Feitelijke gegevens

• 2012
• 300 pagina's
• Uitgeverij: Querido

Flaptekst

Eerste zin

Op 2 juni 2008 om twee uur ‘s middags zet de taxi me af bij Hotel Vertigo, 940 Sutter Street, tussen Jones en Hyde, niet ver van Union Quare. (blz. 7)

Samenvatting

Heden: het is 2008. De gepensioneerde architect Vincent van Zandt (68)  gaat naar een seminar in San Francisco. Een jaar ervoor is zijn vrouw Riet aan kanker overleden. Hij checkt in bij  Hotel Vertigo, dat genoemd is naar de film van de bekende regisseur Alfred Hitchcock. Hij is in 1957 betrokken geweest als uitwisselingsscholier bij de productie van de film, zij het erg op de achtergrond. Deze beroemde film gaat over het verschijnsel hoogtevrees. Vincent lijdt daar zelf ook aan, zij het dat zijn vrees gebaseerd is op het niet naar boven  durven kijken. De meeste mensen met hoogtevrees durven juist niet vanuit de hoogte naar beneden te kijken. In het hotel is de kamer die in de  film  wordt gebruikt als decor in ere hersteld. Maar al snel komen we te weten dat er in 1957 iets is gebeurd, waardoor Vincent het land is uitgezet. Het is de eerste keer sinds ruim 50 jaar dat hij weer in de VS is. Hij gaat naar het voormalige huis van Ellis, waarin nu een winkel is gevestigd. Hij hoort er van alles over de beweging van Synanon, waarmee hij in 1957 kennis had gemaakt, al had hij altijd gedacht dat het Cinnamon was.  Hij ontmoet op het congres een Nederlander Peter die denkt dat de bouwkundige  ideeën van Vincent van Zandt geïnspireerd zijn op de theorie van Heidegger, maar Vincent zegt dat hij die toen niet eens kende en dat alles is terug te voeren op de citaten van Hitchcock, die hij zeer heeft bewonderd. Af en toe fantaseert hij er wel gegevens bij en maakt hij zijn rol in het verleden wat groter dan die in werkelijkheid was.

Verleden: in 1957 woonde hij in Nijmegen als zoon van een apotheker. Hij verveelde zich op school, had wel een vriendinnetje Marleen maar vermaakte zich vooral door erotische tekeningen te maken van docenten. Niet iedereen op school  stelt dat op prijs. Vincent maakt in dat jaar gebruik van een uitwisselingsprogramma met Amerika. Dat kan ondanks zijn schorsing op school gewoon doorgaan, maar een week voordat hij gaat, schrijft de familie Ellis bij wie hij verblijft, dat ze verhuisd zijn. Dat is een slecht voorteken waar hij en zijn vader overigens niet bij stilstaan.

Wanneer hij in San Francisco aankomt, blijkt dat de familie Ellis bij de organisatie van een verslaafdenproject betrokken is. In het huis daarnaast worden verslaafden opgevangen. Hun filosofie is dat verslaving altijd je eigen schuld is. In dat huis ontmoet Vincent ook het meisje Lee Jones dat  zich midden in de nacht aanmeldt bij het tehuis. Hij besluit op haar verliefd te worden en gaat met haar mee naar The Chocolate Factory, een project om jonge initiatieven te steunen. In zijn vrije tijd (hij gaat niet naar school) maakt hij in de haven tekeningen van oorlogsschepen. Dan wordt hij door mijnheer Ellis gevraagd om bij de Second Unit van de film “Vertigo” te komen. Het is geen belangrijk werk,(hij moet veel zware dingen tillen), maar het verdient lekker en Vincent heeft allerlei dagdromen omdat hij denkt dat hij misschien zo wel bij de film kan komen. Ze moeten vooral op locaties opnamen maken, maar voorlopig maakt hij geen kennis met de sterren. Na één van de opnamedagen wordt Vincent ziek: hij heeft geelzucht opgelopen.

