Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2010
• 523 pagina's
• Uitgeverij: Nijgh & Van Ditmar

Flaptekst

Eerste zin

'Waar wacht je op?' vraagt Lea.

Samenvatting

I  Frivoliteit
Lea Ranzenhofer, een Amerikaanse historica, heeft Roland Oberstein ontmoet op een congres over de Holocaust in Frankfurt. Het is najaar 2008. Roland is een 41-jarige econoom. Lea die een bijna impotente man in New York heeft, is vastbesloten haar kans te grijpen en in Europa vreemd te gaan. Ze doet er alles aan om Roland Oberstein zover te krijgen, maar de econoom is nauwelijks ergens anders voor te interesseren dan de gevolgen van de Holocaust en zijn eigen studieonderwerp over de bubbel in de economie (Waardoor kan een artikel in de samenleving ineens ontzettend populair worden zoals de tulpenhandel in de 17e eeuw?). 
Lea is de biografe van Rudolf Höss, de commandant van Auschwitz die een affaire zou hebben gehad met een vrouwelijke gevangene. Höss redde zich uit deze affaire door de gevangene te laten vermoorden. Roland is om hele andere redenen op de conferentie, hij bekijkt de genocide vanuit een economisch perspectief. Zijn echte vakgebied is immers de geschiedenis van de economische bubbels. Oftewel de geschiedenis van het bedrog, hoe mensen er alles voor over hebben en er alles aan doen om bedrogen te worden.

II Provocatie
Hoewel Lea zich op een presenteerblaadje aanbiedt, doet Roland Oberstein niets met haar. Ten einde raad stort Lea zich in de handen van een andere econoom die haar wel wil neuken. 
Roland kijkt een beetje op Sven neer: dat is geen goede econoom, vindt hij. Zelf is hij een van de veertig Adam Smith-deskundigen in de wereld en hij is dan ook universitair docent aan de universiteit van Fairfax. Hij heeft een zoontje Jonathan bij zijn ex-vrouw Sylvie die in Amsterdam woont, tandarts is en met grote moeite de opvoeding van Jonathan ter hand kan nemen. Ze wil later in het verhaal dan ook dat Roland Oberstein drie maanden per jaar naar Nederland komt om dichterbij zijn zoontje te zijn. Roland die alles van een heel nuchtere kant bekijkt, bijna geen gevoelens lijkt te hebben, heeft nu een nieuwe, jongere vriendin Violet in Nederland. Die heeft hij genomen om het vertrek naar Amerika en de scheiding van Sylvie wat aannemelijker te maken.
Wanneer hij met Violet belt, bekent ze hem dat ze vreemd is gegaan met Wytze, een satelliettelefoonverkoper. Roland raakt er totaal niet van ondersteboven en Violet blijft hem maar pushen dat wel te vinden. Ze wil hem jaloers maken en ze wil graag in detail vertellen wat Wytze met haar heeft gedaan. Een absurde passage is dat ze vertelt over de manier waarop Wytze haar gevingerd heeft en Roland daar steeds gedetailleerdere vragen over stelt . Roland vertelt het vreemdgaan van Violet wel door aan zijn nieuwe vriendin Lea. Hij helpt Lea op het vliegveld met het uitzoeken van een cadeautje voor haar zoontje Gabe. Voor haar dochtertje Ava heeft ze een boekje gekocht over een eendje en de vriendschap voor de dood. Roland Oberstein vindt het maar een vreemde keuze voor een kind. Ze vliegen samen terug naar Amerika. Zullen ze elkaar nog een keer zien? Wanneer Lea door haar man Jason en kinderen op het vliegveld wordt afgehaald, doen ze net of ze elkaar niet kennen.

III Diversificatie
Roland vertelt aan de lezer over zijn indertijd  beslissing naar  de Verenigdde Staten van Amerika te gaan om daar als docent econoom aan de universiteit te gaan werken. Hij had net daarvoor kennis gemaakt met Violet en vertelt daarna aan Sylvie dat hij naar Amerika gaat. Hij laat haar en zijn zoon Jonathan achter in grote vertwijfeling.
Lea vertelt over haar eenzame relatie met Jason Ranzenhofer, de gekozen burgemeester van Brooklyn. Ze verwijt hem al een tijdje zijn gebrek aan zin in seks en dat heeft haar er toe aangezet om seks (in feite liefde naar andere mannen) te gaan zoeken. Europa gaf haar de kans om voor het eerst vreemd te gaan en ze heeft nu wel de smaak te pakken. Ze dreigt haar man Jason zelfs te verraden aan de kiezers; wanneer die zouden weten dat de burgemeester impotent is, zullen ze dat niet zo leuk vinden. Ze wil hem zelfs op de avond van het gesprek over haar vastgelopen huwelijk wel pijpen, maar ook daar raakt de burgemeester niet opgewonden van. Dan vertelt ze hem dat ze in Frankfurt een leuke collega uit Fairfax heeft ontmoet. Die is ook geïnteresseerd in de Holocaust.

