Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2013
• 192 pagina's
• Uitgeverij: Moon

Flaptekst

Eerste zin

Vol gemengde gevoelens kijk ik naar haar en glimlach. Haar donkerbruine krullen liggen warrig op haar kussen. Haar ogen zijn gesloten.

Samenvatting

In de proloog is er een ik-verteller (later blijkt dit Mauro te zijn) in een huis van een vrouw (Julia) die ligt te slapen. Hij is wat slechts van plan. De proloog is dus een spanningwekker.

Op het Dante College wordt een nieuwe lerares Nederlands aangenomen. Ze ziet er lekker uit, deze Julia van Vliet. Ze moet aan de verschrikkelijke klas 4B les geven, maar volgens Ezra, een meisje, is ze erg cool en doet ze erg leuk tegen de moeilijke leerlingen. Ezra heeft in het verleden iets gehad met Mauro, maar dat is uit gegaan. Zijn familie staat er niet best op: vader en broer zitten achter slot en grendel. Thuis heeft Ezra het moeilijk met een depressieve moeder en twee zusjes voor wie ze zorgt. 

Een andere klasgenoot is Rafaël, die meisjes kan versieren, o.a. Jill uit de discotheek, maar omdat hij tot twee keer toe geen seks met haar kan bedrijven, omdat hij teveel gedronken heeft, wordt het niets. Een andere vreemde jongen is Peter, een nerd die gepest wordt en te pas en te onpas met zijn mobiel foto’s neemt van meisjes en van Julia van Vliet. Dat doet hij bijvoorbeeld op het schoolfeest in de discotheek. Het meisje Mandy wil daar Mauro versieren en gaat met hem naar de wc. Als ze aan het frunniken zijn, staat er ineens Peter die een aantal foto’s neemt.

De klas gaat op schoolreis naar de Ardennen: in Han sur Lesse bezoeken ze de grotten, waarbij Peter even zoekt raakt. Hij komt echter zo weer boven water. Het is echter pas echt bal, wanneer de scholieren elkaar dronken voeren (wodka) en Mauro zelfs cocaïne aan Mandy geeft, waarna hij met haar neukt op een hardhandige manier. Mandy redt het niet meer en moet naar het ziekenhuis worden gebracht. Peter heeft weer veel opnamen gemaakt, o.a. een van lerares Julia die met collega Martens (getrouwd) zoent. Die foto zal later van pas komen.

Een week later wordt Mauro uit de klas gehaald. Julia heeft gehoord dat Mandy cocaïne heeft gekregen van hem en hij wordt voor een week geschorst. Mauro, die flink verliefd was op Julia, krijgt nu haat- en wraakgevoelens. Peter, de nerd, gaat hem helpen. Hij heeft de computer van Julia gehackt en zo toegang gekregen tot haar social media. Ze misbruiken die gegevens. Ze hebben de macht over haar, want ze heeft immers een verhouding met Martens. Peter heeft daarvan de foto’s uit de Ardennen. Ze brengen Julia steeds meer uit haar evenwicht, gaan ’s nachts haar huis binnen en veranderen van alles in haar computer.  Mauro gaat ook wel eens alleen naar binnen, als Julia thuiskomt: hij heeft altijd een mes bij zich. De spanning wordt opgevoerd: zal hij haar wat aandoen?

De strijd wordt steeds harder: via de schoolmail sturen ze namens Julia een bekentenismail naar de directeur van de school waarin Julia de relatie met Martens opbiecht en ontslag wil nemen. Julia  weet natuurlijk van niets wanneer haar directeur haar op het matje roept. Omdat ze in de klas uit haar “panty” gaat en Peter dit vastlegt met zijn mobiel, wordt ze geschorst. Maar het is voor Mauro en Peter  nog niet genoeg. De ultieme wraak moet nog komen. Ze stelen het Peugeootje van Julia en met Rafael achter het stuur wachten ze Martens na een ouderavond op. Ze willen hem bang maken, maar Peter trekt op het laatste moment aan het stuur, waardoor Martens vol wordt aangereden. Hij is dood. Peter die naast Rafael zat, heeft alles opgenomen en laat het filmpje thuis bij Julia op de televisie zien. Het lijkt net alsof zij heeft gereden. Ook hebben ze vanaf haar telefoon een mail naar de directeur gestuurd waarin ze de aanslag bekent. Ze is gewoon de klos en erin geluisd.