Heden: Wanneer Vincent bij zijn hotel terugkeert, staat er op de stoep een hoer die zich heeft gekleed als Judy Barton  uit de film. Eerst weigert hij met haar mee te gaan, maar daarna ervaart hij het als een kick om met een vrouw seks tegen betaling  te hebben die op Kim Novak in de film lijkt.  Hij wil zelfs dat ze (Tina met haar eigen naam)  de hele nacht bij hem blijft. Aanvankelijk weigert ze dat, maar nadat ze hem manueel bevredigd heeft, gaan ze eten waarna ze toch de nacht bij hem blijft. Ze hebben ook gewone seks, waartegen ze weinig bezwaar heeft, maar hij wil haar hoofd en geslachtsdeel tekenen en dat stuit bij haar op bezwaren. Toch mag hij het uiteindelijk tegen betaling doen. Wanneer hij de tekening klaar heeft en bijna duizend dollar voor het arrangementje Judy kan afrekenen, zegt ze dat het “Okay” is. Hij gaat ook verder met het onderzoeken naar de afkomst van Lee Jones en de beweging van Synonon. Hij gaat hiervoor naar een kenner die een studie heeft gedaan naar het verloop van de beweging. Die toont interesse wanneer hij zegt dat hij weet heeft van de beweging uit de eerste jaren.  In de archieven is echter niets meer terug te vinden van het adres van Lee.

Verleden: Uiteindelijk vertrekken mijnheer en mevrouw Ellis toch naar Santa Monoca en blijft de zus van Ellis achter in het huis. Ze zorgt min of meer voor Vincent. Die heeft een hekel om naar de onbekende school te gaan: Gallileo College en hij meldt zich zien. Joanna is ineens verdwenen en dan moet Vincent tijdelijk voor zichzelf zorgen. Hij heeft tekeningen van oorlogsschepen gemaakt en gaat die voor  1 dollar per stuk verkopen. Wel wordt hij in de gaten gehouden door de overheid. Een paar dagen later komt Joanna terug. Ze is dronken en kruipt ’s nachts bij hem in bed. Ze neuken. Hij zoekt contact met leerlingen van het College en die zorgen ervoor dat bij een inbraak al zijn gegevens verdwijnen. Hij heeft nu de tijd om via The Chocolate Factory waar hij Lee Jones ontmoete heeft aan de slag te gaan. Hij ontmoet er zelfs een keer Alfred Hitchcock, die een plan lijkt te hebben om in de fabriek een film te maken. Het grappige is dat hij de dikke man niet herkent, en pas later beseft dat hij tegenover de grote filmregisseur heeft gestaan. Hij is vergeten te vragen om een rol in een film. Hij heeft ook vergeten de verdwenen familiefoto’s van de familie Ellis terug te vragen. De familie heeft erom gevraagd, zegt Joanna, met wie hij intussen regelmatig seksueel contact heeft. Ze is ook niet meer zo passief in bed als daarvoor

Hij ontmoet de regisseur nog een keer in zijn villa  aan de kust. Niet lang daarna komt er een inval in het huis van Vincent. Hij wordt ervan verdacht spionagetekeningen van de oorlogsschepen te hebben gemaakt en vandalisme in school (bij de inbraak) te hebben gepleegd. Hij moet dus eerder naar Nederland terug en dat wordt niet door iedereen in dank afgenomen.

 Heden : Vincent gaat naar een boekwinkel waar hij  de soft erotische boekjes waarvoor hij vroeger tekeningen maakte, wil bekijken. Er is een levendige handel ontstaan, omdat de boekjes vaak geschreven zijn door bekende schrijvers, die er een bijverdienste aan hadden.

Vincent brengt enkele bezoeken aan Peter Bimmeldijk die weer begint over de relatie van Hitchcock in zijn bouwkundige ontwerpen. Ook brengt hij bezoek aan een man die  hij voor zijn werkgever moet aanspreken, Lyle Morraine, maar eigenlijk is het contact met die man al via anderen gemaakt. Dan bedenkt hij dat hij misschien via het telefoonboek contact kan krijgen met Lee Jones, maar de enige van de adressen die lijkt te kloppen qua leeftijd, is een zwarte mevrouw die waarzegster is. Ze voorspelt wel dat hij Lee Jones zal ontmoeten. Hij belt Curtis Ellis op, die in zijn plaats in Nederland was gaan studeren, maar het schiet niet erg op. Hij hoort wel dat de ouders van Ellis dood zijn en ook Janna leeft niet meer. Ze was namelijk 15 jaar ouder dan Vincent.

