Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2019
• 320 pagina's
• Uitgeverij: Uitgeverij Orlando

Flaptekst

Eerste zin

Het was zo'n typische, uitgestrekte, vieze en lawaaierige hoofdstad in een land dat voor kort bekendstond als een derdewereldland, maar dat nu in rap tempo veranderde in een moderne staat.

Samenvatting

Het boek gaat over vier vrouwen, of eigenlijk over vijf als je de mentor meerekent. De eerste vrouw met wie de lezer kennismaakt, is de Nederlandse Marije. Zij is net met haar gezin naar dit land geëmigreerd voor de baan van haar man Pieter bij een oliemaatschappij en ze schrijft mails aan haar broer Robert. Het is hun eerste keer als expats in een vreemd land en ze moet erg wennen. Tijdens een lunch met andere Nederlandse expatvrouwen wordt ze uitgenodigd voor een vergadering van de oudervereniging van de Amerikaanse Internationale School (AIS). De tweede vrouw is Sophie, vrouw van de Canadese ambassadeur Alan, die zich opmaakt om naar de eerste receptie van het nieuwe seizoen te gaan. Daar wordt ze door de Amerikaanse ambassadeursvrouw voorgesteld aan de voorzitter van de oudervereniging van de AIS, die haar meteen uitnodigt om ook lid te worden. Sophie heeft geen zin maar uit opstandigheid tegen haar man gaat ze wel naar de eerstvolgende vergadering. De derde vrouw is Sandy, vrouw van de nieuwe conrector op de AIS, Sam. Zij organiseert voor het eerst de wekelijkse lerarenborrel bij haar thuis en voelt zich niet op haar gemak omdat haar man wel en zij geen deel uitmaakt van dat team. Ze ontmoet daar Joanne, de mentor van de onderbouw, een baan die binnenkort vrij zou komen en Sandy is beloofd dat ze daar met voorrang op mag solliciteren. En de vierde vrouw is de Amerikaanse Carrie, vrouw van buitenland-correspondent Chad. Zij droomt weg tijdens een vergadering van de oudervereniging waarvan ze penningmeester is. Na afloop ziet ze een hoop nieuwe moeders, onder wie Marije, Sophie en Sandy, maakt actief kennis met ze en stelt ze aan elkaar voor.

De vier vrouwen komen elkaar weer tegen in de supermarkt en maken dan een afspraak voor een vrouwenavond de woensdag daarop. Tijdens deze avond drinken ze veel wijn en verdiepen ze de kennismaking. Carrie vertelt Sandy dat ze gehoord heeft dat Joanne haar contract zal verlengen en Sandy maakt zich meteen zorgen. Na de tweede afspraak bij Sandy thuis is de club Wijn-op-Woensdag-Vrouwen geboren.

Carrie hoort via haar functie bij de AIS de meeste roddels. Ook vangt ze zelf het nodige op, zoals een gesprek tussen Joanne en haar vriendin Ruth over een papier dat Isabel, Sophies dochter, aan haar gegeven heeft, waar aantekeningen op staan over een nieuw winkelcentrum en corruptie. Ruth biedt aan het te bespreken met haar man Marcus, die zich kandidaat wil stellen als burgemeester, wat gevaarlijk en daarom nog geheim is, maar Ruth wil eerst zelf meer onderzoek doen. Carrie raakt zo opgewonden van wat ze hoort dat ze als ze thuiskomt, meteen aan een verhaal begint. Haar man Chad steekt de draad met haar pogingen iets op papier te zetten maar ze neemt zich voor er een bestseller van te maken.

Tijdens de volgende Wijn-op-Woensdag-avond blijkt dat Marijes broer Robert als architect en projectleider bij de bouw van dat nieuwe winkelcentrum betrokken is. Sophie verbaast zich hierover omdat er net een wet is aangenomen waarin staat dat de bevolking niet meer verplaatst mag worden vanwege dit soort bouwprojecten en het milieu niet meer beschadigd mag worden.

