Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2014
• 222 pagina's
• Uitgeverij: Nijgh & Van Ditmar

Flaptekst

Eerste zin

Ik was gestopt met seks, voorgoed, dat wist ik zeker. Alleen moest Mustafa zich nu niet gaan staan uitrekken, pal voor mijn neus. Niet kijken. Gewoon niet kijken naar dat streepje haar daar op die buik van hem, dat tevoorschijn kwam nu zijn T-shirt omhoogschoof. Niet op letten. Enkel op de hond letten.

Samenvatting

Deel I 2013 (Hoofdstuk 1-6)
De veertigjarige ik-vertelster Elise heeft een dierenasiel in Heiloo. Daar werkt ze met vrijwilligers.  In de eerste zin van de roman heeft ze seks afgezworen, maar als dan de heel jonge Marokkaan Mustafa als vrijwilliger in haar buurt komt, is ze dat voornemen meteen alweer vergeten. Op straat ziet ze later in een prullenbak een krantenartikel over Raaf, een vriendje van twintig jaar geleden. Toen (1993) is ook een andere studentenvriend (Jacob) om het leven gekomen. Elise lijkt zich daar schuldig over te voelen. Ze volgt met haar huidige vriendin Joke een zweverige cursus over de heilzame werking van stenen, maar gelooft er zelf helemaal niet in. Aan het einde van de avond laat ze een zware steen op de voet van Joke vallen. Als ze thuis is, wordt ze bezocht door Mustafa, die flink te keer gaat met haar. Het voornemen (een tijdje zonder seks) is ze snel vergeten.

Deel II 1993 (Hoofdstuk 7-25)
Elise heeft een ruige seksrelatie met Raaf (een kunstenaars student): hij kan het wel vier keer op een dag. Dan komt er een nieuwe bewoner in hun studentenflat. Jacob Ebeling (een 23-jarige bijzondere jongen, die heel verlegen overkomt.) In huis is er naast Raaf nog een tuttige studente Froukje die Raaf de Brugkut noemt. Het is erg smerig in de flat als de zeer nette ouders van Jacob hem komen afleveren. Hij is een sukkeltje en de tegenpool van de seksistische Raaf, maar gek genoeg mogen de jongens elkaar wel. Raaf vertelt op een dag dat Jacob erg verliefd op haar is. Ze wil Jacob graag op andere gedachten brengen, want ze vindt hem niet meer dan aardig. Hij moet er ook wat vlotter uit gaan zien en ze gaat op een dag met hem kleren kopen.

Op een avond in maart 1993 wil Raaf met het stel vrienden naar “Het feest van de eeuw” gaan, maar het wordt een fiasco. Ze gaan daarom daarna naar een Amsterdams cafeetje waar ze met zijn allen “Truth or Dare” gaan spelen. De meeste ”dares” bevatten een opdracht om met elkaar te zoenen. Iedereen doet het met iedereen: gevolg is een echte zoenorgie, maar Jacob wordt overgeslagen en loopt weg. Elise vindt het zielig en bovendien zoent Raaf met een ordinair mokkel Stella. Uit o.a. wraak  en medelijden gaat ze met Jacob naar bed, maar hij moet het wel geheim houden. De volgende dag wordt ze van haar baantje weggeroepen. Jacob is helemaal niet goed geworden en moet worden gereanimeerd. Hij sterft onder hun handen en Elise voelt zich heel schuldig aan zijn dood. Heeft het orgasme zijn dood veroorzaakt? De begrafenis is emotioneel: Jacobs ouders en zus Margot spreken, evenals Raaf.

Margot is een stijve trut en Elise wil de poes Harry van Jacob aan haar geven, maar ze wil die niet hebben, als ze die haar later aanbiedt. De relatie van Elise en Raaf is intussen uit. Elise besluit Harry zelf te houden en gaat terug naar Alkmaar waar haar ouders wonen.