Vincent gaat ook langs bij een verwoed verzamelaar van alle rekwisieten die Hitchcock in zijn films gebruikte. Hij ziet dat de familiefoto’s van de man ook in zijn bezit zijn. Hij doet weer net of hij een aanval van vertigo krijgt en kan zo de foto’s ontvreemden. Het laatste hoofdstuk heet ook weer Hotel Vertigo: de receptionist heeft voor een soort reünie gezorgd door allerlei mensen die met Vincent van Zandt en de film te maken hebben uit te nodigen.

Zo kan hij de familiefoto’s teruggeven aan de familie Ellis. Curtis Ellis en zijn vrouw zijn er, maar ook de dochter (50 jaar) en de kleindochter van Joanna. Tot zijn verassing komt ook Lee Jones met haar echtgenoot naar de reünie. Ze was een dochter van welgestelde ouders die verslaafd was en een tijdje voor hoer speelde. Maar ze was door de politie teruggebracht en het was logisch dat het een vergeefse zoektocht naar haar is geweest, want ze leefde voort onder een andere naam: Clem Rosetto.

Maar de verrassing komt helemaal aan het einde, want de dochter van Joanna, Jean, zegt dat ze in April 1958 os geboren (Inderdaad, 9 maanden nadat Vincent met Joanna een seksuele relatie had) Jean is zijn bloedeigen dochter en hij sluit haar in haar armen.

Personages

Vincent

Vincent van Zandt is gepensioneerd (68) als hij weer terug naar de Verenigde Staten gaat. Zijn leuke vrouw Riet is een jaar ervoor overleden. Samen hebben ze geen kinderen kunnen krijgen. Hij is als 17-jarige in Amerika geweest en heeft er gewerkt voor de film van Hitchcock. In die tijd dagdroomde hij nogal over de toekomst en ook over seks met de vrouwen met wie hij omging. In Amerika heeft hij seks met een hoer die er alles aan doet om op Judy, de vrouw uit Vertigo, te lijken. Zijn zoektocht naar Lee Jones levert heel weinig op. In de flashbacks leren we Vincent kennen als een jongen die uitstekend tekeningen kon maken (van docenten, van oorlogsschepen, maar ook van soft-erotische tekeningen voor leesvoer). Hij laat zich seksueel verwennen door de 15 jaar oudere zus van mijnheer Ellis.

Lee Jones

Lee Jones is het raadselachtige, verslaafde meisje dat Vincent in 1957 ontmoet bij de Beweging van Synanon. Als hij later naar de Verenigde Staten terugkeert, gaat hij naar haar op zoek. Maar het is een vergeefse zoektocht, want Lee Jones is kort na zijn vertrek uit Amerika naar haar familie (van welgestelde ouders) teruggebracht en ze had onder een andere naam haar leven afgemaakt. Op de reünie ontmoet hij haar met haar echtgenoot. Uit haar reactie blijkt dat ze het weel leuke en wilde tijd heeft gevonden, maar dat de verliefdheid van Vincent destijds gewoon van één kant was gekomen.

Joanna Ellis

Joanna Ellis is de zus van mijnheer Ellis: ze verhuist niet mee naar Santa Monica en blijft min of meer voor de 17-jarige Vincent zorgen. Wat ze precies doet en vindt, wordt niet heel duidelijk, maar ze komt ’s avonds vaak dronken aan en wil dan met de 15 jaar jongere Vincent vrijen. Het klinkt allemaal vrij onbeholpen, maar wanneer Vincent 50 jaar later de VS bezoekt, blijkt dat hij een eigen dochter heeft, Jean.

