Borealis door Marloes Morshuis

Feitelijke gegevens

• 2e druk, 2016
• 219 pagina's
• Uitgeverij: Dyslexion

Flaptekst

Eerste zin

Tien dagen en drie uur. Zo lang was Joppe nu in Borealis. Het enige goede nieuws was dat hij niet meer bang was dat ze hem dood gingen maken.

Samenvatting

Joppe wordt thuis ontvoerd en naar Borealis gebracht. Samen met 180 andere kinderen, uit bijna alle landen van de wereld, woont hij in Borealis. In Borealis zijn 25 huisjes en het Centrum. Hij krijgt lessen en genoeg te eten. Joppe woont samen met 7 anderen in huisje nummer zeventien. De Crew, een groep mensen, zijn de bewakers. Pas na 11 dagen krijgt hij te horen waarom ze er zijn. Drie leiders: Polaris, Antares en Sirius, de Trias, vertellen hen dat er binnenkort een zondvloed aankomt die de wereld onder water zal zetten, ontstaan door de opwarming van de aarde. Ze zijn naar Borealis, in Alaska, gebracht om de zondvloed te kunnen overleven en zo de toekomst van de mensheid veilig te stellen.

De Trias is op zoek gegaan naar kinderen die goed Engels kunnen spreken, zodat ze allemaal met elkaar zouden kunnen communiceren. De Trias legt uit dat ze lessen krijgen om zo goed voorbereid te zijn op de zondvloed. 

Joppe wil echter snel weer terug naar huis. Hij denkt dat de Trias overdrijft en de wereld echt niet zal vergaan. Hij bedenkt samen met drie van zijn huisgenoten, Zack, Lilja en Nyota een plan om te ontsnappen. Ze verzamelen messen, touwen en eten en vertrekken een paar dagen later. Ze snijden een gat in het hoge hek dat om Borealis staat, en gaan op pad. De vlucht is veel zwaarder dan ze hadden verwacht. Na een paar dagen lopen zien ze nog steeds geen teken van ander leven. Ook wordt Joppe aangevallen door een wilde beer. Wanneer ze proberen een rivier over te steken verdrinkt Zack bijna, maar ze redden het ternauwernood. Als ze de overkant hebben bereikt, staat Mark hen op te wachten, één van de crewleden. Het blijkt dat ze sinds het begin van hun vluchtpoging zijn gevolgd door een drone. 

Ze worden naar huis gebracht, waar ze worden verwacht in het Centrum. Iedereen, ook de kinderen, krijgen de beelden van de drone te zien. Veel kinderen zijn boos op Joppe en de drie andere kinderen, omdat zij een paar dagen in hun huisje moesten blijven. De vier kinderen worden opgesloten in een eigen kamer. Joppe is nog steeds erg boos en gooit alles kapot wat in de kamer staat. Na een paar dagen opgesloten te hebben gezeten komt Antares, een van de leiders, met hem praten. Hij zegt dat Joppe zich moet gedragen omdat hij anders wordt "vervangen", wat betekent dat hij waarschijnlijk wordt vermoord. Hij zegt ook dat Joppe een natuurlijke leider is en dat hij een voorbeeld is voor de andere kinderen.

Joppe en de andere drie kinderen worden teruggestuurd naar hun huisje en Joppe probeert zich beter te gedragen. Op een dag wil Antares weer met Joppe praten. Hij zegt tegen Joppe dat hij zich haaks moet houden. De volgende dag blijkt de hele Crew en de Trias te zijn vertrokken uit Borealis. Ook is er geen elektriciteit of eten. Gideon, een pestkop, neemt samen met Joppe de leiding. Alle kinderen gaan in het bos op zoek naar bunkers waar eten zou moeten liggen, maar de bunkers zijn leeg. Daarom gaan Zack en Lilja samen met nog wat andere kinderen op jacht. 's Avonds is er echter een hele grote sneeuwstorm en de kinderen keren niet terug van de jacht. De volgende dag gaan de kinderen op zoek naar het groepje wat aan het jagen was. Lilja blijkt in een kloof te zijn gevallen, waardoor ze is overleden. Vooral Zack is erg verdrietig. 