Violet, de nieuwe vriendin van Roland Oberstein, heeft een vriendin Miriam die met een hoogleraar naar bed is geweest en nu de relatie niet kan verbreken, omdat hij kanker heeft. Ze kan de oudere man (61) toch niet in de steek laten. Violet heeft Miriam verteld dat ze vreemd is geweest met Wytze.

Sylvie heeft een vreemde vriend Lysander, die depressief is. Op zo’n moment van een opkomende depressie wil hij niets van haar weten. Hij verwaarloost dan zichzelf. Ze weet dan ook niet wat ze moet doen. Op een nacht gaat ze met Jonathan in de wachtkamer van haar eigen praktijk zitten en belt dan naar Amerika om Roland Oberstein te vragen wat ze nu moet doen. Ronald zit weer in Amerika en laat aan de lezer weten hoe hij woont, (nog altijd na drie jaar in een hotel) en hoe hij Violet van een student heeft afgenomen. Hij belt weer met haar over het vreemdgaan, en zegt dat als ze weer een keer wil neuken met Wytze, ze hem tevoren moet inlichten. Hun relatie is verder gebaseerd op een spel met eigen spelregels. Jaloezie hoort daar volgens hem helemaal niet bij.

Wanneer Sylvie niet meer weet wat ze verder moet, belt ze altijd Roland op. Ze vraagt hem om weer naar Nederland te komen, als is het maar een semester per jaar. Dan kan hij toch dicht bij haar zoon en zijn eigen vriendin zijn. Ze heeft relaties in Leiden en ze kan wel voor hem regelen dat hij universitair docent in leiden kan worden. Roland Oberstein vraagt haar eerst een keer naar Amerika te komen met Jonathan. Ze doet Jonathan op vioolles en ze wil verder kennis maken met Violet. Ze vraagt of Violet een keer wil komen eten bij haar.

Lea ziet steeds meer problemen in haar huwelijk en ze wil dan ook nog steeds vreemd gaan. Ze belt Roland op om te vragen wanneer ze hem kan ontmoeten. In het weekend is hij altijd in New York en dan zal een ontmoeting tussen hen kunnen plaatsvinden. Desnoods wil Roland nog wel een dagje langer blijven, zodat ze op maandagavond kunnen afspreken. 

Violet praat in een café met Wytze, de verkoper van satelliettelefoons. Ze heeft seks met hem gehad en ze wil hem duidelijk maken dat het een eenmalige geschiedenis was. Maar seks met hem was wel prettig, fijner zelfs dan met Ronald Oberstein. Maar ze is niet echt standvastig, want nadat ze boodschappen hebben gedaan, doen ze bij Violet thuis nog even een vluggertje. Violet moest poffertjesmeel halen, want ze heeft beloofd poffertjes voor Jonathan te bakken. Wanneer ze dat doet, ziet tandarts Sylvie dat de tanden van Violet nogal geel zijn. Ze biedt haar aan de tanden voor haar te bleken. Zo krijgt ze in zekere zin macht over de vriendin van haar ex. Violet stemt ermee in.

IV Consumptie
Lea gaat uit eten met Roland. Net als altijd is ze te laat. Daar houdt Roland niet van. Ze praten weer over de belangstelling voor de genocide en Höss. In niets laat Roland merken dat hij wat voor haar voelt. Ook overspel berust immers op een economisch spel. Bovendien is het goed voor de economie, want al die minnaars en minnaressen kopen weer cadeautjes voor elkaar. Leo en Roland gaan zoenen in het park, Roland bevoelt haar op gevoelige plekken. Lea wil dat hij met haar meegaat naar haar huis. Haar man Jason zit in Albany en die komt zeker niet thuis. Roland durft eigenlijk niet mee te gaan, maar Lea zet door en ze neemt hem mee. Hij is echter niet zo gemakkelijk geil te krijgen. Toch gaan ze met elkaar neuken, maar halverwege het vrijen staat haar dochtertje Ava in de slaapkamer. Dat vindt Roland toch wel minder leuk.

Intussen heeft Violet een afspraak met Wytze gemaakt om naar de film te gaan. Daarna fietsen ze naar zijn huis. Ze heeft haar tanden laten bleken bij Sylvie, maar Wytze ziet het niet. Hij heeft het steeds met haar over het nut van satelliettelefoons. Natuurlijk gaan ze ook met elkaar naar bed. Daarna belt Violet weer naar Amerika om Roland dat nieuws te vertellen. Die is op dat moment bezig met zijn afspraakje met Lea.