Quotes

"Rond de kerstdagen van 1956 kreeg ik bericht dat ik toegelaten was tot het uitwisselingsprogramma van Youth for Understanding.“Hierbij delen we u mede dat Uw aanvraag voor een verblijf in de verenigde Staten van Amerika is goedgekeurd. Uw tijdelijke ouders zijn de heer en mevrouw S.Ellis." Bladzijde 27

"Pas na een dag kwam ik erachter dat het huis uit twee huizen bestond. In het eerste woonde de familie Ellis en daar was mijn slaapkamer. Het andere was een soort opvanghuis, daar woonden mijnheer en mevrouw Dettrich, zij hielden er toezicht, dacht ik eerst." Bladzijde 51

"Steeds vaker kwam Hitchcock mijn dagdromen binnen. Ik speelde een rol in zijn films, voerde gesprekken met hem, ik ontwierp plannen voor films, die ik aan hem voorlegde en waar hij urenlang met me over praatte. Ik stelde me voor dat hij mijn tekeningen onder ogen kreeg…." Bladzijde 124

Thematiek

Angst/ fobie

Zowel in de film van de bekende regisseur Hitchcock als in de roman gaat het om een dwingende obsessie. Vijftig jaar na dato wil Vincent van Zandt terug naar Amerika op zoek naar de vrouw die hij steeds in gedachten heeft gehad. Hij heeft last van hoogtevrees (angst om naar boven te kijken) en als gevolg daarvan kan hij na een aanval van hoogtevrees duizelig worden: die lichamelijk afwijking heet vertigo. De obsessie uit zich ook in de queeste naar Lee Jones. Hij heeft het meisje ontmoet in het huis van Ellis, waar ze ’s nachts als verslaafde was binnengekomen en zij had hem geïntroduceerd in de chocoladefabriek, waarin jonge mensen initiatieven namen om kleine bedrijfjes te stichten en zich zo in levensonderhoud te voorzien. Vincent is naast zijn enorme bewondering voor Hitchcock wiens ideeën via aantekeningen in het draaiboek van Vertigo hem aan het denken hebben gezet bij zijn latere ideeën over woningbouw. In zijn beginperiode als architect is hij enorm beïnvloed door Hitchcock voor wie een gebouw een soort wezen was dat verbonden kon worden aan het begrip Angst. Wie films van Hitchcock kent als Psycho (de man die zijn dode moeder opsluit in een verlaten huis) en Rear Window (een detective ziet vanuit zijn raam een moord plegen in een huis tegenover hem) weet hoe de denkbeelden van de regisseur door Vincent zijn overgenomen. Ten onrecht denkt men dat hij beïnvloed is geweest door de filosoof Heidegger.

Motieven

Seksualiteit

De obsessie voor vrouwen en seksualiteit (weer Hitchcock) is ook duidelijk aanwezig bij Vincent. In 1957 was hij stapelverliefd op Lee Jones, maar het kwam nooit verder dan wat klungelig zoenen. Toch heeft hij in die tijd heel vaak erotische tekeningen gemaakt die hij aan een uitgever verkocht om in zijn bestaan te kunnen voorzien. Als jonge puber werd hij ook seksueel ingewijd door Joanna Ellis. Het leidt uiteindelijk tot een biologische dochter die hij 50 jaar niet gekend heeft. De erotische tekeningen van neukende docenten maakt hij ook al op school in Nijmegen, als hij zich verveelde in de les. Wanneer hij 50 jaar later terugkeert naar San Francisco ziet hij voor het hotel de hoer Tina paraderen die zich net zo kleedt als de beroemde Kim Novak in de film Vertigo. Hij neemt haar mee naar zijn kamer, wil seks met haar en ook dat ze blijft slapen de hele nacht, maar wil bovendien haar “kut” tekenen. Met tegenzin geeft deze Judy toe. Het wordt een duur nachtje voor Vincent, maar hij heeft zijn lust tot het tekenen van vrouwelijke geslachtsdelen kunnen bevredigen.

Fantasie en werkelijkheid

In zijn fantasie maakt Vincent het verleden soms mooier dan het is. Hij fantaseert bijvoorbeeld over de rol die de Second Unit heeft gespeeld bij de totstandkoming van de film. “En zo werkten we allemaal hard mee aan een verhaal dat langzamerhand de werkelijke gebeurtenissen geheel overwoekerde. Een verhaal waarin de second unit een steeds grotere rol ging spelen en de nadruk kwam te liggen op de verkeerde omstandigheden waarin ik was beland. (blz. 245) Ook dagdroomt hij vaak waardoor werkelijkheid en fictie door elkaar heen lopen. Zie de volgende passage: Steeds vaker kwam Hitchcock mijn dagdromen binnen. Ik speelde een rol in zijn films, voerde gesprekken met hem, ik ontwierp plannen voor films, die ik aan hem voorlegde en waar hij urenlang met me over praatte. Ik stelde me voor dat hij mijn tekeningen onder ogen kreeg.”(blz. 124)

