Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2013
• 252 pagina's
• Uitgeverij: Anthos

Flaptekst

Eerste zin

Zijn handen omklemmen he stuur van zijn Audi allroad quattro alsof het een reddingboei is. Hij beweegt zijn hoofd van links naar rechts en voelt zijn nek kraken. Zijn hele lijf dreunt van de adrenaline. Vechten. Hij doet het al jaren.

Samenvatting

Waarschuwing: lees eerst het boek voordat je aan deze samenvatting begint.

In de proloog rijdt de 50-jarige (volgens de rouwadvertentie in hoofdstuk 1) Michel Brouwers zich in Duitsland in zijn Audi te pletter. Hij is tv-producent, maar zijn laatste talentenshows trekken weinig kijkers. Is het zelfmoord of steekt er iets meer achter?

Deel I Blaricum

Karen van de Made (45) hoort van het ongeluk van Michel. Ze rijdt met haar twee dochters meteen naar Oberhausen om hem te identificeren. Tijdens de begrafenisdienst zijn er enkele leden van de eetclub van 2003. Karen denkt dat ze goed verzorgd is achtergelaten, maar de notaris vertelt haar dat het niet het geval is. Michel heeft een half jaar ervoor zijn testament tijdelijk laten wijzigen, omdat het zo slecht ging. Als je alles tegenover elkaar afzet, houdt ze een flinke restschuld over. Maar in hun huist treft ze wel een sporttas aan met 900.000 euro. Die zet ze even tijdelijk in een bankkluis.

Karen gaat een keer op bezoek bij de dader van 2003, Babette, die nu in een tbs-inrichting zit. Zij waarschuwt Karen voor de lange armen van de Brotherhood, de mannen die elkaar steunen  in hun legale en illegale handelingen. Maar ze zouden haar altijd “helpen.” Dat merkt Karen al snel als haar vroegere minnaar Simon Vogel zich bemoeit met de verkoop van haar huis. Hij biedt haar een appartement in Bergen aan. Daar waren ze tien jaar geleden juist uit vertrokken na haar affaire met Simon en de moord op Evert Huisman en Hanneke. Ook de beide dochters van Karen gaan niet graag terug naar Bergen. Simon zorgt ervoor dat de verhuizers al het werk  doen voor Karen. In de week voor Kerst 2012 is ze al over.

Deel II Bergen

Karen komt meteen al enkele oude bekenden uit Bergen tegen, bijvoorbeeld de gescheiden Angela (van Kees)  die het niet erg breed heeft, omdat hij een jonge 'roofkip' aan de haak heeft geslagen. De dochters van Karen maken snel kennis met de zoons van Simon Vogel en ze vinden dat prachtig. Het is vlak voor Kerst en Karen nodigt de eenzame Angela bij haar thuis uit om kerst te vieren maar dat zal haar later duur komen te staan.  De andere dag viert ze kerst met de rest van de eetclub. Op het feest komt Ivo haar pushen het verdwenen deel van de boekhouding aan hen terug te geven, want daarvan zijn er veel mensen afhankelijk. Maar Karen heeft die papieren niet in bezit. Wel heeft ze de 900.000 euro in de holte van negen maiskippen verstopt en in de diepvriezer verstopt.