Sophie vindt haar dochter Isabel huilend op de schommel en ze vertelt over het papier met aantekeningen dat ze in haar vaders kamer had gevonden, dat ze als kladpapier had gebruikt en dat ze later aan haar mentor had gegeven vanwege het woord 'omkopen'. Ze vroeg zich af of ze er wel goed aan gedaan had en of haar vader nu in de problemen zou komen. Sophie herinnert zich het gesprek van woensdagavond en vraagt zich af of die dingen met elkaar te maken hebben. Tijdens de volgende wijnavond vertelt Marije dat haar broer naar haar toe komt vanwege het bouwproject en dat er ook een Canadees bedrijf bij betrokken is.

Ondertussen is Joanne ook nog druk met het kladje dat ze van Isabel gekregen heeft, waarvan ze inmiddels weet dat het een samenvatting is van een haalbaarheidsstudie voor de bouw van een winkelcentrum. Ze mailt Carries man om te vragen of hij haar kan helpen. Ruths echtgenoot Marcus wil zich als nieuwe burgemeester profileren als anticorrupt en heeft ook lucht van het project gekregen. Als zij Joanne vraagt of ze nou blijft of weggaat, loopt Joanne naar de nieuwe conrector om te zeggen dat ze blijft.

In januari wordt de Internationale Culturele Dag door de oudervereniging georganiseerd, waar alle ouders iets laten zien van de cultuur van hun land van herkomst. Alle docenten en ouders zijn aanwezig, zo ook Carrie, Sophie, Sandy en Marije, die haar broer heeft meegenomen. Carrie ziet Joanne en haar man met elkaar smoezen en vertrouwt dat niet. Joanne ziet daarna Ruth en Marcus en roept te enthousiast iets tegen hem over de verkiezingen, terwijl dat nog geheim is. Ook staat ze ineens oog in oog met haar lover van vorig jaar. Sophie ziet haar man druk in gesprek met Marijes broer en als ze om uitleg vraagt, blijken ze elkaar te kennen van de bouw van het nieuwe winkelcentrum. En Sandy hoort van haar man dat Joanne haar contract verlengd heeft en dat zij die baan dus niet krijgt. De daaropvolgend woensdagochtend wordt Joanne dood in haar werkkamer aangetroffen. Ze blijkt te zijn vergiftigd en zowel de lokale politie als de FBI start een onderzoek.

Na de moord start een periode van onrust en verdachtmakingen. Er waren veel mensen op school die dag en veel mensen hebben een motief. De echtgenote van de vader met wie Joanne een affaire had, wordt verdacht. Ruth is verdacht omdat ze Joanne altijd koffie bracht en het gif in haar koffie zat. Robert, Marijes broer, staat op het verdachtenlijstje vanwege het bouwproject en de informatie die Joanne daarover had en omdat hij die dag vreemd genoeg ook op school was om naar een verloren pet te zoeken. Zelfs Sandy is verdacht omdat ze op Joannes baan aast. Ondertussen blijven zowel Marije als Sophie geruchten horen over het bouwproject dat illegaal zou zijn. Marije vraagt haar broer om uitleg maar krijgt die niet, Sophie blijft stil tegen haar man. De wijnwoensdagavond wordt er ook niet gezelliger op: Carrie en Sandy zijn ondervraagd vanwege hun aanwezigheid op school die dag en Carrie speculeert over de betrokkenheid van Marijes broer en Sophies man.

De laatste Wijn-op-Woensdag-avond is bij Sophie. Carrie vertelt over het ouderfeest dat georganiseerd wordt en haar nominatie voor de nieuwe voorzitter. De 'winnaar' zal tijdens dat feest bekendgemaakt worden. De nieuwe burgemeester, Marcus, zal er ook bij zijn. Marije vertelt over wat ze op internet over het expatleven gelezen heeft en ze stelt de andere vrouwen best wat zelfkritische vragen, waarop Carrie huilend wegloopt.