Opdracht

Voor Euf

Trivia

Het boek is gebaseerd op de beroemde film van Alfred Hitchcock, Vertigo. De flaptekst van de film is Vertigo speelt zich af in San Francisco. James Stewart vertolkt een detective met hoogtevrees, die de opdracht heeft gekregen om een vrouw met zelfmoordneigingen (Kim Novak) te volgen. Nadat hij haar met succes van een sprong in het water heeft gered, raakt hij langzaam maar zeker geobsedeerd door deze prachtige en verwarde vrouw.

Titelverklaring

De titel verwijst naar de beroemde film van Hitchcock , voor wie de hoofdfiguur veel belangstelling heeft getoond. De hoofdfiguur van de roman  is  zelf ook belast met de hoogtevreesfobie en de duizeligheid (vertigo) en in 1957 heeft hij meegewerkt aan de totstandkoming van de film. In 2008 vertrekt Vincent  naar San Francisco en hij logeert in het hotel met dezelfde naam.

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt verteld in een aantal hoofdstukken die wel een titel hebben, maar geen nummer (bijvoorbeeld Lee Jones, Grant Avenue, Billy Boy, Joanna, Hotel Vertigo). De hoofdstukken wisselen af tussen verhaalheden (2008) en verleden (vooral 1957 en 1958). Soms gebeurt dat zelfs per hoofdstuk. Maar omdat de schrijver gebruik maakt van cliffhangers, blijft de spanning tot aan het einde gewaarborgd.De structuur van de roman is dus niet-chronologisch.

Er is sprake van een ik-verteller die retrospectief (in de o.v.t.) vertelt wat er in 1957/1958 gebeurd is toen hij een bezoek aan Amerika bracht en hij deel uitmaakte van de crew van Hitchcock bij het maken van de film Vertigo.

Vijftig jaar later brengt de ik-figuur opnieuw een bezoek aan Amerika en nu vertelt hij overwegend in de o.t.t. omdat hij een onwetende meebelever is. Grappig is bijvoorbeeld de benaming van de beweging die zich bezig houdt met drugsverslaafden. In 1957 dacht de jonge Vincent dat deze beweging Cinnamon werd genoemd (wat  kaneel betekent) maar 50 jaar later weet hij dat de beweging Synanon moest worden genoemd.

Decor

Er zijn enkele duidelijke tijdlagen. In 1957 heeft de hoofdfiguur een uitwisseling meegemaakt naar San Francisco. Hij arriveert daar in de zomervakantie en verblijft er tot  april 1958.

In juni 2008 ruim vijftig jaar na zijn eerste bezoek aan Amerika, gaat hij opnieuw naar San Francisco.  Het verblijf duurt enkele dagen totdat hij aan het einde prettig verrast wordt.

In 1956/1957 woont Vincent nog bij zijn ouders in Nijmegen. Toch wordt er over die jaren heel weinig verteld. In de zomer van 1957 gaat hij met een uitwisselingsprogramma naar San Francisco en daar spelen vrijwel alle gebeurtenissen zich verder af. Hij keert terug naar Nederland, en er wordt kort nog iets verteld over wat hij na zijn terugkeer heeft gedaan, zoals zijn kennismaking met Rietje, maar de tweede tijdlaag speelt zich weer af in San Francisco. Vincent verblijft dan zelfs in het herdoopte hotel Vertigo. Daar vindt ook de slotreünie plaats die de receptionist ter ere van hem heeft georganiseerd. Daar ontmoet hij tenslotte zijn jeugdvriendin Lee Jones en zijn biologische dochter Jean.

Stijl

De stijl van Kees ’t Hart is helder en duidelijk. Het verhaal leest daardoor als een trein.

Over seksueel getinte passages doet de schrijver niet moeilijk. Hij beschrijft expliciet wat de handelingen zijn die er plaatsvinden. Een van de moeilijkste dingen die een schrijver moet overwinnen is het beschrijven van seks getinte scènes. Die worden namelijk snel vulgair. Dat is bij ’t Hart niet het geval.

