Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2015
• 346 pagina's
• Uitgeverij: Ambo/Anthos

Flaptekst

Eerste zin

Toen Hardy eenmaal begon te preken, wenste iedereen met heel zijn hart dat hij zijn mond had gehouden. Hij werd gezien als een optimistisch en gemoedelijk man die als Honolulu King met hawaïmuziek naam had gemaakt.

Samenvatting

Hardy Hardy (!)  is 80 jaar en runt nog steeds een Indonesische toko in Haarlem.  Zijn vrouw Christina is recent in een verzorgingstehuis opgenomen, omdat ze aan het dementeren is. Als hij een keer op bezoek komt, heeft een andere patiënt (mijnheer Visser) haar "versierd". Op zijn leeftijd is Hardy nog jaloers ook.

Hardy heeft in de zestiger jaren in een populaire band gespeeld, Honolulu Kings, maar de muziekstroming van hawaïmuziek was snel voorbij. Er zijn nog drie leden over. Het contact met zijn enige dochter Aswina is niet zo goed, maar daar staat tegenover dat zijn kleindochter Synne bij hem in de zaak helpt en haar studie geschiedenis daardoor verwaarloost. Zij is wel blij met haar opa.

Hardy mag toetreden tot de sektarische loge van de vrijmetselarij en moet daartoe een belofte van geheimhouding afleggen. Ook zal hij binnenkort een toespraak (het bouwstuk) moeten houden voor de leden van de loge. Hardy verkoopt niet alleen Indisch eten, maar is ook het geweten van de Indische gemeenschap. Op zijn gettoblaster heeft hij honderden interviews met Indische mensen over de oorlog, de jappenkampen en de bersiap opgenomen. De bersiap is de opstandige periode van de Indonesiërs tegen de blanke overheersing na de Tweede Wereldoorlog en de voorloper van de Revolutie.

Hardy wordt woedend, als hij ziet dat tegenover hem een Japans sushirestaurant komt volgens de formule 'All you can eat." Hij haat Japanners en de Amerikaanse  atoombommen op Hirosjima en Nagasaki keurt hij goed. Omdat het niet zo goed gaat met het geheugen van Christina, laat hij op aanraden van de verpleegkundige in België een dure pop namaken, die ook nog op Aswani lijkt. Die spreekt er haar schande over uit.

Synne vindt dat vriend Olaf een leek is op het gebied van seks en ze gaat vreemd met David van der Linden, een beroemde architect, die wel heel wat van seks af weet en haar wel orgasmes kan bezorgen. Om haar dicht in de buurt te hebben, wordt ze oppas voor de twee kinderen van David.

Hoogtepunt van de intrige is het moment waarop Hardy zijn bouwstuk voor de loge houdt. Hij vertelt over zijn Indische verleden en onthult dat zijn familie uitgemoord is door Indonesiërs tijdens de bersiap. Als wraak heeft hij met enkele anderen negen mensen vermoord. De loge is ontzet: er is een moordenaar in hun midden. Ze moeten zich over hem beraden.

Hardy is daarnaast van plan weer te gaan optreden met de band Honolulu Kings. Maar hij is al tachtig en twee leden zijn er niet meer. Hij schrijft een auditie uit. De piepjonge vrouw  Aaf (60 jaar) meldt zich aan.

Synne Blom neukt zich suf met David en hun relatie gaat steeds verder. Hij nodigt haar ook uit om mee te gaan naar Parijs, maar vertelt er niet bij dat zijn vrouw ook mee gaat. De desillusie reageert Synne af op de vrouw en ze doet niet wat die wil met de kinderen. Ze moet later naar een psycholoog om haar frustratie van zich af te kletsen. Als compensatie voor de mislukte trip laat David een supersize tweepersoonsbed bezorgen. Dan krijgt hij de ruimte om haar te verwennen. Maar Synne heeft het wel een beetje gehad met hem.

Broeder Anton moet van de loge onderzoeken hoe het zit met Hardy's verleden. Hij krijgt van Synne en Aswani een doos cassettebandjes met interviews  mee die hij zal afluisteren. het zijn lotgevallen van Indische mensen. Tijdens een diner met twee andere leden en hun vrouwen bespreekt hij de toestand met Hardy. Hij is zelf positief over Hardy.

Hardy blijft vol wraak tegen de jappen in zijn straat en op een nacht kalkt hij de ruit van het restaurant vol met liters sambal. Aswani keurt die actie af, vindt het ook niet goed dat hij weer gaat optreden en is van mening dat hij rijp is om zelf opgenomen te worden. Synne Blom krijgt als eerste te horen dat de loge positief beslist heeft over het bevorderen van Hardy Hardy tot "hoger loon."