Van de minnares van Michel, Claire, die contact met haar zoekt hoort ze dat Michel een containerbox had waarin hij spullen bewaarde. Als Karen die in Amsterdam opent, ziet ze inderdaad een groot aantal administratieve papieren. Die neemt ze mee in haar auto. Wanneer ze in Bergen is, staat Simon weer binnen (hij heeft namelijk een sleutel). Ook hij vraagt om de administratie, maar ze doet alsof ze van niets weet. Daarna gaat ze met haar minnaar uit deel I naar bed, omdat ze een grote behoefte aan seks heeft. Wanneer ze de volgende morgen heel vroeg de papieren in een kluisje in het zwembad heeft verstopt, merkt ze bij terugkomst dat Simon Vogel dood in haar appartement ligt. Hij is van de trap gevallen of geduwd. Ze belt de politie en Patricia Vogel. De naam van haar vader, Joop van der Kooij, staat steeds vermeld in de papieren. Hij is de grote man achter de criminele witwasorganisatie. Hij bedreigt haar met de gijzeling van haar kinderen als ze de papieren niet afgeeft. Ze gaat voorlopig bij Angela onderdak en voor alle zekerheid scant ze alle papieren en laat ze die naar haar mail versturen. Joop neemt contact op en zegt dat ze hotel Akersloot van Van der Valk moet gaan en  daar kamer 342 moet boeken. Dat was de kamer waarin ze tien jaar geleden door Babette met de dood is bedreigd. Wanneer ze er is, staat niet Joop maar Patricia ineens voor de deur. Die zegt dat ze haar vader haat en vraagt of Karen hem wil doodschieten. Maar niet lang daarna (in een geheim huis van Simon) blijkt dat ze eigenlijk wil dat Karen gedwongen zelfmoord pleegt. Die weet echter te ontsnappen aan Patricia en de handlanger van haar vader André. Ze wordt door de politie opgevangen en de hele zaak komt aan het licht.

Epiloog
Karen bezoekt Babette in de kliniek opnieuw: die maakt nu grote kans eerder uit de tbs-kliniek te worden ontslagen, omdat ze de moord op Hanneke destijds niet heeft gepleegd. Babette suggereert bovendien dat Angela wel eens het geld uit de maiskippen van Karen kan hebben gestolen. Ze heeft ineens een huis op Ibiza gekocht.

Het allerlaatste gegeven dateert van een krantenartikel van 23 september 3013, waarin de rechtszaak van Joop van der Kooij wordt beschreven: hij krijgt 11 jaar, Patricia 8 jaar en enkele anderen als Kees en Ivo enkele jaren gevangenisstraf. Karen treedt hoogzwanger (!) als getuige op.

Personages

Karen van de Made

Karen van de Made is 45 jaar en vanaf het begin van het verhaal weduwe van Michel Brouwers. Hij heeft zich te pletter geredden in Duitsland maar ze twijfelt eraan of het een ongeluk, zelfmoord of moord is. Via Babette komt ze erachter dat de Brotherhood niet te vertrouwen is en dat ze die achter zich aan zal krijgen. Omdat ze onterfd is, moet ze met het voorstel van Simon akkoord gaan om haar huis te verkopen. Ze gaat dan in Bergen wonen, waar ze een appartement van Simon mag bewonen. Ze komt weer snel in contact met de vrienden uit 2003, ook al is er wel het een en ander geschied. Ze helpt Angela de eenzame kerst door te brengen, maar die beloont haar met de diefstal van geld dat ze in de diepvrieskippen heeft verstopt. Toch wel verrassend is dat Karen met Simon seks heeft, maar het was al enige tijd geleden dat ze dat had gehad. En hij is haar vroegere minnaar. Ze durft de strijd op te nemen tegen Patricia en Joop, wanneer die haar bedreigen en weet de zaak eigenlijk op te lossen. In de rechtszaak is ze getuige en ze is dan hoogzwanger. Omdat het dan al september is, moet het kind wel van de overleden Simon Vogel zijn. Dat is best knap van één keer onbeschermde seks als je al 45 bent.

Patricia Vogel

Patricia Vogel is de echtgenoot van Simon Vogel gebleven, ook nadat ze wist dat hij een verhouding had met Karen. Ze is een slimme vrouw die de schone schijn voor de buitenwacht kan ophouden. Intussen heeft ze met haar vader en man een groot imperium opgebouwd. Ze dwingt Karen bijna zelfmoord te plegen en ze is niet erg onder de indruk als haar man Simon door een val van de trap overlijdt. Het lijkt een egoïstische tante, goed voor 8 jaar cel.