In de epiloog vertelt Peter waarom hij dat alles gedaan heeft. Hij wilde niet langer een buitenbeentje zijn en bij een groep horen. Daarom is hij zover gegaan. In het laatste deel van de epiloog komt de directeur opnieuw een leuke, jonge lerares voorstellen aan de klas. De vijf samenzweerders kijken elkaar aan? Open einde: een nieuw slachtoffer van 4B?

Personages

Mauro

Mauro is een jongen die vol zit met wraakgevoelens. Dat komt waarschijnlijk voor een deel door het milieu waaruit hij afkomstig is. Zijn vader en broer zijn recent opgepakt. Hij stelt zich ook voor dat hij iets kan beginnen met de docente Julia. Maar wanneer hij tijdens de werkweek in de Ardennen over de schreef gaat met drank en drugs waardoor Mandy in gevaar komt, neemt de lerares haar verantwoordelijkheid. Hij wordt dan door school geschorst en dat betekent dat hij van plan is om wraak te nemen en dat gebeurt. Hij beschouwt meisjes als wegwerpartikel: Mandy is goed voor seks en lol maar niet voor een relatie. Zijn machogedrag lijkt voort te komen uit een minderwaardigheidscomplex.

Rafaël

Rafaël is ook al een jongen die het niet zo nauw neemt met de normen en de waarden. Hij heeft rijkere ouders dan Mauro. Hij wil iets beginnen met het discotheekmeisje Jill maar door drank kan hij geen seksuele prestatie leveren. Hij zit achter het stuur van de auto die Martens doodrijdt. Op de een of andere manuier komt hij toch sympathieker over dan Mauro.

Peter

Peter is een zielige jongen die eerst op school gepest wordt en nauwelijks aansluiting heeft. Hij weet erg veel van ICT en computers af en wanneer hij nog niet zo populair is, maakt hij allemaal foto’s die hij kan bewerken. Het keerpunt komt wanneer hij zijn lerares betrapt met haar collega. Hij waarschuwt haar dat Mauro drugs heeft toegediend aan Mandy en dan komt zijn kans. Wanneer Mauro wil wraak nemen, is Peter de man achter de ellende. Hij kan inbreken in de computer en alle wachtwoorden veroveren. Daardoor laat hij data verdwijnen van Julia. Het blijft een enge jongen die op het bewuste moment ook nog eens aan het stuur rukt, waardoor Martens vol wordt geraakt. In de epiloog licht hij zijn handelwijze toe.

Mandy

Mandy is een meisje dat ook al niet overloopt van zelfvertrouwen. Ze gaat blind voor Maura die eigenlijk misbruik van haar maakt (drank, drugs en seks op de werkweek). Ze wil een relatie met hem, maar hij zeker niet met haar. Hij wil geen afspraak met haar maken. Ze is bang voor hem omdat hij een mes heeft.

Ezra

Ezra is het sympathiekste personage: ze heeft het thuis erg moeilijk met haar depressiever moeder, maar kan op school haar verhaal kwijt bij Martens en Mevrouw van Vliet. Ze wordt wel boos als ze hoort dat mevrouw Van Vliet vertrouwelijke gegevens doorbrieft, maar ze blijft “on speaking terms” met haar lerares, waardoor ze veel informatie kan doorgeven aan Mauro en de zijnen. Toch lijkt het erop alsof zij met de meeste tegenzin meewerkt aan de val van Julia van Vliet.