Er komt een kentering in de houding van Hardy als de Japanse moeder van de eigenaren van het restaurant in de toko  haar verhaal komt doen. Ze belicht de andere kant, nl dat  niet alle Jappen slecht zijn en dat haar eigen familie erg geleden heeft onder de vallende atoombommen. Zelf heeft ze oogletsel overgehouden aan de bommen.

Maar nog verrassender is het laatste hoofdstuk. Omdat Hardy zich in een Beachcklub in Zandvoort voorbereidt op een eerste optreden van de Honolulu Kings, doet Synne  die dag de toko. Er komt een man binnen die beweert dat hij een broer van haar opa is. De familie is namelijk niet uitgemoord, maar Hardy heeft hen zelf dood verklaard. Hij wil wel contact met zijn broer. Synne die het gesprek op de gettoblaster heeft opgenomen, verstopt het cassettebandje bij de andere.  Ook spoelt ze het 06-nummer door de wc-pot. Ze heeft ook een besluit genomen in haar relatie tot David. Die kan mooi alleen naar New York en zij zal haar weg vervolgen met Olaf, die haar komt ophalen uit de toko.

 

Quotes

"Van oude oorlogswonden heeft Christina geen last. Ze heeft maar één grote wond en dat is het feit dat ze slechts één kind kon krijgen. Voor de komst van Aswani kreeg ze twee miskramen en na haar geboorte werd ze niet meer zwanger. Dat is haar grote pijn en dat is meer dan ze kon verdragen. Christina is gevoelig, overgevoelig." Bladzijde 53

"Geknield met de hand op de bijbel hoorde hij zichzelf de woorden herhalen die door de Achtbare Meester werden voorgelezen. Ik verbind mij ertoe het maconnieke geheim te bewaren en nooit zonder toestemming iets te zeggen of te schrijven waarover wat ik betreffende de orde gezien of gehoord heb." Bladzijde 72

"Synne kan zich niet voorstellen dat deze fragiele vrouw, die lijkt vervaardigd van papier-maché, als meisje gedwongen werd om in een kuil vol stront te staan met om haar nek een houten bord met IK BEN EEN DIEF . Gedreven door honger had ze tijdens de Japanse bezetting eten gepikt voor haar familie. Toen ze werd betrapt lieten de Japanners haar in die kuil staan, de stront reikte tot haar knieën. De stank rook ze nog, zei ze tegen Hardy en zijn gettoblaster." Bladzijde 75

"Maar wat valt er op te tellen? Alles is één grote aftreksom geworden. Oom Nono en tante Niki zijn dood. net als de Honolulu Kings. Christina laat hem in de steek. De jappen hebben zijn straat bezet. De ellendige constatering neemt Hardy te grazen als de onderstroom in de Indische Oceaan." Bladzijde 130

"Eenmaal buiten, in de duisternis, namen we hen een voor een te grazen. We vertelden wie we waren en waarom we wraak namen. In anderhalf jaar tijd schoten we negen moordenaars dood. We keken hen allemaal in de ogen voordat we schoten. Altijd in de borst, nooit in de rug. Dat vonden we laf en laf waren we niet. We waren dapper en zonder vrees." Bladzijde 155

""Hardy voldoet inderdaad niet aan regel 1. Hij is niet van goede naam", zegt broeder Philip. Hij kijkt met een grimas die voor innemend moet doorgaan naar Marga. "Zijn levenswandel is, op zijn zachtst gezegd, verwerpelijk en daarom kan hij niet binnen de loge blijven. Iemand die negen mensen doodschiet, kan en mag niet beloond worden met hoger loon."" Bladzijde 279