De dag na dit verdrietige nieuws blijkt de Crew weer te zijn teruggekeerd. Het blijkt een test te zijn geweest. De Trias wilde kijken of de kinderen al goed waren voorbereid op de zondvloed. Zack is woedend als hij dit hoort, omdat Lilja in de test is gestorven. Hij valt Sirius, een van de leiders aan en wordt meegenomen. De andere kinderen, ook Joppe, moeten verplicht naar hun huisje. 

Dan krijgen Nyota en Joppe een briefje waarop staat dat ze om 10 uur 's avonds naar het bos moeten komen. Daar staat Eve op hen te wachten, een van de leden van de Crew. Zij vertelt hen dat ze een gesprek heeft gehoord tussen Sirius en Mark. Ze hadden het over medicijnen en een Centrale in het bos. Nyota en Joppe denken dat ze proefpersonen zijn in een medisch experiment. 

Gideon en zijn vriend Paulo komen tijdens de les in opstand, omdat ze Zack willen bevrijden, die nog steeds niet terug is na het incident met Sirius. Ze worden beiden verdoofd door de Crew en meegenomen. De volgende dag moeten alle kinderen bij elkaar komen in het Centrum. De Crew en de Trias stellen strengere regels op, zodat de kinderen niet in opstand zullen komen. 

Toch gaat Joppe nog op onderzoek uit om meer te weten te komen over het medische experiment en de Centrale in het bos. Hij stuit inderdaad op de Centrale, een bunker in het bos, waar hij Mark en Sirius hoort praten. Wanneer zij weggaan, gaat Joppe naar binnen, maar wanneer hij een deur aanraakt wordt hij geëlektrocuteerd. Wanneer hij bijkomt vindt Nyota hem die hem meer naar huis neemt. Ze komen er dan achter dat ze beiden een microchip in hun schouder hebben, die hen medicijnen toedient. 

Joppe vertelt dit aan Eve en Eve regelt een gesprek voor hem met Antares. Ook hij blijkt niets van de chips te weten. Hij gaat samen met Joppe in gesprek met Polaris. Zij blijkt wel van de medicijnen in de chips te weten en ze zegt dat dat de manier is om Borealis te kunnen financieren. Antares is hierdoor erg van slag, omdat hij buiten het plan is gehouden. 

Tijdens een voetbalwedstrijd wordt Joppe meegenomen door Marc. Nyota blijkt ook te zijn meegenomen. Marc wil zowel Joppe als Nyota doodschieten, omdat ze weten van de medicijnen. Eve weet dit echter te voorkomen door Polaris te waarschuwen. Hij voorkomt dat Marc en Sirius, die de opdracht gaf, Joppe en Nyota doodschieten. 

Joppe en Nyota moeten terug naar hun huisje. Ze vertellen het hele verhaal aan hun andere huisgenoten, die nog van niets wisten. Ze besluiten 's avonds niet in hun huisje te slapen, maar zich buiten te verstoppen. Om 4 uur 's nachts zien ze dat de Trias en de Crew Borealis verlaten in een vliegtuig. Ze besluiten iedereen te waarschuwen. Er ligt een brief in het Centrum waarin staat dat het plan van Borealis heeft gefaald en dat Borealis alles behalve een veilige plaats was. De medicijnen waren namelijk bedoeld om de kinderen een betere kans van slagen te geven tijdens de zondvloed en om hun weerstand beter te maken. Echter, de medicijnen vormden ook een groot gevaar voor de kinderen, omdat sommigen van hen er aan zouden kunnen overlijden. Ook wordt in de brief toegegeven dat Sirius heeft geknoeid met de cijfers: de zondvloed kan helemaal niet ieder moment beginnen, maar het kan nog een hele tijd duren. Ook staat in de brief dat ze op maandag (2 dagen na het ontvangen van de brief) kunnen bellen met een satelliettelefoon en om hulp kunnen vragen en dat ze ook het nieuws moeten bellen. Het is belangrijk dat er aandacht komt voor de opwarming van de aarde, en dat er meer wordt gedaan dan tot nu toe het geval was. 