Een ander die op dat moment met heel andere dingen bezig is, is de man van Lea. Hij is al sinds enige tijd verliefd op een UPS-bezorger van pakjes, Enrique. Hij heeft na die eerste ontmoeting enkele keren afgesproken, omdat hij weet dat de mooie jonge man illegaal in het land verblijft. Hij beschrijft hoe hij de jongen van achteren neemt. Enkele details van die vrijpartij zijn te onsmakelijk om te vertellen, want hier neemt Grunberg geen blad voor de mond. Hij kan de jongen zo chanteren, omdat hij anders het land zou moeten verlaten. Enrique is getrouwd en doet alles met Jason tegen zijn zin.

V de prijs van het vlees
Het is korte tijd later. Sylvie is met Jonathan naar New York gekomen. Jason en Lea hebben hen uitgenodigd om te komen eten. Dat is een betere dekmantel voor Roland. Wanneer Jason weet dat die getrouwd is, is hij minder een bedreiging voor zijn huwelijk. Roland vraagt Sylvie dan ook of ze wil doen dat ze nog steeds getrouwd met hem is. Sylvie wil dat wel doen, als Roland haar wil beloven dat hij voortaan een semester per jaar naar Nederland komt om dichtbij Jonathan te zijn.
Voordat Jason het stel ontmoet, maakt hij nog een keer misbruik van Enrique. De UPS-bezorger laat hem gelaten over zich heen en in zich komen. Ook nu beschrijft Grunberg zijn seksscènes expliciet.
Jason is net op tijd van zijn seksafspraak terug om zijn visite te ontvangen. Er is heel wat oppervlakkige heen-en-weer-praterij tijdens het eten. Jason vertelt bijvoorbeeld over ons mooie koningshuis. Wanneer ze weer weg zijn, wil Lea nog een keer met Jason praten over hun gebrek aan seks. Jason wil haar voor de vorm nog wel een kind geven, maar Lea zegt dat ze al een heel lange tijd een spiraaltje heeft, dat ze niet meteen kan verwijderen. Jason is een man met vreemde seksuele eigenschappen, want door het bezoek van de saaie econoom Roland raakt hij zelf heel opgewonden . Hij neemt Lea ruw en eigenlijk verkracht hij haar op een weerzinnige manier. Ze sms’t dat na afloop naar Roland. Op dezelfde avond ontvangt ze nog een ander sms’je van Sven Durano, die nog wel eens een keertje met haar wil 'lunchen'.

Sylvie vliegt weer naar Nederland terug. Roland brengt hen weg en Sylvie smeekt Roland om naar Nederland terug te komen: een semester per jaar. In Nederland heeft Violet van haar vriendin Miriam gehoord dat de relatie met de 61-jarige hoogleraar nu eindelijk stukgelopen is. Nadat hij door haar door zijn moeilijke periode met kanker is geholpen, heeft hij haar aan de kant geschoven, omdat hij nu opa wordt.

Op de dag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen (5 november 2008) praten Lea en Roland over hun relatie en de kinderen. Lea geeft nu ook het boek van de “Eend en de vriendschap met de dood” aan Roland. Roland houdt echter helemaal niet van literatuur en fictie. Dat zijn allemaal geromantiseerde leugens, vindt hij.

Dan komt ook Violet naar Amerika, maar voordat Roland haar van het vliegveld haalt, gaat hij nog een keer neuken met Lea. Alles moet vlug-vlug gebeuren en Roland voelt zich eigenlijk 'een levende dildo'. Midden in de vrijpartij komt Johannes met hem IChatten en het vrijen wordt onderbroken. Even later gaat hij weer rustig verder met vrijen. Roland is immers niet van zijn stuk te brengen, maar voor Lea is het uiteraard een genante aangelegenheid. Soms weet ze ook niet wat ze in Roland ziet, maar eigenlijk is hij voor haar de verlosser uit het milieu waarin ze verkeert.
Roland haalt Violet van het vliegveld. Ze wil hem meteen weer al haar zonden opbiechten. Ze heeft een veel te sterke drang om haar verkeerde dingen aan Roland te vertellen. Die is bovendien helemaal niet geïnteresseerd in haar verhalen over overspel. Maar Violet wil aandacht en gestraft worden voor haar zonden. Ze kopen een zweepje en Violet wordt in een SM-achtige act door Roland gestraft. Ze krijgt billenkoek, als straf voor haar overspel. Dat windt haar weer erg op. Op de dag van de verkiezingen die door Obama zijn gewonnen, gaat Lea ook nog met Sven Durano naar bed. Dat sms’t ze weer naar Roland, maar die is nu eenmaal niet jaloers te krijgen.