De avond van het ouderfeest breekt aan en iedereen komt opgedoft opdagen. Marijes broer is er ook weer en zoekt wederom Sophies man op. Als Sophie een gesprek tussen Marcus en hen afluistert, hoort hij hem zeggen dat er absoluut geen winkelcentrum komt. Hij blijkt een belastend document in handen te hebben dat hij naar buiten zal brengen als de mannen moeilijk doen. Wonderbaarlijk genoeg zorgt deze berisping ervoor dat Sophie weer sympathie krijgt voor haar man. Carrie wordt gekozen als nieuwe voorzitter van de oudervereniging en tijdens haar toespraak bekent ze dat zij Joanne vermoord heeft, zodat ze een plot voor haar boek had.

Het boek eindigt met een laatste e-mail van Marije aan haar broer waarin ze de afloop van de moordzaak uit de doeken doet.

Personages

Marije Steenhouwer - van Speijk

Marije is met haar man Pieter en kinderen geemigreerd en moet nog erg wennen. Ze schrijft regelmatig 'Pieter zegt' waaruit blijkt dat ze zich veel door haar man laat zeggen/voorschrijven. Op een gegeven moment schrijft ze ook zelf dat hij haar behandelt als een kind. Marije vindt de hele expatwereld nogal intimiderend en laat zich graag op sleeptouw nemen door de meer ervaren expatvrouwen. Ze voelt zich overbodig in het leven van haar man en kinderen en zelfs in haar huis, waar ze nergens alleen kan zijn. De andere vrouwen vinden haar eerlijkheid ontwapend en vinden haar sympathiek.

Sophie Pierce

Sophie is 42 jaar oud en dat maakt haar jong voor een ambassadeursvrouw, jonger ook dan de andere ambassadeursvrouwen waardoor ze uit de toon valt. Ze is getrouwd en heeft twee kinderen. Ze is een klassieke schoonheid met kastanjebruin haar en blauwe ogen en wordt ook wel de 'IJskoningin' genoemd vanwege haar gereserveerdheid. In het begin vond ze het leuk om in het middelpunt van de belangstelling te staan en een paar keer per week met haar man mee te moeten naar allerlei officiele gelegenheden, maar haar man begon haar steeds meer voor te schrijven met wie te praten en wat te doen omdat volgens hem alles politiek was, en nu heeft ze er steeds minder zin in. Ze wordt steeds opstandiger in haar gedrag ten opzichte van haar man. Sophie heeft een goed geheugen en is sociaal gezien erg vaardig, hoewel ze ook de indruk geeft van binnen enigszins op andere vrouwen neer te kijken.

Sandy Gilmore

Sandy is kinderpsycholoog, is getrouwd en heeft drie kinderen. Ze heeft donkerblond haar. Sandy en haar man hebben op verschillende internationale scholen gewerkt maar dit is hun eerste post buiten Europa en dit is de eerste keer dat haar man wel een en zij geen baan heeft. Ze mist het contact met kinderen, zowel professioneel gezien als thuis, waar de hulpen alles van haar overnemen. Daarnaast miste ze een gemeenschap waarvan ze deel uitmaakte. Dit alles maakt haar onzeker en ze bijt zich vast in de belofte die haar man haar gedaan heeft, namelijk dat Joanne haar contract op zal zeggen en dat dan die baan kan krijgen. Vanuit die onzekerheid wordt ze ook wantrouwend over hoe anderen haar zien en over haar denken.

Joanne Lawson

Joanne is de mentor in de onderbouw en een mooie vrouw: ze heeft een smalle neus, grote, bruingroene ogen, een ivoorwit, glad gezicht en een prachtig golvende haardos. Ze heeft een permanent geamuseerde blik, gedraagt zich afstandelijk ten opzichte van haar collega's en is koel en zelfverzekerd. Joanne is de paria van de school vanwege een affaire in het vorige schooljaar en om die reden heeft ze haar contract opgezegd, maar halverwege het nieuwe schooljaar besluit ze toch te blijven. Ze vindt zichzelf goed in haar werk en ze vindt ook dat haar zonden haar nu wel vergeven mogen worden. Haar enige vriendin is Ruth Marsden, die op de financiele administratie werkt en getrouwd is met een lokale man. Om die reden is ze net als Joanne een buitenstaander in het expatwereldje en dat brengt ze nader tot elkaar. Ze drinken samen regelmatig koffie.