Wanneer het maandag is schakelen de kinderen inderdaad de hulptroepen in en kan iedereen waarschijnlijk weer naar huis. 

 

 

 

 

Personages

Joppe

Joppe is de hoofdpersoon. Hij komt oorspronkelijk uit Nederland en kan redelijk goed Engels praten door de games die hij speelt. Hij verzet zich vanaf het begin tegen de Crew en tegen de Trias. Hij wil naar huis en gelooft niet dat de zondvloed er aan zal komen. Hij is degene die het initiatief neemt om op de vlucht te gaan, maar tijdens de vlucht is hij zeker niet degene die het dapperst is. Hij wordt aangevallen door een beer omdat hij op de vlucht slaat. Hij neemt samen met Gideon steeds de leiding wanneer er iets gebeurt. Antares en Polaris hebben een zwak voor hem. Zij hebben ervoor gezorgd dat Joppe niet meteen werd vervangen. Ook praat hij als enige met de Trias. Doordat hij op onderzoek uitgaat, komt hij er uiteindelijk achter dat ze medicijnen krijgen toegediend.

Zack

Zack woont net zoals Joppe in huisje zeventien. Hij komt uit Canada en is redelijk groot. Hij slaat samen met Joppe op de vlucht en in de rivier verdrinkt hij bijna doordat hij uitglijdt. Wanneer Lilja overlijdt tijdens de jacht is hij zeer verdrietig. Hij hield van haar. De Trias begraaft haar zonder dat hij het weet waardoor hij Sirius aanvalt. Hij wordt dan opgepakt en pas aan het einde van het verhaal blijkt hij nog te leven.

Nyota

Nyota komt uit Kenia. Ze heeft een goede band met Joppe en Joppe vertrouwd alles aan haar toe. Ze is heel erg dapper en niet snel bang.

Lilja

Lilja komt uit IJsland. Door haar lichtblauwe ogen, blonde haar, kleine postuur en vrolijkheid is ze erg geliefd in Borealis. Door haar positiviteit wordt iedereen blij van haar. Tijdens de jacht met Zack valt ze in een spleet en overlijdt ze. Iedereen is hier erg door geschokt.

De Trias

De Trias bestaat uit Polaris, Antares en Sirius. Antares is de aardigste van de drie. Hij voorkomt dat Joppe wordt vervangen en hij is ook degene die niets van de microchips wist. Hij strijdt echt voor het goede doel: namelijk het redden van de wereld. Polaris is de belangrijkste van de drie. Ze draagt een witte pij, waardoor ze niet herkenbaar is. Wel is het duidelijk dat ze in de "echte wereld" een grote en belangrijke rol speelt. Sirius is de slechte van de drie. Met zijn geld heeft hij Borealis kunnen financieren, maar Joppe ontdekt dat hij ook medicijnen toedient aan de kinderen, om Borealis te kunnen betalen. Deze medicijnen blijken zelfs dodelijk te zijn. Sirius vindt dat alleen de sterksten het recht hebben om te overleven, de zogenaamde 'survival of the fittest'.

Quotes

"Borealis is onze Ark van Noach. Er is plaats voor één kind uit ieder land van de wereld. De afgelopen maanden hebben wij jullie uitgekozen en hiernaartoe gebracht.'" Bladzijde 21

"'Wat denk je dat er gebeurt als de Noordpool helemaal gesmolten is?' vroeg Zack. 'Wij kunnen allemaal zwemmen in Nederland,' zei Joppe. 'Dit is geen grap!' riep Zack. " Bladzijde 32

"De wereld leek steeds witter te worden en langzaam liet Joppe zich wegglijden. De beer hoorde hij niet meer, de pijn trok weg. Hij wilde alleen nog maar in die witte wattenwereld gaan liggen en heel lang slapen. " Bladzijde 54

"'Wij willen naar huis!' klonk het ineens in de zaal. 'Naar huis, naar huis, naar huis!' begon iedereen te scanderen. Joppes bloed ging sneller stromen, hij stampte met zijn voeten op de grond. Hè, hè, eindelijk maakten ze met z'n allen een vuist! " Bladzijde 152

Thematiek

Milieuproblemen

'Borealis' brengt de huidige klimaatverandering onder de aandacht. In het boek wordt benoemd dat er pas veel te laat is ingegrepen en dat er eerder actie had moeten worden ondernomen.Er zijn wel windmolens en zonnepanelen geplaatst, maar dit was lang niet genoeg. Ook toen landen samen kwamen op de Grote Top en er belangrijke afspraken werden gemaakt om de opwarming terug te dringen, gebeurde er helemaal niets, omdat geld verdienen altijd belangrijker was dan het veiligstellen van de wereld. Door Borealis te bouwen willen drie invloedrijke mensen, Antares, Polaris en Sirius de mensheid veiligstellen. Ze hebben zelf ook te laat ingegrepen en teveel waarde gehecht aan geld en door het veiligstellen van 180 kinderen proberen ze het goed te maken. Borealis wordt door hen 'De Ark van Noach' genoemd. De Grote Top uit dit boek is waarschijnlijk een verwijzing naar de Klimaatconferentie in Parijs in 2015, waar afspraken tussen landen zijn vastgelegd. ook daar is nu kritiek op, omdat veel van de die afspraken waarschijnlijk niet worden gehaald. Door de opwarming van de aarde ook in jeugdboeken te bespreken, komt er meer bewustwording onder de jongere generatie en dit kan in de toekomst van groot belang zijn.

Motieven

Regels

De Trias en de Crew hebben aan het begin 5 regels waar ze zich aan moeten houden. Al snel denken de kinderen hier anders over. Nyota, Lilja, Zack en Joppe proberen te ontspannen uit Borealis. Vervolgens kidnappen Gideon en Paulo een leraar en proberen andere kinderen óók te ontsnappen. Omdat de macht en invloed van de Trias door elke poging van protest afneemt, scherpen ze de regels aan, waarbij ze steeds minder denken aan het welzijn van de kinderen. Ze dreigen met pistolen en met een strafbunker, en bij het minste of geringste worden kinderen opgesloten. Door deze regels blijven de kinderen wel beter in het gareel, maar de regels voorkomen niet dat Joppe achter de waarheid komt. Uiteindelijk komt de Trias erachter dat ze veel te ver zijn gegaan en verlaten ze Borealis.

Onderzoek doen

Joppe gaat op onderzoek uit, om erachter te komen waarom ze in Borealis zitten. Hij gelooft niet dat de opwarming van de aarde zó snel gaat en dat de zondvloed eraan komt. Doordat hij dapper en nieuwsgierig is, komt hij er samen met Nyota achter dat ze ook in een medisch experiment zitten. Ze krijgen via een chip een medicijn toegediend dat hun weerstand moet vergroten. Dit medicijn kan echter een groot gevaar vormen voor een deel van de kinderen.

Trivia

Borealis is het Latijnse woord voor 'Noorden' of 'Van het Noorden'.

Titelverklaring

Borealis is een kamp in Alaska waar honderdtachtig kinderen van over de hele wereld naartoe zijn gebracht. De titel is een verwijzing naar het Noorderlicht. Een natuurlijk verschijnsel wat in het Hoge Noorden regelmatig te zien is. Elf dagen nadat Joppe aangekomen is in Borealis worden ze in het Centrum ontvangen door de Trias, drie leiders die Borealis hebben gesticht. Op deze bijeenkomst krijgen ze te horen dat ze allemaal uitverkoren zijn om de zondvloed te overleven. Vlak na de bijeenkomst wordt iedereen naar buiten gestuurd om daar het Noorderlicht te aanschouwen. Joppe zit hier echter helemaal niet op te wachten, omdat hij naar huis wil.

Structuur & perspectief

Dit boek is opgedeeld in 35 genummerde hoofdstukken. De spanning wordt zorgvuldig opgebouwd. Eerst worden de personages voorgesteld en wordt nieuwsgierigheid gewekt doordat de lezer nog niet weet wat Borealis is. Pas in het tweede hoofdstuk wordt voor iedereen duidelijk waarom ze zijn ontvoerd en naar Borealis zijn gebracht. De spanning blijft echter tot het einde bestaan, omdat Joppe denkt dat de klimaatverandering niet de reden is waarom ze daar zijn.

Door het hele boek heen is sprake van een enkelvoudig personaal perspectief. We volgen de hoofdpersoon, Joppe, in alles wat hij doet en denkt zonder dat we het vanuit zijn eigen ogen meemaken. Het volgende voorbeeld maakt dit duidelijk:

"En dan had Borealis ook nog een eigen vliegtuig waarmee ze naar het kamp waren gebracht. Daar dacht Joppe niet graag aan terug. Sinds zijn aankomst droomde hij iedere nacht over hoe bang hij was geweest."

Decor

Het verhaal speelt zich af in Alaska in het kamp Borealis, vernoemd naar het Noorderlicht. Dit kamp wordt uitvoerig beschreven. Er is een centrum (met twee verdiepingen) dat uitkijkt op de 25 huisjes. Paadjes leiden van dit centrum naar elk huisje. Daarnaast is er een huisje waar elke ochtend en avond het eten kan worden opgehaald. Het kamp is omringt door een hek van 4 meter hoog en achter dit hek ligt een groot bos. Achter het Centrum ligt een grote rivier die door het dal heen kronkelt. Verder weg liggen hoge bergtoppen.

Klimaatverandering speelt in deze tijd ook een grote rol. De Grote Top, waar in het boek naar wordt verwezen, is waarschijnlijk een verwijzing naar de Klimaatconferentie in Parijs in 2015. Hier werden afspraken gemaakt over het terugdringen van de uitstoot van CO2, om zo de opwarming van de aarde te vertragen. Huidig kritiek hierop is dat landen te weinig actie ondernemen. Ook deze kritiek komt in 'Borealis' naar voren.

Stijl

Een belangrijk thema, klimaatverandering, wordt  onder de aandacht gebracht. Door een redelijk zwaar onderwerp te verpakken in een avonturenroman vol spanning, blijft het een luchtig boek.

Marloes Morshuis bouwt de spanning vanaf het begin al op. Het is eerst niet duidelijk waarom de kinderen naar Borealis zijn gebracht, en eigenlijk wordt het op het einde pas echt duidelijk. Gebeurtenissen volgen elkaar in rap tempo op, waardoor het verhaal op geen enkel moment tot stilstand komt. 

 

Slotzin

Nu moest er alleen nog een helikopter overvliegen en dan kwam er misschien een einde aan deze nachtmerrie. Hij strekte zich uit op de grote platte steen. Het voelde of hij op een klomp ijs ging liggen. De kou drong meteen door zijn jas, maar Joppe lette er niet op. Hij speurde de grijze hemel af. De lucht was leeg, op wat roofvogels na die hoog boven de helling zweefden.

Beoordeling

'Borealis' is een zeer spannend boek. Er gebeurt veel in een korte tijd en veel dingen worden pas duidelijk aan het eind. Vooral op het moment dat Joppe achter de waarheid van de microchips komt zit het verhaal vol actie. 

Ik zou dit boek zeker aanraden. Het is niet alleen boek vol spanning, maar het maakt jonge lezers ook op een luchtige manier bewust van de opwarming van de aarde. Het boek is ook zeer geschikt voor kinderen met dyslexie, omdat er een speciale dyslexie-versie van dit boek beschikbaar is.  

Recensies

"Morshuis, die bij GroenLinks werkte, heeft duidelijk een boodschap, maar verpakt die in een zeer aantrekkelijke ecothriller, die bijna constant onder spanning staat." https://www.trouw.nl/home...~aa1575e0/

"Het verhaal heeft impact, het pakt je beet en laat je niet los voor je de laatste bladzijde gelezen hebt. " https://www.leestafel.inf...s-morshuis