VI  De markt
Roland Oberstein is weer in Nederland. Hij heeft via de relaties van Sylvie een baan als invaller voor een zwangere docente economie gekregen. Maar de Universiteit van Leiden wordt zeer onaantrekkelijk beschreven als werkgever. Roland is helemaal niet tevreden over Nederland. Zo is het op de basisschool van Jonathan (die hij een keer uit school haalt) een smerige bedoening met stinkende wc’s en slecht personeel. Af en toe krijgen we weer een hoofdstuk van de moeder van Oberstein die de Holocaust overleefd heeft en altijd een zeer kritische blik op de maatschappij heeft. Ze vindt haar zoon ook maar niets (een “onmens”) die haar nauwelijks komt opzoeken en niet eens hoogleraar geworden is, maar gewoon universitair docent. Roland zit op kamers bij een vrijgezelle vrouw (Antoinette) die hem uitnodigt jurylid te worden van de Vroom&Dreesmanliteratuurprijs. Wanneer Roland antwoordt dat hij nooit een boek leest, omdat hij fictie afschuwelijk vindt, zegt ze dat dit niet zo erg is, omdat het vooral gaat om het feit dat ze een econoom in de jury willen hebben. Daarnaast gaat het om gezellig samenzijn: eten, borrelen.

Lea vindt het vervelend dat Roland is teruggekeerd naar Nederland. Ze heeft intussen haar lichaam beschikbaar gesteld aan een Pakistaanse taxichauffeur die lekker ruikt en heerlijk kan vrijen. Daarnaast wil ze van haar grootvader af. Die wordt steeds dementer en ze weet dat er in Nederland een soepele euthanasiewet is. Ze vraagt Roland om te bemiddelen voor euthanasie.

Grappig is de wijze waarop Grunberg Oberstein over het universitaire leven laat vertellen. Studenten die vrij dom zijn, vechten hun cijfer aan, en een studente zegt voor een werkcollege af omdat haar paard ziek geworden is. Roland heeft zich duidelijk niet aangepast aan de mores van de universiteit, want hij weigert bepaalde dingen te accepteren. De Keniaanse student wiens vader de universiteit wil sponsoren, geeft hij geen hoger cijfer en hij moet daarvoor op het matje komen bij de wetenschappelijk directeur. Hij krijgt min of meer te horen dat hij zijn cijfer moet verhogen. En op zijn cynische mail aan het paardenmeisje Gwendolyne Koeleman, komt ze zelf terug: ze eist dat hij zijn excuses aanbiedt, omdat hij haar gevoelens heeft gekwetst. Roland Oberstein denkt dat hij in een verkeerde trein zit. 

Inmiddels is het voorjaar 2009 geworden. Hij gaat een keer met Gwendolyne iets drinken. Ze woont in Naaldwijk in het Westland. De lezer weet vanuit een hoofdstuk met haar als verteller dat ze met haar vriendin Lieke aan een weddenschap bezig is. Je kunt bijna wel raden wat die inhoudt. Gwendolyne krijgt Roland zover dat hij met haar meereist en het paard Bine in de stal zijn excuses aanbiedt. Maar hij krijgt er wel een beloning voor terug, want hij heeft een potje opwindende seks met haar in de stal waar haar paard staat toe te kijken. Ze is echter wel wat van plan. Ze neemt ook foto’s van de seks. Gwendolyne is 19 jaar en vier maanden.

Lea (is naar Nederland gekomen) vertelt Roland dat Jason homo is en een relatie heeft met een UPS-bezorger. Jason is rustig doorgegaan met zijn seksslaafje en belooft Enrique een “Green Card.” Daarmee kan hij legaal in Amerika blijven wonen. Enrique laat zich nog steeds met tegenzin hardhandig misbruiken. Lea vraagt weer hoe het is met haar grootvader die intussen bij de moeder van Oberstein is ondergebracht en zijn euthanasie moet afwachten. Ze vertelt verder dat Sven Durano de eerste was met wie ze overspel heeft gepleegd. Dat vindt Roland toch wel pijnlijk. Hij is namelijk een veel minder bekende econoom dan hij. Lea zegt dat ze het niet met hem gedaan heeft, omdat hij econoom was, maar omdat hij een man was.
Ook in dit deel blijkt weer dat vrouwen meestal seks zoeken om intimiteit en dat mannen dat heel anders zien: als een machtsmiddel (Roland, Wytze, Sven en vooral Jason)

VII het vangnet
Roland moet weer komen bij de directeur Verkerk. Er heeft een artikel in het universiteitsblad gestaan, waarin Roland openhartig heeft verteld dat er corruptie heerst op de universiteit. Een jonge student heeft hem geïnterviewd. Hij krijgt van Verkerk een spreekverbod en tevens de bedreiging dat hij een loopbaan in het universitaire leven wel op zijn buik kan schrijven.

