Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2016
• 286 pagina's
• Uitgeverij: Lebowski

Flaptekst

Eerste zin

Iets na middernacht rinkelt de telefoon. Mijn vader verkeert in slechte gezondheid en ik haast me naar de woonkamer. Als ik de hoorn oppak, vraagt een man of ik het ben. Ik bevestig buiten adem. De zakelijke toon van de man stelt me gerust. Deze stem is niet van iemand die slecht nieuws brengt.

Samenvatting

In  het eerste apart staande hoofdstukje hoort de beroemde sopraan en operazangeres Geraldine Farrar van een journalist dat haar ex-man Lou Tellegen overleden is. Het is Hollywood 1935. Ze denkt  terug aan hun relatie.

Deel I
Lou Tellegen is een buitenechtelijk Nederlands kind dat niets van zijn vader wil weten. Hij vertrekt jong naar Parijs en laat zich daar  gebruiken als model door de beeldhouwer Rodin. Met het geld dat hij verdient, gaat hij gokken. Hij vecht ook in lugubere clubs voor geld, want hij wil namelijk acteerlessen nemen. Hij doet auditie en komt er door heen. Hij trouwt vroeg en krijgt een kind, maar het te jonge paar scheidt ook weer snel. Hij wordt later wel succesvol, vooral met vrouwen die hij verleidt, en maakt met andere (oudere)  vrouwen reizen door Europa, gokt om geld  en wint soms veel, verliest soms wat. Hij ontmoet  de beroemde zanger Caruso; hij ziet in Rome ook de eerste filmtheatertjes en raakt gefascineerd door filmbeelden. Zijn rijkdom vergokt hij weer, hij raakt verslaafd aan de absint, wordt in een bui van dronkenschap beschuldigd van een diefstal, maar komt uiteindelijk op borgtocht weer vrij. Daarna lacht het geluk hem toe, want de wereldberoemde actrice Sarah Bernhardt nodigt hem uit naar Londen te komen. Ze biedt hem een contract aan wanneer hij met haar wil spelen. Dat gaat goed en hij verdient veel geld. Hij krijgt later in Parijs ook een filmrol met Sarah. Sarah die een stuk ouder is, maakt een afscheidstournee door Amerika en Lou mag weer mee met zijn beschermvrouwe.  De toekomst ziet hij helemaal in de filmwereld zitten en hij tekent een contract bij een filmmaatschappij: hij is blijkbaar erg aantrekkelijk voor vrouwen. Onderweg ziet hij een poster van de mooie en beroemde Geraldine Farrar. Die wil hij wel eens ontmoeten.

Geraldine  Farrar is een Amerikaanse sopraan die met haar moeder In Berlijn probeert door te breken in de wereld van de opera. Ze heeft veel talent en wordt na een auditie gekozen voor een rol. De Duitse kroonprins Wilhelm ziet wel wat in haar, maar ze weigert een affaire te beginnen. Later trouwt die met een andere vrouw. Ook Geraldine gaat naar Amerika en heeft daar een succesvolle tournee. Terug in Europa krijgt ze mooie hoofdrollen in grote producties. Ook zij ontmoet Sarah Bernhardt en die raadt haar aan wat meer van de mannen te "genieten". Geraldine laat namelijk duidelijk doorschemeren in de media dat ze geen mannen wil en vrij wil blijven: alles moet opzij voor haar loopbaan. Toch volgt ze  de raad van Sarah op en krijgt een jarenlange (overspelige) liefdesrelatie met de dirigent Arturo Toscanini. Lichamelijke bevrediging levert die nog niet meteen op, Geraldine lijkt een wat koele vrouw in bed. Maar van lieverlede gaat ook dat beter.
Intussen breekt de Grote Oorlog uit in Europa. Omdat ze haar in Amerika associëren met Berlijn, wordt ze in dat land wat minder populair. Ze krijgt door een overvloedig programma ook stemproblemen, wordt opgenomen in een ziekenhuis en haar minnaar laat helemaal niets van zich horen. Daarna wil ze dat hij een keus maakt: Toscanini kiest voor zijn eigen vrouw; einde relatie. Maar haar loopbaan gaat verder. In Amerika waar ze de hoofdrollen in mooie producties krijgt, wordt ze ook gevraagd voor het nieuwe medium van de film. Bij één van de artiestenfeestjes ontmoet ze Lou Tellegen. Het is liefde op het eerste gezicht.

