Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2017
• 114 pagina's
• Uitgeverij: Holland Park Press

Flaptekst

Eerste zin

Onweer, daar schrok hij vroeger altijd zo van. Niet van de flitsen, want die zag hij toch niet, maar van de knallen.

Samenvatting

Het boek begint met een anekdote van Otto over onweer. Hij vindt het verschrikkelijk dat hij de bliksem niet kan zien (omdat hij blind is) en deze dus niet aan kan zien komen. Hij schrikt altijd van de knal en neemt het de mensen die wel kunnen zien kwalijk dat ze hem niet waarschuwen voor deze knal, aangezien zij het eerder zien dan hij het kan horen.

Otto vertelt over het instituut, waar hij goede vrienden is met Harm. Harm was zijn grote voorbeeld en wilde in alles op Harm lijken. Samen pestten zij een hoop andere jongens met wie zij samen op het blindeninstituut zitten. Veel van de jongens konden hen niet te baas, maar eentje wel, Edwin. Edwin kon nog een klein beetje zien, waardoor hij veel gemakkelijker streken kon uithalen bij Otto en Harm. Hij trapte hen vaak neer, en rende dan snel weg.

Otto vond de school op het instituut niet leuk. Hij nam zijn lessen niet serieus (waar hij soms later spijt van kreeg) en deed zijn best niet. Wat hij wel leuk vond, was zijn eigen illegale radiozender. Na school maakten hij uitzendingen waarin hij vertelde wat hij die dag had beleefd, en deed hij oproepjes.

Een tijdje later had Otto zijn examen voor het lopen met een stok. Hij moest een tijdje zelfstandig met de stok door de wijk lopen, met een docent achter hem om hem te controleren. Op een gegeven moment wordt hij eigenwijs en rent hij als er als een gek vandoor. Dit gaat fout, en hij raakt gewond en belandde in het ziekenhuis van het instituut. Hij had een hoofdwond opgelopen maar was niet ernstig gewond. Hij was bang dat Harm hem maar dom vond, maar die vond hem juist wel stoer.

Een paar dagen later willen Harm en Otto weer een streek uithalen, door in het karretje te gaan zitten waarin eten wordt rondgebracht. Als Otto er eenmaal in zit duwt Harm hem echter hard tegen een boom, waardoor Otto vast komt te zitten. Harm bleek boos te zijn op Otto. Harms glazen ogen waren gestolen, en hij was ervan overtuigd dat Otto dat gedaan had. Dit was niet het geval.

Alle mensen van het instituut gingen samen op kamp naar Dwingelo. Sonja, Otto's vriendinnetje, ging ook mee. Toch had Otto er geen zin, maar hij ging toch mee. Eenmaal daar had Otto het niet naar zijn zin. De tent was niet fijn en de wc's waren te ver weg. Ze speelden wel een leuk spel op de camping. Otto wilde snel weg, en werd toen ziek. Er werd besloten dat hij terug mocht naar het instituut om daar beter te worden. De laatste nacht moest hij naar de wc, maar raakte hij verdwaald. Hij was het zat en poepte in de buitenlucht. Later bleek dat hij op de speurtochtkaart had gepoept.

Toen hij terugkwam op het instituut werd hij opgewacht door zijn vader, die hem mee zou nemen naar huis. Zijn vader vertelde dat Otto's moeder was gestopt met drinken. Toen ze thuiskwamen bleek dit echter helemaal niet waar, want ze roken de geur van drank. Toen ging zijn moeder naar een afkickkliniek. Otto bezocht haar een tijdje later, toen ze beter was van haar verslaving. Hij vond deze periode maar saai, er gebeurde weinig.

Otto werd verteld dat hij naar een ziende school mocht, wat hij erg fijn vond om te horen. Zijn vader zou naar Amerika verhuizen voor een nieuwe baan bij een krant. Zijn instituutsgenootjes vonden het jammer dat Otto wegging. Harm deed alsof hij het niet vond maar Otto merkte het toch. Sonja vond het ook erg. Gelukkig kon Otto regelmatig bij de ouders van Sonja langs en met hen mee op vakantie. Dat vond Otto erg fijn, hij voelde zich al snel thuis bij hen. 

Het boek eindigt met een scène dat een onbekende 'hij' het instituut in de fik steekt. 

Personages

Otto

Otto is de centrale hoofdpersoon in het verhaal. Hij is een blind jongetje van 11 jaar oud. Hij woont op het blindeninstituut. Hij heeft het daar niet altijd naar zijn zin en is niet erg fanatiek op school. Hij is goed bevriend met Harm. Hij maakt graag radio en wil dit later ook gaan doen.

Harm

Harm is de beste vriend van Otto. Otto kijkt erg naar hem op, hij vindt Harm zijn grote voorbeeld. Harm heeft geen echte ogen meer, maar glazen, waar hij vaak grapjes mee uithaalt. Samen met Otto haalt Harm vaak streken uit. De vriendschap neemt wat af wanneer Harms ogen worden gestolen en hij Otto hiervan verdenkt.

Sonja

Sonja is het vriendinnetje van Otto. Hij leert haar op de tast kennen. Aan het eind van het verhaal trekt Otto soort van bij Sonja en haar ouders in, waar hij zich heel snel thuis voelt, veel sneller dan hij bij zijn eigen ouders deed. Verder leren we Sonja niet heel erg goed kennen.

Edwin

Edwin is een jongen op het blindeninstituut. Hij is de enige in de groep die nog wel een beetje kan zien, waardoor hij makkelijk streken kan uithalen bij Otto en Harm. Hij schopt ze vaak en rent dan snel weg. Otto en Harm hebben een hekel aan Edwin. Verder leren we Edwin niet heel erg goed kennen.