Roland gaat weer met Gwendolyne naar de boerderij waar haar zieke paard staat. Dat is tussen Delft en Naaldwijk. Hij wordt opgewonden door de paardrijdoutfit van het blonde studentje. Ze heeft een zweepje waarmee ze haar paard moet leiden en ze vraagt hem of hij haar met het zweepje wil slaan. Met behulp van de zelfontspanner maakt ze daarvan een foto. De lezer vermoedt op dat moment wel dat er een spel wordt gespeeld. Daarna neuken ze weer. Roland laat zich inpalmen en hij neemt Gwendolyne mee als zijn assistente naar een congres in Lyon. In het hotel heeft ze het zweepje weer bij zich en ze hebben weer seks. Roland moet een lezing over economie geven, maar als ze laat merken dat ze het niet meer leuk vindt in Lyon, gaan ze eerst met de trein weg voordat hij de lezing heeft gegeven. Ze wil terug naar haar zieke paard. Ze vraagt of hij een keer bij haar (bij haar ouders thuis in Naaldwijk) wil komen eten: ze zal dan oor hem koken. 
Intussen wil ze hem literatuur van Stefan Zweig laten lezen, maar zoals de lezer weet is Roland helemaal niet geïnteresseerd in fictie. Hij vindt gedichten maar onzin. Hij leest wat zinnetjes die hij cynisch becommentarieert.

Op zaterdag gaat Roland later in zijn eentje opzoek naar de boerderij waar het paard staat. Hij ontmoet niet Gwendolyne, maar haar vriendin Lieke. Die vertelt hem over een weddenschap die Gwen en zij hebben afgesloten. Gwendolyne had tijdens het eerste college gewed dat ze Oberstein zou kunnen krijgen. Roland is geschokt, maar doet daarna ook weer vreemde dingen. Hij doet Lieke een aantal vreemde erotische voorstellen. Ze zou wel willen, maar gaat er niet op in. Hert paard van Gwendolyne is inmiddels gestorven. Lieke heeft een eigen paard, Hertogin dat ze aan het prepareren is voor een wedstrijd.
De zondag erna gaat hij naar Naaldwijk, waar Gwendolyne met haar ouders en broers woont. Het is een soort Vinexwijk met eenvoudige mensen die van eten, drinken en voetbal houden. Gwendolyne zou voor hen koken aan de hand van een een recept uit de Allerhande, maar het resultaat is veel te vies geworden. De broers gaan in de plaats daarvan Chinees halen en daarna kijken ze nog voetbal. Roland vertelt Gwendolyne dat hij van de weddenschap weet. Nu stort ook haar wereldje in en via Facebook verbreekt ze direct de relatie met Lieke omdat die de weddenschap heeft verraden.

Jason is in Amerika nog steeds seksueel bezig met de UPS-bezorger. Hij heeft inmiddels zijn Green Card en hij wil met de seksrelatie stoppen, maar nu zegt Jason dat die kaart ook weer ingetrokken kan worden met hulp van zijn politieke relaties.

Gwendolyne voelt zich verraden en wil wraak nemen. Op Roland, maar ook op Lieke. Ze vraagt Lieke of ze de volgende dag op Hertogin mag rijden. Ze is de volgende maandag niet op college en dan wordt Roland opmerkzaam gemaakt op een artikel in De Telegraaf. Daarin staat dat hij een relatie heeft met een studente die hem van seksueel misbruik heeft beschuldigd. Ze kondigt een wanhoopsdaad aan op Facebook. Roland zal haar nooit meer vergeten. 
Dan blijkt kort daarna dat ze een ongeluk met Hertogin heeft gehad. Ze had haar cap niet op, was gevallen en ze is helemaal verlamd het Delftse ziekenhuis binnengebracht. De hetze in De Telegraaf wordt steeds erger. Het fotootje met de zweep in de stal dat het studentje van Roland had genomen, wordt in d ekrant afgedrukt. De universiteit komt natuurlijk ook in het geweer. Roland is persona non grata. De sms-berichten van Gwendolyne waren tijdens de colleges van Roland door de collegezaal gegaan. Iedereen had zich rot gelachen. De studente had de docent verleid. Verkerk zal ervoor zorgen dat Oberstein nergens meer in de universitaire wereld aan de bak komt in Nederland. Misschien nog een keer in Nieuw Zeeland. Wanneer hij weer in zijn kamer komt in Amsterdam, komt zijn kamerverhuurster Antoinette melden dat hij meteen uit de jury van de Vroom&Dreesman Literatuurprijs wordt gezet. Wat hij heeft gedaan, is niet goed voor de leesbevordering. Tegelijkertijd vraagt ze of het waar is wat hij heeft gedaan. Zou ze ook met een zweepje willen worden geslagen?