Carrie Hunter

Carrie is getrouwd met Chad en ze heeft twee kinderen. Ze heeft een onopvallend uiterlijk maar een uitgesproken persoonlijkheid en een indrukwekkende stem. Ze heeft met Chad lesgegeven in een Afrikaans land waar een burgeroorlog uitbrak en toen heeft ze al hun studenten voor haar neus neergeschoten zien worden. Ze konden zelf op het nippertje ontkomen en daaraan heeft ze een trauma overgehouden, maar dat erkent ze niet. Sindsdien heeft ze veel therapie gevolgd en haar man en zij zijn uit elkaar gegroeid. Carrie heeft antropologie gestudeerd en ze bekijkt de bezigheden en beslommeringen van de expatvrouwen - of het gebrek daaraan - als een sociaal experiment. Ze zou er graag over schrijven maar haar voorstellen aan uitgeverijen worden afgewezen. Om zichzelf bezig te houden is ze lid geworden van de oudervereniging, in de hoop op te vallen ook en betrokken te worden, en uiteindelijk is ze gevraagd als penningmeester. Ze komt regelmatig te laat en zit vaak te dromen maar ze doet haar werk goed. Ze kan niet tegen stiltes en vult die zelf snel op. De andere vrouwen vinden haar regelmatig nogal vreemd.

Quotes

"De ene helft drinkt bijna geen druppel en neemt zichzelf en hun baan erg serieus. Ze leven als monniken, organiseren om de haverklap Vergaderingen, en doen alleen aan overwerk als het financieel aantrekkelijk is. De andere helft woont zo'n beetje op de school, en drinkt zich geregeld een stuk in de kraag om aan hun verveling te ontsnappen. De eerste groep komt even een uurtje naar dit soort borrels, omdat ze vinden dat het erbij hoort en bang zijn dat ze een kruisje bij hun naam krijgen als ze helemaal niet komen. De andere helft blijft hier nog wel even. De hele nacht zelfs, als je niets doet om ze subtiel weg te werken. " Bladzijde 44

"Maar toen ik later terugdacht aan onze gesprekken bedacht ik me dat alle grappen over anderen gingen, het had iets kattigs allemaal. Grappen over de lokale bevolking: een stelletje onnozele idioten. Over de Amerikanen: een stelletje arrogante idioten. Over de Fransen: een stelletje opgeblazen idioten." Bladzijde 47

"Maar ja, zeker hier lijken de vrouwen allemaal een verlengstuk van hun echtgenoten te zijn." Bladzijde 71

"Echte vriendschappen waren zeldzaam in het expatleven: je had twee, hooguit drie jaar de tijd om elkaar te leren kennen voordat de een of de ander weer wegging en de vriendschap werd gereduceerd van een e-mailtje in de week tot een felicitatie op de tijdlijn van de Facebook-pagina van je voormalige vriendin. Men was zich hiervan bewust en maakte doorgaans een snelle inschatting: kunnen we samen een beetje lol hebben voor zolang als het duurt, of is het simpelweg de moeite niet waard? " Bladzijde 115

"Als lange lunches en dagen in de sauna de reden werden van je bestaan, in plaats van een welkom respijt van de dagelijkse beslommeringen, was het effect niet meer hetzelfde. " Bladzijde 158

"Sandy was de laatste maanden tot het besef gekomen dat de gouden kooi waarin ze woonden, met hun enorme villa's en een legertje personeel, tot verschillende gradaties van tijdelijke waanzin leidde - mogelijkerwijs verergerd door de hitte, het stof, en de vochtigheid." Bladzijde 208

"'Missionaries, mercenaries, misfits ...' mompelde Marije terwijl ze met haar halflege glad speelde. [...] 'De meeste expats zijn of idealisten, of profiteurs die het alleen maar om het geld te doen is, of het zijn buitenstaanders, misfits. Ze willen of de wereld verbeteren, of een heleboel geld verdienen - of ze voelen zich thuis niet thuis.'" Bladzijde 288-289