Deel 2
De liefdesrelatie tussen Geraldine en Lou wordt in dit deel beschreven. Als ervaren verleider neemt hij haar mee op de motor om te picknicken. Hij staat symbool voor het  mooie leven en straalt dat vitalisme ook uit. Wanneer hij geblesseerd raakt aan zijn voet bij een filmopname, komt Geraldine hem opzoeken en hem min of meer verzorgen. Seks kan dan bij zo'n mooie koppel  niet uitblijven en dat is van een ander niveau dat het gefrummel met Toscanini. Geraldine bloeit als vrouw op. Toch scheiden hun wegen tijdelijk vanwege hun loopbaan. (Klassieke trein-scène) Geraldine krijgt een grote rol in "Carmen" en dan komt Lou haar weer opzoeken. Opnieuw hebben ze heerlijke en overvloedige seks en hun liefde bloeit op. Hij wordt voorgesteld aan haar ouders, maar haar moeder die spiritueel is, waarschuwt Geraldine voor Lou. Hij maakt echter een goede beurt als hij in plaats van Geraldine haar zieke vader bezoekt. Hij wordt dan wel ondervraagd door haar moeder en hij zegt dat hij met hun dochter wil trouwen. Dat gebeurt ook in 1916. In Europa woedt de Grote Oorlog in alle heftigheid. Dat maakt het verkrijgen van de filmrollen in Amerika wat moeilijk voor Geraldine, maar ze wordt toch gevraagd voor  de rol van Jeanne d'Arc. Lou krijgt ook vaak rolletjes,(dankzij de inbreng van Geraldine)  maar dat gaat hem minder goed af dan zijn vrouw. Wanneer Amerika in de oorlog  participeert, krijgt zij het echter ook moeilijk vanwege haar verleden in Berlijn. Ze krijgt ook weer stemproblemen. Lou kan zijn van zijn vrouw afhankelijke positie niet goed verdragen: hij krijgt soms weer  rollen door bemiddeling van Geraldine. Hij grijpt opnieuw naar de drank, en gebruikt seks als middel om ruzies met Geraldine op te lossen. Geraldine krijgt echter door dat Lou acteert in de liefde, het is niet echt. Hij denkt ook dat hij films kan regisseren, maar de kritieken in de pers zijn niet mals. Intussen is de Eerste Wereldoorlog over en lijkt de glans wat van Tellegen af. Het contract van beiden met de beroemde filmmaatschappij Goldwyn wordt verbroken. Geraldine kan af en toe nog wel als operazangeres aan de slag en ook bij een andere filmmaatschappij, maar het wordt allemaal minder van niveau.
Ze is trouwens wel een voorbeeld voor vrouwen die na WO I feministisch zijn gaan denken. Lou kan het allemaal niet verwerken, valt terug op de drank en zoekt naar andere vrouwen. Als Geraldine van zijn overspel  met ene Stella  bewijzen heeft gekregen, wil ze van hem scheiden. De pers krijgt lucht van zijn overspel en dat is natuurlijk voer voor de roddelbladen. Lou valt ook terug in zijn gokverslaving. Tijdens de rechtszaak liggen de overduidelijke bewijzen van overspel op tafel. Maar Geraldine is toch door de hele toestand  beïnvloed. Haar prestaties op het toneel lijden eronder en als ze dat zelf merkt, gaat ze op haar 40e met pensioen. Haar laatste concert wordt groots en ze krijgt een ovationeel applaus. Even staat ze in die periode nog voor de spiegel met een mes op haar huid.(neiging tot automutilatie) 

In het laatste hoofdstuk spreekt ze (de dode)  Lou nog een keer toe over hun liefde en over hun verschil in de manier waarop ze naar het leven kijken. Ze beschrijft ook nog de wat theatrale dood van Lou. Toen hij wist dat hij aan een ongeneeslijke kanker leed, stond hij op een dag voor de spiegel en doodde zichzelf door met een gouden schaar een  aantal keer in zijn hart te steken. (Dit staat ook als feit vermeld in de toegevoegde epiloog).
Ze besluit met een mooie scène waarin ze fantaseert dat ze in elkaars armen liggen. Twee puzzelstukjes die in elkaar geschoven zijn.

