een interessante schrijver om te volgen. Toch heb ik af en toe heimwee naar de duidelijke (autobiografische) romans over Andreas Klein. 
Maar misschien zoek ook ik iets, wat niet meer terugkeert. 

Recensies

"Ik zoek mijn man gaat niet alleen over de verhoudingen tussen mensen, maar is tegelijkertijd een waarschuwing voor het populisme. Hiermee slaat het boek een brug naar het eerder verschenen boek De Populist. In dit verhaal heeft Anita een boek geschreven over een soortgelijke politicus en is er in de auto een politieke discussie naar aanleiding van mededelingen op de radio. Tegelijkertijd moet Anita ook nog haar relatie proberen te redden." https://www.mixedgrill.nl...-mijn-man/

"Het lijkt erop dat de auteur zijn roman wat actualiteit wilde meegeven, als luchtige tegenhanger, of als maatschappijkritiek. ‘De Grote Reiniging’ is dan misschien metaforisch verwant aan het rouwproces van Anita, de twee thema’s gaan halverwege de roman echter schiften. Het is alsof Anita op de achterbank twee personages van bordkarton meevoert, die nog ingekleurd hadden moeten worden. Waarom Münstermann voor het motto van Hotz heeft gekozen, is dan ook onbegrijpelijk, want er zijn helemaal geen derden voor wie het huwelijk van Anita en Erwin ondoorgrondelijk is." https://www.tzum.info/202...-mijn-man/