Deel III 2013 (Hoofdstuk 26-38)
Terug in het heden meldt Elise dat ze veelvuldig seks heeft met de veel jongere Mustafa, maar dat gaat haar wel tegenstaan. Ze is er een beetje te oud voor geworden: hij kan haar zoon wel zijn.  Ze wil een reünie voor haar ex-studentengenoten  organiseren, maar dat wil Mustafa niet, omdat ze dan wordt herenigd met haar vorige vriendje Raaf. Ze knikkert hem meteen eruit.  Ze voelt er niets bij.

Ze gaat op internet op zoek naar de adressen van de anderen. Bij de voorbereiding ontmoet ze haar vriendin Joke weer die nu met krukken loopt (als gevolg van de zware steen die op haar voet is gekomen). Ze heeft weer een nieuwe heilsleer Empty- Ness (het volmaakte gevoel voor leegte c.q. alles leren loslaten) gepromoot door ene Amrashi. Bij toeval komt die Amrashi in haar huis, want het is de persoon Froukje (De brugkut) uit haar studententijd. Die heeft een relatie aangeknoopt met Raaf. Ze raken op een bepaald moment met elkaar in gesprek  en ze vertelt dat Raaf ook een schuldgevoel over heeft gehouden aan de dood van Jacob. Ze waren namelijk samen kort ervoor erg veel gaan drinken. Froukje zegt dat ze Jacob nog steeds kan voelen en bekent dan aan Elise dat ze hem ontknaapt heeft en dat ze ook gezien heeft dat hij het met Elise op de bank in de woonkamer deed. Elise voelt zich “genaaid” door Froukje en loopt weg. Dan komt ze bij toeval Margot tegen (zus van Jacob) en die vertelt haar het volgende nieuws. Jacob wist twee jaar voor zijn dood al dat hij een zwakke plek in een ader had en dat hij niet lang te leven had. Hij leefde er maar gewoon op los in de wetenschap dat hij dood zou gaan.Niemand hoeft dus een schuldgevoel te hebben . Ook Raaf niet. Joke is blij dat ze haar goeroe Amrashi heeft ontmoet, neemt haar mee  en Raaf blijft achter in het huis in Heiloo. Elise belooft zichzelf “een presentje”.

Personages

Elise

Elise is een doortastende vrouw (eigenaar van een asiel) die in haar leven veel seksuele partners heeft gehad: ze is er letterlijk wel klaar mee, zegt ze. Maar de jonge Marokkaan Mustafa moet er kort daarop toch aan geloven. Als hij haar bedankt voor de seks moet ze terugdenken aan 1993, toen ze de jonge student Jacob had ontknaapt. Een dag daarna is hij dood en twintig jaar lang heeft Elise een schuldgevoel over zijn dood. Ze wil een reünie met haar oude vrienden organiseren en dan blijkt dat ze ten onrechte het schuldgevoel heeft gehad. Froukje heeft Jacob al eerder de seks geleerd. Naïef is dat natuurlijk wel een beetje: aan seks zul je niet doodgaan. Elise moet niets hebben van zweverige therapieën waar haar vriendin Joke bij zwijmelt. Uiteindelijk blijkt Froukje zo’n new-age-maniak te zijn. Alles komt uiteindelijk goed met Elise. In zin 1 heeft ze seks afgezworen, in de laatste zin weet ze er wel weer raad mee.

Raaf Blitz

Raaf Blitz is haar ex-vriendje die in zijn studententijd(1993) met jan(na) en alleman het bed deelde. Hij is ruig in zijn mond en let nergens op. Onder de ogen van Elise vrijt hij met anderen. Maar hij heeft een schuldgevoel aan de dood van Jacob overgehouden (ze gingen samen zuipen) Hij heeft een datingsite gemaakt en zo Froukje die hij eerst de Brugkut noemde aan de haak geslagen. Van de ellende is hij weer gaan zuipen. Hij ontmoet gelukkig Elise weer en aan het einde hebben ze letterlijk en figuurlijk een “happy end.”