Quotes

"Ik zit bij Mauro op schoot op het bankje. We hebben een tussenuur. Ik heb alleen maar zin om hem te zoenen, maar ik weet dat Mauro dat hier op het schoolplein echt niet leuk vindt. Ik ben zo blij dat we weer gewoon leuk doen tegen elkaar. Ik weet wel dat we officieel niets hebben, maar dat komt nog wel. Ik zie dat hij mijn aandacht in ieder geval erg leuk vindt." Bladzijde 125

"Ik klop de coke uit op een glad tijdschrift. Ik pak mijn portemonnee uit mijn kontzak en pak er ene briefje van twintig uit. Mandy kijkt met grote ogen naar het geld. Met het briefje verdeel ik de cocaïne tot ik twee mooie, dunne lijntjes heb. Ik rol het briefje tot een kokertje en kijk Mandy aan. Ik steek het kokertje naar haar uit." Bladzijde 68

"Ik moet even scherp blijven. Ik kijk naar mijn iPhone, waar het whatsappje nog steeds geduldig op me wacht. “We moeten praten.”, lees ik op het schermpje. Ik realiseer me dat ze gelijk heeft: we moeten zeker praten. Nog even gun ik de vrouw in het bed een blik en tevreden verlaat ik haar huis net zo zacht als ik gekomen ben. Ze zal me snel terugzien." Bladzijde 9

Thematiek

Coming of age

Peter is een leerling die niet populair is en vaak wordt gepest door zijn klasgenoten. Omdat hij een rol kan spelen in de wraak van Mauro wordt hij populair omdat hij veel weet van social media, en daardoor aan de basis staat van de wraak op Julia. Peter is eigenlijk een zielige figuur die tot zijn “15 minutes of fame“ komt. Ook Mauro is in feite een jongen die zijn minderwaardigheidscomplex verbergt achter machogedrag tegenover meisjes en zijn lerares. Hij komt uit een zwak milieu, waarin zijn vader en broer crimineel zijn en zijn moeder hem na de schorsing niet thuis wil hebben.

Motieven

Wraak

Zowel Peter als Mauro nemen wraak. Peter is echt een verkeerde jongen. De andere drie laten zich min of meer meeslepen, maar Mauro en Peter zijn uit op wraak.

Drugs

Sterke drank en drugs (cocaïne) spelen een rol in het leven van de schoolkids. Mandy wordt onder invloed van wodka en coke min of meer tot seks gedwongen.

Seksualiteit

De scholieren hebben seks met elkaar: Rafaël kan het alleen niet voor elkaar krijgen bij Jill, maar Mauro en Mandy hebben onder invloed van drugs seks met elkaar. Ezra en Peter geven bij het spelletje Truth or Dare aan dat ze nog geen seks hebben gehad.

Dood door schuld

Leraar Martens komt om bij het ongeluk dat door Mauro is bedacht en door Peter wordt uitgevoerd. Uit de proloog blijkt dat het opzet van Peter was en dan kun je bijna denken aan moord.

Symboliek

De naam Dante College zal waarschijnlijk niet toevallig zijn gekozen. Klas 4B is geen leuke klas op[ school en hij doet wel wat denken aan de “Hel” uit het boek van Bordewijk “Bint.” De Italiaanse Renaissancedichter Dante schreef het beroemde werk “La Divina Comedia” waarin het deel “De Hel” een tocht in de hel beschrijft. De klas gedraagt zich eerst bij Julia alsof ze in een paradijs zitten, maar daarna wordt het een hel voor Julia.

Schoolleven

Het schoolleven speelt een belangrijke rol in dit verhaal: alle personages zitten in klas 4B (een horrorklas) en hun docente is Julia van Vliet die aanvankelijk de taal van de leerlingen spreekt. Wanneer ze haar plicht doet en Mauro aangeeft, wordt ze slachtoffer.

Social media

De fatale werking van social media: er zijn grote gevaren verbonden aan het verkeerde gebruik van sociale media. Vooral docenten zullen uiterst voorzichtig moeten omgaan met het prijsgeven van vertrouwelijke gegevens. Leerlingen kunnen daar misbruik van maken, meestal ook omdat ze gemiddeld beter in de technieken zijn ingewijd dat hun docenten. In dit verhaal blijkt het gevaar van Twitter, Facebook en sms.

Relatie leraar-leerling

Er is in deze thriller te weinig afstand tussen docent en leerling. De jongens fantaseren over seks met de juf en zij gaat te amicaal met de leerlingen om. Dan slaan verliefde gevoelens om in haatgevoelens.