-        “Ik teken haar met enkele forse halen,zoals ik dat zo vaak bij Rietje deed. De lippen van haar kut steken iets naar buiten, ze rimpelen, de clitoris is een klein bultje. Ze scheert zich niet, knip hoogstens te lange haren weg. (blz. 133)

-        Why are you laughing?  Ze streelde over mijn hondse pik. It’s Hitchcock”, zei ik “and there is no secret.” Ze spreidde haar dijen. Toen ik klaarkwam, likte ik haar mond.”(blz. 254)

De schrijfstijl is over het algemeen genomen erg prettig en nodigt uit tot snel verder lezen. Het was mijn eerste kennismaking met een roman van de schrijver en die is me goed bevallen.

Slotzin

In mijn andere hand klem ik het draaiboek van Vertigo. Opeens weet ik het. Ik zie het. Nu pas begrijp ik het. Ik weet het, natuurlijk weet ik het. April ’58. Negen maanden, Verdomme, ik weet het. Ik kan het zien. “Oh, I see”, zeg ik. I know, I see, I know.” Ik trek haar naar me toe. (blz. 297)

Beoordeling

Een spannende roman over heden en verleden en een man die op zoek is naar een vriendin uit zijn verleden. De film Vertigo van Hitchcock speelt op de achtergrond een belangrijke rol.

De schrijver kan zijn lezers tot aan het laatste moment boeien en dat is een knappe prestatie voor een verhaal waarin al aan het begin wordt verteld dat er iets is misgegaan. De stijl van de schrijver is prettig om te lezen.

Een aanrader. Het is bovendien leuk als je de beroemde film Vertigo van Hitchcock zou bekijken. Dan weet je ook een beetje waarnaar  in het boek  wordt verwezen.

Amusementswaarde voor jongens en meisjes: ruim voldoende.

 

Recensies

"De roman Hotel Vertigo van Kees ’t Hart is een fantastisch eerbetoon aan filmregisseur Alfred Hitchcock en een lofzang op de verbeelding. Een terugkerend en herkenbaar thema in het werk van ’t Hart is het onvermogen om in aanraking te komen met de wereld waar je bij wilt horen, met de mensen die je bewondert. Een effectieve manier om die contacten toch te leggen is ze te verzinnen, erover te dromen. " http://www.nrclux.nl/hote.../1052715/

"Met Hotel Vertigo, zijn negende roman tel ik, schreef Kees \'t Hart een magisch werk. \'t Hart schrijft een volkomen realistisch proza, geen zin is duister of vaag, en toch roept hij een volstrekt geheimzinnige wereld op, een wereld die er niet was geweest als hij die niet had beschreven. " http://www.groene.nl/comm...leest--56

"Deze roman doet je nadenken over obsessies. Net als hoofdpersoon Scottie (fenomenaal gespeeld door James Stewart) in Hitchcocks Vertigo wordt Vincent erdoor besprongen. Misschien wil hij er wel van af. Aan de andere kant: door die obsessies krijgt hij het gevoel dat hij werkelijk leeft. Net als Scottie heeft Vincent last van hoogtevrees; het is bij hem een soort omgekeerde hoogtevrees. Scottie kan niet goed naar beneden kijken en Vincent niet omhoog. Van die hoogtevrees willen ze beiden misschien wel genezen worden. Of toch niet? Want wordt het leven dan niet saai? " http://www.twenteuitdekun...-nijmegen

"Kees ’t Hart weet de lezer meteen in het verhaal te betrekken door het gebruik van teasers. ‘Kreeg ik hier al het idee dat ik nooit naar deze school zou gaan? Wat er ook gebeurde, mij zouden ze hier niet te zien krijgen?’ Er is iets bijzonders gebeurd in San Francisco, met een slechte afloop. Dat geeft ’t Hart al snel prijs, maar de ontknoping laat op zich wachten. Daardoor houdt het boek de lezer tot het einde in spanning. En dat is maar goed ook, want het verhaal kent een verrassend leuk happy end. " http://www.cultuurbewust....s-t-hart/