Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2009
- 359 pagina's
- Uitgeverij: Querido
Flaptekst
Een beeldhouwer tast met zijn plastieken de grenzen van het hyperrealisme af. Hij wikkelt levende modellen in elastisch gipsverband, en legt in het stollende harnas hun ultieme pose vast – tot het een keer misgaat. Uit zijn cyclus De tandeloze tijd lichtte A.F.Th. van der Heijden de verhaallijn over de zogeheten Gipsmoord, om die via een proces van herschrijven en opnieuw monteren tot een roman te verzelfstandigen. Het resultaat is het letterlijk adembenemende Doodverf – een boek over de kunst die sterker is dan de liefde. Maar wint de kunst het ook van de dood?
Eerste zin
Samenvatting
Proloog
In de proloog schetst de Napolitaanse crimineel Gesú Porporá de kaar van Nederland als zijnde een vrouwelijk lichaamsdeel. Hij werkt die metafoor tot in de details uit. Hij kan het weten, zegt hij, want hij is er vaak geweest om kinderen af te geven aan echtparen (kinderhandel). Op dat moment zit hij in Thailand, bij de stammen van de langnekvrouwen in de Gouden Driehoek.
Deel 1 (blz. 17-57)
In dit deel maken we kennis met de Amsterdamse vrienden Albert Egberts, Thjum Schwantje en Felix Boezaardt. In de bekentenis van Thjum komt de situatie voor dat Flix hem onlangs heeft ontmaagd en dat min of meer tegen zijn zin in. De vrienden kennen elkaar vanuit hun jeugd omdat ze in het dorp waar ze vroeger zijn opgegroeid (Geldrop). Thjum onthult dat hj enkele weken na zijn ontmaagding opnieuw seks heeft gehad met een man, de advocaat Ernst Quispel, die later ook enkele hoofdstukken als verteller voor zijn rekening zal nemen.
Felix vertelt over het experiment waarbij de kunstenaar Kienholz modellen in gipsverband heeft gegoten en die later heeft uitgepulkt. Hun hoofden had hij niet in gips gegoten en op de rompen had hij steeds klokken gemonteerd die allemaal op tien over tien stonden. Kienholz had het gewone gipsverband gebruikt dat in ziekenhuis wordt gebruikt bij het herstellen van breuken. Felix heeft nu het idee opgevat om dit experiment te vervolmaken. Hij wil een beter soort (soepeler) gipsverband gebruiken, waardoor hij zijn modellen nog langer in het gips kan laten opdragen alvorens te uit te pellen. Het liefst doet hij het op het allerlaatste moment, vlak voordat het model zou sterven. Omdat hij in een museum in Napels afbeeldingen heeft gezien van slachtoffers van de ondergang bij Pompeji (de uitbarsting van de Vesuvius, ook zo’n ultieme uiting van de werkelijkheid) wil hij dat experiment voltrekken in een atelier in Napels.
Deel II (blz. 59-313)
Intussen heeft Albert via een meisje (Zwanet) op een uitzendbureau (met de mooie naam Omnilabor) een baantje gekregen als koerier naar Italië brieven over te brengen. Het betaalt goed en hij komt zo in aanraking met Gesú die kinderen die in Napels worden afgestaan illegaal naar Nederland laat overbrengen. Op die manier verdient Albert er vaak een lekker centje bij.
In de zomer van 1977 moet Albert doorreizen naar Napels waar Gesú hem een kind overhandigt. Het is de tweejarige Marco die hij met de trein vanwege de minder strenge controle naar Nederland moet brengen. Het is dus illegale kinderhandel. Hij zou de ouders ontmoeten in de Amsterdamse Bijenkorf. Het dreigt even mis te gaan wanneer Marco kwijt is maar hij is gebracht bij de klantenservice. Het kind komt bij de familie Wendelgest en dat is een notaris in Heemstede. Voor deze notaris is Ernst Quispel de advocaat. Hij helpt in een zaakje waarin een aantal louche bv’s betrokken zij. Ernst gaat een keer bij zijn cliënt in Heemstede op bezoek en ontmoet daar Rinko (ook al een adoptiekind) Het kind doet vreemd en heeft het steeds over dromen van een man met een ezelskop.
Zwanet speelt later niet meer zo’n belangrijke rol in de roman, maar op een bepaald moment wordt ze verkracht door een gehelmde man en kan dan niet bij Albert terecht om uit te huilen. Het is het einde van hun relatie. Albert is intussen door zij dealer Ali de Turk aan een stevige heroïneverslaving ten prooi gevallen.