Thematiek

Vrouwenproblematiek

Het voelt een beetje minzaam om het thema van dit boek onder 'vrouwenproblemen' te scharen. Ik zou het thema liever benoemen als een maatschappelijk probleem, namelijk de gevolgen van een expatleven voor vrouwen. Meestal zijn het namelijk de banen van de mannen waarvoor er naar een ander land verhuisd wordt. De vrouwen geven hun baan op en in het land van aankomst is er niks voor hen om zich mee bezig te houden. Voor het huishouden en de kinderen wordt gezorgd, dat hoort bij een expatleven, en een baan is er niet voor hen te vinden. Dit heeft allerlei negatieve gevolgen, zoals we bij de verschillende vrouwen in dit boek kunnen zien, zoals eenzaamheid, doelloosheid en de moord op de mentor. De vrouwengemeenschap in de expatwereld wordt regelmatig beschreven als 'een gouden kooi', zoals ook de illustratie op de voorkant van het boek aangeeft.

Motieven

Vreemdgaan

De mentor had een affaire met een van de vaders van de school. Ze had contact met hem over de problemen van zijn kind en van het een kwam het ander. De voorzitter van de oudervereniging betrapt ze en als straf wordt de mentor niet ontslagen maar moet ze juist het geroddel en veroordelen ondergaan. Geen ouder vertrouwt haar meer en ze wordt eigenlijk niet meer serieus genomen. Na haar dood zorgt de affaire er ook voor dat de partner van de betrokken vader door iedereen verdacht wordt van de moord, dus dan wordt er over haar geroddeld.

Corruptie

Het verhaal speelt zich af in een land dat nog niet zo lang derdewereldland af is en waar de corruptie nog flink hoogtij viert. Dat komt terug bij de verkiezingen voor een nieuwe burgemeester en bij de bouw van een nieuw winkelcentrum, waarbij meerdere personages betrokken zijn.

Dood

De dood van de mentor is een belangrijke rode draad in het boek. Ik denk dat het is geschreven als een whodunnit. Het boek begint met een proloog waarin de dood wordt aangekondigd, de hoofdstuktitels verwijzen naar de moord en vanaf de moord wordt er voortdurend gespeculeerd over de vraag wie de moord gepleegd zou kunnen hebben. Uiteindelijk blijkt dat een van de hoofdpersonen te zijn.

Ouder-kindrelatie

Niet alleen de vrouwen worden meegesleept naar het buitenland, dat geldt ook voor de kinderen. Zij gaan in het vreemde land naar een internationale school en moeten zich aanpassen aan een nieuwe taal en klasgenoten met verschillende culturele gewoonten. Thuis worden ze verzorgd door een nanny en er is soms weinig contact meer met vader en/of moeder. In dit gat springt de mentor: op deze Amerikaanse school een een volledige functie waarbij je niet ook lesgeeft. De leerlingen komen bij de mentor met problemen en de mentor geeft soms lessen over normen en waarden en veelvoorkomende sociale problemen. De ouder-kindrelatie speelt ook een rol als de dochter van de Canadese ambassadeur niet naar haar moeder (of vader) gaat met haar vermoedens maar naar de mentor. (Hoewel het onduidelijk blijft of ze dat kladje met aantekeningen over het winkelcentrum nu per ongeluk of bewust aan de mentor geeft.)

Motto

Er is geen motto.

Opdracht

Voor Roeland, mijn partner in crime

Titelverklaring

De mentor is het personage in het boek dat vermoord wordt, dit als extreem gevolg van het doelloze bestaan van de expatvrouwen in dit boek.

Structuur & perspectief

Het verhaal bestaat uit een proloog en twee delen: 'Voor de moord' en 'Na de moord'. Binnen die delen zijn de hoofdstukken vernoemd naar de vrouw die aan het woord is. Om aan te sluiten bij de thematiek staat er dan bijvoorbeeld 'De vrouw van de ambassadeur'. Er zijn ook e-mails opgenomen van een van de vrouwen aan haar broer.

Het verhaal wordt niet-chronologisch verteld want er is sprake van een flashback naar Joannes affaire.

De e-mails en de hoofdstukken getiteld 'De mentor' zijn in het ik-perspectief geschreven. Ook is er een hoofdstuk 'De bedrogen vrouw' dat vanuit het ik-perspectief verteld wordt. De hoofdstukken over de vrouw van de ambassadeur, van de conrector en van de buitenland-correspondent hebben een alwetend perspectief.