Jacob Ebeling

Jacob Ebeling maakte in 1993 een sullige indruk, maar blijkt uiteindelijk toch een ander imago te hebben. Hij wist toen al dat hij een zwakke plek in zijn ader had en wist op slinkse wijze van zijn zwakte een sterk punt te hebben gemaakt. Hij kroop zowel met Froukje als met Elise het bed in. Daarna mocht van hem de dood toeslaan. Eigenlijk een beetje schijnheilig dus, want daardoor hebben zijn studievrienden twintig jaar lang een rotgevoel gehad over zijn dood.

Froukje/Amrashi

Froukje is een enorme truttebol als ze in 1993 de kamers deelt met Raaf en Elise. Maar ze is helemaal niet zo netjes en geprogrammeerd als ze zich voordeed. Ze is met Jacob naar bed gegaan. Kreeg de pest aan Elise omdat die ook met hem neukte. Ze is via en lange omweg in de esoterie terecht gekomen en neemt natuurlijk op die manier mensen in de maling. Ze verkoopt haar new-age-denkbeelden aan slaafse volgers en geeft overal lezingen. Minder onschuldig dan je in haar studententijd mocht vermoeden.

Quotes

"Steeds opnieuw legde Raaf het met graagte uitgebreid uit. Dat de artsen het ook niet leken te begrijpen, hoe het ko dat zo’n jonge jongen zomaar. Maar het bleek dat hij een fatale bloeding had gehad. Een zwakke plek op een slagader die geknald was. “Als een binnenband”, zei Raaf tegen woe het maar horen wilde. " Bladzijde 148

"“Jacob? Echt niet. Het is eenmalig. En geheim. Zeg dat je dat snapt. Anders ga ik nu niet bewegen”. Toch nog een grapje, dat was goed. “Wat?” Hij richtte zich een beetje op. Ik duwde hem weer omlaag. “Zeg het nou”. Nu deed hij zijn ogen open. “Ik neem het geheim mee in mijn graf. Goed zo? “Hm ja”, zei ik en bewoog. Het duurde niet lang. “O Elise”, zei hij. “Dank je, dank je zeer.” " Bladzijde 116

"“Hoe bedoel je dat hij het wist?” “De zwakke plek op zijn slagader was twee jaar eerder al ontdekt. Hij had een goede, lieve arts, die zei: neem het ervan, jongen, nu het nog kan, doe wat je wilt, leef je uit, want lang gaat het niet duren. Ja, echt waar. Mijn moeder wilde hem niet laten gaan, maar hij moest en zou, om te groeien zover hij kon.” " Bladzijde 220

"“Wanneer”, zei ik op de drempel. “Wanneer had Jacob seks met jou?” “De eerste keer… aan het begin van de lente. Het was koud op dat dak. En de laatste keer? Niet lang voor zijn dood. Maar toen zag ik hem met jou- o wacht, je wee natuurlijk niet dat ik dat weet. Nou ja, ik weet dat, Elise. Ik zag dat hij ook met jou naar bed ging, op de bank, in onze woonkamer, die die nacht van dat mislukte feest. Dat was zo vreselijk.” " Bladzijde 215

Thematiek

Schuld (gevoel)

Na de dood van Jacob Edeling heeft Elise twintig jaar lang een schuldgevoel. Ze denkt dat hij na de seks met haar aan een gesprongen hartslagader overleden is. Daarmee kan ze maar moeilijk uit de voeten. Het komt allemaal weer bij haar boven als ze artikel over haar ex-vriend Raaf in de krant ziet. Ook de Marokkaan die haar bedankt voor de seks doet haar terugdenken aan 1993. Later blijkt dat ook Raaf met eens schuldgevoel rondloopt: hij was de dagen ervoor met Jacob gaan zuipen en hij denkt ook dat de gesprongen slagader zijn schuld is. Jammer voor beide personages, want Jacob wist al lang dat hij een zwakke plek had in zijn adergestel en dat het ieder ogenblik kon gebeuren.

Motieven

Het geheim

De familie Ebeling heeft twintig jaar lang zijn mond gehouden over de fysieke toestand van Jacob. Hij wist dat hij een zwakke plek in zijn slagader had, maar niemand die er een woord over repte tegen Raaf en Elise. Die hebben daardoor ten onrechte twintig jaar lang een schuldgevoel gehad.

Religie

In de roman geeft Elise nogal af op bijgeloof en bepaalde therapieën. Ze maakt de cursus van Joke belachelijk waarin alles om stenen draait. Laat expres een zware steen op Jokes voet vallen en later beschrijft ze Froukje /Amrashi ook op een belachelijk manier. Judith Eiselin drijft de spot met esoterie.

Seksualiteit

Raaf en Elise lusten er in de negentiger jaren wel pap van. Beiden hebben los-vaste seksuele relaties. Ook in de jaren daarna vindt Elise het wel lekker. Ze neemt zich voor het niet meer te doen in regel 1 van het verhaal. Maar ze is het snel vergeten als Mustafa in haar omgeving opduikt. Het gaat echter meer om seks dan om de liefde. In het laatste hoofdstuk besluit ze ook nog een keer met Raaf het bed in te duiken.

Schoolleven

Vooral de hoofdstukken die in 1993 spelen gaan over het ruige studentenleven. Ze leven er met zijn allen maar een beetje op los: maken rommel, hebben los-vaste seksrelaties, zuipen, wonen in een anti-kraakpand. etc.

Dierenliefde

In de roman komen diverse passages voor waarin de personages hun liefde voor het dier tonen. In 1993 waren dat de poezen (Harry die eigenlijk Horrowiz heette) en later noemen zowel Elise als Raaf hun poezen Harry. Elise heeft een asiel gestart en de hond die in het begin van de handeling wordt gebracht, blijft een rol spelen. Hij is groot en sterk: ze noemt hem Zen en hij blijft bij haar in huis in Heiloo wonen.

Motto

Er zijn twee motto’s die het karakter van oneliners hebben.
Het eerste luidt:
“Vroeger is later niks
Kom morgen terug
Kijk wat er is veranderd. (Eva Gerlach, “Nok”, Kluwen 2011)

Het zijn mooie dichtregels die prachtig passen bij de inhoud van het boek. Bij een reünie kijk je anders aan tegen wat er in het verleden is gebeurd. Dat overkomt Elise in deze roman. Ze denkt steeds terug aan de dood van Jacob. Twintig jaar later lijkt de oorzaak van zijn dood ergens anders te liggen.

Het tweede motto is: “Van alles maken we tenslotte een mooi verhaal”.( Peter van Gestel. Die dag aan zee, 2003)
Ook dat is een oneliner die geldt voor herinneringen.
 

 

Titelverklaring

De titel komt twee keer letterlijk in de tekst van de roman Op blz. 103 zegt Raaf in 1993 het volgende: “Vanavond, vanavond,” zong hij weer, terwijl hij in volle glorie langs stoof. “Het feest van de eeuw! Het is zover. Iedereen komt, en iedereen gaat, zelfs de Brugkut is van de partij”

Het betreft dan de organisatie van een groot feest waar de studenten-vrienden van 1993 naar toe zullen gaan. Het is eind maart/begin april, maar het feest gaat uiteindelijk niet door. Elise gaat die avond wel met de sullige student Jacob Ebeling naar bed. Het feest van de eeuw voor hem?  Een dag later is hij namelijk dood.

Twintig jaar later wil zij een reünie met De Vrienden organiseren. Opnieuw wordt dat het feest van de eeuw. Op blz. 190 zegt Joke, de vriendin van Elise: “Als je geaard bent, zei zij, “moet je visualiseren waar je op hoopt. Waar hoop je op? Dat deze reünie het feest van de eeuw wordt, krijg ik de indruk. Minstens. Als ik al die hapjes zie.”

Op die reünie hoort Elise eindelijk een antwoord op de vraag waar ze al twintig jaar mee rondloopt. Ook een feestje voor haar dus. 