Angela

Angela voelt zich verongelijkt omdat ze na de liefdesaffaires in 2003 aan de kant geschoven is door Kees. Hij heeft een tien jaar jongere roofkip aan de haak geslagen die daarvoor al een affaire heeft gehad met Michel Brouwers.(Janine) Angela is daar heel boos over. Ze brengt de kerst door bij Karen en als beloning steelt ze het geld uit de negen maiskippen uit de vriezer. Ook als ze tijdelijk onderdak verleent aan Karen en haar kinderen, berekent ze 100 € per nacht voor de kamer. Ze doet op dat moment alsof ze arm is, maar ze heeft dan al het geld van Karen gestolen. Dus eigenlijk ook niet zo’n lekker typje.

Quotes

"Dokter Breemen gaat ons voor en schuift het laken van Michels gezicht. Ik kreun. De meiden stamelen. O pap, lieve papa. Met zijn drieën lopen we naar hem toe. Annabelle pakt zijn hand. Sophie slaat beide armen om mijn middel en staart angstig voor zich uit. Ik kijk naar Michels mooie gelijkmatige gezicht waarop merkwaardig genoeg geen krasje te bekennen is. Mijn man denk ik. Mijn man is dood." Bladzijde 22

"Ik steek een sigaret op. Ja, ik vind het heel erg. Dat is precies de reden waarom ik hier ooit vertrokken ben. Het gekonkel. De uitsluiting. Maar wanneer ik ervoor kies naar Angela te gaan, vertrouwen ze mij niet meer. “Ah, het zijn dus eigenlijk de mannen, die onze vriendschap bepalen.” “Jezus Karen, jij bent altijd zo bloedserieus. Kom je nou of kom je niet?” “Ik ben er met de meiden.”" Bladzijde 149

"Ivo neemt een slok van zijn wodka. “Ik bedreig niemand. Ik waarschuw alleen. Het is oorlog daarbuiten, Karen. En ik wil je nergens mee belasten, maar alleen jij hebt toegang tot de oplossing van een door jou man gecreëerd probleem. Ik heb geprobeerd je erbuiten te houden, maar helaas." Bladzijde 165

"Ik graai in de zak met ijsblokjes. De kippen liggen witbeslagen in het gelid. Met mijn vingers voel ik in een van de karkassen. Er zit geen zakje in. In de volgende ook niet. Terwijl het bloed naar mijn kaken stijgt, controleer ik ze alle negen. De zakjes met geld zitten er niet meer in. Iemand heeft ze gejat. Simon. De moordenaar van Simon." Bladzijde 206

Thematiek

Misdaad: whodunit

Er blijft wel steeds een vraag in de thriller wie wat gedaan heeft. Waarom heeft Michel zelfmoord gepleegd of is het toch moord? Wie zit er vooral achter de Brotherhood? Wie heeft Simon van de trap gemieterd?

Zakenwereld

Het verhaal speelt zich vooral af in de vastgoedwereld. Het imperium van Joop van der Kooij houdt er kwalijke praktijken op na door mensen te dwingen hun huizen/zaken te kopen en te verkopen. Het leidt tot moorden en zelfmoorden (in deel I en nu ook in Debet). Michel rijdt zich te pletter, omdat hij het allemaal niet meer aankan. Ook Karen zelf is de dupe van deze maffiosi.

Motieven

Vriendschap

Net als in deel I gaat het in Debet om vriendschappen en vermeende vriendschappen. De vijf paren zijn inmiddels van samenstelling gewisseld dan wel gescheiden, dan wel weduwe/weduwnaar geworden. Echte vriendschap is echter ver te zoeken.

Vreemdgaan

Hierboven onder liefdesrelatie wordt het motief vreemdgaan al aangegeven.

Leugens en bedrog

Valsheid in geschrifte en belastingtrucs zijn de specialiteiten van The Brotherhood.

Liefdesrelatie: problemen/echtscheiding

In beide boeken gaat het over legale en illegale liefdesrelaties. In De eetclub ging men graag vreemd en de mannen in Debet lusten er ook wel pap van. Michel heeft bijvoorbeeld een relatie gehad met Janine (waar ze tegenover Karen nogal opschept) maar ook met Claire. Simon en Karen hadden vroeger een relatie , maar doen het ook in Debet nog een keer met elkaar. Kees en Angela zijn gescheiden tot verdriet en rancune van Angela. Patricia en Simon houden de schone schijn op. Ivo heeft weer een nieuwe relatie na de dood van Hanneke in deel I heeft hij nu Amanda (ook een jonge roofkip).