Motto

Het boek heeft twee Engelse motto’s.
Het eerste motto is van Stephen King: 
“Sometimes human places creates inhuman monsters.”

Dit is goed van toepassing op de inhoud van de thriller. De school is immers een humane plek waar kinderen en docenten zich veilig zouden moeten kunnen voelen. Maar het wordt in de thriller van Juultje een monsterachtige omgeving, waarin Julia  haat identiteit verliest.

Het tweede motto luidt:
“Make up your mind
Is it that hard to find
The key that’s been lost
Hurry, ‘cause we’re running out of time.” 
(Sunwritten, Sleepwater)

Dit liedje speelt een rol aan het einde van het verhaal. Julia, die dan ten onrechte wordt beschuldigd van de dood van haar collega Martens, heeft een lievelingsliedje “Running out of time” dat via de telefoon van haar klinkt. Het is heel symbolisch, want Julia is eigenlijk “running out of time” (ze is uitgerangeerd op school, haar social media zijn gedelete).

Trivia

Juultje van den Nieuwenhof heeft het auteurscontract bij Uitgeverij Pimento gewonnen met haar manuscript Zijn worden blijven. De YA-thrillerschrijfwedstrijd 2012 werd georganiseerd door Crimezone.nl en Uitgeverij Pimento. Juryvoorzitter Judith Visser reikte gisteravond tijdens de Avond van het Spannende Boek in Felix Meritis een oorkonde uit aan de winnende schrijfster. De jury prees het winnende manuscript om het intrigerende plot en de aantrekkelijke stijl. Andere finalisten waren Nadine Swagerman en Sunny Jansen. Zij waren, samen met Juultje, uit de vele inzendingen verkozen tot de beste drie YA-thrillerschrijvers van de wedstrijd.

Titelverklaring

“Delete” is natuurlijk een ICT-term. Klas 4B neemt wraak op de eerst zo populaire lerares Julia van Vliet door in haar computer in te breken en alles data van Facebook, Twitter e.d. te verwijderen.  Door van haar schoolmail gebruik te maken en berichten van haar te versturen wordt het leven op school onmogelijk. Bovendien wordt ze ervan beschuldigd haar relatie Martens te hebben aangereden. Haar leven wordt langzaam gewist.

Structuur & perspectief

Het verhaal heeft een proloog en een epiloog. In de proloog is Mauro aan het woord die al een tipje van de sluier oplicht. Daarna volgen 21 hoofdstukken met een ik-verteller. De naam van de ik-verteller staat steeds boven het hoofdstuk. Er zijn vijf vertellers: Mandy, Ezra, Mauro, Rafaël en Peter. Ze vertellen allen in de o.t.t. In de epiloog komt de apotheose van de thriller. Peter, de ik-verteller geeft aan waarom hij bepaalde dingen heeft gedaan en hoe het met lerares Julia afloopt. Ze wordt vervangen door een nieuwe lerares. De klasgenoten kijken elkaar aan. Er is een open einde en misschien zal de geschiedenis zich herhalen. Alle vertellers nemen vier hoofdstukken voor hun rekening en Mauro heeft er één extra.

Decor

Er valt niet goed op te maken uit de tekst in welk jaar het verhaal zich afspeelt. Maar wat je als lezer wel weet, is dat het een zeer actueel verhaal is vanwege het gebruik van iPhones, Facebook en Twitter. Het draait in dit boek vooral om het misbruik en de gevaren van de social media. De leerlingen zitten in klas 4 (havo of vwo?) van het Dante College. Er gaat nog geen heel schooljaar voorbij. De leerlingen gaan op werkweek naar de Ardennen, waar het een en ander gebeurt. De afwikkeling vindt daarna plaats op school en in het huis van lerares Julia.

Ook  wordt verder geen topografische plaats aan het verhaal verbonden. Het decor is dus min of meer een symbolische ruimte/belangenruimte: nl. het schoolgebouw (als the human place) waar Julia van Vliet in komt lesgeven, en waar monsters blijken te huizen. Je kunt hier een mooie verwijzing zien naar het eerste motto.