Structuur & perspectief

De roman heeft drie delen die weer worden onderverdeeld in korte hoofdstukken die een nummer maar geen titel  hebben. De onderverdeling is als volgt:
Deel I   2013 (Hoofdstuk 1-6)
Deel II  1993 (Hoofdstuk 7-25)
Deel III 2013 (Hoofdstuk 26-38)

Het verleden wordt op die manier tussen twee delen van het verhaalheden ingeklemd. Dat is een vaak voorkomende structuur, zeker als het vertellende personage graag wil terugkijken naar wat er in het verleden is gepasseerd.

Het perspectief berust bij de veertigjarige Elise  die al twintig jaar rondloopt met een schuldvraag. Heeft zij de dood van Jacob Ebeling op haar geweten?
Elise vertelt in alle drie delen in de o.v.t. Ze is dus een achterafvertellende ik-figuur.
Het verhaal een open maar happy einde.

Decor

Over de tijd hoeft in deze roman geen onduidelijkheid te bestaan. In de titels van de delen komen twee tijdlagen terug: 1993 en 2013. De dood van Jacob krijgt een datum mee: 1 april 1993. Dat is een cruciaal element in de tijdlaag van 1993.

In 2013 woont de vertelster Elise op haar eentje  in Heiloo vlakbij de woonplaats van haar ouders (Alkmaar), maar het deel dat zich in 1993 afspeelt, is geheel gesitueerd in het studentenwereldje van Amsterdam. Elise en Raaf  bewonen een antikraakpand (een oude drukkerij) vlak bij de Wiegbrug in Amsterdam.

 

Stijl

Judith Eiselin heeft al tien jeugdboeken op haar naam staan. Dit is haar eerste roman voor volwassenen. De toon is licht en humoristisch, waardoor er een zekere vertelafstand ontstaan. Daarvan zijn in deze roman meer dan voldoende voorbeelden te vinden. Dat maakt het lezen prettig. Enkele voorbeelden:
-(blz. 17) Raaf wilde vroeger beroemd worden, liefst als cabaretier. Het leek hem nog te lukken ook, destijds. Wat zou er van zijn podiumcarrière  zijn geworden. Zou hij intussen piano hebben leren spelen? Destijds was “Fur Elise” het enige wat hij kende, maar hij wist het te brengen. Hij kon het hebben. Raaf kon alles hebben. En iedereen.
-(blz. 41- de eerste keer seks met Mustafa) Twee verbijsterde poezen staarden me aan vanuit de slaapkamer, waar de deur op ene kier stond. Ik kneep mijn ogen geruststellend toe: baasje ligt er een beetje mal bij, maar baasje vindt het goed wat er gebeurt. Baasje zit immers niet op slot en baasje is immers niet van steen. Wel jammer van de geur. Pal naast mijn hoofd stonden de etensbakjes van de katten.
-(blz. 41) Mijn broek werd afgestroopt, tegelijk met mijn onderbroek. Ik keek naar het plafond terwijl hij zonder verdere plichtplegingen in me kwam, kleiner en onhandiger dan verwacht. Er zat een barst in het plafond die me nooit eerder was opgevallen. Misschien moest ik het trappenhuis eens laten schilderen.
-(blz. 191- de beschrijving van Amrashi/Froukje) De vrouw had veel weg van een tot leven gewekte bedoeïenentent. Er wapperden allerhande witte lappen en doeken om haar heen en ze droeg een soort tulband. De man had het duidelijk zwaar, met haar achterop. Hij zwoegde voort, het hoofd gebogen. De zon scheen ongenadig op zijn kale kruin, een roze cirkel in het zwart. Zijn lijf was plomp en zwaar. Maar aan de schouders herkende ik hem dan toch. Het was hem. Raaf.
-(blz. 196) De tenen van Froukje in haar sandalen waren eindeloos lang. Er leek wel een kootje te veel aan te zitten. Wie, ouder dan zes, droeg er nou sandalen? Ik zou persoonlijk nog liever mijn tenen amputeren. Het was echt geen porum.

Ook haar metaforen zijn herkenbaar, duidelijk en vaak grappig. Het is mede  daardoor een leuk verhaal om te lezen. Zeker voor jonge lezers en lezeressen, dus middelbare scholieren van havo en vwo-niveau. Misschien dat volwassen lezers net even iets meer willen.