Thematiek

Wraak / bloedwraak / eerwraak

De drie termen voor wraak komen letterlijk in de tekst van de roman voor. (blz. 160), namelijk wanneer Broeder Anton voor zijn loge van de vrijmetselarij moet gaan uitmaken of na het voorlezen van het bouwstuk door Hardy Hardy de man kan worden voorgedragen voor een "hoger loon." Hij krijgt de beschikking over een krat met cassettebandjes met interviews met slachtoffers van het jappenkamp en de bersiap en komt tot de constatering dat Hardy uit wraakmotief heeft gemoord. Hij weet de leden van de loge zover te krijgen dat ze Hardy aanvaarden als lid. Maar in het allerlaatste hoofdstuk krijgt Synne te horen van een halfbroer van Hardy dat de familie helemaal niet is uitgemoord tijdens de bersiap. Hij zou dus de negen moorden niet hebben mogen plegen. Maar als Hardy heeft gelogen over het uitmoorden van zijn familie, heeft hij dan ook niet gelogen over zijn moorden? Bijvoorbeeld om indruk te maken op zijn omgeving. Daarover wordt in de tekst niets gezegd. In ieder geval heeft Hardy een hekel aan zijn Japanners. Als symbool daarvan geldt de wraak die hij pleegt tegenover de eigenaren van een Japanse "All you can eat. 's Nachts smeert hij de ramen van het restaurant vol met tien liter sambal. Dan komt later de moeder van de twee jongens vertellen over de gevolgen van de atoombommen op Nagasaki en Hirosjima. Hoewel hij het niet goed wil toegeven, wordt Hardy wel getroffen door een verhaal en lijkt er een moment van vergeving te komen.

Motieven

Het geheim

Hardy heeft jarenlang geheim gehouden dat zijn familie helemaal niet tijdens de bersiap is omgebracht. Hij heeft dat verzonnen, omdat hij hen dood had verklaard. Synne besluit voor haar zelf dat dit altijd een geheim zal blijven. Ze bergt het interview goed verborgen op en spelt het telefoonnummer door de wc. Een ander geheim is de erecode die de loge van de Vrijmetselaars zweert als er een nieuw lid wordt ingewijd. Synne hoort in het laatste hoofdstuk als eerste dat de familie van Hardy helemaal niet is uitgemoord. Ze neemt het gesprek op, maar verbergt het op een manier waarop het geheim nooit kan uitkomen. Ook het telefoonnummer spelt ze door de wc.

Seksualiteit

Synne is vrij openhartig over de seks die ze heeft met David en die haar meer bevrediging en orgasmes oplevert dan het onhandige knoeiwerk van Olaf. Als symbool laat David een groot tweepersoonsbed aanrukken voor Synne. Maar dat is na Parijs en Synne neemt een besluit niet met hem verder te gaan.

Vader-dochterrelatie

De relatie van Hardy tegenover zijn dochter Aswani is niet goed. Ze is zijn enig kind, maar ze keurt af wat hij doet. Toppunt van afkeuring is wel dat hij in België een levensechte pop Aswani heeft laten maken voor zijn dementerende vrouw Christina. Aswani vindt dat echt te gek voor woorden. Tot een goed gesprek komt het vrijwel nooit en als hij weer met zijn band wil gaan optreden, denkt ze dat hij psychisch niet in orde is. Daartegenover staat dat Synne Blom juist wel goed met haar opa kan opschieten. ze verdedigt hem altijd en ze helpt ook altijd in zijn toko: ze heeft zelfs haar studie geschiedenis eraan gegeven en wil een mbo-opleiding tot kok volgen. Ze besluit ook het geheim van haar opa (dat zijn familie niet is uitgemoord) sub stola te houden.

Muziek

Hardy heeft uitgemaakt van een illustere band die Honolulu Kings heette en in de zestiger jaren furore maakte. Maar de muziekstijl was ouderwets en moest het afleggen tegen jongere stromingen als rock en disco. In 2015 krijgt Hardy het in zijn kop om nog een keer op te treden. Dat zal gebeuren in een Zandvoortse beachclub en als dat goed gaat zullen ze misschien optreden tijdens een festival in Hawaï.

Inwijding

Hardy ondergaat een inwijdingsritueel bij de loge van de Vrijmetselarij. Hij zweert o.a. geheimhouding over alles wat er met de loge te maken heeft.

Overspel

Synne blom heeft een vriendje Olaf, maar ze gaat vreemd met de architect David van der Linden. Hij gaat vreemd omdat hij met een weliswaar saaie vrouw is getrouwd.

Dementie en geheugenverlies

Christina is aan het dementeren en wordt verzorgd in een tehuis. Hardy gaat bij haar op bezoek en laat op aanraden van een verpleegkundige een pop maken die heel erg op Aswani lijkt. Hij moet ook lijdzaam toezien dat ze haar geheugen verliest en zelfs met een andere man "scharrelt."

Wo ii : nederlands-indiã« / jappenkamp

In het verleden van Hardy heeft de oorlog en het Jappenkamp en de periode daarna (de bersiap) een grote rol gespeeld in zijn leven. Hij heeft altijd beweerd dat zijn familie uitgemoord werd (wat niet het geval was) en hij heeft tientallen slachtoffers van de oorlog geïnterviewd om zo een oraal Indisch Museum op te bouwen. Hij heeft een bloedhekel aan Japanners en dat is goed te merken als er een sushirestaurant All you can eat tegenover zijn toko wordt geopend. Hij smeert op een nacht de etalage vol met tien liter sambal. Tijdens zijn toespraak tot de loge van de vrijmetselaars (een ritueel bouwstuk) vertelt hij daarover.