In de epiloog vertelt Susan Smit wat er geschiedkundig gezien met enkele personages in haar roman is gebeurd.

Personages

Geraldine Farrar

Geraldine is natuurlijk onbetwist de hoofdfiguur. De roman is eigenlijk naar haar genoemd: ze is de prima donna van de operawereld. Een sopraan die er alles voor over heeft om de top te bereiken en dat niet probeert te bereiken via de Parijse of Berlijnse matras. Sterker nog: ze voelt in het begin van haar loopbaan weinig voor mannen, wijst een Duitse kroonprins af . Uiteindelijk heeft ze een overspelige relatie met de dirigent Toscanini die in bed meer aan zichzelf denkt dan aan haar. Als de egoïst haar niet opzoekt als ze in het ziekenhuis ligt en uiteindelijk voor zijn vrouw kiest, maakt Geraldine een einde aan de relatie. Maar de bliksem slaat meteen in als ze later op een feestje de Nederlandse acteur Lou Tellegen ontmoet. De vlam slaat ook bij hem in de pan en ze krijgen een liefdesrelatie met een partijtje seks dat ook van Geraldine een vrolijker mens maakt. Ze maakt een bloeiende carrière door, trouwt in 1916 met Lou (tegen de wil van haar moeder die spiritueel al lang gezien heeft wat voor vlees Geraldine in haar kuip haalt), Als de omstandigheden tijdens en na de WOI veranderen, krijgt ze het moeilijk. Zij werkt wel en doet af en toe een goed woordje voor Lou, opdat die ook wat rolletjes krijgt. Wanneer hij aan de drank raakt, merkt ze ook dat zijn liefde voor haar geacteerd is. Maar als ze merkt dat hij overspel pleegt, wil ze van hem scheiden. Na een onfrisse rechtszaak gebeurt dat, maar uit de hoofdstukken die ze vertelt als ze gehoord heeft dat Lou zelfmoord heeft gepleegd, kun je aflezen dat het wat betreft een echte liefde is geweest. Maar ook echte liefdes gaan ten onder.

Lou Tellegen

Lou is een buitenechtelijk kind dat al snel zijn plan in het leven trekt: een bon vivan en een Don Juan, die het leven neemt zoals het komt. Hij geniet volop, van gokken, slokken en rokken. Hij wordt een held op het podium en het witte doek vanwege zijn aantrekkelijke uiterlijk. Natuurlijk wordt hij verliefd op de mooie Geraldine en ze beleven een paar heerlijke eerste jaren. Als het wat tegenzit, valt hij terug in oude en slechte gewoonten: drank, gokken en seks met andere vrouwen. Hij ziet in dat hij afhankelijk geworden is van zijn vrouw en dat kan hij niet verwerken. Na zijn scheiding trouwt hij nog een keer (epiloog) en maakt als hij hoort dat hij ongeneeslijk ziek is een theatraal einde aan zijn leven door zich met een schaar in het hart te steken. Hij is meer een lege huls geweest dan zijn beroemde vrouw. Aan de andere kant was hij toch het type van the bad guy, dat lekker buiten de gefatsoeneerde wandelpaden liep en dat soort mannen oefent toch een zekere aantrekkingskracht uit op veel vrouwen. (vgl. Badr Hari in onze tijd). Zijn droom was onsterfelijk te worden, dronken te worden van de aandacht en het applaus; zijn nachtmerrie was de stomme film die al snel werd ingehaald door de films met geluid.