Slotzin

Het feest was voorbij, de orde hersteld, binnen sliep Zen op de bank. Alsof er niets was gebeurd. En wat was er in feite ook gebeurd? Het melodietje werd boven opnieuw ingezet. Ik gooide de theedoek van mijn schouder, rende de trap op. Ik hield wel van restjes.

Beoordeling

"Het feest van de eeuw" is een feestje om te lezen voor jonge lezers. Vooral de thematiek (seks, liefde, de dood van een student, daarmee samenhangende schuldgevoelens) zal veel jonge lezers aanspreken. De stijl is helder en humoristisch  en noopt tot verder lezen. Voor een volwassen lezer zal Judith Eiselin misschien iets te veel uitleggen. Maar het is ook voor die groep een prettig te lezen roman. Voor leerlingen kan het natuurlijk geen kwaad als een boek heel duidelijk is zonder al teveel dubbele bodems. De vooruitwijzingen en terugverwijzingen, de spiegelingen en de symboliek eenvoudig in deze roman aan te wijzen.  Daarom bijna een modelroman (en dus een aanrader)  voor onze doelgroep.

 

Recensies

"Een goeie eerste zin kan een mens acuut rechtop doen zitten. \'Ik was gestopt met seks, voorgoed, dat wist ik zeker.\' Hoe dat zo? En voor je het weet, ben je halverwege de roman van Judith Eiselin (1970), Het feest van de eeuw, haar debuut voor volwassenen. Eerder schreef ze met succes voor jongere lezers. Die moet ze ingepakt hebben met haar fris bruisende verteltrant. Want laat dat meteen gezegd zijn: de stijl van Eiselin sprankelt als een glas prosecco. Haar roman is onbekommerd licht en lenteachtig, terwijl er inhoudelijk net genoeg te verteren valt" http://www.volkskrant.nl/...eeuw.html

"En zo is dit boek van alles wat. Een beetje psychodrama, een beetje satire, een beetje ontwikkelingsroman, een beetje streekverhaal. De grote greep ontbreekt. De geschiedenis suddert grappend en grollend voort, naar een zoetsappig happy ending in Heiloo. Misschien kan Eiselin zich de volgende keer van een wat minder oppervlakkige en goedlachse kant laten zien. Iets meer grimmigheid kan geen kwaad. De zweep erover! " http://www.nrclux.nl/het-.../1162881/

"Een eenvoudige compositie dus, met af en toe behoorlijk voorspelbare situaties. Om het de lezer nog gemakkelijker te maken, zet Eiselin na de flashback een aantal feiten van de huidige situatie nog eens op een rij, voor het geval de lezer ze vergeten was. Blijkbaar schat Eiselin haar lezer niet hoog in. Gelukkig zorgt de naïviteit van de personages voor vermakelijke passages, maar wil Eiselin een roman schrijven die meer dan vermakelijk is, dan mag ze de volgende keer hogere verwachtingen hebben van haar lezer " http://www.8weekly.nl/art...even.html

"Het feest van de eeuw is een prima debuut. Judith Eiselin heeft een vlotte pen, haar stijl is kort en bondig, met onder de oppervlakte vaak ook iets van humor of zelfspot. Sterk is ook de mooi opgebouwde spanningsboog. Eiselin geeft in het eerste deel genoeg aanwijzingen die nieuwsgierig maken en ook daarna weet ze de aandacht vast te houden door subtiele hints, die je soms op een dwaalspoor brengen. Waarom gaat Jacob bijvoorbeeld naar de psychiater? Hij is toch niet depressief? Zou dan toch zelfmoord de oorzaak zijn? En waarom zegt hij dat hij op de valreep nog iets anders gaat doen? Welke valreep? Ik vond Het feest van de eeuw een aangename kennismaking met deze schrijfster en hoop dat ze door blijft gaan met het schrijven van zowel jeugd- als volwassenen literatuur. " http://curledupbook.blogs...eeuw.html