Motto

Dragonfly out in the sun you know what I mean, do'nt you know
Butterflies all havin'fun yoy know what I mean
Sleep in peace when day is done that's what I mean
And this old world is a new world|And a bold world for me|
It's a new dawn
It's a new day
It's a new life
For me
Ans I'm feeling good.
(Nina Simone "feeling good")

Een cursus in wonderen
Lees 33 : Er is een andere manier om naar de wereld te kijken.

 

Opdracht

Voor John
en voor Lucy, Wester en Flint.

Trivia

In haar verantwoording geeft de schrijfster aan dat haar roman gebaseerd is op een waargebeurde geschiedenis in een Nederlandse loge van de vrijmetselarij waar een broeder in 1988 een verhaal hield over zijn verleden waarin hij 17 mensen zou hebben gedood tijdens de bersiap.

Bij de roman is een CD gevoegd waarin twee nummers van de Honolulu King (Hawaïmuziek) staan. De moderne lezer kan zich daarmee een voorstelling maken hoe deze (uitgestorven) muzieksoort heeft geklonken.

Titelverklaring

Honolulu King verwijst naar de band die na de oorlog in de jaren zestig furore maakte met Hawaimuziek. De band ging daarna ten onder door de opkomst van andere muziekstromen, maar in de 21e eeuw wil de 80-jarige Hardy Hardy de muziek nieuw leven inblazen. Ze organiseren een comeback in een Zandvoortse Beachclub. Hoe dat afloopt wordt niet meer verteld. 

Structuur & perspectief

Er zijn 31 hoofdstukken zonder titel. Het verhaal van de 80-jarige Hardy Hardy wordt vrijwel chronologisch verteld. Uitzonderingen zijn hierop het "bouwstuk" dat hij moet voorlezen bij de loge van de vrijmetselarij en dat voornamelijk over zijn Indische verleden gaat en het hoofdstuk waarin een oude Japanse vrouw vertelt over de dagen na het werpen van de eerste twee bommen op Hirosjima en Nagasaki.

Het perspectief wisselt: er zijn diverse personale vertellers in de o.t.t.
- de 80-jarige Hardy Hardy : de belangrijkste verteller
- zijn kleindochter Synne vooral over haar verhouding met David
-  broeder Anton van de loge van de Vrijmetselaren als hij gesprekken voert met logegenoten
Er lijken ook enkele passages auctoriaal verteld te worden: o.a. de korte proloog.
 

Decor

Het verhaalheden is 2015. Hardy wordt in 1935 geboren en hij  is tachtig jaar. Een tweede achterliggende tijdlaag is de periode van de Tweede Wereldoorlog en de periode van de bersiap in Indië kort daarna. Die periode tekent het verhaal van Hardy Hardy.

De toko van Hardy Hardy is gelegen in Haarlem. Het verhaalheden speelt zich voornamelijk daar af. Met uitzondering van de twee hoofdstukken waarin kleindochter Synne met haar minnaar verblijft in Parijs. Op de achtergrond speelt het Indische verleden van  Hardy, waarover hij vertelt in zijn bouwstuk aan de leden van de vrijmetselaarsloge. 

 

Stijl

Anne Gine-Goemans is een echte verhalenverteller. Dat was ze ook in de eerste twee romans Ziekzoekers en Glijvlucht. Dat houdt in dat haar stijl en  woordgebruik heel toegankelijk is. Ook voor de jeugd. Ze is expliciet in scènes waarin seksualiteit een rolletje speelt. Vaak combineert ze dat met een licht ironische schrijfstijl.
Ook haar beeldspraak is duidelijk, al zit er natuurlijk wel eens een overtrokken beeld bij.

Enkele metaforen uit deze roman:
(blz. 23) " Toen Olaf vannacht over haar clitoris wreef alsof het een kraslot was ergerde ze zich ook, maar ze had gezwegen."
(blz. 29) "Synne grinnikt. Zijn Hawaïaans hemd zou inderdaad geen gezicht zijn bij deze Hollandse broeder. Zijn lichaam doet haar denken aan een zompig casinobrood dat uit een regenplas is gevist".
(blz. 122) Wees maar niet bang. het is niet zo'n soort kus. Hoewel zijn tong niet in haar kwam, is haar mond verdoofd, alsof ze bij de tandarts vandaan komt. Ze legt twee vingers op haar lippen.
(blz. 123) Sinds zijn vrouw zijn naam niet meer weet, drukt er een rotsblok op hem.
(blz. 158) Schoonzoon Peter-Paul zat erbij als een reservespeler die levenslang veroordeeld was tot de dug-out.
(blz. 334) "Heel mooi". Hardy kijkt naar Aaf Spaan in de operajurk, die als een feniks uit de as van de vier oude Kings verrijst.

Slotzin

Zonder aarzeling gooit Synne het telefoonnummer in de pot en ze trekt voor de zekerheid twee keer door. Vanuit de toko hoort ze haar naam. Ze werpt een blik in de spiegel en haalt het elastiekje uit haar haar. "Gaat het wel goed met je?"vraagt Olaf bezorgd. Hij staat vlak voor haar en streelt haar wang. "Je ziet bleek." "Uitstekend", zegt Synne en dat meent ze. "Beter dan ooit."

Beoordeling

Beste Anne-Gine Goemans,
Had a.j.b het laatste hoofdstuk weggelaten. Hardy had met zijn geheim het graf in moeten verdwijnen en de lezer met hem. Wat moeten we ervan denken dat de familie van Hardy helemaal niet is uitgemoord en dat hij hen zelf dood verklaard heeft? Het overigens goed opgebouwde verhaal krijgt daardoor zo'n verrassende wending die m.i. niets toevoegt. Alleen zet die mij tot nadenken: betekent dat ook dat hij de negen moorden niet gepleegd heeft? Jammer dat je  als rasverteller de lezer alsnog een klap in zijn smoel geeft. Tijdens het lezen vond ik al wel dat er iets minder goede hoofdstukken in het verhaal zaten, maar door de pakkende stijl kom je daar wel overheen. Zo is de functie van Synne Blom niet heel duidelijk, behalve dan dat ze n de roman garant staat voor een portie gezonde Hollands-Indische  seks, (De stille kracht?)  al zal ze menig moderne en vermoeide vrouw een gevoel van minderwaardigheid bezorgd hebben met de opmerking dat ze maar liefst zeven uur achter elkaar kan vrijen en dat het haar ook lukt om  maar liefst zeven keer achter elkaar klaar te komen. Menig man houdt zijn agenda al klaar, hoewel....
[Daar staat wel een prachtige one-liner tegenover van een clitoris als kraslot. zie onder stijl]
Het laatste hoofdstuk ben ik echter niet te boven gekomen... Nu ben ik wel eens meer als lezer door een schrijver te pakken genomen, (ik bedoel niet in een thriller, waar dat is een genrekenmerk) maar vaak kon ik daar juist bewondering voor opbrengen. Deze keer was het anders: een gevoel van teleurstelling overviel me: vanwege het onthulde geheim. Dus geen held maar een oorlogsmisdadiger, die Hardy.

Niettemin is het boek misschien wel aardig om te lezen voor vwo-leerlingen. Een combinatie met andere boeken over ons Indische verleden ligt dan wel voor de hand:
Multatuli -Max Havelaar
Louis Couperus - De stille kracht 
Adriaan van Dis - Indische duinen
Marion Bloem - Geen gewoon Indisch meisje 
Pauline Slot - Soerabaja 
Theodor Holman - Familiefeest

Een andere invalshoek is boeken met "een (oorlogs) geheim" op je lijst te combineren. Dat zijn vaak spannende romans.
Jessica Durlacher - De held 
Leonie Jansen- Het geheim
Ernest van der Kwast - De IJsmakers
Griet op de Beeck - Vele hemels boven de zevende
Vonne van der Meer - Zondagavond

Recensies

"De schrijfster prijst in een video haar boek aan : Why I love this book" http://www.whyilovethisbo...lulu-king/

"Pakkend interview met de schrijfster over de bronnen van haar roman. Lezen." http://www.hebban.nl/arti...ne-goemans

"Honolulu King is een uitwaaierend verhaal dat de lezer meeneemt naar een periode in de Nederlandse geschiedenis waar bijna niemand meer iets van af weet. Het is vol, en de verhaallijnen zijn niet allemaal even interessant. Maar het grootste minpunt zit hem aan het einde, waar het verhaal een totaal nieuwe wending krijgt die de hele geschiedenis van Hardy Hardy in een ander daglicht gesteld wordt. Dit doet de roman tekort en is overbodig. Gelukkig gaan er 340 boeiende pagina’s aan vooraf." http://www.hebban.nl/rece...olulu-king