Ben jij 16 jaar of ouder? Doe dan mee aan dit leuke testje voor het CBR. In een paar minuten moet je steeds kiezen tussen 2 personen.

Meedoen

De verlegen minnaars door Chaja Polak

Zeker Weten Goed
Foto van Cees
Boekcover De verlegen minnaars
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Zeker Weten Goed
  • 1 september 2011
Zeker Weten Goed

Boekcover De verlegen minnaars
Shadow
De verlegen minnaars door Chaja Polak
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

Feitelijke gegevens

  • 1e druk, 2011
  • 208 pagina's
  • Uitgeverij: Contact

Flaptekst

Nathan Freund, telg uit een joodse bankiersfamilie, leidt een teruggetrokken leven in het landhuis Groot Heerle. Hij woont daar met zijn jonge vrouw Alice en hun twee kleine zonen Monne en Maurits – een Siamese tweeling.

Arts en vriend Karel Lobatto pleit voor het scheiden van de kinderen, ondanks alle gevaren. Maar Nathan twijfelt en wordt getergd door beelden uit zijn verleden en heden. Waarom zouden Monne en Maurits niet mogen blijven zoals ze zijn, of is hij een beul die zijn kinderen een normaal leven onthoudt?

's Avonds tijdens het diner, waar iedereen gedwongen wordt een keus te maken, komen Nathan en zijn vrouw lijnrecht tegenover elkaar te staan.

Eerste zin

Net stonden de kinderen er nog niet.

Samenvatting

Het gehele verhaal heeft een vertelde tijd van slechts één dag.

Nathan Freund, een erfgenaam van een rijke, joodse bankiersfamilie die de oorlog nauwelijks overleefd heeft, woont op het grote landgoed Groot Heerle. Hij vindt dat alles op het landgoed eigenlijk ook in tact moet worden gelaten. Nathan is een vijftiger.
Hij is al negen jaar getrouwd met Alice, een mooie en veel jongere vrouw, maar hun relatie is ernstig verstoord door het feit dat zij hem zeven jaar geleden een Siamese tweeling heeft geschonken. Deze jongetjes door Nathan vaak “engelen” genoemd zitten met de rug aan elkaar vast en ze kunnen elkaar dus niet zien. Als de ene vooruitloopt, moet de ander achteruitlopen.

Om de beide jongens goed te beschermen laat Nathan helemaal niemand toe op het landgoed. De leveranciers zijn afgezegd en hij onderwijst de beide jongens zelf. Hij doet ook vreemde dingen in een poging het monsterlijke van zijn zoons te verbergen. Gisteren, in een opwelling, had hij pleisters over de ogen van de Romein geplakt. Beter zou het zijn die omkranste kop dicht te laten smeren met gips, of met cement. De fiere blik die het waagt dit leven vol onbeschaamd vertrouwen tegemoet te zien. Hij zou toch eens moeten kijken, in een van de schuren stond voor zover hij wist ergens nog een aangebroken zak cement.

De twee pleisters hadden losgelaten natuurlijk, maar ze waren nergens meer te vinden. Ongetwijfeld heeft mevrouw Nel ze vanmorgen vroeg met twee spitse vingers van de grond geraapt en haar buit zo ver mogelijk voor zich uit houdend bij het vuilnis gegooid. En ongetwijfeld zag ze desondanks nog kans het onafscheidelijke groene stofzuigerlichaam met zich mee te zeulen, achter zich aan, hand om de wellustig geribbelde slurf. 

Het wordt een belangrijke dag voor Nathan, want aan het einde van de dag komt er een diner waaraan zijn vrouw Alice, zijn zus Beccy en zijn oude studievriend Karel Lobatto zullen deelnemen. Op dat moment zullen argumenten moeten worden uitgewisseld over de scheiding van de tweeling. Alice wil namelijk heel graag dat de kinderen gescheiden worden en een “normaal leven” kunnen leiden. Het ziet ernaar uit dat zijn zus Beccy (veertien jaar jonger dan Nathan en gek op Maurits en Monne) datzelfde idee heeft . Ze woont soms in Amsterdam en de rest van de tijd in Rio de Janeiro waar ze haar leven in dienst heeft gesteld van weeskinderen. Nathan wil de scheiding echter helemaal niet: hij vindt dat de beide kinderen aan elkaar vast moeten blijven zitten. Hij zal ze hun hele leven willen beschermen. Daarom houdt hij ze ook op het landgoed. Dokter Lobatto zal hem proberen te overtuigen dat het nu een geschikt moment is om de Siamese tweeling te scheiden. Ze zijn nu zo volgroeid en de techniek is zo ver gevorderd dat een bloedverlies (waardoor een shock) kan ontstaan, niet meer fataal hoeft te zijn.

Wanneer hij ’s morgens uit het raam van zijn studeerkamer kijkt, ziet hij dat de onafscheidelijke tweeling in het park aanwezig is. Ineens zijn ze echter verdwenen en hij gaat op zoek in het mooie park naar hen. Maar voorlopig vindt hij hen niet. Zo kan hij mijmerend zwerven over het landgoed. Hij vertelt de lezer over zijn vreemde, maar steengoede hulp Derk die heel handig is in het onderhoud van het park maar ook gemakkelijk dingen kan maken (standbeeld, ezelskar voor de jongens). Omdat de jongens bang van hem waren en Alice het ook een enge vent vond, moest Derk het veld ruimen. Er is ook nog een soort huishoudster, Lida, die al 32 jaar op het landgoed de dienst uitmaakt. Ze kookt altijd aardappelen en sperziebonen en rundvlees. Ze is nu al bezig met het diner voor vanavond. Nathan hoopt dat ze aan wil schuiven bij het diner. Hij vermoedt dat ze achter hem zal staan. Dan is er tenslotte nog de schoonmaakkracht Nel van wie Nathan beweert dat ze seks heeft met de stofzuiger.

We komen op de wandeling van Nathan Freund steeds meer over zijn leven te weten. Zijn joodse ouders hebben de Tweede Wereldoorlog met moeite overleefd. Na de oorlog is Beccy geboren en zijn vader heeft op een bepaald moment moeder Regina verlaten. Die heeft zich daarna steeds als een zieke vrouw gedragen. Nathan kon vroeger best goed met zijn zus opschieten. Ze had hem ook aan zijn eerste vrouw gekoppeld. Dat was een vriendin van haar, Golda, een Hongaarse van geboorte. Het was een heel fijne vrouw, maar na drie jaar had Nathan het huwelijk verbroken. Later komt in het verhaal uit dat hij haar vernederd had: ze moest naakt cello voor hem spelen en ze moest tijdens het spel haar benen spreiden, opdat hij kon zien wat hij dan nog van haar geslachtsdeel kon zien. In de symboliek staat de cello namelijk voor de man die door de vrouw tussen de benen wordt geklemd. Dat hij Golda heeft weggestuurd, neemt Beccy hem nog altijd kwalijk. Zijn tweede, heel jonge en heel mooie vrouw Noor, heeft ze daarom nooit geaccepteerd en ze was blij dat dit huwelijk maar kort geduurd heeft. Negen jaar geleden was Nathan opnieuw getrouwd, met Alice dus. Dat leek een leuk huwelijk tussen hen beiden, maar er kwam verwijdering toen Alice de Siamese tweeling had gebaard. Ze kan zelf niet naar de gedrochten die ze heeft gebaard kijken en ze smeekt Nathan om hen de vrijheid te schenken.

Maar op de dag dat Nathan de beslissing moet nemen of hij de Siamese tweeling zal laten scheiden, geeft hij de lezer blijk van een feilloos vermogen zelf scheidingen in zijn leven aan te brengen. Zo wilde hij zijn ziekelijke moeder nauwelijks meer zien, zijn vader was ook al gescheiden van het gezin, hij heeft later een haat-liefderelatie met zijn zus Beccy opgebouwd, (zeker nu ze het idee heeft om de kinderen te scheiden) hij heeft drie huwelijken min of meer zien stranden (ook met Alice gaat het immers slecht) en in feite staat hij lijnrecht tegenover zijn studievriend Karel Lobatto die technisch gezien de scheiding van de tweeling voor zijn rekening neemt. Nathan heeft daarnaast ook afscheid genomen van Derk, zijn eminente knecht op het landgoed, maar toch heeft hij hem op aanraden van Alice ontslagen. Nathan is dus een man die van scheiden weet, maar voor zijn zoons houdt hij onverbiddelijk vast aan een eenheid.

Wanneer Nathan over zijn landgoed zwerft op zoek naar zijn zonen, komt hij erachter dat zijn zus Beccy intussen al gearriveerd is op het landgoed en dat ze zich heeft ontfermd over zijn beide zoons. Ze kan goed met hen opschieten en ze heeft hun vaak informatie over het verleden verteld (o.a. over Golda) De jongens geven ook aan dat ze liever bij tante Beccy zouden willen blijven en bij hem dan bij hun moeder Alice, die immers nooit naar hen (om)kijkt.

Beccy vertelt Nathan dat dokter Lobatto haar heeft gebeld om te zeggen dat hij later komt. Hij vraagt of zij weet waar Alice is. Die ligt op bed. Wanneer hij naar de slaapkamer gaat, vraagt ze hem naast haar te komen liggen en seks met haar te hebben. Als hij weigert zal ze zichzelf klaarmaken. Wanneer hij naast haar ligt, smeekt ze hem toe te staan dat de jongens gescheiden mogen worden. Later zullen ze ook seks willen hebben of willen masturberen. Daarbij kun je niemand gebruiken. Ze geeft aan dat ze best moeder had willen zijn, maar dan van normale kinderen. 

Maurits en Monne krijgen eerder te eten van Lida. Rundvlees en sperziebonen. Daarna voeren ze nog een toneelstukje op voor Beccy en Nathan. Het gaat voornamelijk over de aardrijkskundeles die ze hebben geleerd van Nathan. Beccy vindt het prachtig. Ze vertelt Nathan nog dat ze die avond niet mee zal beslissen: het zijn immers haar kinderen niet. 
Nathan gaat zijn kinderen het boek “De tuinen van Dorr”van Paul Biegel voorlezen. Daarna begeeft hij zich naar de zaal waar gegeten wordt.

Intussen is de dokter ook al gearriveerd. Lobatto en Alice zitten naast elkaar aan tafel, alsof ze samen stelling hebben genomen. Beccy zit naast Nathan. Ze beginnen met de Lidasoep.
Die komt na de soep naar de tafel gelopen waaraan Nathan zit. Ze fluistert iets in zijn oor, wat een ondersteuning voor hem moet zijn. : Zet hem op, mijnheer Nathan, we doen ze dat niet aan, die twee kleintjes. U heeft mij nog, mijnheer Nathan, vergeet dat niet!” (blz. 204) Alice ziet toe alsof ze het slachtoffer van een samenzwering is. Ze geeft met lichaamstaal aan dat ze zich zal overgeven. Nathan ziet haar ineens zitten, zoals ze later oud is. Haar hoop is verdwenen. Net als Lida die de deur achter zich heeft gesloten.

Dit verslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

Quotes

"De lamellen en de hagedis. En de glazen couveuse waarin zijn kinderen, bil tegen bil, onder een hemel van glinsterende slangen hadden liggen ademen." Bladzijde 112
"Het zal door de abruptheid zijn van de overgang, die van het geelgouden licht op de overloop net, naar de schemer in hun eigen kamer. Alle vertrouwdheid is eruit gestript." Bladzijde 139
"Vroeger vertederden die verhalen hem, evenals haar ijverige schilderijen, nu doen die hem pijn aan zijn ogen." Bladzijde 172

Thematiek

Relatie tussen broers

Eigenlijk draait alles in het verhaal om de fysieke scheiding van de twee broers. Dat wordt nadrukkelijk in de fabel naar voren gebracht. Nathan is tegenstander van de scheiding: de andere in zijn omgeving (zijn zus, vrouw en vriend) lijken voor te zijn. Aan het einde van het verhaal krijgt Nathan steun van zijn huishoudster Lida. Behalve de fysieke scheiding van de twee zoons, zou er natuurlijk ook een andere scheiding tussen vader en zoons komen. Zolang Monne en Maurits aan elkaar vast zitten, zijn ze genoodzaakt op het landgoed Groot Heerle te blijven wonen. Natham kan zijn zoons dan tegen het onheil van de wereld beschermen, omdat hij die wereld gewoon niet toelaat (vgl. de weigering leveranciers op het landgoed te laten komen). Ze blijven dan tot zijn of hun dood bij hem in de buurt. Hij kan ze op die manier tegen alle pijn en ellende op de wereld behoeden.

Motieven

Liefde

Nathan is een moeilijke man die toch goed bij de vrouwen ligt: hij is drie keer getrouwd, maar alleen de eerste vrouw, Golda, heeft de goedkeuring van Beccy kunnen wegdragen. Zij was immers de vriendin van Golda. Maar Nathan heeft Golda niet netjes behandeld, waardoor ze weer naar Hongarije is teruggekeerd. De tweede vrouw, Noor, was waarschijnlijk op zijn geld uit, althans volgens Beccy. Ook met Alice heeft Beccy wel de nodige moeite. Dat heeft natuurlijk sterk te maken met de houding die Alice heeft ten opzichte van de Siamese tweeling. Ze wil ze eigenlijk het liefst nooit meer zien: ze zorgt ook nauwelijks voor ze. Tante Beccy daarentegen trekt met ze op: de jongens zouden graag bij haar en Nathan wonen. Terwijl Nathan een behouden man lijkt (vgl. zijn houding met betrekking tot het onderhoud van zijn landgoed, een Lelijke Eend, een bakelieten telefoon) is er in deze roman van binding ook een vorm van bindingsangst te constateren. De voorbeelden daarvan: - Nathan is van zijn twee vorige vrouwen (Golda en Noor) gescheiden - Zijn verhouding met Alice staat ook op het punt van springen - Zijn relatie met zus Beccy zet hij op het spel - Zijn verhouding met zijn vriend Karel de dokter zal ook niet lang meer stand houden - Zijn bindingsangst lijkt genetisch bepaald: zijn vader leefde direct na de oorlog ook gescheiden van zijn moeder Regina - Nathan wilde niet veel meer met zijn ziekelijke moeder Regina te maken hebben - Hij heeft afscheid genomen van zijn “knecht” Derk. Maar bindingsangst en verlatingsangst liggen in elkaars verlengde. Hij wil niet van zijn zoons gescheiden worden en de beste manier om dat te bereiken is ze niet van elkaar te laten halen. Dat is het bizarre thema van deze roman.

Ziekte

Alice vindt dat Monne en Maurits recht hebben op een “normaal“ leven en ze wordt daarin gesteund door Nathans oude studievriend Karel Lobatto. Het scheiden van een Siamese tweeling op latere leeftijd hoeft volgens hem wat minder problemen te geven: waarschijnlijk zijn ze sterk genoeg om de scheiding zonder een shock te krijgen te kunnen doorstaan. Op het einde van de roman geeft Alice wel toe dat ze moeder zou willen zijn, maar dan wel van twee losse kinderen. Maar die heeft ze nu eenmaal niet gekregen.

Opdracht

De opdracht luidt: “Voor Misha.”

Titelverklaring

In het verhaal worden de twee broers van de Siamese tweeling (Maurits en Monne) door hun tante de verlegen minnaars genoemd. Ze zitten aan elkaar vast, houden blijkbaar erg van elkaar maar moeten om elkaar te zien gebruik maken van handspiegels. Tante Beccy noemt hen daarom de verlegen minnaars. (blz. 123). Dat wordt nog een keer vermeld op blz. 201

Structuur & perspectief

Structuur
Het verhaal wordt verteld op één dag uit het leven van Nathan Freund. Hij moet aan het einde van die dag een beslissing nemen over het scheiden van zijn twee kinderen, die aan elkaar vastgegroeid zitten.
Het verhaal begint op de morgen van het diner en eindigt op het moment dat de gasten aan tafel plaatsnemen. Er zijn wel hoofdstukken in de structuur te ontdekken, maar ze worden niet genummerd en ze hebben geen titel. Er zijn 25 hoofdstukken.

Perspectief 
Het perspectief berust bij de vijftiger Nathan Freund. Hij is een personale verteller die in de o.t.t vertelt. We zien het gehele verhaal door zijn ogen. We leren dan ook alleen zijn gedachten en gevoelens als lezer kennen.

Decor

De tijdlagen van het verhaal 
Het verhaal speelt op één dag. De vertelde tijd is dus ook maar een dag. Van de ochtend tot aan het tijdstip van het diner waarop de belangrijke beslissing moet worden genomen.
Door de verteller wordt niet prijs gegeven welke dag in welk jaar bedoeld wordt.
De lezer kan alleen erachter komen in welk jaar het verhaal speelt wanneer hij diverse tekstgegevens met elkaar combineert. Een poging:

Nathan Freund is in ieder geval voor de oorlog geboren en zijn zusje Beccy vlak erna. 
Op blz. 126 staat namelijk dat Beccy in 1958 het naoorlogse Berlijn bezoekt en daarbij wordt vermeld dat ze op dat moment twaalf jaar is. Dat betekent dat ze in 1946 geboren moet zijn. Op dezelfde bladzijde staat vermeld dat Nathan veertien jaar ouder is dan Beccy. Dat betekent weer dat Nathan in 1932 geboren moet zijn.

Met het volgende gegeven gecombineerd valt dan op te maken in welk jaar de roman speelt.
Op blz. 115 staat dat Beccy vijf jaar oud was, toen de verloofde van de huishoudster Lida door een ander werd weggekaapt. Dat moet dus in 1951 zijn geweest.
Expliciet geeft Nathan daarbij aan dat dit 32 jaar geleden is. Dan moet Beccy dus 37 jaar zijn en Nathan is immers 14 jaar ouder. Hij is dan 51 jaar en aangezien hij geboren is in het jaar 1932, moet het verhaal in het verhaalheden zich dus afspelen in 1983.

Die conclusie lijkt toch een beetje op gespannen voet te staan met de mededeling dat Beccy door dokter Lobatto gebeld is om te vertellen dat hij pas later zal aankomen. (blz. 153) Immers pas vanaf de jaren negentig is de mobiele telefoon algemeen gebruiksgoed. Nathan is bovendien niet iemand die van de laatste gadgets houdt. Hij is met de aanschaf van spullen juist heen conservatief. (Hij rijdt nog in een oude Lelijke Eend en er wordt zelfs nadrukkelijk vermeld dat hij nog een bakelieten telefoon heeft; niet iemand dus voor een experimenteel mobiel exemplaar)
Ook met een ander gegeven klopt 1983 niet. Op blz. 184 zegt Beccy dat Nathan nog altijd kwaad op zijn moeder Regina is. Nathan zegt dan van zichzelf “de vijftig ver voorbij”. Dat zeg je eerlijk gezegd niet wanneer je nog maar 51 jaar bent. Dat lijken toch min of meer slordigheidfoutjes van de schrijfster te zijn.

Het decor van de handeling 
De dag van het verhaal speelt zich af op een groot landgoed dat Nathan van zijn ouders (een rijke joodse bankiersfamilie ) heeft geërfd. Het landgod heet Groot Heerle. Op blz. 77 staat vermeld dat er zeven grote landgoederen op de “noordelijke Veluwe”liggen. Groot Heerle is er dan één van.

Slotzin

Geruisloos sluit Lida de deur achter zich.

Beoordeling

Chaja Polak heeft een rustige manier van vertellen, maar die is wel tegen het trage aan. Het verhaal van meer dan 200 pagina’s die één dag beschrijven waarop overigens vrij weinig gebeurt, mist bovendien m.i. te veel spanning. Ook het einde waarvan je als lezer zou verwachten dat er een belangrijke beslissing wordt genomen, vind ik teleurstellend. Je zou uit het open einde kunnen opmaken dat er geen scheiding zal plaatsvinden tussen Maurits en Monne. Nathan zal wel voet bij stuk houden en Alice zal zich erbij neer leggen, vermoed ik tenminste.

Korte conclusie: het bizarre thema is wel mooi onder woorden gebracht maar met te weinig spanning voor de hedendaagse lezer. De literaire waarde is: 2 punten.

Recensies

"Een beetje verlegen, om in de terminologie van de titel blijven" http://www.nrclux.nl/de-v...ct/811675/

Bronnen

website van de uitgever
http://www.uitgeverijcont...polak.html
Je hebt nog 2 Zeker weten goed verslagen over.

Wil je onbeperkt toegang tot alle Zeker Weten Goed verslagen? Meld je dan aan bij Scholieren.com.

35.438 scholieren gingen je al voor!

Geschreven door Cees

Foto van Cees

Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Ik vond het destijds  mijn taak om de verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met nieuwe en/of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk ook gewoon leuk zijn. Docenten kunnen je met het aanprijzen van leuke en/of spannende boeken enthousiast maken. Stukken die interessant zijn, voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat.  Ik heb nu ruim 1460 verslagen gemaakt, waarvan een heleboel Zeker-Weten-Goed-verslagen. Er staan vragen over de inhoud aan het eind om je te laten zien of je het boek begrepen hebt.

Bij Scholieren.com probeer ik daarom zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Ik hoop altijd dat de 'moderne leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende schrijvers ook op de leeslijst te zetten. Uittreksels maken vond ikzelf vroeger helemaal niet leuk. Ik kocht daarom ook uittrekselboeken. (Bijvoorbeeld Literama, Apercu, Der Rote Faden) Nu maak ik zelf boekverslagen voor  scholieren.com. Nog een gemeend advies: wees verstandig en lees altijd wel het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek ook niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com levert.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "De verlegen minnaars door Chaja Polak"

Ook geschreven door Cees