Roland gaat zijn studente in het ziekenhuis opzoeken. Ze kan vrijwel niets bewegen. Hij heeft het zweepje meegenomen en hij speelt met Gwendolyne nog een erotisch spel. Ze doet net alsof ze weer Natasja is, de naam die ze gebruikt als ze mannen via de sekstelefoon verleidde.
Ze vertelt wat de mannen wilden weten: of ze een rokje aan had dat ze kon optillen. Roland slaat haar met het zweepje over de naakte billen en doet haar daarna weer de luier om. Hij mag nooit meer van haar terugkomen: hij heeft het laatste spel gewonnen. Later bezoeken haar ouders haar. Die zeggen niet veel tegen haar. Haar vader wil naar de Champions League kijken. 

De grootvader van Lea logeert nog steeds bij de moeder van Oberstein. Ze past goed op hem. Voor haar is het leven nog heilig. Lea wil haar zoon Gabe over de genocide vertellen. Roland zegt dat ze dat maar moet doen.

Roland pakt zijn biezen en zijn laptop en het boek van Borowski (zie de titel). Hij neemt afscheid van Sylvie en Jonathan. Lieke zal hem op Schiphol komen uitzaaien. 
Sylvie gaat weer eens op bezoek bij Lysander. Die vraagt waar ze al die tijd geweest is en wat ze met mannen heeft gedaan. Ze heeft niet naar andere mannen gekeken, zegt ze. Hij pakt haar ruw beet.

Roland is in Fairfax aangekomen. Zij appartement in New York heeft hij moeten opgeven.
Wat moet hij doen? Hij heeft nog een visitekaartje van Jason. Hij belt de burgemeester van Brooklyn en maakt zich bekend. Dan vraagt hij of hij een Green card zou kunnen krijgen. Jason zegt dat hij hem wel zal kunnen helpen.

Quotes

"De zak is bijna leeg. Uit een zeker schuldgevoel pulkt ze twee abrikozen die aan elkaar kleven uit elkaar en gooit er een weer terug in de zak." Bladzijde 94

"Hij had met de kinderen willen spreken maar ze had gezegd dat die al sliepen." Bladzijde 217

"Om het zekere voor het onzekere te nemen sleurt Jason de naakte bezorger mee naar de badkamer in de Boulevard Motor Inn, daar zijn tegeltjes en op tegels gaan de vlekken er zo weer uit." Bladzijde 291

Thematiek

Macht

Een van de allerbelangrijkste thema’s in deze omvangrijke roman is het begrip macht. De bizarre personages die Grunberg in de meeste romans een rol laat spelen, komen ook in deze roman terug. Er zijn veel personages die op de een of andere manier macht op de ander kunnen en willen uitoefenen. Een flink aantal voorbeelden liggen voor het opscheppen: - Het gaat in het begin van de roman al om de kampcommandant Höss over wie Lea een biografie schrijft. Hij heeft in het concentratiekamp een liefdesrelatie met een gevangene en hij kan die alleen beëindigen door haar te vermoorden. Opnieuw keert de Holocaust dus terug in een van de boeken van Grunberg die zoals we weten van Joodse afkomst is (vgl. De Joodse messias). - Roland wil macht uitoefenen over zijn vrouw Sylvie. Hij laat haar in de steek, omdat hij voor zijn eigen hobby (het ontstaan van de bubbel) economie wil doceren in Amerika. Hij heeft een vriendin Violet genomen om de keuze voor haar duidelijker te maken. Hij heeft haar afgenomen van een mannelijke student: ook een machtsspel. - Jason is een van de ergste vertegenwoordigers van het machtspel. Hij is latent homofiel en hij wordt zich bewust van zijn gevoelens voor een man wanneer Enrique hem een pakje komt bezorgen. Hij misbruikt de jongen en dat wordt alleen maar erger wanneer hij weet dat hij illegaal in de VS is. Jason kan hem een Green Card bezorgen, maar de jonge man moet daarvoor allerlei smerige seksstandjes ondergaan. Wanneer hij de Green Card heeft, moet hij toch als seksslaaf blijven fungeren, want anders wordt de kaart weer afgenomen. - Lea hunkert naar seks en biedt zich aan mannen aan: eerst aan Roland die aanvankelijk niet ingaat op haar avances, dan aan Sven die wel met haar wil vrijen, dan later toch weer aan Roland, die dan wel met haar wil neuken, maar op een zeer afstandelijke manier en eigenlijk tussen neus en lippen door. Hij is haar “levende dildo”. Tenslotte wil ze seks met een Pakistaanse taxichauffeur die ook al weer afhankelijk van haar moet worden. En zo zijn er nog veel meer voorbeelden te noemen. Zo blijven alle mensen in deze zwarte zedenkomedie in de macht van de ander, ook aan het einde van het verhaal. Lea in de macht van de seks (haar Pakistaanse taxichauffeur); Enrique in de macht van Jason; Roland in de macht van Jason; Gwendolyne in de macht van Roland, Sylvie in de macht van Lysander; de grootvader van Lea in de macht van Mevrouw Oberstein, Violet in de macht van Wytze.