Motto

Er zijn twee Engelstalige motto’s. Het eerste is van Jake Bugg:
Trouble town
In this trouble town
Troubles are found
In this trouble town
Words do get around.

Dit motto is erg goed van toepassing op de situatie in het dorp Bergen. Een plaats waar grote problemen zijn en waar lekker over elkaar geroddeld wordt.

Het tweede motto is van Warren Buffert:
The most important thing to do if you find yourself in a hole is to stop digging.

Het belangrijkste dat je moet doen als je je in een dip bevindt, is het stoppen het gat waarin je gevallen bent dieper uit te graven.

Opdracht

Voor mijn vader

Trivia

“Debet is eigenlijk De eetclub deel II, oftewel hoe het afloopt in Bergen. Het is des te meer opmerkelijk dat het eerste deel tien jaar geleden werd geschreven.

Titelverklaring

Voor zover ik nauwkeurig genoeg gelezen heb, komt het woord “debet” niet in de tekst voor. Aan de ene kant is het natuurlijk een boekhoudkundig begrip en verwijst het naar de mensen die je iets verschuldigd zijn. Het gaat hier ook om een zakenfraude op grote schaal en heel wat mensen hebben open rekeningen staan bij Simon, Patricia en haar vader Joop van der Kooij. Maar als je “debet” opvat als een variant van “schuld”, dan zijn heel wat personages in deze roman iets aan elkaar verschuldigd. De vriendenkring uit Bergen bijvoorbeeld ten opzichte van elkaar: men gebruikte en misbruikte elkaars vrouwen en vertrouwen. Dat leidt tot moord en  echtscheidingen.

Ook de mannen die behoren tot de zg. “Brotherhood” hebben verplichtingen ten opzichte van elkaar. Daar waar Saskia Noort ook gewoon had kunnen kiezen voor De eetclub II heeft ze zich deze keer iets minder gemakkelijk van de titel af gemaakt.

Structuur & perspectief

Het boek heeft een proloog, twee delen (Blaricum en Bergen) die op hun beurt weer worden onderverdeeld in resp. 12 en 20  genummerde hoofdstukken. Daarna volgt een epiloog en het boek eindigt met een krantenartikel waarin de puntjes voor de lezer op de i worden gezet.

In de proloog van het boek is Michel Brouwers, de tv-producer, de vertellersfiguur. Hij doet dat in de tegenwoordige tijd en personaal. De gewone hoofdstukken hebben een ik-verteller, de 45-jarige Karen van der Made, de weduwe van Brouwers. Zij gaat op onderzoek uit naar hoe haar man om het leven is gekomen. In de epiloog blijft zij de ik-verteller in de o.t.t. maar de laatste twee bladzijden zijn een artikel uit een krant dat de rechtszaak tegen Joop van der Kooij beschrijft.

Decor

De proloog begint met de dood van Michel Brouwers die zich in Duitsland te pletter rijdt. Uit de rouwadvertentie blijkt dat dit op 17 november 2012 is gebeurd. We volgen zijn vrouw en kinderen tot aan de dagen na de kerst. In de epiloog zitten we in de lente van 2013 en het krantenartikel is van 13 september 2013. Het is dus een zeer actueel verhaal.

Er zijn eigenlijk twee decors die in de titel van de twee delen terugkomen. Deel I speelt zich af in het rijke villadorp Blaricum. Wanneer Karen de hypotheek niet meer kan opbrengen moet ze weer terugverhuizen naar het Noord-Hollandse kunstenaarsdorpje Bergen waar ook “De eetclub” zich afspeelde. De dorpsroddel van tien jaar ervoor kan weer beginnen.

Stijl

Saskia Noort schrijft in de voor haar bekende, vlotte stijl met altijd heel veel dialogen. In het algemeen zijn beschrijvingen in de minderheid vergeleken met de dialogen. Dialogen schrijven is een kunst, maar ze komen bij Noort altijd heel natuurlijk over. Ook de metaforen die ze gebruikt, zijn altijd kort en zakelijk. Ze is niet direct uit op winstbejag door middel van het opvoeren van passages met seksualiteit. Er zit in het boek slechts één scene waarin een expliciete vrijpartij tussen Karen en Simon wordt beschreven.