Decor

Het verhaal speelt zich af in een land dat nog niet zo lang derdewereld af is. Het boek opent met een beschrijving van dit land, dat waarschijnlijk in Afrika ligt. Wat vooral opvalt, is de minimaatschappij die de expats vormen in dit land. Waar het land zichzelf volop aan het ontwikkelen is en lang nog niet alles en iedereen aan die ontwikkeling meedoet of ervan profiteert, wonen de expats in afgeschermde mooie huizen in de buitenwijk Westwood Hills, gaan zij naar Westers aandoende koffiebars en restaurants en gaan hun kinderen naar een luxe Amerikaanse school: de Amerikaanse Internationale School. Zij krijgen amper iets mee van de werkelijke omstandigheden of de politiek in het land waar ze verblijven, zo komen ze bijvoorbeeld nooit in het centrum omdat het daar te gevaarlijk zou zijn. Dit afgeschermde expatwereldje draagt bij aan het 'gouden-kooigevoel' van de expatvrouwen en vormt daarmee een motief.

Het verhaal speelt zich af in 2017 en 2018, dat is te zien aan de opgenomen e-mails en op basis daarvan valt ook de vertelde tijd te berekenen, namelijk ongeveer acht maanden.

Stijl

' Ook in Kollens schrijfstijl zie je terug dat ze veel wil vertellen. Haast elke zin wordt vergezeld door een of meerdere bijzinnen, die veelvuldig tussen haakjes en/of zwevende streepjes worden geplaatst. Dit onderbreekt de leesflow.' (ElskeLeest 2019)

Slotzin

Ze heeft mij nog geschreven voordat ze ging: dat ze van plan is haar boek af te maken. Het blijkt nu een waargebeurd verhaal te zijn, geen roman. [...] ik kan niet wachten om het te lezen. En om te zien of het, zoals zij hoopt, een bestseller wordt. Liefs, zoals altijd, Maartje

Beoordeling

Ik heb dit boek gekozen om voor scholieren.com te lezen vanwege de titel: ik hoopte op een boek over een mentor in een school en dus veel te lezen over docenten en leerlingen. Zo zie je maar dat je de aankondiging van een boek op allerlei manieren kunt lezen want dit boek gaat veel meer over de ouders en dan in het bijzonder de moeders van die leerlingen en de mentor is slechts het lijdend voorwerp. Qua onderwerp vond ik het dus niet zo interessant voor jonge mensen en daar komt bij dat er slordigheden - uit het niets duikt er een Fiona op? - en herhalingen in zitten. Ik weet niet of dat bewust gedaan is, die herhalingen, maar op mij maakten ze een beetje een knullige indruk. Dat je bijvoorbeeld steeds maar schrijft dat de koffie zo bitter wordt als die afkoelt, gaat op een gegeven moment irriteren, ook al snap ik dat het misschien belangrijk is voor het plot. En dat plot vond ik niet zo spannend en de ontknoping vond ik gewoon onrealistisch. Wel grappig dat alle kritiek die je als lezer kunt hebben op deze schrijvende expatvrouw al in het boek zelf staat, dat is wel een teken van zelfspot. In ieder geval vind ik het geen aanrader.

Recensies

"Ze is een paar dagen in Nederland voor de presentatie van haar debuut De mentor, dat haar uitgever aanprijst als „Luizenmoeder meets Agatha Christie”. " https://www.nrc.nl/nieuws...r-a3958002

"De mentor zal menig lezer aan het boek Grote kleine leugens van Liane Moriarty doen denken. Kernaspecten als een moord, een schoolse setting en het verhaal verteld vanuit meerdere vrouwelijke personages, hebben grote overlap. Helaas kan Kollen hier niet aan tippen. De interessante expatwereld en de mooie plot hadden veel potentie, maar op uitwerking laat de schrijfster punten liggen. " https://www.hebban.nl/rec...-de-mentor

Bronnen

Mooi plot en interessante setting, maar… door ElskeLeest

https://www.hebban.nl/rec...-de-mentor