Motieven

Seksualiteit

In allerlei (bizarre) vormen. Daar is het Arnon Grunberg voor. Overspel, homoseksualiteit, SM, verkrachtingen, etc.

Maatschappijkritiek

Kritiek op de Nederlandse samenleving; het leven van de familie in de Vinexwijk in Naaldwijk, de basisschool: kwaliteit in gebouw en onderwijs, de euthanasiewetgeving in Nederland, de mediawereld in de vorm van de Telegraaf en kritiek op het niveau de universiteiten in Nederland (de kwaliteit van de studenten; de macht van het bestuur).

Opdracht

“ Voor R + M + M + M + M + M “

Titelverklaring

De titel verwijst naar een passage aan het einde van de roman. Roland Oberstein krijgt te maken met een hetze in De Telegraaf, waardoor hij in Leiden ontslagen wordt en naar Amerika moet vluchten. Hij neemt twee boeken mee. Een daarvan is van Borowski. Hij leest dan een onderstreepte passage.
"{…..} maar als je het weten wilt: we hebben een nieuwe manier van lijkverbranding uitgevonden. Weet je hoe?

Ik was op een heel beleefde manier nieuwsgierig.

“Nou, we pakken vier kinderen met lange haren, de hoofden houden wij bij elkaar en we steken de haren in de brand. Dan verbrandt alles vanzelf en het is gemacht.

“ Gefeliciteerd” zei ik droog en zonder enthousiasme.

Met een eigenaardig glimlachje keek hij mij in de ogen.

“ Kom verpleger, bij ons in Auschwitz moeten we ons vermaken, zo goed we kunnen. Hoe zou het anders uit te houden zijn.” (blz. 519-520) 

“Huid en haar” verwijst daarom naar de Holocaust. Zoel Roland als Lea zijn geïnteresseerd in de geschiedenis van de genocide. De titel is daarom wel toepasselijk.

Structuur & perspectief

Structuur
Het boek is opgedeeld in zeven delen. Deze delen zijn weer onderverdeeld in een groot aantal (soms heel korte) hoofdstukken. Bij een hoofdstukwisseling is er vrijwel altijd sprake van een perspectiefwisseling.

De zeven delen zijn: 
I Frivoliteit ( 1 hoofdstuk)
II Provocatie (14 hoofdstukken)
III Diversificatie (19 hoofdstukken)
IV Consumptie (14 hoofdstukken)
V De prijs van het vlees ( 31 hoofdstukken)
VI De markt (41 hoofdstukken)
VII Het vangnet (48 hoofdstukken)

Het verhaal begint in Frankfurt waar Roland Oberstein een conferentie bijwoont en kennis maakt met Lea. Daarna ontwikkelt zich een verhaal over verboden liefdes en machtsrelaties, waarbij de econoom Roland steeds een grote rol speelt.
De delen zijn niet voor niets getiteld met een economisch begrip en ze verwijzen naar de economische opvattingen van Oberstein . Alles is een kwestie van vraag en aanbod. In liefde is een spel met regels.
De inhoud van het verhaal wordt vrijwel chronologisch verteld.
Er is sprake van een verhaal uit 2008 en 2009 (het speelt namelijk ten tijde van de Amerikaanse verkiezingen die door Obama zijn gewonnen)

Perspectief
Er zijn diverse personale vertellers in deze roman:
- Roland Oberstein, een 41-jarige econoom die aan een Amerikaanse universiteit werkt
- Sylvie, zijn ex-vrouw die een zoontje Jonathan van hem heeft en die zelf een tandartspraktijk heeft
- Violet zijn nieuwe vriendin die in Amsterdam woont en tassen ontwerpt die vervolgens in China worden gemaakt
- Lea, de Amerikaanse historica, die zich net als Roland Obersteiner bezig houdt met de Holocaust en met wie Roland vreemd gaat tijdens een congres
- Haar man Jason Ranzenhofer , die borough president (een soort gekozen burgemeester) van Brooklyn is. Hij gaat een homoseksuele relatie aan.
- Gwendolyne, een Nederlandse studente economie die om een weddenschap een relatie aanknoopt met Roland
- Mevrouw Obersteiner, de moeder van Roland die haar zoon een beest noemt. 
Het zijn allen personale vertellers. Ze vertellen bijna allemaal in de o.t.t.