Slotzin

Ik voel een vlaag van koud zweet op mijn rug en vanuit mijn middenrif komt ineens mijn maaginhoud omhoog. Ik probeer het nog tegen te houden door de frisse lentelucht zo diep mogelijk in te ademen, maar ik kan het niet meer. Ik spuug alles uit.

Beoordeling

Debet is eigenlijk een vervolg op De eetclub, maar kan desalniettemin gelezen worden zonder dat je het eerste deel hebt gelezen. Er komt zoveel informatie terug dat dit geen probleem is.

Noort schrijft goed en helder, maar het boek is er natuurlijk wel één van de vele in zijn soort. Wel knap van de schrijfster dat ze na tien jaar nog een acceptabel vervolg op De eetclub heeft kunnen schrijven. Heel erg spannend is ook deze “oestrogeen” thriller echter niet. Het wordt al snel duidelijk dat Simon Vogel en de andere mannen een soort syndicaat hebben en de enige vraag die dan overblijft, is wat er met Karen zal gebeuren. Maar ik-vertellers sterven niet zo snel in een boek.

Het boek is geschikt voor alle eindexamenniveaus: t.w. van mavo tot en met vwo. Alleen zal de thriller op het laatste (vwo)-niveau wel op minder waardering van de docent Nederlands kunnen rekenen. Je ziet momenteel dat  het lezen van thriller voor vwo-leerlingen op veel scholen aan een maximum (2) wordt gebonden.

Recensies

"Het boek ‘Debet’ van de schrijfster Saskia Noort leest als een trein. Als je in het leven van Karin kruipt, blijf je lezen. Ik verklap je dat je het niet verwacht als het einde nadert. Na ‘De Eetclub’ is dit zeker een ontrafeling wat ik niet had verwacht. Zeer goed van de schrijfster. Van mij mag ze snel weer een boek schrijven dan duik ik er met mijn neus meteen weer in. ‘Debet’ is een aanrader. Ik heb ervan genoten." http://www.rachelleest.nl...kia-noort/

"Net zoals De Eetclub, eindigt ieder hoofdstuk heel spannend, waardoor ik bleef lezen. De oude personages zijn geen spat veranderd, alleen de relaties tussen de personen zijn vernieuwd of verwoest. Karen weet niet goed wat zij hiervan moet denken en wantrouwt iedereen. Debet is mooi afgesloten, vooral door de laatste vier bladzijdes. Toch geven deze pagina’s ook opties voor een ander deel of spinoff. Mijn vragen waren eindelijk beantwoord, totdat ik de laatste paar pagina’s las." http://www.storyhunters.n...kia-noort/

"Noort schrijft secuur en zonder veel effectbejag. Zoals vaak bij dit soort romans is het eerste deel sterk omdat de auteur daarin ongegeneerd kan inzoomen op de emoties van de treurende maar ook bedrogen vrouw die alles dreigt te verliezen. De afwikkeling van het thrillerelement gebeurt minder secuur en wordt zelfs wat afgerafeld zodat het einde van het boek niet bevredigt." http://www.cobra.be/cm/co...oort_debet

"Echt literair zal het bij Noort – terecht geëerd met de Meesterschapsprijs van het Nederlands Genootschap van Misdaadauteurs –niet worden, maar haar soepele portret van verouderende dorpsrijken en übertuttige golddiggers maakt dat je begrijpt waarom ook Debet een vaste plaats heeft bovenin de Bestseller 60. Daarbij leunt ze op een speciale vorm van herkenbaarheid: niet die van het eigen leven, maar die van de eigen angstdromen." http://www.nrclux.nl/debe...t/1138842/

Bronnen

Interview met de schrijfster n.a.v. het verschijnen van de nieuwe thriller "Debet."

http://www.trouw.nl/tr/nl...reld.dhtml