Quotes

"Misschien moest ik niet denken dat ik geen vermogen tot liefhebben bezat alleen maar omdat de liefde zich nog niet had geopenbaard. Ach, wat maakte ik mezelf wijs. Als de liefde zich wel aandiende, zou ik heel hard een andere richting oprennen- de richting van het podium. Ik moest wel een koude, harteloze vrouw zijn. (ik= Geraldine)" Bladzijde 60

"In Constantinopel werden ze uitgenodigd voor een spelletje baccarat in het huis van een rijke Armeniër . In twee nachten won de weduwe 650.000 dollar, hij (Lou) bijna 120.000. Het was een ongelooflijk bedrag, meer dan hij ooit had bezeten." Bladzijde 63

"Ik moet de neiging weerstaan hier op papier mijn gevoelens voor Arturo kleiner te maken, omdat ze bijna wegvallen in het licht van onze liefdesgeschiedenis. Jij en ik, dat was of de bliksem insloeg. Bliksem zoekt altijd de meest efficiënte geleiding naar de aarde. Jij had een verbluffend kort moment nodig om bij me in te slaan, met een verwoestend effect." Bladzijde 116

"Alleen films en verhalen kennen een happy end. In het echte leven moet je op tijd stoppen om een happy end te hebben. Toch Lou, maak ik ons verhaal af. Pas nu je overleden bent, lukt het me het op te schrijven. Alsof je dood de dood op een veilige afstand bent en tegelijk, op een esoterische manier, dichterbij. Mijn moeder zou het begrepen hebben." Bladzijde 216

"Hij (Lou) denkt aan Geraldine en Sarah, deze twee vrouwen samen, zijn verleden en zijn heden, hem van twee kanten van een hoogte duwend waar hij niet kan standhouden, waar hij elk moment van kan aftuimelen als ze hun handen van hem aftrekken." Bladzijde 222

"Nu de Grote Oorlog is afgelopen, zijn de vrouwen die de banen van de mannen op het front vervulden, maar moeilijk te bewegen om terug te gaan naar hun keukens en salons. Ze hebben ervan geproefd om autonoom te zijn en zich vrijuit door de wereld te begeven. Ik verheugd me in de mode die bloter wordt, de vrouwen die hun tijd nemen voor ze trouwen, de omgangsvormen die losser worden." Bladzijde 230

Thematiek

Liefde: verbroken relatie

De roman gaat in eerste instantie over de liefdesrelatie tussen twee grote sterren in de wereld van de kunst. Zij is de grote operazangeres die aanvankelijk maar weinig van mannen wil weten. Als ze een andere, maar oudere, ster (Sarah Bernhardt) ontmoet, vertelt die haar dat ze meer van de mannen moet genieten. Ze gaat dan een verhouding aan met Arturo Toscanini. Die lijkt het toch iets meer te doen voor zijn eigen geneugten. Als Geraldine hem voor het blok zet dat hij of voor zijn vrouw of voor haar moet kiezen, geeft hij niet langer thuis. Op een afscheidsfeestje van Sarah ontmoet Geraldine Lou Tellegen die een prettig uiterlijk moet hebben gehad. Ze staat meteen in vuur en vlam en het wordt een hartstochtelijke liefdesrelatie, waarbij de seksualiteit de eerste periode heerlijk, heftig en ook voor haar bevredigend was. Nou heb je mooie mannen bijna nooit alleen en van lieverlede komen er haarscheurtjes in het huwelijk van Geraldine en Lou. Die worden o.a. veroorzaakt door het feit dat Geraldine "the leading lady" is, meer en betere rollen krijgt en Lou misschien een minder groot filmacteur was dan hij zelf dacht. Als filmregisseur stelt hij teleur en hij kan die tegenslagen niet goed verwerken. Hij grijpt weer naar de fles en onder de rokken van andere actrices. Wanneer Geraldine daarvan op de hoogte wordt gesteld door de pers, wil ze van hem scheiden. Een mooie liefdesrelatie met veel passie (beschreven) komt zo ten einde. Het verhaal van Geraldine dat ze na de dood van Lou opschrijft, is toch wel een ode aan de liefde. Maar er wordt ook beschreven welke problemen en welk verdriet je in een relatie kan tegenkomen. Het heeft er veel van weg dat Susan Smit door heftige ervaringen in haar eigen liefdesleven geput heeft uit de momenten van verliefdheid, liefde, seks en verdriet die ze zelf heeft doorgemaakt. Dat maakt het verhaal zeer aantrekkelijk om te lezen. In de epiloog laat Susan Smit haar Geraldine nog een keer benadrukken wat liefde is: (blz. 275) "In de liefde en de podiumkunst, op die twee gebieden, zijn geen garanties te vinden. Het toneel biedt toegang totdat de volgende jonge ster het bezet, de geliefde houdt je in zijn armen tot het oog gaat dwalen en het hart ruimte maakt voor een ander."

Motieven

Beroepsproblemen

De beide personages hebben te maken met beroepsproblemen. Geraldine bijvoorbeeld, omdat ze stemproblemen heeft en dan een tijdje niet kan optreden. Bovendien is er een strijd gaande tussen de toneel/operawereld en de opkomende filmindustrie. Dat dilemma is ook iets waarmee Lou te maken krijgt. Van acteur op het toneel evolueert hij naar de acteur die in de stomme film rollen krijgt. Daarmee gaan gepaard eer, en roem, persaandacht, roddelpers, drankproblemen, gokverslaving etc. Wanneer Geraldine en Lou gaan scheiden, is dat natuurlijk ook voer voor de persmuskieten.

Inwijding

Arturo Toscanini, de wereldberoemde dirigent, wijdt de wat koele zangeres Geraldine Farrar in de wereld van de seksualiteit in.

Overspel

Geraldine wilde eerst niet trouwen maar leerde de liefde kennen toen ze Arturo Toscanini ontmoette. Deze dirigent kroop met haar in bed, terwijl ze getrouwd was. Hij pleegde dus het overspel. Lang blijft Geraldine zonder man , totdat ze op een afscheidsfeestje oog in oog staat met Lou Tellegen. Ze trouwen, maar als het met de loopbaan van Lou minder goed gaat (als regisseur slaagt hij niet) begint hij zijn interesse in Geraldine te verliezen en deelt hij het bed met o.a. Stella. Geraldine wil door dit overspel van hem scheiden.

Gokverslaving

Lou Tellegen heeft in het begin van zijn acteursloopbaan veel geld verspeeld met zijn gokverslaving. (Parijs) Ook later in Amerika, wanneer hij bij regisseurs uit de gratie valt, gaat hij weer gokken.

Kunstwereld

De roman speelt zich af in de wereld van de kunst: Geraldine is een bekende operazangeres, Lou Tellegen wordt toneelacteur. beiden krijgen bij de opkomende filmindustrie hun plaat in de stomme film.

Droom

Lou Tellegen en Geraldine hadden een verschillende droom. Geraldine wilde vooral de kunst een dienst bewijzen. Ze genoot van de stilte op het podium die ontstaat wanneer kunstenaar en toeschouwers naar elkaar kijken luisteren. Lou leefde meer voor de roem, het applaus dat na afloop op klatert. Hij wilde beroemd worden door zijn filmrollen, maar o tragisch noodlot: hij was slechts de held van de "stomme film." De techniek ging daarna zo snel dat het geluid de producties van de stomme film inhaalde en de held van de stomme film eigenlijk snel vergeten was. Behalve natuurlijk door de vrouwen die deze ontzettend knappe man niet snel wilden vergeten.

Alcoholproblemen

Lou Tellegen greep gemakkelijk naar de fles wanneer het leven hem tegen zat. Zijn voorkeur in Parijs ging uit naar de sterke drank absinth, waarvan hij grote hoeveelheden kon innemen die er dan voor zorgden dat hij de wereld als een doedelzak aanzag. Ook later in zijn huwelijk met Geraldine gaat hij als het tegenzit alcohol gebruiken.

Feminisme

Omdat Geraldine Farrar een onafhankelijke vrouw was (in het begin van haar loopbaan wilde ze per se niet trouwen) en op het toneel experimentele fratsen uithaalde, zagen de jonge vrouwen in de jaren na de Eerste Wereldoorlog haar als voorbeeld van een vrouw die niet naar de pijpen van de man danste. Ze werd zo het symbool voor het eerste feminisme.

Eerste wereldoorlog/ la grande guerre

Op de achtergrond van het liefdesverhaal staat het uitbreken en het woeden van de verschrikkelijke loopgravenoorlog in Europa. Amerika waar Geraldine en Lou hun werk hebben, doet eerst niet mee, maar in 1917 bemoeit Amerika zich wel met de strijd en wordt de situatie voor Geraldine (die in Berlijn) heeft gewoond en gewerkt moeilijker.

Motto

Er is geen motto.

Opdracht

Voor 
de onwelvoeglijken, de inhaligen, de heerszuchtigen, de weerbarstigen, de afvalligen, de licht ontvlambaren en de tumultueuzen." 

(naar Toon Tellegen, zijn betovergrootvader was de broer van Lou) 

Trivia

Geraldine Farrar en Lou Tellegen hebben echt bestaan. Beiden hebben naam gemaakt in de wereld van toneel, opera en de opkomende filmindustrie. Susan Smit heeft hun levens bestudeerd en er een boeiende roman over gepubliceerd.

Titelverklaring

De titel van de roman komt letterlijk in het verhaal terug. Op blz. 91 zegt vertelster Geraldine Farrar: "Ik ben niet langer veelbelovend. Ik ben gearriveerd. Met de status van arrivee, of de eerste vrouw, "prima donna" zoals sommigen me beginnen te noemen, komen er twee dienstboden, een secretaresse en een heuse eigen kleedkamer, als eerste operaster bij het Metropolitan ooit."

De roman gaat derhalve vooral over de prima donna, de eerste vrouw, Geraldine Farrar, Zij  was een wereldberoemde operazangeres. 

Structuur & perspectief

De roman begint met een korte proloog waarin Geraldine Farrar in 1935 wordt opgebeld door een journalist die haar vertelt dat haar ex-man Lou Tellegen dood is.

Daarna volgen er twee grote delen.
Deel I  Hoofdstuk 1-8 waarin er  twee vertellers voorkomen die elkaar steeds afwisselen. De vertellers zijn Geraldine (een ik-vertelster) en Lou (een personale verteller.)
deel 2  Hoofdstuk 9-21 waarin hetzelfde principe wordt gehanteerd: weer dezelfde twee vertellers, die elkaar per hoofdstuk afwisselen.

Daarna is er een slothoofdstuk waarin Geraldine een jaar na de aankondiging van Lous dood vertelt hoe het verhaal afloopt.

Het boek eindigt met een epiloog waarin de schrijfster Susan Smit beschrijft hoe het met de diverse personages in de roman afgelopen is. Hoe is de dood van Lou gegaan, hoe loopt het af met Aruro Toscanini etc. 

Geraldine vertelt in de ik-vorm, maar spreekt in haar hoofdstukken Lou steeds met "je". Ze spreekt hem als het ware na zijn dood toe, nadat ze gehoord heeft dat Lou overleden is. 
[vgl. blz. 216 "Alleen films en verhalen kennen een happy end. In het echte leven moet je op tijd stoppen om een happy end te hebben. Toch Lou, maak ik ons verhaal af. Pas nu je overleden bent, lukt het me het op te schrijven. Alsof je dood de dood op een veilige afstand bent en tegelijk, op een esoterische manier, dichterbij."]

Decor

De tijd van het verhaal is niet moeilijk te achterhalen. De personages zijn bestaande figuren in de geschiedenis geweest. Susan Smit heeft daar onderzoek naar gedaan. Bovendien beschrijft de titel van enkele hoofdstukken wanneer het verhaal zich afspeelt.
Voor Geraldine en Lou  begint het verhaal in 1901 resp. in Berlijn en Parijs. Dan wordt hun levensverhaal apart gevolgd. Aan het einde van deel I ontmoeten ze elkaar voor het eerst. Daarna wordt hun relatie beschreven, hun huwelijk, de Eerste Wereldoorlog en hun scheiding in 1923. Daarna komt nog de verhaallijn waarin Geraldine Farrar in 1935 op de hoogte wordt gesteld van het overlijden van haar ex-man.

Wat het decor betreft zijn enkele wereldsteden van belang. Daarin zijn Parijs (de acteurscarrière van Lou)  en Berlijn (de start van de loopbaan van Geraldine) van belang. Herhaaldelijk keren Geraldine en Lou vanuit Amerika terug naar Europa en dan speelt vooral Parijs weer een grote rol.  In Amerika zijn de twee beroemde steden New York ( voor de opera  van Geraldine) en Hollywood (voor de beginnende filmcarrière van Lou en Geraldine) van grote betekenis. Een achtergrond decor is het noord-westen van Europa waar de Grote Oorlog vier jaar lang zijn sporen heeft achtergelaten.

Stijl

Susan Smit heeft een prachtig liefdesverhaal geschreven in een mooie, vloeiende maar ook romantische stijl. De liefde tussen Geraldine en Lou voel je tijdens het lezen van de regels door. Maar ook de eenzaamheid en het verdriet  van de geliefden wanneer het misgaat, is voelbaar. Dat moet Susan Smit zelf aan den lijve hebben meegemaakt. Iedereen die verliefdheid en liefdesverdriet heeft gekend, zal dat kunnen beamen. In sommige recensies (bijv. de azijnpissers van de Volkskrant) wordt wel vermeld dat ze af en toe wat clichés gebruikt. (Arjen Peters noemt het "tuttenbellendooddoeners")
Ze schrijft een aantal prachtige metaforen over de liefde en verzint ook af en toe een prima oneliner over dat thema.
Wie aan het boek begint, zal merken dat hij mede door een aantrekkelijke structuur (twee delen, twee vertellers die goed uit elkaar te houden zijn) maar zeker ook door de prettige stijl (geen moeilijke woorden en lekker lopende dialogen)  geneigd is om snel naar het einde door te lezen. 

Enkele oneliners:
132- Ongeluk in de liefde is de schuld die we voor een succesvol leven moeten inlossen
219- Ik vind mezelf pas als ik me verlies
221 - Ze hoeft het niet te zeggen. Hij is haar schipbreukeling.
235- Uiteindelijk worden we allemaal, de een wat eerder dan de ander, wie we werkelijk zijn.
255 - liefde stopt niet prompt; liefde lijdt honger. Ze kan alleen slinken door haar uit te hongeren  en haar keer op keer haar sterfscène te laten repeteren
259 - De liefde is liefde tot ze er niet meer is. Ze is als een regenbui die je ondergaat.

Enkele voorbeelden van metaforen:
161- Nadat ik jou ontmoette wist ik dat verliefdheid een griep is die op komt zetten en bezit neemt van je lichaam, je afweermechanisme afbreekt, terrein wint en je lam legt. Het is alles overheersend.
234- Ik heb mezelf ongemerkt gekooid. Jij hoeft kooi noch sleutel te leveren. Ik ben de zangvogel die uit vrije wil niet meer wegvliegt, maar op haar stokje blijft fluiten in de hoop gehoord te worden. Biddend dat ze het juiste liedje zingt.
247 - Je bent een gesloten deur. Ik klop erop en soms gaat hij op een kier, maar helemaal openzwaaien doet hij niet meer, niet meer zoals in het begin.
250- Ons huwelijk is een gammel dier dat op het punt staat door zijn poten te zakken en in zijn blindheid voortdurend tegen muren op loopt.
 

Slotzin

Mijn hand leg ik op je borst, rijzend en dalend op je ademhaling. Je hartslag tikt onder mijn handpalm. Mijn lippen zoeken de warme huid van je hals. Je hand strikt traag over mijn wervelkolom. Ze blijven we stilliggen, als twee volmaakt tegengestelde puzzelstukken, in elkaar geschoven.

Beoordeling

Ik vind  "De eerste vrouw" een mooie (en vlot geschreven) strak gecomponeerde roman over de liefde tussen twee sterren op het toneelpodium en het witte doek. Het wordt uiteindelijk een fatale liefde. Maar daarnaast is de roman er één over de liefde in het algemeen, de eerste verliefdheid en uiteindelijk de verwijdering tussen twee mensen die toch van elkaar houden, maar op elkaar raken uitgekeken. Zo gaat dat met de liefde.
En je kunt het boek net zo goed actueel noemen als je kijkt naar het verbreken van de liefdesrelatie tussen twee vergelijkbare grootheden in de showbizz: Brad Pitt en Angelina Jolie. Vorige maand maakten die bekend dat ze ook uit elkaar gingen.
Er zijn nogal wat citaten die Susan Smit haar personage in de mond legt, waaruit je zou kunnen afleiden dat ze ervaringsdeskundige is. Ze heeft inderdaad enkele liefdes en een scheiding achter de rug, maar volgens de media heeft ze intussen een nieuwe liefde gevonden. 
Susan  Smit is op haar best wanneer ze researchwerk kan doen voor haar romans en de ingewonnen informatie vervolgens in een goed gecomponeerde roman kan verwerken. In die zin is "de eerste vrouw" een mooi vervolg op eerdere door haar geschreven  historische romans als "Elena's Vlucht", 'Vloed" en Gisèle. (over de liefde van dichter Roland Holst) 

Het boek kan m.i. gelezen worden door vooral vrouwelijke eindexamenkandidaten op havo- en vwo-niveau die niet alleen geïnteresseerd zijn in de processen van de liefde, maar ook oog hebben voor enkele historische figuren in de kunst.  Kortom, CKV-liefhebbers en leerlingen met een C&M-profiel. 

Daarnaast zijn er natuurlijk legio boeken in de Nederlandse en in de wereldliteratuur geschreven over liefdeskoppels, dus combinaties maken met dit thema is "een fluitje van een cent". 
Naast "klassieke" werken als
- Jan Wolkers - Turks fruit
- Hugo Claus - Het jaar van de kreeft
kun je ook kijken naar actuele  liefdesromans die de moeite waard zijn als:
Christiaan Weijts - Via Capello 23
Lot Vekemans - Een bruiloftsjurk uit Warschau
Jamal Quariachi -25
Ad Fransen - Het meisje met de mooiste heupen
Gustaaf Peek - Godin, held
De liefde blijft altijd een uitdaging om er over te schrijven en te lezen (en natuurlijk te ondergaan :)) 

 

Recensies

"In afwisselende hoofdstukken, waarbij ze Farrar in de ik-vorm het woord geeft en over Lou in de derde persoon schrijft, schetst Susan Smit een historische society-relatie in De eerste vrouw, een roman die het midden houdt tussen een documentaire (met aandacht voor de Eerste Wereldoorlog, en de begindagen van de speelfilm) en een psychologische roman. Enigszins weggemoffelde vrouwen met artistieke aspiraties (Smits eigen overgrootmoeder Adriana in de roman Vloed, 2010) of prestaties (actrice Mies Peters en beeldend kunstenaar Gisèle d'Ailly van Waterschoot in de roman Gisèle, 2013) hebben Smits voorkeur boven al te bekende namen." http://www.volkskrant.nl/...~a4391356/

"Het gekozen perspectief maakt De eerste vrouw erg interessant om te lezen. Soms heb je boeken die je direct meezuigen, soms heb je boeken waarin je op gang moet komen. Dat laatste had ik bij De eerste vrouw. Ik voelde weinig sympathie voor Lou, vond hem overkomen als een rokkenjagende man die op zijn eigen gewin vaart. Hij drinkt, gokt en ziet wel waar het schip die nacht strandt." https://trotsemoeders.nl/...-recensie/

"De liefdesgeschiedenis tussen Tellegen en Farrar sprak haar aan omdat het twee tegenpolen waren. Smit heeft twee jaar onderzoek gedaan naar het verhaal, waarvan slechts een kwart van de verzamelde informatie in het boek is beland. Op het moment dat Susan Smit dit boek aan het schrijven was knapte haar eigen relatie. Toen dit haar overkwam wist ze dat ze zou komen op een punt waarop Farrar wordt verlaten. Ze zag er eerst erg tegenop maar toen het zover was vond ze het fijn het helemaal op te kunnen schrijven. Door de breuk in haar eigen relatie kon ze het intensiever schrijven dan als het haar niet was overkomen. Door de verbeeldingskracht van Susan en haar doordringende wijze van beschrijven heeft de auteur met De eerste vrouw een prachtig, filmisch verhaal neergezet, een verhaal dat je raakt" http://www.passievoorboek...-recensie/

"Dat is het verhaal: over twee sterren die ieder hun eigen dromen hebben. Twee mensen die ieder een eigen verleden met zich mee dragen, die ieder ambities hebben die hun relatie nogal eens in de weg kunnen zitten. Maar ook geeft het een tijdbeeld: Europa schrikt wakker van een wereldoorlog; vrouwen beginnen zich af te zetten tegen de machtspositie van de man. En er is de opkomst van een nieuw medium, dat grote ontwikkelingen doormaakt: de film." http://www.leestafel.info/boeken

"Radiouitzending waarin een interview met Susan over haar nieuwe roman." http://www.nporadio1.nl/n...rste-vrouw