Decor

De tijdlagen van het verhaal 
Het eerste deel van het boek speelt zich af vlak voor en tijdens de Amerikaanse verkiezingen van 2008. Het wordt dan meteen de vraag of Obama de eerste zwarte president van Amerika zal worden. De verkiezingen zijn op 5 november 2008.

Daarna gaat Roland op verzoek van zijn ex-vrouw naar Nederland om in Leiden economie  te doceren. Het is dan voorjaar (later april) 2009. In die maand speelt het laatste deel van de roman.
Het verhaal wordt eigenlijk heel chronologisch gepresenteerd.

Het decor van de handeling 
Er zijn enkele belangrijke plaatsen in de roman:
- Het congres in Frankfurt waar Roland Lea ontmoet. Ze biedt zich aan op een presenteerblaadje want ze wil graag vreemd gaan, omdat ze een grote behoefte aan seks heeft en haar man die behoefte niet kan bevredigen.
- Amerika: Roland doceert economie aan de Universiteit in Fairfax. Hij woont daar nog steeds op een kleine hotelkamer. Hij heeft bovendien een weekendappartement in New York. Daar kan hij Lea ontmoeten. Lea is getrouwd met de burgemeester van Brooklyn. 
- Amsterdam: hier wonen zowel Sylvie (zijn ex-vrouw) als zijn nieuwe vriendin Violet.
- Leiden: Roland gaat economie doceren aan de universiteit van Leiden
- Naaldwijk : Gwendolyne, een studente met wie hij een relatie krijgt, woont in dit kleine stadje in het Westland.
- Lyon: Roland gaat met Gwendolyne naar een conferentie in Lyon.

Slotzin

'Ik denk wel dat ik kan helpen.'

Beoordeling

“Huid en haar” is een humoristische maar ook zwartgallige roman over de macht die mensen op elkaar uitoefenen. Dat hij een vlotte roman kan schrijven heeft hij natuurlijk met eerdere producten als “De Joodse Messias”, Tirza”, "De Asielzoeker” al ruimschoots bewezen. Hij is momenteel zelfs de leidinggevende schrijver in de Nederlandse letteren. De grote Vier (Reve - Wolkers - Hermans en Mulisch) zijn dood en Grunberg heeft het vacuüm opgevuld.
Als je een boek van Grunberg koopt, krijg je wel waar voor je geld. De nieuwe roman telt maar liefst 522 pagina’s. Grunberg schrijft het verhaal over de macht zonder gebruik te maken van flashbacks. Het is een chronologisch verhaal. Wel heeft hij een aantal personale vertellers nodig om het verhaal aan de lezer duidelijk te maken. In ieder nieuw hoofdstuk verandert het perspectief. Maar dat doet hij heel vakkundig en de lezer kan dat er goed volgen.

“Huid en haar” is natuurlijk geen gemakkelijk boek om te lezen. Het verhaal is op zich wel “ spannend“ en je wordt wel gedwongen om snel door te lezen. Wanneer je dat namelijk niet doet, valt het niet mee om de draad weer op te pakken. Ook vanwege de expliciet vertelde en soms onsmakelijke seksscènes is het boek niet geschikt voor al te onervaren lezers. Voor eindexamenkandidaten van havo en vwo is het wel te volgen.
Ondanks het feit dat ik geen echte Grunbergfan ben, zie ik wel in dat de schrijver een prachtige roman heeft geschreven die het waard is om op de literatuurlijst te plaatsen.
Voor sommigen zal de amusementswaarde hoog zijn. De literaire waarde is dat zeker.
Ik wil het boek op onze scholieren.comlijst met 4 punten waarderen.

Recensies

"Die klinische blik op de wereld vraagt veel van de lezer" http://www.parool.nl/paro...haar.dhtml

" Huid en haar’ blijkt net als de bestseller ’Tirza’ een vaardig geschreven zwarte zedenschets." http://www.trouw.nl/tr/nl...mens.dhtml

"Hij springt behendig van scène naar scène, schrijft dialogen waarin mensen prachtig langs elkaar heen praten (met regelmaat) en maakt goede grappen (soms), maar zijn personages zijn vlakke zetstukken van het spel dat de schrijver speelt - ze deren je niet. " http://www.groene.nl/2010...-als-markt

"Werkelijk in alle scènes blijft de markt werkzaam." http://www.volkskrant.nl/...-haar.html

"Huid en Haar heb ik snikkend van het lachen gelezen, om de waterval van aforismen en sick jokes, maar ook soms happend naar adem en met het zweet in mijn handen. " http://nrcboeken.vorige.n...t-laatst-0

Bronnen

Website van de schrijver

http://www.arnongrunberg.com/