De vrienden Albert, Flix Thjum praten over hun plannen. Felix is nog steeds van plan zijn idee om gipsmodellen ten uitvoer te brengen. Dan gaan ze in 1978 ineens naar Italië. Ze gaan met de trein, tenminste Albert en Flix. Het is een spannende reis omdat Flix ook nog eens drugs mee neemt: hij kan namelijk niet zonder, omdat hij verslaafd was, maar door een gelukkig toeval ontsnappen ze aan de politie. Intussen heeft hij plannen om de heroïne af te zweren en hij krijgt last van een “cold turkey” (afkickverschijnselen). In Napels nemen ze hun intrek in een klein familiehotel.
In Nederland krijgt notaris Wendelgest een anonieme brief waarin hij opdracht krijgt naar een seksclub te gaan. Tijdens een peepshow wordt hem een film vertoond waarin zijn zoon Rinko te zien is. Er worden seksuele handelingen verricht door een man met een ezelskop. Later blijkt dat Ernst Quispel de brief heeft verstuurd, omdat hij tijdens zijn bezoek had gemerkt dat er iets met het zoontje aan de hand was.
In Napels ontmoet Flix een aantal travestieten die wel bij hem in de gipsmodellenwereld willen. Hij kan aan de slag. Intussen wil Albert weer drugs en die kan hij krijgen van Amerikaanse mariniers die op een schip in de haven van Napels bivakkeren. Daarom wil hij later een tijdje weg uit die scène en dan vertrekt hij voor een poosje alleen naar Sicilië. Na een tijdje gaat hij weer terug naar Napels, waar hij ook de crimineel Gesú weer ontmoet. Hij wil wel weer een paar karweitjes voor hem opknappen. Flix kan hij niet vinden en pas na de Kerst 1978 is het atelier weer open. Flix beweert dat hij al die tijd modellen aan het maken was. Zijn nieuwste aanwinst wordt Thjum die overgekomen is uit Nederland. Die gaat ook volledig ingepakt worden.
In een flashback wordt dan een erotisch avontuur van de jongen in hun geboortedorp verteld. Flix, Thjum en Albert kennen elkaar van Geldrop waar ze geboren zijn. Op 14-jarige leeftijd ontdekken ze de seksualiteit. Tenminste Flix laat Thjum die ontdekken. Zoals hij ook later de ontmaagding van Thjum doet, zo is hij al vroeger bezig geweest Thjum seksueel wegwijs te maken.
Wanneer Albert op oudejaarsavond in zijn Amerikaanse zeemansbar is, wordt hij door Amerikaanse bewakers gewaarschuwd da Flix beweert dat hij een moord heeft gepleegd. De Amerikanen gaan mee naar het atelier en zien dat Thjum het gipsbad niet heeft overleefd. Flix had het ultieme moment bereiken: vlak voordat iemand doodgaat, zou hij dan uitgeknipt moeten worden. Maar bij Thjum was dat te laat gebeurd (opzet of ongeluk; het wordt niet duidelijk).
Deel III (blz. 317-359)
Ernst Quispel belt de familie Wendelgest. Maar hij krijgt steeds de zoon aan de lijn die vertelt dat zijn vader er niet is. Wanneer Ernst op bezoek gaat, hoort hij van de vrouw van Wendelgest dat die vier weken ervoor is overleden aan een hartstilstand. Het is vreemd maar ze heeft allemaal pornobanden aangetroffen: die heeft ze vernietigd. (ze weet niet dat Rinko daarop staat en dat haar man ze allemaal heeft willen opkopen zodat niemand ze heeft kunnen bekijken). Ze heeft nog steeds gedaan of haar man leeft, want dan lopen de klanten niet meteen weg.
Albert wordt ook vastgehouden in Napels. Is hij medeplichtig? Hij mag dank zij regelingen van Ernst voorlopig vrij om de begrafenis van Thjum bij te wonen. Die wordt op wens van zijn ouders in Nederland begraven. Flix wordt in Napels berecht. Ernst Quispel gaat naar een tentoonstelling van de gipsmodellen van Flix. Die expositie heet toepasselijk “Doodverf.”
Het romanverhaal eindigt met een tweetal hoofdstukken van Gesú Porporá. Die is in Thailand. Hij moest vluchten uit Napels omdat Albert zijn mond had voorbijgepraat. In Napels zat hij in de kinderhandel door levende kinderen bij hun moeder weg te halen. Hij heeft nu een luguberder handeltje opgezet. In Thailand worden baby’s geroofd, vervolgens gedood en gekaakt (van ingewanden ontdaan) en daarna volgestopt met heroïne. Thaise hoertjes brengen hen dan over de grens en de kinderen worden verscheept naar Europa. Zo’n tochtje maakt hij een keertje mee en eigenlijk is het een hartverscheurend iets. Maar in zekere zin kan hij zo wraak nemen op het nare Nederland (zie ook de proloog).
Dit verslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden