Hannibal door Michael de Cock

Feitelijke gegevens

• 2012
• 235 pagina's
• Uitgeverij: Schuyt België

Flaptekst

Eerste zin

Het had geregend de dag dat mijn vader stierf.

Samenvatting

Hannibal is veertien wanneer zijn vader gedood wordt door de vijand. De vader van Hannibal - Hamilcar Barkas - is de leider van het Punische leger en de gezworen vijand van Rome. De familie Barkas komt uit Carthago in Noord-Afrika. Na een burgeroorlog was er weliswaar vrede, maar de schatkist was compleet leeg en dus had Hamilcar Barkas de opdracht gekregen om Iberië te veroveren. In principe is het zijn bedoeling om alleen nieuwe steden te stichten om aan zijn rijk toe te voegen, maar de plaatselijke bevolking verzet zich. Voor wie zijn kant koos, was Hamilcar Barkas goed en rechtvaardig, maar voor wie zich tegen hem keerde was hij hard en meedogenloos. Doordat Hannibal als jongen getuige is geweest van de manier waarop zijn vader diens tegenstanders martelde, heeft Hannibal zich heilig voorgenomen om nooit in de handen van de vijand te vallen. De Raad van Wijzen is akkoord gegaan met een vredesvoorstel van Rome waarin heel veel van de Carthagers geëist wordt.Nu de vader van Hannibal overleden is, wordt zijn zwager Hasdrubal de Schone tot opvolger benoemd. Hasdrubal is een stuk diplomatischer dan de vader van Hannibal was, hij lost de problemen meer op als een zakenman die deals sluit. In de tijd dat Hasdrubal aan de macht is, sticht hij de stad Cartagena. De Massilioten voelen zich bedreigd door het ontstaan van Cartagena omdat het een handelsconcurrent zou kunnen staan en dus sturen ze een boodschap naar hun oude bondgenoot: de Romeinen. De Romeinen komen polshoogte nemen en maken opmerkingen over de rijkdom van de stad. Hasdrubal herinnert ze eraan dat ze de romeinen belasting betalen vanwege het vredesverdrag en dat dat niet kan als ze geen geld hebben. De Romeinen eisen dat de Puniërs nooit met een wapen in de hand de Ebro over zullen steken. Hasdrubas stemt in als ook Rome zich aan de gemaakte afspraken houdt en Carthago respecteert. Op een dag wordt Hasdrubal neergestoken door een gezant en dan wordt Hannibal op 26-jarige leeftijd de nieuwe leider van het leger.

Wanneer Hannibal Saguntum binnenvalt, is dat het startsein van een grote oorlog. Volgens Hannibal heeft hij het recht om dat te doen omdat Saguntum aan hun kant van de Ebro ligt, maar Rome zegt dat Saguntum hun oude bondgenoot is zonder daarbij rekening te houden met het feit dat de stad oorspronkelijk verdeeld was, maar dat iedereen die aan de kant van Carthago stond is afgeslacht of weggejaagd.
Hannibal gaat op zoek naar bondgenoten tegen Rome, maar in de Raad der Wijzen is niet iedereen even blij met zijn werkwijze. Hannibal wilt Rome in het hart treffen en wilt ze dus in Italië aanvallen. Over zee kan hij Italië niet bereiken omdat de Romeinen daar veel sterker zijn materieel gezien dus wil hij met een gigantisch leger van soldaten, olifanten en paarden de Alpen overtrekken. Om dat te doen, moet hij zijn vrouw Himilce en zijn pasgeboren zoon achterlaten. Ook zijn ene broer, Hasdrubal, blijft achter om het thuisfront te verdedigen.

De reis kost Hannibal jaren en een heleboel manschappen en dieren, maar hij wordt een steeds zelfverzekerdere leider. Er doen zich weliswaar problemen voor onderweg, maar Hannibal weet heel lang iedere strijd te winnen. Wanneer het leger uiteindelijk het noorden van Italië bereikt, is het leger gehalveerd en zijn de manschappen sterk verzwakt. Om op krachten te komen, plunderen ze dorpen en maken de plaatselijke bevolking tot krijgsgevangenen. Wanneer het zo uitkomt, biedt Hannibal de krijgsgevangen de kans op vrijheid als ze bereid zijn voor het Punische leger te vechten in gevechten onderweg.

Zodra Hannibal op het punt staat om Rome binnen te vallen, laat hij Hasdrubal val huis komen om hem te steunen in de strijd. Intussen wordt Cartagena ingenomen door de vijand. Hannibal heeft daardoor na de oorlog geen thuisbasis om naar terug te keren. De koeriers die Hasdrubal heeft gestuurd, worden onderweg onderschept waardoor de Romeinen weten dat hij onderweg is. Niet veel later wordt Hannibal het afgehakte hoofd van zijn broer gebracht.

Terwijl Hannibal zich zo druk richt op Rome richt zijn vijand Scipio zich op de thuisbasis van Hannibal: Afrika. Wanneer zijn hulp gevraagd wordt in Afrika, besluit Hannibal daarheen te gaan omdat zijn manschappen inmiddels te verzwakt zijn om het in Rome nog ver te kunnen schoppen. Hannibal probeert vrede te sluiten met Scipio maar die stemt niet in waardoor Hannibal alles verliest.

Hannibal vlucht maar nu is hij verraden en staat hem een wreed lot te wachten. Niet voor niets zwoer hij nooit in handen van de vijanden te vallen en dus heeft hij al jaren een poeder in zijn ring zitten waarmee hij zichzelf van het leven berooft voor de vijand daar de kans toe krijgt.

Personages

Hannibal

Hannibal is een slimme, dappere leider die een uitdaging niet uit de weg gaat. Hij weet op slinkse wijze vaak de tegenstander te slim af te zijn, maar zijn jeugd, macht en overwinningen maken dat hij blind is voor minder voor de hand liggende gevaren die maken dat hij uiteindelijk alles kwijtraakt. Hij heeft een groot gevoel van trots en hecht sterk aan zijn eigen eer en die van van zijn naasten en volk.

Quotes

"Nauwelijks een uur na onze aankomst lieten we het dorp in lichterlaaie achter. Nog even en alleen het puin en het zwartgeblakerde hout zouden eraan herinneren dat hier ooit mensen hadden gewoond. De inwoners stonden sprakeloos toe te kijken hoe alles in vlammen opging. Mannen en vrouwen zagen hoe het werk van maanden in amper een uur verloren ging. Hun huizen waren geplunderd, hun bezittingen geroofd. De oogst, die ze zorgvuldig in grote kruiken hadden opgeborgen en bewaard voor het najaar en de winter, werd buitgemaakt en op de rug van muilezels weggevoerd. Het vee werd meegenomen. Het broze vaatwerk voorzichtig in doeken opgeborgen. Net als de fijne juwelen en sieraden, die de vrouwen nog snel hadden proberen te verstoppen, toen ze de vijand zagen naderen. De huisraad werd in grote manden en korven geladen. Ketels, potten, aarden kommen, fijne messen, dolken en allerlei gereedschap, hamers, beitels, bijlen, lange en korte zwaarden, alles werd verzameld om naar Carthago te worden verscheept. Onbruikbare spullen werden stukgeslagen en op de grond achtergelaten. Het zou samen met de rest van het dorp in vlammen opgaan. Het gehuil van kinderen en het gekrijs van moeders klonk schril boven het gedraaf van paarden en het knetteren van het razende vuur dat het dorp in de as legde. Ik zou dat vuur van de wraak nooit vergeten. En bij elk dorp dat we later in de as zouden leggen, zou ik terugdenken aan die dag." Bladzijde 26

"Die avond kon ik de krekels als vanouds horen sjirpen in het veld. Luid. Een dag eerder had ik ze niet gehoord. Ik denk soms dat ze die dag niet sjirpten. Misschien durfden ze niet, zo denk ik soms, uit angst dat het woeste, allesvernietigende wapengekletter ook hen zou treffen. Of misschien keken ze verontwaardigd de andere kant op bij het aanschouwen van zoveel bloedvergieten en barbarij. Maar waarschijnlijk was het geluid van de oorlogsmachine, het roffelen op de schilden, het schallen van de trompetten, het schreeuwen van de soldaten, het knetteren van de vuren en alle andere geluiden, zo oorverdovend geweest dat er van de krekels niets te horen was. Nu was de vlakte bij Cannae voor de eeuwigheid weer aan de krekels. 'Generaal Barkas!!' klonk het in de verte. 'We hebben hem gevonden. We hebben het lichaam van de consul gevonden!' Toen ik naar beneden keek, was de jongen die ik net te drinken had gegeven, gestorven. De laatste kracht had hem verlaten, en daarmee ook het leven. Ook zo gaan mensen dood. Je kijkt even opzij en ze zijn er niet meer. Zijn strottenhoofd ging niet meer hortend op en neer. De pijn was uit zijn ogen verdwenen. Ik bukte me, streek zijn oogleden dicht, zoals hij me gevraagd had. Mijn hele lijf deed pijn. Ik liep verder tussen de stapels lijken, die bij duizenden op de grond lagen, in de vlakte bij Cannae. In de verte hoorde ik triomfantelijk geschreeuw. Er was weer een dag voorbij. De eindzege was vlakbij, en dat stemde mij mild. Er was genoeg gemoord, vernietigd en geplunderd. Nog even en de zon zou ondergaan. Nu was ze nog een eierdooier die hemelbreed en rood uiteinde. Als de grond." Bladzijde 135/136

Thematiek

Coming of age

De manier waarop Hannibal zich ontwikkelt en van zijn fouten leert, is een belangrijk aspect van het boek.

Motieven

Oorlog: algemeen

Het hele verhaal draait om de oorlog die Hannibal tegen Rome voert. Ook over eer, trots, liefde voor het vaderland en over hoe hoogmoed voor de val komt.

Trivia

Het boek is van illustraties voorzien telkens wanneer een nieuw deel begint.

Titelverklaring

Hannibal is de naam van de historische figuur om wie het hele boek draait.

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt verteld vanuit de ik-persoon. In dit geval is die 'ik' Hannibal zelf die terugkijkt op zijn leven en de fouten die hij heeft gemaakt. Het grootste gedeelte van het boek vertelt hij gewoon als een soort reisverslag (dus het verslag van gebeurtenissen in het verleden) maar tegen het einde wisselt het perspectief een aantal keer naar het heden waarin Hannibal als een verloren oude man op zichzelf en zijn verleden reflecteert.

Decor

Het verhaal speelt in de derde eeuw voor Christus in Spanje, Gallië, Italie en het noorden van Afrika.

Stijl

Het boek is een beetje als een reisverslag geschreven. De stijl is niet heel opmerkelijk, er wordt niets aangedikt of extra dramatisch uitgelicht. De verteller vertelt gewoon vrij droog de historische feiten zonder daar vaak een waardeoordeel over uit te spreken.

Slotzin

Ik ben niet bang. Waarom zou ik? Slechts één oog moet ik sluiten. Het andere is geoefend in de nacht.

Beoordeling

Toen ik het boek begon te lezen, dacht ik door de lay-out dat het voor een jonger publiek bestemd was en leek het me veel te lastig. Inmiddels ben ik erachter dat de doelgroep vanaf 15 jaar is en dan is het denk ik een goede bron van informatie. Zo nu en dan is het misschien lastig om bij te houden wie welk volk is en wie nou aan welke kant staat, ook omdat de wereld er in de tijd waarin het verhaal zich afspeelt geografisch en demografisch anders uitzag dan nu. Voor de geschiedenisliefhebber die graag weet hoe de strijd van Hannibal precies is verlopen en hoe de zaken er politiek voorstonden, is dit boek een echte aanrader. Voor wie zich liever met het heden bezighoudt, denk ik dat het boek een beetje saai is omdat het voor een substantieel deel bestaat uit een soort literaire opsomming van feiten. Alleen aan het begin en aan het einde wordt het verhaal dramatisch gezien aantrekkelijk gemaakt door de achtergrond van Hannibal en de dood van zijn vader te koppelen aan de manier waarop Hannibal als oude man terugkijkt op zijn verleden en besluit zelf een einde aan zijn leven te maken.

Recensies

"Het geheel is te beschrijvend, te afstandelijk, te algemeen. Het leest nog het meest als een korte samenvatting van de ene veldslag na de andere." http://www.cobra.be/cm/co...l_recensie

Overhoor jezelf