Stijl

Juultje schrijft de taal van de schoolkinderen. Door haar baan als lerares Nederlands weet ze heel goed hoe de moderne jeugd denkt en spreekt. Dat komt heel natuurlijk over. Het is dan ook een vlot lopende stijl in deze Young Adult thriller en m.i. uitstekend geschikt voor de doelgroep (middengroepen voortgezet onderwijs). De dialogen in de thriller zijn heel realistisch.

Enkele voorbeeldjes:
Ze is echt vet relaxed. Ik zweer het je. Gisteren heeft ze me gewoon geaccepteerd op Facebook. Lachen man. Rafael is er nog enthousiast over. (blz. 17)

“Hoe heet dat kutspel met die gekleurde dingen ook alweer? Linkerhand op rood. Voet op groen. Rechterhand op Hannahs kont." ”Twister”, zegt Mandy. Hannah giechelt voor de zoveelste keer. (blz. 65)

“Ze liegt dat ze barst. Binnen korte tijd al twaalf likes zie ik. Zeker allemaal jongens die zich wel een voorstelling kunnen maken van Julia in de sauna. Het is wel triest dat ze het er zo opzet, echt een beetje aandacht vragen en het is niet eens waar." (blz. 135)

Slotzin

Het is maar een seconde, misschien een fractie van een seconde, maar onze blikken kruisen elkaar. En ik zie het. Ik weet het. We voelen hetzelfde.

Beoordeling

De schrijfster kreeg op 6 februari 2013 de Crimezone Award voor de beste Young Adult thriller. Ik ben van mening dat Delete inderdaad een van de betere boeken in deze soort is. Het boek wordt verteld vanuit de belevingswereld van jongeren, is in principe geloofwaardig van inhoud en de structuur van het boek is door de opzet met verschillende vertellers helder.

Ook de stijl van de schrijfster sluit goed aan op het genre. De personages spreken de taal van hun eigen leeftijd. Het is bovendien een “snel” boek. Het komt to the point en dat houdt de vaart heel goed in het verhaal. Af en toe een vleugje symboliek (bijv. Dante College).

Daarmee is Delete een goed overgangsboek tussen jeugdboek en boek voor volwassenen.

Boeken over school zijn goed te combineren met andere boeken: neem bijvoorbeeld “Bint“ van Bordewijk. Als je op de havo zit, zou je aan de docent moeten vragen of je Delete zou mogen lezen voor je literatuurlijst van je eindexamen. Je zou dan boeken met het schoolthema kunnen combineren met “Delete.”

Kortom, "Delete" is een lekker boek om te lezen  voor de doelgroep. Hopelijk komt er nog wel eens een boek uit van deze schrijfster. Het zal echter niet eenvoudig zijn om het niveau van het debuut te overtreffen.

Recensies

"Er zitten wat lijntjes in het verhaal die niet helemaal goed afgesloten worden, maar door het drastische einde is het verhaal voor de lezer wel ‘echt’ beëindigd en blijft de spanning tot aan het einde van het boek goed behouden. Prima thriller om mee te debuteren!" http://www.crimezone.nl/w...Delete.htm

"Delete: een spannend vlot geschreven verhaal met vaart, met een goede opbouw naar een noodlottig einde. Delete laat zien dat je voorzichtig moet zijn met wat je op social media plaatst, voordat je het weet kan het tegen je gebruikt worden. Het zal je maar gebeuren: zonder dat je er enig invloed op hebt wordt je digitale leven gewist en wordt je in je echte leven een pion in het spel waarbij anderen de regels bepalen. Delete; een sterk debuut dat smaakt naar meer!" http://tboekenblog.blogsp...n-den.html

"Delete is een Young adult thriller van een zeer hoog niveau! Het verhaal is superspannend, prettig geschreven, boeiend, en geloofwaardig. Verliefdheid, verlangen, social media, blowen, wraak, het komt allemaal in goede proporties aan bod. De personages worden stuk voor stuk prima uitgewerkt; prettig daarbij is dat het verhaal steeds vanuit een andere hoofdpersoon verteld wordt. " http://www.vrouwenthrille...9049926021

Bronnen

Interview met de schrijfster op de bekendste thriller site Crimezone.

http://www.crimezone.nl/w...zonder.htm