Otto's ouders

Otto's ouders lijken niet zo betrokken bij hem. Otto ziet ze zelden. Otto's moeder is verslaafd aan drank en moet op een gegeven moment afkicken. Otto's vader lijkt een aardige man, hij vangt Otto op na het kamp. Otto's vader verhuist aan het eind van het verhaal naar Amerika.

Quotes

"'s Avonds kwamen mijn ouders op bezoek. (...) Ik was nooit blij als ze kwamen, ze hoorden hier niet. Ouders waren voor thuis. Ze waren voor één weekend per maand, en dat was al moeilijk genoeg. Ik kende ze niet goed. Ik twijfelde eraan of ik wel echt een kind van hen was." Bladzijde 31

"Ik was niet bang. Ik zat naast Sonja. Sonja was lief. Ik had een keer met haar gewipt, maar omdat zij veel zwaarder was dan ik ging dat niet goed. Ze was al veertien en zat in de eerste klas mavo. Daar zou ik volgend jaar ook heen gaan. Ik hoopte dat ze zou blijven zitten." Bladzijde 47

"'We hebben geneukt met Oost-Duitse piemels!' riep Pieter. Hij sprong op en neer. Juffrouw Kootje werd boos. Ze was jaloers. Het werd ons verboden 'dat woord', zoals juffrouw Kootje het noemde, te gebruiken. Op straffe van een stuiver boete per overtreding. Zo heb ik met neuken mijn hele zakgeld er doorheen gejaagd, ik kon het gewoon niet laten, ik kon er niets aan doen." Bladzijde 75

"Zo. Ik mocht dus van Hak naar de ziendenschool. Van Elmer wist ik het zo net nog niet. Misschien zou hij het wel afketsen op het kussentje of op het belletje trekken bij Van Halen. Mocht dat zo zijn, dan zou mijn vader hem eens wat bijbrengen over de ziende kinderen. Die deden nog veel ergere dingen. Die gooiden rotjes in brievenbussen. Dat deden wij niet. Omdat er hier nergens brievenbussen waren." Bladzijde 90

"Na een week zei ik net als Sonja al papa en mama tegen haar pleegouders. Het kostte me geen enkele moeite. Ik zeg het nu nog." Bladzijde 112

Thematiek

Thuis

Het thema is het vinden van een thuis. Otto voelt zich eigenlijk zowel thuis bij zijn ouders als op het instituut niet echt thuis en is hier wel telkens, al zij het onbewust, een beetje naar op zoek. Ook een plekje in de maatschappij die ingericht is op zienden voelt niet als thuis voor de blinde Otto. Aan het eind komt dit goed doordat hij zich thuis voelt bij Sonja's ouders.

Motieven

Blind

Gedurende het hele verhaal wordt er slim gebruik gemaakt van het feit dat Otto en veel anderen niets kunnen zien. Dit zorgt ervoor dat er grappige dingen gebeuren (zoals het poepen in de buitenlucht) maar maakt ook dat het verhaal op een specifieke manier wordt verteld.

Opdracht

Voor Mariska, mijn vrouw

Trivia

Vincent Bijlo, de auteur, is zelf ook blind.

Titelverklaring

Het instituut heet zo omdat het verhaal plaatsvindt op het blindeninstituut waar Otto verblijft. Hij beschrijft de dingen die hij daar meemaakt. Het instituut is dus een centrale plaats in het verhaal.

Structuur & perspectief

Het verhaal heeft geen duidelijke hoofdstukken. Er wordt regelmatig doorgesprongen naar een nieuwe pagina, maar nieuwe hoofdstukken worden verder door niks gemarkeerd. Af en toe wordt de verhaallijn met Otto doorbroken door kleine stukjes tekst van verhalen die Otto schrijft, deze staan dan schijngedrukt. 

Het verhaal is geschreven vanuit een ik-persoonsperspectief, namelijk dat van Otto. In de kleine verhaaltjes er tussendoor is er een alwetende vertellersperspectief, in de derde persoon geschreven. 

Decor

Het decor van het verhaal is voornamelijk het instituut waar Otto verblijft, maar ook deels zijn ouderlijk huis en het huis waar Sonja woont.

Qua tijd is het verhaal gesitueerd in de jaren zeventig. Het verhaal beslaat ongeveer een schooljaar.

Stijl

Het boek is geschreven in een hele leuke, grappige stijl. Omdat het vanuit het perspectief van Otto geschreven is en hij een grappige, licht cynische blik heeft op alles wordt er op een grappige manier verslag gelegd van alles dat hem overkomt. 

Slotzin

De banden piepten toen zijn nieuwe ouders, Sonja en hij wegreden, voor de allerallerlaatste maal, de ziendenschool tegemoet. As en rook, dat was alles wat nog restte van het instituut, en of die rook zwart was, hij zou het niet kunnen zeggen.

Beoordeling

Het instituut is een grappig klein boekje. Vanwege het blindenperspectief krijgt de lezer een hele bijzondere kijk op de wereld. Het boek leest door de anekdotische stijl snel weg en is op een grappige, engagerende manier geschreven. Er is niet een hele sterke duidelijke verhaallijn, wat enerzijds leuk is maar anderszijds soms wel lastig grip op te krijgen. Ik kan het boek wel aanraden!

Recensies

"Het is dit kinderlijke onbegrip en Otto’s frisse blik op de wereld die Het instituut de moeite waard maken." https://bazarow.com/recen...instituut/